Jaarverslag 2015
STICHTING PENSIOENFONDS PGB JAARVERSLAG 2015 63e BOEKJAAR
Pensioenfonds PGB is in beweging. We bewegen mee met maatschappelijke veranderingen. We innoveren. En we werken aan constante verbetering. Zodat we onze deelnemers, gepensioneerden en werkgevers een duurzaam, solidair en betaalbaar pensioen kunnen blijven bieden. We zijn er voor en door sociale partners in veel verschillende sectoren. Wilt u weten voor wie wij onder meer werken? In de fotoreportage ziet u een impressie van onze deelnemers op hun dagelijkse werk. Foto s: patricia wolf fotografie
INHOUD Algemeen 4 Voorwoord 7 De belangrijkste cijfers van Pensioenfonds PGB 2011-2015 8 De staat van het pensioenfonds 10 Wie we zijn en waar we voor staan Verslag van het bestuur 14 Hoofdlijnen 2015 - de belangrijkste ontwikkelingen kort samengevat 17 Bestuur en intern toezicht 23 Pensioenregeling 28 Pensioencommunicatie 31 Financiële situatie 40 Balans- en vermogensbeheer 48 Risicomanagement 53 Kosten pensioenfonds 59 Toekomstverkenning Jaarrekening 2015 61 Balans per 31 december 2015 62 Staat van baten en lasten 63 Kasstroomoverzicht 64 Algemene toelichting op de jaarrekening 69 Toelichting op de balans per 31 december 2015 94 Toelichting op de staat van baten en lasten over 2015 Overige gegevens 101 Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten 101 Gebeurtenissen na balansdatum 102 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 108 Verklaring van de actuaris 110 Verslag van het Verantwoordingsorgaan 112 Verantwoording van de Raad van toezicht Bijlagen 115 Bijlage 1: Samenstelling fondsorganen 118 Bijlage 2: Nieuwe aansluitingen 119 Bijlage 3: Statuten- en reglementswijzigingen 121 Bijlage 4: Beleggingsovertuigingen 123 Bijlage 5: Toelichting op het buffervermogen 124 Bijlage 6: Begrippenlijst Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 3
ALGEMEEN VOORWOORD In het belang van onze deelnemers bereiden wij ons voor op de toekomst. Pensioenfonds PGB bevindt zich, samen met de gehele pensioensector, in een turbulente omgeving. We voelen de moeilijke uitdagingen die ons nu raken. De pensioenen van onze deelnemers en gepensioneerden konden opnieuw niet worden verhoogd in 2015. En de vooruitzichten over indexatie zijn somber. De beleidsdekkingsgraad bleef aan het eind van het jaar net boven de 101 procent steken en daalde daarna langzaam maar gestaag verder. We hebben niet genoeg in kas om de pensioenen te verhogen en daarmee enigszins in de pas te blijven met de (beperkte) inflatie. Gelukkig hebben we tot nu nog nooit de pensioenen en opgebouwde rechten hoeven te verlagen. Maar we kijken niet zonder zorgen naar de ontwikkelingen in de eerste maanden van 2016. De extreem lage rente blijft pensioenfondsen parten spelen. Dat zou slecht nieuws kunnen betekenen in 2017. Wij hebben vertrouwen in de toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel. Maar we willen de uitkomst van de discussie over ons stelsel niet afwachten. In het belang van onze deelnemers bereiden we ons voor op de toekomst. Dat doen we door de komende tijd te blijven werken aan onze strategie die uitgaat van beheerste groei die past bij ons fonds en die in het belang is van onze deelnemers en sociale partners. Als pensioenfonds zijn we ondanks de gure omstandigheden vitaal aan het nieuwe jaar begonnen. Met meer deelnemers, werkgevers en vermogen. Uit de reacties van sectoren en bedrijven blijkt dat Pensioenfonds PGB veel waardering oogst. Elk jaar kloppen pensioenfondsen en ook grote onder - nemingen bij ons aan met de vraag of ze zich kunnen aansluiten. Soms voor alleen de nieuwe pensioen - opbouw, soms ook met de reeds opgebouwde verplichtingen en de overdracht van bijpassende vermogens. Dat is gunstig voor de nieuwe deelnemers, maar ook voor de deelnemers die al in ons fonds zitten. Wij verbreden ons draagvlak. We kunnen de kosten over meer deelnemers uitsmeren. En we kunnen ook nog betere contracten sluiten met vermogensbeheerders dankzij ons grotere financiële gewicht. Pensioenfonds PGB is uitgegroeid tot een multisectoraal pensioenfonds. De oude aanduiding grafisch is verdwenen uit de officiële naam. Pensioenfonds PGB vernieuwt door uitbreiding van het pakket regelingen. Als sociale partners of bedrijven erom vragen, voeren we ook zogenaamde beschikbare premieregelingen uit en niet enkel de vertrouwde middelloonregelingen. Ook combinaties zijn mogelijk, indien gewenst. Onze uitvoerings - organisatie heeft een compleet nieuw administratiesysteem ingevoerd om opgewassen te zijn tegen alle nieuwe wetswijzigingen en de groei van het fonds. 4 Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015
ALGEMEEN Qua strategie en dienstenpakket zijn we voorbereid op de toekomst, en ook wat bestuurlijke vernieuwing betreft. De tien bestuursleden zijn collectief verantwoordelijk, maar beheren ieder een specialistisch takengebied. Het bestuur voldoet aan de diversiteitseisen van de Code Pensioenfondsen, net als de raad van toezicht. Nu ons verantwoordingsorgaan nog. Ongetwijfeld zullen de organisaties van werkgevers, werknemers en gepensioneerden hun verantwoordelijkheid nemen als zij straks nieuwe kandidaten moeten afvaardigen, die onze steeds bredere achterban moeten vertegenwoordigen. Graag zouden we onze deelnemers en gepensioneerden een zonnige voorspelling willen geven over hun pensioen. Maar dat kan helaas op dit moment niet. Het rentebeleid van de Europese Centrale Bank en de instabiliteit op de financiële markten zorgen voor dreigende wolken boven de Nederlandse pensioen - fondsen. Daar hebben we mee te maken, hoe graag we het ook anders zouden willen zien. Ruud Degenhardt Voorzitter bestuur Pensioenfonds PGB Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 5
ALGEMEEN DE BELANGRIJKSTE CIJFERS VAN PENSIOENFONDS PGB 2011-2015 Aan het einde van respectievelijk over de jaren 2011 t/m 2015. NB: alle bedragen van de kerncijfers zijn afgerond op miljoenen euro s met uitzondering van de pensioenuitvoeringskosten per deelnemer. De percentages zijn berekend op basis van de niet-afgeronde bedragen. 2015 2014 2013 2012 2011 Aantal werkgevers Aangesloten werkgevers 2.348 2.032 2.131 2.221 2.186 Aantal verzekerden Premiebetalende verzekerden 55.821 47.249 41.408 41.024 35.697 Verzekerden met toerekening wegens arbeidsongeschiktheid 4.131 4.137 3.945 4.168 4.490 Premievrije verzekerden 1 160.184 142.049 124.076 122.803 105.359 Totaal 220.136 193.435 169.429 167.995 145.546 Aantal pensioenen Ingegane ouderdomspensioenen 49.871 45.021 37.610 34.256 28.979 Ingegane partnerpensioenen 20.794 19.348 16.607 15.757 13.826 Ingegane wezenpensioenen 827 748 668 716 608 Totaal 71.492 65.117 54.885 50.729 43.413 Pensioenuitvoering Premieloon (pensioengrondslag) 1.426 1.180 1.072 986 854 Premiebijdragen 388 286 251 202 167 Pensioenuitvoeringskosten 20 26 22 15 12 Reguliere kosten pensioenbeheer per deelnemer 137 112 135 136 126 Incidentele kosten pensioenbeheer per deelnemer 21 107 82 19 Uitkeringen 569 500 451 407 374 Beleggingen Balanswaarde beleggingen 21.745 19.814 14.713 14.145 11.740 Totale waarde beleggingsportefeuille 21.564 19.496 14.544 14.093 11.440 Beleggingsopbrengst risico fonds 204 2.769 229 1.543 685 Beleggingsopbrengst risico deelnemers 1 4 1 2 1 Totaal rendement in % 1,4 18,3 1,7 13,0 6,6 Z-score 0,21 0,09 0,31 0,05 0,19 Performancetoets 0,30 0,36 2,08 1,49 1,51 Kosten vermogensbeheer in % gemiddeld belegd vermogen 0,30 0,31 0,35 0,40 n.b. Vermogenssituatie en solvabiliteit Voorziening pensioenverplichtingen 21.376 18.531 13.695 13.646 11.500 Eigen vermogen 47 757 655 71 69 Aanwezig pensioenvermogen 21.329 19.288 14.350 13.717 11.431 Minimaal vereist eigen vermogen 886 768 561 559 552 Vereist eigen vermogen o.b.v. werkelijke beleggingsportefeuille 25.807 21.279 15.787 15.613 13.200 Vereist eigen vermogen o.b.v. strategische beleggingsportefeuille 26.024 21.646 15.763 15.649 13.175 Vrije reserve (+)/reservetekort (-) werkelijke beleggingsportefeuille 4.478 1.991 1.437 1.896 1.769 Vrije reserve (+)/reservetekort (-) strategische beleggingsportefeuille 4.695 2.358 1.413 1.932 1.744 Marktrente in % 1,67 1,84 2,73 2,42 2,74 Aanwezige dekkingsgraad FTK in % n.b. 104,1 104,8 100,5 99,4 Actuele UFR-dekkingsgraad FTK in % 99,8 n.b. n.b. n.b. n.b. Beleidsdekkingsgraad FTK in % 101,4 105,7 n.b. n.b. n.b. Vereiste dekkingsgraad FTK in % werkelijke beleggingsportefeuille 120,7 114,8 115,3 114,4 114,8 Vereiste dekkingsgraad FTK in % strategische beleggingsportefeuille 121,7 116,8 115,2 114,7 114,6 Verhoging ingegane pensioenen en aanspraken per 1 januari in % Toeslag 1. Pensioengerechtigden die hun pensioen nog niet hebben aangevraagd, zijn meegeteld bij premievrije deelnemers. Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 7
ALGEMEEN DE STAAT VAN HET PENSIOENFONDS Ontwikkeling deelnemers en werkgevers 200.000 2.500 150.000 100.000 50.000 0 2011 2012 2013 2014 2015 2.000 Actieve deelnemers Premievrije deelnemers Pensioengerechtigde deelnemers Werkgevers Ontwikkeling dekkingsgraad 125% 120% 115% 110% 105% 100% 95% 90% 85% Aanwezige dekkingsgraad FTK Beleidsdekkingsgraad FTK VEV MVEV 31-12-2011 31-12-2012 31-12-2013 31-12-2014 31-12-2015 8 Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015
ALGEMEEN Samenstelling beleggingsportefeuille eind 2015 3,2% 4,1% 4,0% 0,3% 26,7% Return portfolio Aandelen Onroerend goed Infrastructuur Alternatieve vastrentende waarden Private equity Matching portfolio 39,0% 13,4% Euro-staatsobligaties Euro-bedrijfsobligaties 6,3% 3,1% Overige vastrentend Hypotheken Gecumuleerd 10-jaarsrendement (31 december 2005 = 100) 200 150 100 50 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Rendementsontwikkeling Gecumuleerd rendement Gecumuleerde voorziening Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 9
ALGEMEEN WIE WE ZIJN EN WAAR WE VOOR STAAN Pensioenfonds PGB is een multisectoraal pensioenfonds dat zonder winstoogmerk de pensioenregeling verzorgt van ongeveer 291.000 mensen. We zijn het pensioenfonds voor en door sociale partners. Opgericht in 1953 door werkgevers en werknemers uit de grafimedia, maar inmiddels actief in veel verschillende sectoren. Onze missie, visie en kernwaarden Onze missie: (gewezen) deelnemers en gepensioneerden financieel bescherming bieden door pensioenregelingen van sociale partners in sectoren en bedrijven goed uit te voeren, solidair en toekomstbestendig. We zijn hét pensioenloket voor sectoren en bedrijven in de: industrie, met onder meer grafische bedrijven, het kartonnage- en flexibele verpakkingenbedrijf, chemische bedrijven zoals verf- en drukinktbedrijven, bedrijven die farmaceutische grondstoffen en producten maken en bedrijven die producten van rubber- en kunststof produceren; informatie- en communicatiesector waaronder uitgeverijen; groothandel met onder meer de groothandel in bloemen en planten; financiële en zakelijke dienstverlening; en de (maritieme) aannemerij en zeevisserij. Onze visie: sociale partners, werkgevers en werknemers kunnen rekenen op: professionele besturing van hun pensioenfonds; een solide en duurzaam beheer van het vermogen op basis van actief risicobeheer en maatschappelijk verantwoorde investeringen; een effectieve, efficiënte en flexibele uitvoering van pensioenregelingen; eigentijdse pensioenproducten en optimale dienstverlening; en toekomstbestendig beleid dat gericht is op beheerste groei in het belang van deelnemers en sociale partners. Onze kernwaarden: betrouwbaar betrokken flexibel resultaatgericht transparant solidair duurzaam Bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor de uitvoering van de pensioenregelingen die sociale partners en andere opdrachtgevers bij Pensioenfonds PGB hebben ondergebracht. Het bestuur zorgt ervoor dat de belangen van (gewezen) deelnemers, pensioengerechtigden en werkgevers evenwichtig worden afgewogen. Tegelijk is het bestuur verantwoordelijk voor het behalen van de financiële doelstellingen en voor goed beheer van het belegde vermogen. Raad van toezicht De raad van toezicht houdt toezicht op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken binnen het pensioenfonds. Daarnaast heeft de raad het recht goedkeuring te verlenen aan onder meer het jaarverslag, het functieprofiel van bestuurders, het beloningsbeleid (met uitzondering van de beloning van de raad zelf) en de overdracht of overname van pensioenverplichtingen door het pensioenfonds. De raad is ook betrokken bij benoeming en ontslag van bestuurders. Verantwoordingsorgaan Het bestuur legt over het gevoerde beleid verantwoording af aan het verantwoordingsorgaan. Het verantwoordingsorgaan heeft het recht het bestuur te adviseren over onder meer beloningsbeleid, 10 Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015
ALGEMEEN aansluiting van nieuwe werkgevers, overdracht of overname van pensioenverplichtingen door het pensioenfonds en de communicatie met de deelnemers. Het orgaan kan het bestuur en de raad van toezicht ook gevraagd en ongevraagd aanbevelingen doen. Sectorcommissies Pensioenfonds PGB biedt de sectoren waarvoor het pensioenfonds werkt een platform voor overleg als ze dat wensen. Dat zijn de sectorcommissies. Die zijn er nu voor: de grafimedia; het kartonnage- en flexibele verpakkingenbedrijf; de verf- en drukinktindustrie; het uitgeverijbedrijf; de groothandel in bloemen en planten; en de zeevisserij. In de sectorcommissies overlegt Pensioenfonds PGB met sociale partners in de sectoren, onder meer over de pensioenregeling. Door dit regelmatige overleg is bij de sectoren bekend wat er speelt bij Pensioenfonds PGB en weet PGB wat er speelt in de sectoren. Werkgeversraad Werkgevers kunnen zich aansluiten bij de werkgeversraad. Die draagt kandidaten voor bij vacatures voor bestuurders namens de werkgevers en benoemt leden van het verantwoordingsorgaan namens werkgevers. Klachtencommissie Pensioenfonds PGB heeft een klachtencommissie die oordeelt over schriftelijke bezwaren van belanghebbenden over de klantenbehandeling. De bevoegdheden van deze commissie zijn vastgelegd in een reglement. Commissie van bezwaar Pensioenfonds PGB heeft een onafhankelijke commissie van bezwaar. Belanghebbenden kunnen zich tot de commissie wenden als zij het niet eens zijn met een beslissing van het bestuur over de toepassing van de pensioenregeling. De bevoegdheden van deze commissie zijn vastgelegd in een reglement. Adviescommissie audit en riskmanagement De adviescommissie audit en riskmanagement adviseert het bestuur over de opzet en werking van het beheersingskader en de externe financiële verslaggeving van PGB. Zij beoordeelt integraal de beheersing van alle belangrijke risico s van het pensioenfonds en bewaakt de effectiviteit van de beheersingsmaatregelen. Ook bereidt ze de financiële verslaglegging voor. Commissie balansmanagement De commissie balansmanagement adviseert het bestuur over de omgang met de risico s op de balans en het beleggingsbeleid. Ze bereidt de besluitvorming voor over onder meer beleggings- en balansrisicostrategieën, actief en passief beheerde mandaten en het jaarlijkse beleggingsplan. In het verslagjaar heeft het bestuur de commissie daarnaast toestemming gegeven om binnen de afgesproken bandbreedte van het strategisch beleggingsplan beleggingsbesluiten te nemen over bestaande beleggingscategorieën en mandaten. Adviescommissie juridische zaken en compliance De commissie juridische zaken en compliance adviseert het bestuur bij de voorbereiding van juridische zaken en toetst of het beleid in overeenstemming is met wet- en regelgeving. Tot de taken van de commissie behoren onder meer het beoordelen en actueel houden van juridische documentatie zoals statuten, pensioen- en uitvoeringsreglement en de overeenkomsten en contracten voor uitbesteding van werkzaamheden en vermogensbeheer. Ook bewaakt de commissie dat het bestuur werkt volgens de gedragscode en het integriteitsbeleid. Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 11
ALGEMEEN Bestuursbureau Pensioenfonds PGB Het bestuur en de commissies worden ondersteund door het bestuursbureau. Dit verzorgt het bestuurssecretariaat, de bestuursagenda, de beleidsvoorbereiding, de monitoring van de uitvoeringsorganisatie, de aansluitingen van nieuwe branches of bedrijven en de strategische communicatie. Op het bestuursbureau werken ongeveer 16 mensen. De helft daarvan is vrouw. Kantoor bestuursbureau Bestuursbureau Pensioenfonds PGB: A.J. Ernststraat 595-H (kantoorgebouw De Gelder ), 1082 LD Amsterdam. Telefoon 020 753 29 50 www.pensioenfondspgb.nl Uitvoeringsorganisatie Pensioenfonds PGB heeft het pensioen- en balansbeheer uitbesteed aan Timeos B.V. Pensioenfonds PGB is de enige aandeelhouder van Timeos. De uitvoeringsorganisatie ondersteunt het bestuur bij de uitvoering van de strategie en het beleid. De dienstverlening van de uitvoeringsorganisatie bestaat uit pensioenadministratie en -communicatie, vermogensbeheer, balansmanagement, finance, risk en actuariaat. Naast het werk voor Pensioenfonds PGB verzorgt Timeos van oudsher de administratie en het vermogensbeheer van grafimediafonds Algemeen Sociaal Fonds. Bij de uitvoeringsorganisatie werken ongeveer 180 mensen. Meer dan een derde van het personeel is vrouw. Kantoor uitvoeringsorganisatie Timeos B.V. Zwaansvliet 3, 1081 AP Amsterdam Postbus 7855, 1008 CA Amsterdam Telefoon 020 702 40 00 www.timeos.nl Certificerend Actuaris R. Westhoff AAG van Towers Watson Netherlands B.V. Accountant W. Teeuwissen RA van KPMG Accountants N.V. 12 Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015
VERSLAG VAN HET BESTUUR HOOFDLIJNEN 2015 DE BELANGRIJKSTE ONTWIKKELINGEN KORT SAMENGEVAT Het jaar 2015 stond opnieuw in het teken van de lage rente. Op de financiële markten was het onrustig. Het rendement op het pensioenvermogen was bescheiden, maar wel positief. De beleidsdekkingsgraad en de actuele dekkingsgraad daalden door de lagere rente. Daar komt bij dat pensioenfondsen nu hogere buffers moeten aanhouden. Financiële situatie Het door Pensioenfonds PGB beheerde vermogen steeg dankzij een licht positief rendement op de beleggingen (plus 1,4 procent) en de aansluiting van nieuwe werkgevers waarbij vermogen overkwam. Het pensioenvermogen kwam aan het eind van het jaar uit op 21,3 miljard euro (2014: 19,3 miljard). De rente waarmee pensioenfondsen hun verplichtingen berekenen, daalde van gemiddeld 1,84 procent eind 2014 naar 1,67 procent aan het eind van 2015. De beleidsdekkingsgraad daalde van 105,7 procent op 31 december 2014 (104,1 procent volgens rekenmethode voor nftk) naar 101,4 procent eind 2015. Dit kwam vooral door de lage rente. De Nederlandsche Bank veranderde in juli de manier waarop de rekenrente wordt berekend. Dat zorgde ook voor een daling van de dekkingsgraad, omdat daardoor meer geld gereserveerd moet worden voor de uitbetaling van pensioenen. Onrust op de financiële markten Op de financiële markten was het onrustig in 2015. De economische groei in Europa bleef zwak, ondanks stimulering door de Europese Centrale Bank (ECB). Door het opkoopprogramma van de ECB zakte de marktrente in Europa sterk. Er waren zorgen over de ontwikkeling van de Chinese economie, door tegenvallende groeicijfers. En de olieprijs zakte sterk door het grote aanbod en tegenvallende vraag. Dat zorgde op zijn beurt weer voor lagere grondstofprijzen, terugvallende inkomsten en investeringen bij olieproducenten en onrust op de beurzen omdat verwachtingen bijgesteld werden. Na jarenlange renteverlagingen, besloot de Federal Reserve de rente in de VS eind 2015 te verhogen. Geen verhoging pensioenen De pensioenen van deelnemers en gepensioneerden konden niet worden verhoogd per 1 januari 2016, maar de pensioenen hoefden ook niet te worden verlaagd in 2016. Verhogen is pas mogelijk als de beleidsdekkingsgraad hoger is dan 110 procent. De verwachting is dat de kans op een hoger pensioen de komende jaren klein blijft door de lage rente. De prijzen stegen in 2015 met 0,71 procent. nftk In 2015 gingen nieuwe financiële regels voor pensioenfondsen in: het nieuwe Financieel Toetsingskader (nftk). Daardoor moeten pensioenfondsen hogere buffers aanhouden om tegenvallers te kunnen opvangen. De dekkingsgraad wordt vanaf 1 januari 2015 op een iets andere manier berekend en de regels voor het verhogen en verlagen van pensioenen zijn veranderd. Door het nieuwe FTK: is de toeslagregeling aangepast; is de premie voor de basisregeling vanaf 1 januari 2016 verhoogd; is een nieuw herstelplan gemaakt; is voor het eerst een haalbaarheidstoets uitgevoerd; is de actuariële en bedrijfstechnische nota aangepast. Andere wettelijke veranderingen De pensioenregelingen die Pensioenfonds PGB uitvoert voor de verschillende bedrijfstakken en werkgevers zijn per 1 januari 2015 aangepast aan de nieuwe fiscale regels (Witteveenkader). De regels voor pensioencommunicatie zijn per 1 juli 2015 aangepast. Deze regels leiden tot meer doelgroepgerichte en evenwichtige communicatie. Ook is een nieuwe manier van gelaagd communiceren geïntroduceerd. Pensioenfonds PGB begint in 2016 met de startcommunicatie in de vorm van Pensioen 1-2-3. 14 Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015
VERSLAG VAN HET BESTUUR Strategie voor komende jaren vastgesteld Na een strategische verkenning heeft het bestuur de lijnen voor de komende jaren uitgezet. De strategie is gericht op duurzame groei, onderscheidende dienstverlening en een sterke relatie met sociale partners en ondernemingen die hun pensioenregeling bij Pensioenfonds PGB hebben ondergebracht. Omdat het Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven de afgelopen jaren is veranderd in een multisectoraal pensioenfonds, is de naam per 1 januari 2016 veranderd in Pensioenfonds PGB. Beschikbare premieregeling ingevoerd Vanaf 2016 kan Pensioenfonds PGB ook een premieovereenkomst (DC-regeling) of een combinatie van een uitkeringsovereenkomst en een premieovereenkomst uitvoeren voor sociale partners. In 2015 heeft het bestuur zich gebogen over de vormgeving van de nieuwe beschikbare premieregeling en een basisregeling vastgesteld. Uitgangspunt daarbij waren de kernwaarden van Pensioenfonds PGB: solidariteit, flexibiliteit en transparantie. Ontwikkeling deelnemerskring In 2015 nam het aantal actieve deelnemers en gepensioneerden toe met bijna 15.000. Sociale partners in twee nieuwe bedrijfstakken, groothandel in bloemen en planten en zeevisserij, besloten zich aan te sluiten. Daarnaast kwamen werknemers en gepensioneerden over omdat bedrijven besloten hun pensioenregeling bij Pensioenfonds PGB onder te brengen. Het totale aantal deelnemers (inclusief deelnemers die geen pensioen meer opbouwen) steeg van 258.552 naar 291.628. Het aantal werkgevers steeg van 2.032 naar 2.348. Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 15
VERSLAG VAN HET BESTUUR BESTUUR EN INTERN TOEZICHT De belangrijkste onderwerpen op de bestuurstafel in 2015 waren de invoering van het nieuwe Financieel Toetsingskader, de premieverhoging, de herijking van de strategische koers, de invoering van de beschikbare premieregeling, de bijstelling van de beleggingsstrategie en de veranderingen in de pensioencommunicatie. Het bestuursmodel werd niet gewijzigd in 2015. Bestuur Pensioenfonds PGB is een multisectoraal pensioenfonds voor en door sociale partners. Dit betekent dat werkgevers- en werknemersorganisaties nauw betrokken zijn bij het pensioenfonds via hun vertegenwoordiging in het bestuur, verantwoordingsorgaan, sectorcommissies en werkgeversraad. Ook houdt het bestuur jaarlijks een pensioenbijeenkomst voor vertegenwoordigers van werkgevers, werknemers en gepensioneerden. Op de in september gehouden bijeenkomst is de achterban onder meer geïnformeerd over de premieverhoging, het beleggingsbeleid, de ontwikkeling van een beschikbare premieregeling en de nieuwe normen voor pensioencommunicatie. Schema 1: Bestuursmodel Pensioenfonds PGB Sectorcommissies Verantwoordingsorgaan Raad van Toezicht Vakbonden Deelnemers Werkgeversraad Pensioenontvangers Vereniging Van Gepensioneerden Bestuur & Bestuursbureau Werkgevers Timeos (Advies)commissies Het bestuursmodel werd in 2015 niet gewijzigd. Het bestuur heeft vier zetels voor werkgevers, vier voor werknemers en twee voor gepensioneerden. De werkgeversraad van Pensioenfonds PGB is verantwoordelijk voor de voordracht van bestuurders namens werkgevers. Vakbonden FNV KIEM, NVJ en CNV Vakmensen dragen bestuurders voor namens werknemers. De VVG, de vereniging van gepensioneerden van Pensioenfonds PGB, en vakbonden doen een voordracht als er een zetel vrij is voor een bestuurslid namens gepensioneerden. Eind 2014 was er een vacature namens werknemers in het bestuur. CNV Vakmensen droeg Peggy Wilson voor. Zij is benoemd door het bestuur en eind augustus met haar bestuurswerk begonnen, na te zijn goedgekeurd door toezichthouder DNB. Wilson is verantwoordelijk voor het aandachtsgebied pensioeninhoudelijke en juridische zaken. Eind december 2015 trad Huub Elzerman af als bestuurder omdat zijn termijn afliep. Ook hij zat in het bestuur namens werknemers. Onze dank en erkenning gaan uit naar de heer Elzerman voor de vele jaren dat hij betrokken was bij het pensioenfonds en zijn bijdrage aan het bestuur. Elzerman is begin 2016 opgevolgd door Jochem Dijckmeester. Dijckmeester is voorgedragen door de NVJ en FNV KIEM. Zijn aandachtsgebied is strategische communicatie. Het bestuur is met de komst van Dijckmeester weer compleet. In het kader van de strategiediscussie werd in juli besloten om een aantal portefeuilles te herschikken, gekoppeld aan het aftreden van zittende bestuurders. Ook is besloten elke portefeuille door één Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 17
VERSLAG VAN HET BESTUUR bestuurder te laten beheren. Door deze verandering ontstaat meer focus in het bestuur. In totaal kwam het bestuur 33 keer bijeen. Daarvan waren drie bijeenkomsten gewijd aan de discussie over de strategie van het pensioenfonds. De vergoedingsbedragen voor bestuursleden zijn in 2015 niet verhoogd. Per bestuurslid is een vaste vergoeding vastgesteld per dag. De vergoeding bedraagt 725 of 950 euro per dag, afhankelijk van de zwaarte van de functie. De tijdsbesteding per bestuurslid bedraagt minimaal 1,5 dag tot maximaal 3 dagen per week. De normbedragen voor de vergoeding zijn sinds 2011 niet veranderd. Stuurgroep nftk Om de regels van het nieuwe Financieel Toetsingskader door te voeren in het beleid en de verschillende beleidsstukken van Pensioenfonds PGB is in 2014 en 2015 een project uitgevoerd. Namens het bestuur zaten twee bestuurders in de tijdelijke stuurgroep nftk. Eind 2014 is gestart met het consulteren van de achterban over het premie-, toeslag- en kortingsbeleid. De voorgenomen besluiten zijn in november 2014 op een informatiebijeenkomst met vertegenwoordigers van werknemers, werkgevers en gepensioneerden voorbesproken, waarna begin 2015 nog een formele schriftelijke goedkeuringsronde voor sociale partners in de drie verplichtgestelde sectoren volgde. Ook de afstemming met de sociale partners over de ondergrens voor de haalbaarheidstoets is in het najaar van 2015 schriftelijk uitgevoerd. Gedurende 2015 zijn alle wijzigingen in de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) doorgevoerd. Ook is een financieel crisisplan in de ABTN opgenomen. Hieronder wordt puntsgewijs ingegaan op het toeslagbeleid, het premiebeleid, het herstelplan en de haalbaarheidstoets. Toeslagbeleid Het bestuur heeft het nieuwe toeslagbeleid in februari 2015 vastgesteld. De uitgangspunten van het bestuur bij de beleidsvorming waren: aansluiten bij de resultaten van het onderzoek naar risicobereidheid; geen grote schokken; generatie-evenwicht; en meer zekerheid. De belangrijkste veranderingen in het toeslagbeleid vanaf 1 januari 2015 waren de overgang naar een vaste index en de keuze voor een extra toeslag in plaats van het inhalen van gemiste toeslag. Ook kan vanaf 2015 toeslag worden gegeven vanaf een dekkingsgraad van 110 procent in plaats van 115 procent. Voor de vaste index is gekozen omdat de inflatieverwachting voor de komende jaren laag is. Het bestuur heeft voor de extra toeslag gekozen omdat de kans op het inhalen van toeslag erg klein is en inhaal - indexatie voor hogere uitvoeringskosten zorgt. Koopkrachtherstel kan beter worden bereikt via een extra toeslag, aldus het bestuur. Ook is dit evenwichtiger omdat het herstel uit het beleggingsrendement moet komen. De nieuwe regels voor het verlagen van pensioenen zijn in het toeslagbeleid verwerkt. Als de pensioenen moeten worden verlaagd, wordt de verlaging uitgesmeerd over 10 jaar. Alle (gewezen) deel - nemers en gepensioneerden zijn schriftelijk over het nieuwe beleid voor toeslag en korten geïnformeerd. Premiebeleid Wat het premiebeleid betreft heeft het bestuur eind 2014 vastgelegd te blijven streven naar een zo stabiel mogelijke premie. Dat voornemen kreeg destijds instemming van de achterban op een bijeenkomst voor relaties van het pensioenfonds. In het voorjaar van 2015 zijn vervolgens de voors en tegens van demping van de rente door rentemiddeling of verwacht rendement op een rijtje gezet. Het vaststellen van het verwachte rendement als basis voor de premievaststelling zou op zijn vroegst pas in het vierde kwartaal van 2015 kunnen plaatsvinden. Sociale partners hadden echter dringend behoefte aan inzicht in de verwachte premieontwikkeling voor het jaar 2016. Daarom besloot het bestuur om de gedempte rente ook voor 2016 als basis te nemen en in 2016 na te gaan of een terugkeer naar verwacht rendement gewenst is. De verwachte premieverhoging voor 2016 is voor de zomer aangekondigd. Het onderwerp is in september besproken op een bijeenkomst met vertegenwoordigers van sociale partners en opdrachtgevers. In het najaar is de nieuwe premie voor 2016 vastgesteld. De premie voor de basisregeling is per 1 januari 2016 18 Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015
VERSLAG VAN HET BESTUUR verhoogd met 2 procentpunt van 19,5 procent naar 21,5 procent. De premieverhoging was nodig omdat er hogere buffers aangehouden moeten worden, de rente laag is, de levensverwachting toeneemt en deelnemers gemiddeld wat ouder zijn. In 2015 bleef de premie gelijk aan de premie in 2014. Nieuw herstelplan Op basis van het nftk is een nieuw herstelplan gemaakt. In het herstelplan 2015 staat dat het mogelijk is om op 1 januari 2027 op basis van gemaakte aannames uit te kunnen komen op de gewenste dekkingsgraad van 121 procent. Het herstelplan wordt in 2016 geactualiseerd op basis van de financiële situatie op 31 december 2015. Haalbaarheidstoets uitgevoerd De ambitie van Pensioenfonds PGB is om op de lange termijn zoveel mogelijk koopkracht te behouden voor deelnemers en gepensioneerden. Dat is concreet vertaald naar de ambitie om over een periode van 15 jaar vanaf 2015 minstens 90 procent van het pensioenresultaat te behouden. Of dat haalbaar is, moet volgens het nftk elk jaar worden getoetst. Via de haalbaarheidstoets zijn 2000 economische scenario s met een horizon van 60 jaar doorberekend op koopkrachtgevolgen voor het pensioen van deelnemers en gepensioneerden. In 2015 is de eerste haalbaarheidstoets uitgevoerd. Daaruit bleek dat deze ambitie te realiseren is. Beleggingsbeleid In 2015 is het balans- en beleggingsbeleid verder ontwikkeld. Het bestuur heeft onder meer een beleidsmatrix vastgesteld als ijkpunt voor het balans- en beleggingsbeleid. Gekozen is voor een dynamische normportefeuille. Dat wil zeggen dat de samenstelling van de normportefeuille afhangt van het risicobudget in relatie tot de dekkingsgraad. In de huidige situatie bij een relatief lage dekkingsgraad wordt iets minder beleggingsrisico genomen. Strategische visie Via vier themagroepen heeft het bestuur een strategische verkenning van de toekomst uitgevoerd. De vier themagroepen waren: Domein, Aansluitingsbeleid, Productaanbod en Innovatie en Organisatie en Governance. Via analyses, discussiebijeenkomsten en besprekingen in het bestuur heeft dit in de zomer van 2015 geleid tot een strategische visie voor de komende jaren. De missie van Pensioenfonds PGB is om een zo waardevast mogelijk pensioen te verzorgen voor zijn deelnemers: werknemers en gepensioneerden. Om dat doel te bereiken zet Pensioenfonds PGB in op beheerste groei en een sterke band met sociale partners. Het aansluitingsbeleid wordt via de huidige mogelijkheden van het pensioenfonds voortgezet. Uitbreiding via een Algemeen Pensioenfonds is vooralsnog wettelijk niet mogelijk en ook niet nodig om de strategie van Pensioenfonds PGB uit te kunnen voeren. Om te kunnen inspelen op ontwikkelingen in de maatschappij en de vraag van opdrachtgevers is het pakket regelingen uitgebreid met een beschikbare premieregeling. Om de strategische doelen te bereiken worden het relatiebeheer en de strategische communicatie versterkt. De naam Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven is per 1 januari 2016 veranderd in Pensioenfonds PGB. De nieuwe naam sluit beter aan bij het multisectorale fonds dat PGB de afgelopen jaren is geworden. De nieuwe naam is in september bekendgemaakt op de jaarlijkse bijeenkomst van Pensioenfonds PGB voor relaties. Aansluitingsbeleid Het bestuur heeft in het kader van de strategiediscussie het aansluitingsbeleid tegen het licht gehouden. Om de krimp in de grafische sector op te kunnen vangen besloot Pensioenfonds PGB in het vorige decennium zijn draagvlak te verbreden met nieuwe sectoren en bedrijven. Dit proces van uitbreiding met en aansluiting van andere sectoren en bedrijven is de afgelopen jaren doorgegaan. Het bestuur blijft inzetten op beheerste groei van het pensioenfonds in het belang van de deelnemers. Krimp van het aantal actieve deelnemers zorgt voor meer druk op de kosten voor pensioenbeheer. Bij een groter vermogen zijn er bovendien meer mogelijkheden tot diversificatie van het vermogensbeheer. Uitgangspunt bij aansluiting van een sector of bedrijf is of voldaan wordt aan de wettelijke eis van evenwichtige behandeling van alle belanghebbenden. Dat betekent dat er geen significante voor- of nadelen verbonden mogen zijn aan de aansluiting voor zittende deelnemers. Aansluiting is mogelijk binnen de huidige verplichte en vrijwillige werkingssfeer van Pensioenfonds PGB. In bijlage 2 staat een overzicht van de aansluitingen in 2015. Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 19
VERSLAG VAN HET BESTUUR Raad van toezicht Pensioenfonds PGB heeft een raad van toezicht, die uit drie leden bestaat. De zetel die vacant werd met het vertrek van René van de Kieft is vanaf 1 december 2015 ingevuld door Alfred Slager. We danken René van de Kieft voor zijn bijdrage aan het interne toezicht op de gang van zaken bij Pensioenfonds PGB. De raad houdt toezicht op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken bij het pensioenfonds. Dat gebeurt aan de hand van een jaarplan. Er was regelmatig overleg tussen de raad en het bestuur. Daarbij werd onder meer advies gegeven, zijn functieprofielen goedgekeurd en is het jaarprogramma van de raad van toezicht besproken. Een belangrijk onderwerp van gesprek was de strategieontwikkeling. Via dit traject is een aantal bevindingen en aandachtspunten van de raad opgepakt door het bestuur. De raad voerde ook twee keer overleg met het verantwoordingsorgaan. De verantwoording van de raad van toezicht is te lezen vanaf pagina 112. Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingorgaan beoordeelt het beleid en de uitvoering daarvan door het bestuur. Het verantwoordingsorgaan bestaat uit achttien leden in een verdeling zes-zes-zes (werkgevers, werknemers en pensioengerechtigden). Het verantwoordingsorgaan heeft recht op overleg met het bestuur en de raad van toezicht. Het verantwoordingsorgaan kwam in 2015 9 keer bijeen voor overleg met het bestuur en er is één themadag gehouden. Het verantwoordingsorgaan boog zich onder meer over de aansluitingen, het communicatieplan en de afkoop van kleine pensioenen. Om zijn taken beter te kunnen uitoefenen heeft het verantwoordingsorgaan op advies van de raad van toezicht aandachtsgebieden ingevoerd. Ook hebben leden van het verantwoordingsorgaan een 2-daagse training gevolgd op het gebied van pensioenkennis (SPO). De heer Haselaar heeft zijn functie als lid van het verantwoordingsorgaan in januari 2015 neergelegd. Het bestuur dankt hem voor zijn inzet en betrokkenheid. Hij is vervangen door Frans Hoefnagels die namens FNV KIEM gepensioneerden vertegenwoordigt. Een vacature in het verantwoordingsorgaan namens werknemers is ingevuld door Ton Duivis. Hij is afgevaardigd door FNV KIEM. Code Pensioenfondsen De Code Pensioenfondsen heeft tot doel om het functioneren van het bestuur te verbeteren en inzichtelijker te maken. Vanaf 1 januari 2014 zijn de normen van de in de Pensioenwet verankerde Code de leidraad voor goed pensioenfondsbestuur. De invoering van de Code leidde in 2014 tot een inventarisatie van gewenste verbeteringen bij Pensioenfonds PGB. Daarbij is gekeken naar normen waaraan het bestuur nog niet voldoet. In 2015 heeft het bestuur zich gebogen over de vraag hoe de beleidsruimte beter afgebakend kan worden in de uitvoeringsovereenkomsten met cao-partijen in sectoren met een verplichtgestelde regeling (norm 2). Dit traject wordt in 2016 afgerond. Dit geldt eveneens voor het programma van permanente educatie van het bestuur (norm 50). Collectieve zelfevaluatie van het bestuur (norm 51) respectievelijk de raad van toezicht (norm 55) heeft in 2015 niet plaatsgevonden. Wél is het functioneren van de bestuursleden op individueel niveau onderwerp van gesprek geweest. Er is vooruitgang op het gebied van diversiteit in het bestuur. Door de komst van Peggy Wilson heeft Pensioenfonds PGB nu weer twee vrouwelijke bestuursleden. Door de toetreding van Jochem Dijckmeester (34 jaar) tot het bestuur heeft Pensioenfonds PGB een bestuurder van onder de 40. Daarmee voldoet het pensioenfonds aan norm 68. Het verantwoordingsorgaan voldeed eind 2015 nog niet aan de normen op het gebied van diversiteit (norm 67 en 68). Er zijn geen vrouwen of jongeren vertegenwoordigd in dit orgaan. Het bestuur dringt er bij de benoemende organisaties bij de vervulling van een vacature echter steeds op aan om op dit punt actiever te zoeken naar vrouwelijke of jonge kandidaten. Deskundigheid en effectiviteit Pensioenfonds PGB heeft een aantal bestuurders met specifieke expertise. Bij het opstellen van profielschetsen is gelet op deskundigheid en aanvullende competenties. Ook is rekening gehouden met het rooster van aftreden, om de continuïteit en deskundigheid in het bestuur te waarborgen. De voorzitters van het bestuur voerden in 2015 evaluatiegesprekken met alle bestuursleden. Deze 20 Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015
VERSLAG VAN HET BESTUUR evaluatie is in het bestuur besproken. Uit de evaluatie bleek dat de bestuurders zorgvuldig uitvoering hebben gegeven aan hun verantwoordelijkheden. Om hun deskundigheid op peil te houden hebben bestuurders een aantal visie- en themabijeenkomsten bijgewoond. Gedragscode en integriteit De bestuursleden, leden van de raad van toezicht en verantwoordingsorgaan en andere medebeleidsbepalers en adviseurs hebben de gedragscode van Pensioenfonds PGB getekend. In de code staan regels en richtlijnen voor zogeheten verbonden personen en insiders om te voorkomen dat er belangenconflicten ontstaan of misbruik wordt gemaakt van vertrouwelijke informatie. Pensioenfonds PGB laat de rol van compliance officer extern vervullen. Deze externe organisatie heeft in 2015 zijn jaarlijkse onderzoek verricht naar de naleving van de gedragscode door het bestuur. De aanbevelingen zijn in het bestuur besproken. Pensioenfonds PGB heeft een nota integriteitsbeleid. Die wordt in 2016 geactualiseerd. Uitbesteding De uitvoeringsorganisatie legt elk kwartaal verantwoording af over de uitvoering van de service level afspraken over het vermogensbeheer en de pensioenadministratie. Het bestuur toetst of de uitvoerings - organisatie aan de afspraken voldoet en stuurt bij als dat nodig is. De uitvoeringsorganisatie werkt aan een nieuwe opzet van de SLA-rapportage voor pensioenen. De monitoring vindt verder plaats via maandrapportages en een rapport over de effectiviteit van de risico- en controleprocessen. Dit rapport is ook de basis voor de controle van de jaarrekening. Vernieuwing pensioenadministratiesysteem De vernieuwing van het pensioenadministratiesysteem vroeg ook in 2015 aandacht van het bestuur. Het oude systeem moest worden vervangen omdat het niet meer toekomstvast was. Na de verhuizing van alle pensioengegevens eind 2014 legde de operatie ook in 2015 nog een zwaar beslag op de uitvoeringsorganisatie. Processen moesten nog worden gestroomlijnd en het controleren en waar nodig herstellen van de gegevens vergde veel tijd. Een stuurgroep met daarin vertegenwoordigers van bestuur en uitvoeringsorganisatie heeft de overgang begeleid. Communicatie met de toezichthouders Pensioenfonds PGB staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). DNB ziet erop toe dat er een gedegen financieel beleid wordt gevoerd. De AFM let vooral op de communicatie. Pensioenfonds PGB had in 2015 regelmatig contact met DNB en nam deel aan onderzoek van de toezichthouder. Voor een onderzoek naar het beleggingsbeleid voerde een team van DNB verschillende gesprekken met bestuursleden en verantwoordelijken bij de uitvoeringsorganisatie en het bestuursbureau. DNB deed ook onderzoek naar belangenverstrengeling. Hiervoor is in 2015 een risicoanalyse uitgevoerd door Pensioenfonds PGB. Ook is deelgenomen aan een pilot-onderzoek van de AFM naar de communicatie over indexatieambitie. Er waren in 2015 geen boetes of dwangsommen. Klachten en geschillen Pensioenfonds PGB heeft een klachtenregeling en een geschillenregeling. In 2015 waren er 36 klachten over onze dienstverlening (2014: 28), bijvoorbeeld over een te late reactie of te weinig service. De klachten werden adequaat afgehandeld door onze klantenservice. Uiteindelijk zijn geen klachten voorgelegd aan de klachtencommissie. De - gegrond verklaarde - klachten hadden betrekking op onvolledige en niet tijdige informatieverstrekking over onder andere het Anw-Plus product van Pensioenfonds PGB. Vier deelnemers hebben een geschil over de toepassing van de pensioenregeling voorgelegd aan het bestuur. In 2014 waren dat er negen. Een deelnemer diende een bezwaarschrift in bij de onafhankelijke commissie van bezwaar. De commissie heeft het bezwaar over de toekenning van een extra ouderdomspensioen ongegrond verklaard. Op 23 januari 2016 overleed de heer R.E. van Kesteren, voormalig voorzitter van de commissie van bezwaar. De heer Van Kesteren vervulde deze functie de laatste 10 jaar tot zijn aftreden in november 2015. Pensioenfonds PGB is hem zeer erkentelijk voor zijn jarenlange inzet voor het fonds. Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 21
VERSLAG VAN HET BESTUUR PENSIOENREGELING Pensioenfonds PGB kent vanaf 1 januari 2016 twee verschillende pensioenregelingen: uitkeringsregelingen op basis van middelloon en beschikbare premieregelingen. Combinaties daarvan zijn ook mogelijk. Middelloonregeling Voor de middelloonregelingen is er een basisregeling. Deze basispensioenregeling heeft de volgende kenmerken: Het jaarlijkse opbouwpercentage voor ouderdomspensioen is 1,75 procent bij een pensioenrichtleeftijd van 67 jaar. Het pensioen komt standaard tot uitkering op de eerste dag van de maand waarin de AOW ingaat. Het partnerpensioen wordt voor 35 procent van het te bereiken ouderdomspensioen opgebouwd en voor 35 procent op risicobasis verzekerd. Het wezenpensioen bedraagt 14 procent van het te bereiken ouderdomspensioen en is gemaximeerd op vijf wezen. De premievrijstellingsregeling bij arbeidsongeschiktheid is gemaximeerd op 70 procent in geval van volledige arbeidsongeschiktheid. De toeslagverlening is voorwaardelijk en wordt gefinancierd uit overrendement. Aangesloten bedrijfstakken en ondernemingen kunnen kiezen voor verschillende bepalingen over opbouwpercentage, partnerpensioen, franchise, loonbegrip en premievrijstelling. Pensioenfonds PGB berekent de premie voor uitvoering van een pensioenregeling naar rato van een vastgestelde prijs per eenheid pensioen. Die prijs is afgeleid van de doorsneepremie voor de basispensioenregeling. In 2015 bedroeg deze premie 19,5 procent. Daarnaast kunnen ondernemingen aanvullende bepalingen vastleggen, zoals premiemaximalisatie of een onvoorwaardelijke toeslag. Ze kunnen ook aanvullende regelingen afsluiten zoals een WIA-verzekering, Anw-verzekering of een verzekering voor partnerpensioen boven het wettelijk maximum-pensioensalaris (vanaf 2015). In 2015 deden 3.406 deelnemers mee aan de WIA-regeling (2014: 1.453). Aan de collectieve verzekering voor netto partnerpensioen nemen 315 werknemers deel. Via collectieve contracten hebben 2.824 deelnemers een verzekering voor een aanvullende Anw-uitkering. Voor alle uitkeringsregelingen geldt dat deelnemers binnen de fiscaal gestelde grenzen kunnen kiezen voor extra pensioenopbouw via een pensioenkapitaal. Via PGB Pensioen Plus hebben 2.126 deelnemers een pensioenkapitaal staan bij Pensioenfonds PGB, met een vermogen van 30,2 miljoen euro (2014: 32,3 miljoen). Het rendement over 2015 was 0,4 procent (2014: 17,3 procent). Deelnemers kunnen verder aanvullende regelingen afsluiten om hun partner beter te beschermen bij een eventueel overlijden. In 2015 waren er 970 deelnemers met een individuele PGB-Partnerpensioen-Plusregeling, en 524 met een individuele verzekering voor een aanvullende Anw-uitkering. Beschikbare premieregeling In 2015 heeft Pensioenfonds PGB een beschikbare premieregeling ontwikkeld. In de aanloop naar 1 januari 2016 zijn daarvoor overeenkomsten gesloten met sociale partners in de bedrijfstakken groothandel in bloemen en planten en zeevisserij. Ook heeft een onderneming vanaf 1 januari 2016 zowel een uitkeringsregeling als een beschikbare premieregeling bij Pensioenfonds PGB ondergebracht. Voor de beschikbare premieregeling geldt een pensioenleeftijd van 67 jaar. De basisregeling bevat een aantal standaard-elementen: - Het partnerpensioen is voor 70 procent van het ouderdomspensioen op risicobasis verzekerd. - Het wezenpensioen is voor 20 procent van het partnerpensioen op risicobasis verzekerd. - De opbouw van pensioenkapitaal bij arbeidsongeschiktheid is premievrij tot maximaal 100 procent. - Voor alle deelnemers geldt dezelfde lifecycle. - Het persoonlijk pensioenkapitaal wordt vanaf 10 jaar voor de pensioendatum in stapjes omgezet naar een pensioenaanspraak vanaf pensioendatum. Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 23
VERSLAG VAN HET BESTUUR Aangesloten bedrijfstakken en ondernemingen kunnen kiezen voor verschillende bepalingen over pensioengevend salaris, franchise, staffel en benuttingspercentage. Deelnemers kunnen individueel extra Anw-pensioen verzekeren of extra pensioenkapitaal opbouwen. Verder kunnen ze keuzes maken bij pensionering, net zoals bij de uitkeringsregelingen. Voor verplichte bedrijfstakregelingen wordt de beschikbare premieregeling uitgevoerd met een doorsneepremie. In de toekomst worden wellicht drie lifecycles aangeboden, waaruit sociale partners kunnen kiezen. Fiscale grenzen per 1 januari 2015 De maximale pensioenopbouw is per 1 januari 2015 verlaagd naar 1,875 procent. Ook is het maximum salaris waarover pensioen kan worden opgebouwd beperkt tot 100.000 euro. De fiscale wijzigingen leidden tot aanpassing van een aantal regelingen bij Pensioenfonds PGB per 1 januari 2015. De grafimediaregeling werd niet aangepast in 2015. De bedrijfstakregelingen in de sector kartonnage- en flexibele verpakkingenbedrijf en verf- en drukinktindustrie zijn wel aangepast. Met 93 werkgevers werden als gevolg van de nieuwe fiscale grenzen nieuwe afspraken gemaakt over hun regeling bij Pensioenfonds PGB. Alle betrokken deelnemers zijn over veranderingen in hun regeling geïnformeerd. Wijzigingen pensioenreglement Het toeslag- en kortingsbeleid is gewijzigd en aangepast aan het nieuwe Financieel Toetsingskader. Verder is geregeld dat iedere deelnemer een aanvullend partnerpensioen kan opbouwen tot maximaal 70 procent van het jaarlijks op te bouwen ouderdomspensioen. Regelingen voorwaardelijk extra pensioen Voor een aantal opdrachtgevers voert Pensioenfonds PGB een zogenaamde VPL-regeling voorwaardelijk extra pensioen uit. Hiervoor geldt dat deelnemers aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen om een verhoogde pensioenopbouw te krijgen. In de sector grafimedia besloten sociale partners de regeling voor voorwaardelijk pensioen te beëindigen. Per 1 januari 2015 is uit de bestaande, daarvoor bestemde middelen nog het geboortejaar 1957 toegekend. Het restant wordt in 2016 pro rata ingezet voor geboortejaar 1958. Alle deelnemers met geboortejaren vanaf 1959 zijn door het pensioenfonds per brief op de hoogte gebracht over het vervallen van hun voorwaardelijke rechten. Dit leidde tot ongeveer 230 reacties. Dat was minder dan 1 procent. In de sector kartonnage- en flexibele verpakkingenbedrijf werd in 2015 voor de VPL-regeling een premie geheven van 1,8 procent over de loonsom. In de verf- en drukinktindustrie is voor de VPL-regeling een premie geheven van 4 procent van het loon. Ontwikkeling in deelnemers- en werkgeversbestand In 2015 nam het aantal premiebetalende werknemers (inclusief toerekening wegens arbeidsongeschikt - heid) en gepensioneerden met ongeveer 13 procent toe van 116.503 tot 131.444. Het aantal deelnemers en pensioengerechtigden inclusief gewezen deelnemers (oud-deelnemers die in het verleden bij Pensioenfonds PGB pensioen opbouwden en dit hebben laten staan) kwam eind 2015 uit op 291.628. 24 Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015
Tabel 1: Aantal deelnemers (uitgesplitst per branche) 2015 2014 Grafimedia en reprografie 22.180 23.881 Uitgeverijbedrijf 8.111 6.079 Chemische en farmaceutische industrie 4.587 3.591 Kartonnage- en flexibele verpakkingsbedrijf 4.466 4.393 Groothandel in bloemen en planten 3.833 Procesindustrie 2.793 1.376 Papierindustrie 2.320 2.358 Maritieme aannemerij 1.834 1.615 Kunststof- en rubberindustrie 1.791 1.088 Verf- en drukinktindustrie 1.720 1.508 Dienstverlening 1.111 659 (Technische) Groothandel 1.075 701 Aantal deelnemers met toerekening wegens arbeidsongeschiktheid 4.131 4.137 Inclusief deelnemers met toerekening wegens arbeidsongeschiktheid 59.952 51.386 Aantal gewezen deelnemers 160.184 142.049 Aantal pensioengerechtigden 71.492 65.117 Stand per 31 december 291.628 258.552 Door de aansluiting van Groothandel Bloemen en Planten nam het aantal aangesloten werkgevers in 2015 per saldo toe met 316. Aan het eind van 2015 stonden 2.348 werkgevers ingeschreven (2014: 2.032). Het aantal bedrijven in de grafimedia en reprografie neemt verder af. Het aantal werkgevers in andere sectoren blijft stabiel of stijgt. De onderverdeling is als volgt: Tabel 2: Aantal werkgevers (uitgesplitst per branche) 2015 2014 Grafimedia en reprografie 1.656 1.732 Groothandel in bloemen en planten 339 Kartonnage- en flexibele verpakkingsbedrijf 123 119 Verf- en drukinktindustrie 71 72 Uitgeverijbedrijf 63 57 Chemische en farmaceutische industrie 24 16 Papierindustrie 17 11 (Technische) Groothandel 15 11 Dienstverlening 12 3 Maritieme aannemerij 11 2 Kunststof- en rubberindustrie 10 7 (Proces)industrie 7 2 Stand per 31 december 2.348 2.032 Met nieuwe aansluitingen kwam in 2015 een vermogen van ruim 2 miljard euro mee. Jaarverslag Pensioenfonds PGB 2015 25