LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn

LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn Martine Veehof, Hester Trompetter, Ernst Bohlmeijer & Karlein Schreurs 28 maart 2013

Inhoud Achtergrond Online interventie Leven met pijn Opzet onderzoek Resultaten & conclusies

Achtergrond

Achtergrond Toenemend bewijs voor effectiviteit ACT bij chronische pijn (Veehof et al., 2011; Wetherall et al., 2011; Smout et al., 2012 ) Voornamelijk face-to-face interventies hoge kosten! Toenemend onderzoek naar effecten (online) zelfhulp interventies Online CGT zelfhulp interventies voor chronische pijn net zo effectief als face-to-face interventies (Cuijpers et al., 2008) Effecten online ACT zelfhulp interventie bij chronische pijn niet eerder onderzocht

Online interventie Leven met pijn Gebaseerd op: - zelfhulpboek Leven met pijn (Veehof, Schreurs, Hulsbergen & Bohlmeijer, 2010) - online interventie Voluit leven

Positive mental health - Sanne Lamers - 27-05-2010

Lessen 1. Pijn en pijnbehandelingen 2. De pijn uit de weg gaan 3. Pijn en toch gelukkig? 4. Het opbloeien van de roos 5. Het opgeven van verzet 6. Ja, maar ik heb pijn 7. Ik ben, wie ben ik eigenlijk? 8. Pijn heb je niet alleen INFORMATIE (teksten, filmpjes) OEFENINGEN MINDFULNESS METAFOOR 9. Leven met pijn, een nieuw verhaal

Usability onderzoek Doel: onderzoeken tevredenheid van potentiële eindgebruikers met website Methode: gebruikerstest o.b.v. think-aloud methode - 1 e 4 lessen - 12 mensen met chronische pijn - Voorbeeld scenario s: Volg de instructies op het scherm en voer les 2 uit en Stel dat u het ervaringsverhaal bij deze les wilt lezen. Wat doet u?

Usability onderzoek

Usability onderzoek Constructen Positief (72%) Negatief (24%) Design Gebruiksgemak Inhoud Kenmerken Ik vind de site erg overzichtelijk. De lay-out is rustig en duidelijk. Het programma is makkelijk en duidelijk in gebruik. Er worden veel voorbeelden gegeven, dat vind ik altijd wel makkelijk. Prettig en gepast taalgebruik. Leuk om ook de ervaringsverhalen van anderen te lezen. Leuk om een dagboek bij te houden. De pijltjes waar je op kunt drukken voor meer tekst zijn onduidelijk. Het viel me tegen dat wanneer er 10 opties staan, je ze ook alle 10 moet invullen om verder te kunnen Je moet wel erg veel tekst lezen. Veel lezen voordat je bij een opdracht komt, ik zou wel wat meer opdrachten willen. Je kan niet tussentijds opslaan, daar was ik al bang voor De terug button doet het niet. Oh, je moet de kruisjes slepen, zet dat er dan bij!

Doel van het onderzoek 1. Onderzoeken van de effecten van de online ACT-interventie op pijn interferentie in het dagelijks leven (primaire uitkomstmaat), pijn intensiteit en psychische klachten (secundaire uitkomstmaten) 2. Onderzoeken van effecten van de online ACT-interventie op ACT processen (psychologische flexibiliteit, waardegericht leven, mindfulness) 3. Onderzoeken of de ACT processen het effect van de online ACTinterventie op pijn interferentie mediëren

Design & procedure RCT met 2 controle condities Werving in februari en maart 2012

Design & procedure RCT met 2 controle condities Werving in februari en maart 2012 Online screening (PIPS, HADS, WSQ, NRS) Inclusie: Exclusie: - chronische pijn > 6 maanden - pijn intensiteit 3 (NRS) voor 3 dagen (per week) - psychische klachten (HADS, WSQ, MINI) - psychologische inflexibiliteit (PIPS) - geen internet / e-mail adres - onvoldoende tijd - leesproblemen - lopende CGT behandeling

Flowchart Aangemeld en gescreend (n=269) Exclusie (n=31): - HADS > 24 (n=15) - Pijn < 6 mnd (n=2) - Andere CGT (n=3) - Onvoldoende tijd (n=1) - Lees problemen (n=2) - Pijn klachten < 3 dgn p wk (n=2) - Geen baseline vragenlijst (n=6) Gerandomiseerd (n=238)

Kenmerken deelnemers (n = 238) 76% vrouw Leeftijd: 54 (sd 12; range 20-84 jaar) 74% getrouwd of samenwonend Opleiding: - laag (20%) - middel (36%) - hoog (44%) 63% > 5 jaar pijn; 83% diagnose bekend (veel reumatische aandoeningen)

Aangemeld en gescreend (n=269) Exclusie (n=31): - HADS > 24 (n=15) - Pijn < 6 mnd (n=2) - Andere CGT (n=3) - Onvoldoende tijd (n=1) - Lees problemen (n=2) - Pijn klachten < 3 dgn p wk (n=2) - Geen baseline vragenlijst (n=6) Gerandomiseerd (n=238) ACT (experimentele groep) n=82 Expressief schrijven (ES) (minimale interventie controle groep) n=79 Wachtlijst (WL) (wachtlijst controle groep) n=77

Controle groepen 1) Minimale interventie groep: expressief schrijven (Pennebaker, 1997) - Online interventie - Opdracht: schrijven over emotionele gebeurtenissen (minimaal 3x per week) - 9 lessen (9-12 weeks) - Wekelijks feedback per e-mail

Controle groepen 1) Minimale interventie groep: expressief schrijven (Pennebaker, 1997) - Online interventie - Opdracht: schrijven over emotionele gebeurtenissen (minimaal 3x per week) - 9 lessen (9-12 weeks) - Wekelijks feedback per e-mail 2) Wachtlijst groep

Meetinstrumenten Primaire uitkomstmaat: - pijn interferentie Mulidimensional Pain Inventory pain interference (MPI) Secundaire uitkomstmaten: - psychische klachten Hospital Anxiety Depression Scale (HADS) - pijn intensiteit 11-punts numerieke schaal (NRS) Proces maten: - psychologische inflexibiliteit Psychological Inflexibility in Pain Scale (PIPS) - mindfulness Five Facet Mindfulness Questionnaire (FFMQ) - waardegericht leven Engaged Living Scale (ELS)

Aangemeld en gescreend (n=269) Exclusie (n=31) Gerandomiseerd (n=238) ACT (n=82) Interventie afgerond: n=59 (72%) ES (n=79) Interventie afgerond: n=50 (63%) WL (n=77) T1 meting: n=59 (72%) T2 meting: n=53 (65%) T1 meting: n=51 (65%) T2 meting: n=50 (63%) T1 meting: n=62 (81%) T2 meting: n=64 (83%)

Effect op pijn interferentie (MPI) 34 33 32 31 30 ACT 29 28 27 baseline post-treatment follow-up

Effect op pijn interferentie (MPI) 34 33 32 31 30 29 ACT ES 28 27 baseline post-treatment follow-up

Effect op pijn interferentie (MPI) 34 33 32 31 30 29 ACT ES WL 28 27 baseline post-treatment follow-up ACT versus ES ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d Post-treatment.008 0.33.109 - Follow-up.000 0.47.110 -

Posttreatment Posttreatment ACT versus ES ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d.827 -.177 - Follow-up.027 0.43.013 0.31 4 Pijnintensiteit 2 6 8 6 4 2 5 ACT ES WL ACT versus ES ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d.040.23.261 - Follow-up.005.38.035.28 8 baseline post-treatment follow-up

Effect op psychologische inflexibiliteit 56 54 52 50 48 46 44 42 40 38 baseline post-treatment follow-up ACT ES WL ACT versus ES ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d Post-treatment.011 0.40.000.60 Follow-up.002 0.47.000.54

Posttreatment ACT versus EW ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d.852 -.137 - Follow-up.769 -.030 0.36 Posttreatment ACT versus EW ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d.480 -.460 - Follow-up.780 -.174 -

Samenvattend ACT referentie ES ++ + / ++ ++ ++ Pijn interferentie post-treatment & follow-up Pijn intensiteit post-treatment & follow-up Psychische klachten follow-up Psychologische inflexibiliteit post-treatment & follow-up Geen significante effecten op overige procesmaten.

Mediatie effect? ACT referentie ES Pijn interferentie post-treatment & follow-up Indirect effect? Psychologische inflexibiliteit afname

Mediatie effect? (post-treatment) ACT referentie ES c = -.12 (n.s.) Pijn interferentie post-treatment a = -.20* Totale effect c = -.17* b =.24** Psychologische inflexibiliteit afname Mediator effect: -2,49; -0,13 (95% bootstrap CI)

Mediatie effect? (follow-up) ACT referentie ES c = -.15 (n.s.) Pijn interferentie follow-up a = -.22** Totale effect c = -.19* b =.20** Psychologische inflexibiliteit afname Mediator effect: -2,55; -0,16 (95% bootstrap CI)

Conclusies Middelgroot effect op pijninterferentie in het dagelijks leven; sterkste effect bij follow-up Kleine tot middelgrote effecten op pijnintensiteit en psychische klachten; sterkste effecten bij follow-up Middelgrote tot grote effecten op psychologische inflexibiliteit Effect pijninterferentie verklaard door afname psychologische inflexibiliteit

Vervolgonderzoek / analyses Analyse follow-up metingen na 9 maanden Moderator analyses Interviews naar gebruikerservaringen Analyse log data (relatie gebruikerspatroon en adherentie / effecten)

Dank voor uw aandacht!