Ondeiwerp Stand van zaken fietsparkeren station Delft Centraal

Ruimte en Economie Gemeente Delft bezoekadres: Stationsplein 1 2611 BV Delft IBAN NL21 BNGH 0285 0017 87 t.n.v. gemeente Delft Retouradres : Postbus 78, 2600 ME Delft Aan de leden van de gemeenteraad Behandeld door David Polman dpolman@delft.n1 Internet www.delft.n1 Telefoon 14015 VERZONDEN 201Ci Datum Uw brief van Ondeiwerp Stand van zaken fietsparkeren station Delft Centraal Uw kenmerk Bijlage 3 Geachte leden van de raad, Conform de toezegging, die is gedaan op de vergadering van de commissie Ruimte en Verkeer van 19 januari 2016, ontvangt u met dit schrijven de stand van zaken van het fietsparkeren bij station Delft Centraal. Het spoorzonegebied is hard in ontwikkeling. Een deel van de open bare ruimte is reeds definitief ingericht, andere delen zullen de komende jaren volgen. Hetzelfde geldt voor fietsparkeren. Sinds 1 maart 2015 is het nieuwe station met haar nieuwe ondergrondse fietsenstalling in gebruik genomen. Ook is vorig jaar gestart met de bouw van de 2e fietsenstalling, de Coendersstalling (oplevering Q2 2017). Tijd om de tussenbalans op te maken en u te informeren over de ontwikkelingen rondom het fietsparkeren bij station Delft. In deze brief zal nader worden ingegaan over de stallingscapaciteit en het stallingsregime, nu en in de toekomst. 1. Stallingscapaciteit Huidige situatie De ondergrondse fietsenstalling heeft een capaciteit van 5.000 plekken. Daarnaast is er nog een buitenstalling ten zuiden van het busstation waar nog eens 3.700 fietsen gestald kunnen worden. Laatstgenoemde betreft een tijdelijke stalling en dient als opvang totdat de definitieve oplossingen, waaronder de Coendersstalling, gereed zijn. In bijlage 1 is de huidige bezetting van het gehele stationsgebied op verschillende momenten weergegeven. Eveneens is in bijlage 1 de bezetting in september van de afgelopen 4 jaar weergegeven. Als eerste dient te worden opgemerkt dat er per saldo voldoende stallingsplekken beschikbaar zijn in het gehele stationsgebied. Op het drukste moment staan er bijna 8300 fietsen gestald terwiji er 8750 plekken beschikbaar zijn.

De cijfers laten afgezet in tijd, zoals verwacht, behoorlijke fluctuaties zien van het aantal gestalde fietsen in het stationsgebied. September is aanzienlijk drukker dan juni, waarbij vooral het weekend een duidelijke piek laat zien. Deze jaarlijks terugkerende piek wordt veroorzaakt door de start van het nieuwe stud iejaar met veel nieuwe studenten. Studenten zonder kamer in Delft reizen dagelijks vanaf het station, veelal met de fiets. Studenten met een kamer in Delft reizen in het weekend naar het ouderlijk huis. Beide groepen stallen in het weekend hun fietsen bij het station. Gaandeweg het studiejaar vinden meer studenten een kamer in Delft en neemt het bezoek aan de ouders af, hetgeen resulteert in afvlakking van de weekend piek. Dat er per saldo voldoende stallingsplekken worden aangeboden, betekent niet dat het fietsparkeren momenteel optimaal verloopt. De ondergrondse stalling met 5.000 plekken is zo populair dat de vraag naar een plek in deze stalling groter is dan het aanbod. Hiertoe zijn meerdere redenen op te voeren: De ligging van de ondergrondse stalling ten opzichte van de perrons is veruit het meest ideaal; De rekken in de buitenstalling zijn van een lagere kwaliteit; deze stalling is niet overdekt, daarnaast passen niet alle fietsen in het onderste rek en vergt het een fysieke inspanning om een fiets in het bovenrek te stallen; In de ondergrondse stalling is toezicht aanwezig waarmee het gevoel van veilig kunnen stallen in deze stalling groter is. Al een week na openstelling bleek de ondergrondse stalling goed gevuld. Inmiddels is de stalling op meerdere momenten van de week volledig bezet en dient uitgeweken te worden naar de buitenstalling. In bijlage 2 is de bezetting van de ondergrondse stalling in september 2015 nader gespecificeerd. Op enig moment bedroeg de bezetting van de ondergrondse stalling 119%. Om de veiligheid van de stalling te kunnen waarborgen is de NS genoodzaakt om de ondergrondse stalling geregeld af te sluiten. Aanvullende maatregelen tijdelijke situatie Om het fietsparkeren in de tijdelijke situatie te verbeteren zijn / worden de volgende maatregelen onderzocht / uitgevoerd; - Ondersteuning fietscoaches lndien de ondergrondse stalling vol is en wordt afgesloten door de stallingsbeheerder, bieden de fietscoaches tijdens de spitsperiode ondersteuning door fietsers direct door te verwijzen naar de buitenstalling. - Toe passen verwijsborden Onderzocht wordt of fietsers op de aanfietsroutes met dynamische bebording geinformeerd kunnen worden over de bezetting van de ondergrondse stalling, zodat tijdig uitgeweken kan worden naar de buitenstalling. De globale kosten komen momenteel uit op 12.000 euro. Deze kosten kunnen gedekt worden uit regulier budget. Verbeteren kwaliteit buitenstalling Onderzocht is wat de kosten zijn om de buitenstalling te overdekken. Globaal zijn de kosten ingeschat op meer dan 200.000 euro. Ook is onderzocht welke aanpassingen nodig zijn om de onderste rekken toegankelijker te maken. De kosten hiervan bedragen 14.000 euro. 2/10

Deze kosten afgezet tegen de tijdelijkheid heeft het college doen besluiten deze maatregelen niet uit te voeren. In verband met gewijzigde faseringen van het spoorzoneproject is onlangs bekend geworden dat aan de binnenstadzijde van de buitenstalling ruimte beschikbaar komt voor realisatie van enkellaagse etagerekken en/ of fietsvakken. Het gaat om ongeveer 250 extra plekken. Door hier invulling aan te geven zal de kwaliteit van de buitenstalling worden verbeterd. Uitvoering Q2 2016, dekking uit regulier budget. Optimalisatie stallingscapaciteit ondergrondse stalling In de ondergrondse stalling zal de stallingscapaciteit worden vergroot door realisatie van extra etagerekken met 256 plekken. Ook zullen 110 plekken extra worden toegewezen aan buitenmodelfietsen. Uitvoering Q1 2016. Wijziging maximale stallingsduur buitenstalling In zowel de ondergrondse stalling als de buitenstalling geldt momenteel een maximale stallingsduur van 2 weken. De fietsenrekken in de ondergrondse fietsenstalling zijn voorzien van een detectiesysteem waarmee de stallingsduur permanent geregistreerd wordt. Dit systeem laat zien dat het aantal te lang gestalde fietsen in de ondergrondse fietsenstalling explosief toeneemt tijdens de langere vakantieperiodes. Ook ontvangt het college geregeld verzoeken van reizigers om de maximale stallingsduur te vergroten. De buitenstalling biedt voldoende restcapaciteit om invulling te kunnen geven aan deze behoefte. In Q2 2016 zal het college het relevante APV-uitvoeringsbesluit intrekken, waarmee, net als in de rest van de stad, een maximale stallingsduur zal gelden van 28 dagen. Met dit besluit is de verwachting dat de stallingsdruk in de ondergrondse stalling zal afnemen en dat hier met stallingsruimte beschikbaar komt voor de kortdurende stallers. Weliswaar geen aanvullende maatregel, maar relevant om te vermelden is de werking van het detectie- en verwijssysteem in de ondergrondse stalling. Sinds openstelling van deze stalling zijn in totaal 1381 te lang gestalde fietsen verwijderd uit de ondergrondse stalling. Toekomstige situatie Her(/king prognoseberekening Met de ingebruikname van de nieuwe ondergrondse fietsenstalling is de behoefte ontstaan om een herijking uit de voeren van de prognoseberekening. In samenwerking tussen Prorail en de gemeente Delft is overeengekomen uit te gaan van een geprognostiseerde behoefte van 10.100 stallingsplekken in 2030 voor Delft Centraal. Dit wijkt af van de vorige prog nose waarbij uitgegaan werd van een behoefte van 13.000 stallingsplekken in 2025. De vorige prognose was beleidsarm. Er werd in mindere mate rekening gehouden met maatregelen of beleid die de stallingsbehoefte beinvloeden. De nieuwe prog nose houdt meer rekening met effecten van maatregelen die doorgevoerd zullen worden. Naast de effecten van PHS en tramlijn 19 is nu ook helder dat alle toekomstige stallingsplekken voorzien zullen worden van 3/10

een detectie- en verwijssysteem. Met zo'n systeem kunnen weesfietsen direct verwijderd worden en kan de laatste lege stallingsplek door de gebruiker gevonden worden. Er hoeft nu geen rekening gehouden te worden met extra stallingscapaciteit voor de weesfietsen (10%) en minder stallingscapaciteit is benodigd voor zoekruimte (van 10% naar 5%). Verder is de afname deels te wijten aan een iets lagere reizigersgroeiprognose. Met de nieuwe prognose van net iets meer dan 10.000 benodigde stallingsplekken is geen rekening gehouden met effecten op de stall ingsbehoefte die mogelijk optreden bij het wijzigen van het stallingsregime (bijvoorbeeld invoeren betaald stallen). Dit is een instrument waarmee in de toekomst gestuurd kan worden om bijvoorbeeld het gebruik van Delft-Zuid te stimuleren of om de weekendpieken af te vlakken. 3e stalling In de eerste helft van 2017 zal de Coendersstalling met 2700 plekken in gebruik genomen worden. Samen met de huidige ondergrondse stalling zullen er dan 7700 plekken gerealiseerd zijn. Het tekort dat zich zal voordoen op de piekmomenten zal tijdelijk in de openbare ruimte worden opgelost. De toekomstige restopgave bedraagt nog 2400 stallingsplekken. Hiervoor is een 3e stalling benodigd. Samen met NS en ProRail heeft de gemeente onderzoek gedaan waar deze restopgave binnen het spoorzonegebied gerealiseerd kan worden. In de verkenning naar de mogelijkheden is rekening gehouden met diverse criteria, zoals bereikbaarheid, capaciteit, functionaliteit, ruimtelijke kwaliteit, haalbaarheid en kosten. In totaal zijn 9 locaties, zowel bovengronds als ondergronds, onderzocht. Deze nadere analyse heeft geresulteerd in de conclusie dat een ondergrondse stalling onder veld 3 noord de beste oplossing is. Deze stalling is qua fietsbewegingen op de beste manier aan te sluiten op de bestaande/in aanbouw zijnde stallingen, hetgeen ook voor het beheer duidelijke voordelen met zich mee brengt. In bijlage 3 is schetsmatig de locatie van de 3e stalling weergegeven. Deze stalling zal een capaciteit krijgen van minimaal 2400 stallingsplekken. De investeringskosten van 3e stalling zijn begroot op 7.600.000. Met de MRDH en de provincie heeft Delft afgesproken dat de eerdere toegezegde subsidiegelden voor de Gelatinebrug (totaal 2.800.000) mogen worden aangewend voor de derde fietsenstalling. l&m (ProRail) heeft de intentie uitgesproken 3.500.000 bij te dragen. De gemeente heeft zelf in haar begroting een bedrag van 750.000 gereserveerd voor de derde stalling. Uit andere voorzieningen reserveert de gemeente een aanvullend bedrag van 200.00 tot 500.000. lnmiddels is een subsidieaanvraag bij het ministerie ingediend voor medefinanciering van de investeringskosten van deze 3e stalling. Eerder was afgesproken dat de stuurgroep Actieplan Fietsparkeren bij Stations hierover in maart 2016 een besluit zou nemen. Dit besluit dreigt verdaagd te worden vanwege het resterende beperkte beschikbare rijksbudget uit het programma Actieplan Fietsparkeren en de landelijke discussie wie de integrale kosten voor het fietsparkeren bij de stations moet dragen en hoe deze gedekt moeten worden. Verdaging van het besluit heeft voor Delft echter grote consequenties. In april 2016 wordt de procedure gestart om een marktpartij te selecteren voor de herontwikkeling en realisatie van veld drie in Spoorzonegebied. Bij de uitvraag moet bekend zijn of een derde 4/10

ondergrondse stalling onderdeel is van de tender. Uitstel van herontwikkeling of een latere scopewijziging is vanuit financieel oogpunt onacceptabel. Het college dringt er bij het ministerie dan ook op aan om in maart 2016 alsnog een positief besluit te nemen over de rijkssubsidie voor de derde ondergrondse stalling. 2. Stallingsregime Met het in gebruik nemen van de ondergrondse fietsenstalling is ook het stallingsregime gewijzigd. Waar het voorheen nog de mogelijkheid was om je fiets op een betaalde bewaakte plek te stallen, zijn momenteel alle plekken gratis, al dan niet met toezicht. Ook geldt nu in het gehele stationsgebied een maximale stallingsduur van 2 weken. Voorheen was de stallingsduur in het bewaakte gedeelte ongelimiteerd. Dit huidige regime heeft twee nadelen; 1. Er is onvoldoende spreiding van de fietsparkeerdruk Door het toepassen van een regime in het gehele stationsgebied, willen alle gebruikers bij voorkeur in de ondergrondse stalling, zo dicht mogelijk bij het perron, hun fiets stallen. De druk in de ondergrondse stalling is hierdoor erg hoog terwiji in de buitenstalling altijd voldoende restcapaciteit aanwezig is; 2. Er is geen aansluiting bij de kwalitatieve vraag van de gebruikers Een gebruiker kan niet kiezen voor een gegarandeerde en bewaakte plek in de ondergrondse stalling. Uit een gehouden klantenonderzoek, maar ook uit signalen van reizigers, blijkt er nnomenteel behoefte bij een deel van de gebruikers te zijn om te betalen voor een gegarandeerde en bewaakte plek in de ondergrondse stalling. Het is wenselijk om de gebruiker zelf een keuze te laten maken; betaald bewaakt of gratis onbewaakt stallen. Ook zou een gebruiker tegen betaling langer dan 2 weken moeten kunnen stallen. In de huidige situatie is dat niet mogelijk en kan het voorkomen dat een gebruiker met een dure elektrische fiets genoodzaakt is om deze onbeheerd in de buitenstalling te stallen. Het huidige stallingsregime sluit dan ook niet aan op de kwalitatieve vraag van gebruikers. 24 uur gratis De oplossing is om in de huidige ondergrondse stalling een stallingsregime in te voeren waarbij uitsluitend de eerste 24 uur gratis gestald kan worden. Indien gebruikers langer in de ondergrondse stalling wensen te stallen wordt een regulier tarief betaald ( 1,25 per dag). Daamaast kunnen gebruikers een jaarabonnement afsluiten ( 75,- per jaar) Gebruikers checken bij de ingang van de stalling met een ov-chipkaart bij een van de zuilen in en uit. Hierop wordt toegezien door stallingsbeheerders. Toepassing van een dergelijk gesloten systeem betekent invoering van bewaakt stallen in de gehele stalling, waardoor de algemene voorwaarden bewaakte fietsenstalling met service van NS gelden. Daarin is ook een regeling opgenomen over fietsdiefstal. Het is een prima instrument om de stalling efficienter te benutten en daarmee beheersbaar te houden. Dit blijkt ook uit de eerste ervaringen bij andere gemeentes die een dergelijk stallingsregime hebben ingevoerd. Naast het ontmoedigen van langstallen, kan zo'n regime ook fungeren als sturingsinstrument (kortstallen-dichtbij, langstallen-verder-weg). Tegelijkertijd kan de huidige maximale stallingsduur van 2 weken warden 5/10

opgerekt naar 28 dagen. Het is aan de gebruiker om te bepalen hoe lang men wil stallen, mits hij of zij hiervoor het gevraagde tarief betaalt. Uit ervaringen bij andere gemeentes blijkt ook dat een dergelijk stallingsregime leidt tot een dating van het aantal te ruimen weesfietsen. Het lijkt erop dat fietsers zich meer bewust zijn van hun stallingsgedrag zodra er een tijdsbeperking geldt voor het gratis stallen. Het college ziet grote voordelen in het invoeren van dit eerste 24 uur gratis stallen concept. Het college streeft er dan ook naar om dit concept in te voeren in de huidige ondergrondse stalling op het moment dat de Coendersstalling in 02 2017 in gebruik genomen wordt. Overigens wordt er vooralsnog voor gekozen om het stallen in de Coendersstalling en de beoogde derde fietsenstalling gratis te maken. Omdat deze stallingen verder van de perrons af liggen, is de verwachting dat de fietsparkeerdruk zich beter zal spreiden tussen de stallingen. Een definitief besluit over het stallingsregime in deze twee stallingen wordt later genomen, waarbij de ervaringen van het eerste 24 uur gratis stallen concept worden meegewogen. Voordat besloten kan worden tot het invoeren van het eerste 24 uur gratis stallen concept in de huidige ondergrondse stalling is nog enig onderzoek nodig De kosten voor het invoeren van een dergelijk systeem, evenals de kostenverdeling over de betrokken partners, moeten nog inzichtelijk gemaakt worden. Daarnaast kan het invoeren van het eerste 24 uur gratis stallen concept belemmeringen opleveren voor het doorgaande fietspad. In de nabije toekomst zal de huidige ondergrondse stalling met een tweede entree direct ontsloten worden op de Coendersstraat. Hiermee kan de ondergrondse fietsenstalling ook als doorgaande fietsverbinding fungeren. Gelet op het belang van de oost-west verbindingen is ook deze doorgaande route wenselijk voor de gemeente. De combinatie van het eerste 24 uur gratis stallen concept en de doorgaande fietsroute is complex. Fietsers zullen bij het in- en uitfietsen van de stalling met de huidige technieken moeten stoppen om in en uit te checken met een ov-chipkaart. Dit zullen doorgaande fietsers als onprettig ervaren. In de gemeente Utrecht worstelt men met dezelfde problematiek waar een stalling voor 12.500 plekken gerealiseerd moet worden in combinatie met een doorgaand fietspad. De gemeente Utrecht heeft samen met NS en Prorail momenteel een marktconsultatie uitgezet om de technische mogelijkheden te onderzoeken. Naar verwachting zijn de mogelijkheden in Q2 2016 bekend. We volgen deze ontwikkelingen nauwgezet. Ook zullen we de TU betrekken bij dit vraagstuk. Tot slot dient nog inzichtelijk gemaakt worden wat de verwachte effecten zullen zijn van het invoeren van een eerste 24 uur gratis stallen regime in de ondergrondse stalling op de drukke weekendpiek. De drukke weekendpiek wordt veroorzaakt door een relatief grote groep gebruikers die de fiets van vrijdag tot maandag een aaneengesloten periode stalt. Naar verwachting zal een groot deel van deze groep voor die periode gratis willen stallen terwiji met een 24 uurs concept 2,50 euro betaald zou moeten worden (uitgezonderd abonnementhouders). Onderzocht moet worden of de Coendersstalling en de beoogde derde stalling voldoende capaciteit zal 6/10

bieden om deze groep gratis stallers op te kunnen vangen. De NS voert momenteel ook onderzoek uit naar de technische mogelijkheden en operationele effecten am in het weekend 72 uur gratis te kunnen stallen. De NS is de voorbereiding gestart am de kosten inzichtelijk te maken voor het invoeren van een dergelijk stallingsregime in de huidige ondergrondse fietsenstalling. Zodra we meer inzicht hebben in de kosten van invoering van dit concept, de verdeling van deze kosten en meer inzicht hebben in de effecten op het doorgaande fietspad en de effecten op de drukke weekendpiek, kan er een integrale afweging gemaakt warden. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek en de kosten, zal aan de raad de keuze warden voorgelegd am het eerste 24 uur gratis stallen concept wel of niet in te voeren. Naar verwachting zijn de resultaten voor het zomerreces bekend en kan de raad hierover in september 2016 een besluit nemen. Wij gaan ervan uit hiermee invulling te hebben gegeven aan de toezegging. Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Delft,, burgemeester 7/10

Bijlage 1 Bezetting Onderstaand is het aantal gestalde fietsen in het stationsgebied weergegeven op verschillende momenten van de week in de maanden juni en september 2015. Laatste grafiek laat een vergelijking zien van de bezetting in september van de afgelopen 4 jaar op verschillende momenten van de week. 10000 Bezetting station Delft Centraal juni 2015 9000 8750 8000 7000 6000 5000 oaantal gestalde fietsen 4000 4208 4443 capaciteit 3000 2000 1000 0 Dinsdag ove dag Dinsdag nacht Donderdag overdag Donderdag nacht Zaterdag overdag Zaterdag nacht 10000 9000 - Bezetting station Delft Centraal - september 2015 8750 8000-7000 - 7731 8262 6000-5000 - 6144 5345 6270 eoaaantal gestalde fietsen 4000-3000 - 4337 Capaciteit 2000-1000 - 0 Dinsdag overdag Dinsdag nacht Donderdag overdag Donderdag nacht zaterdag overdag zaterdag nacht 9000 Aantal gestalde fietsen station Delft Centraal september 2012-2015 8000 7000 6000 Yi 144 6210 5000 BOt 161 457 7-1 5620' 60 137 Cisep-12 lasep-13 4000 3000 4111 asep-14 asep-15 2000 1000 Dinsdag overdag Dinsdag nacht Donderdag overdag Donderdag nacht Zaterdag overdag Zaterdag nacht 8/10

Bijlage 2 Bezetting NS stalling september 2015 Bezetting NS-stalling I I I Zaterdag 12- september- 2015 Dinsdag -15 september Donderdag - 17 september -2015 Zaterdag 19 september 2015 0 ierdag s Nachts ON,erdag s Nachts Overdag s Nachts Oxerdag s Nachts Bezetting NS-stalling 101,3% 102,1% 106,4% 89,7% 108,5% 71,5% 103,1% 119,0% Capaciteit 4941 4941 4941 4941 4941 4941 4941 4941 Aantal fietsen 5003 5043 5259 4430 5359 3533 5096 5882 Waarvan foutgestald 352 372 446 257 519 284 359 1023 Aantal foutstallers in % 7,04% 7,38% 8,48% 5,80% 9,68% 8,04% 7,04% 17,39% 9/10

Bijlage 3 e stalling 111. io Stadskantoor - aiiiqg tr 1100701 144M15-4 atf.v-a feng,74 10/10