Inbreng PvdA Toekomst HG: Samenwerking in de regio - Voorstel toetreding tot Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD) PROCES Voorzitter, De afgelopen weken zijn intensief geweest voor ons allemaal. De tijdsdruk, die we onszelf hebben opgelegd, voelde soms als een Spartaans trainingskamp. De PvdA blijft van mening dat deze snelheid echt ten koste gaat van de zorgvuldigheid van dit proces. Het gevoelen dat we met gang de Drechtsteden ingeduwd worden, is dan ook lastig te onderdrukken. Met deze woorden opende ik namens onze fractie het debat op 18 december vorig jaar. En hoe bijzonder actueel zijn ze nog steeds [zeker met deze Spartaanse temperaturen]. Het door onszelf uitgestippelde tijdpad knelt, het gaat ten koste van de zorgvuldigheid van het doen van onderzoek, maar ook ten koste van het onderbouwen en beoordelen van voorliggend voorstel om toe te treden tot de Drechteden. Waarom dan toch die snelheid? Ik kom daar later uiteraard nog op terug voorzitter. De PvdA-fractie wil namelijk eerst van de gelegenheid gebruik maken om een ieder die een aandeel heeft gehad in de voorbereiding te bedanken. Want ondanks het knellende tijdpad ligt er vanavond wel een voorstel. Wij danken de gemeente Gorinchem en de Drechtsteden voor hun aanbod, de betrokken ambtenaren voor al het werk hier in huis, de OR en leidinggevenden voor hun adviezen en alle meedenkende inwoners, ondernemers en instellingen voor hun input. De PvdA hecht enorm veel waarde aan alle betrokkenheid als het gaat om de bestuurlijke toekomst van onze gemeente. Wij realiseren ons ook terdege dat de gemeenteraad en dus ook onze fractie dit soort beslissingen niet kan nemen zonder de kennis van dagelijks betrokkenen. Een keuze voor de toekomt moet volgens de PvdA dan ook het resultaat zijn van een weloverwogen en zorgvuldig doorlopen proces met voldoende ruimte voor inspraak, in de eerste plaats voor onze inwoners. En voorzitter, juist als het gaat om inspraak van onze inwoners wil de PvdA twee punten van kritiek benoemen als het gaat om het proces: 1) Ten eerste de uitvoering van de burgerpeiling. Wij concluderen dat het college de inwoners niet naar hun mening over toetreden tot de Drechtsteden durft te vragen. En dat ondanks de duidelijke opdracht van de gemeenteraad om dit
wel te doen! Echter, het woord Drechtsteden is door het college uit de vragenlijst geweerd. De burgerpeiling is daarmee niks meer dan een wassen neus of een voorgehouden worst en heeft geleid tot teleurstelling bij inwoners. Overigens hebben veel respondenten de open vraag (vraag 35) van de peiling benut om alsnog hun voorkeur (Drechtsteden / Gorinchem) duidelijk te maken. Helaas is na herhaaldelijk verzoek van onze fractie tot op de dag van vandaag geen inzage gegeven in deze antwoorden op de open vraag. Een trieste constatering! Weet de gemeenteraad nu wat de opinie is van onze inwoners? Een gezamenlijk met de VVD uitgevoerde (en niet representatieve) braderiepeiling met de VVD levert in ieder geval een duidelijke voorkeur voor samenwerking met Gorinchem op: 187 van 275 van de respondenten verkiezen deze optie boven het aansluiten bij Drechtsteden (75). Een indicatief getal, maar toch. 2) Het tweede kritiekpunt heeft ook alles te maken met inspraak. Vanuit de vorige inspraakronde in november 2014 hebben instellingen, bedrijven en inwoners onderzoeksvragen meegegeven. Deze zijn verwerkt in een startnotitie die als bron zou dienen voor het onderzoek. Nu het eindresultaat van het onderzoek bekend is, moet de PvdA concluderen dat niet alle onderzoeksvragen vanuit de startnotitie zijn beantwoord. Belangrijke vragen over de impact van toetreding tot de Drechtsteden bijvoorbeeld op het gebied van dienstverlening, maar ook op gebied van het o zo belangrijke sociale domein blijven vooralsnog onbeantwoord. Dat maakt een zorgvuldige afweging vanavond onmogelijk. En niet onbelangrijk, de toezegging om vragen van inwoners en andere betrokkenen mee te nemen in het onderzoek lijkt net zoals bij de burgerpeiling een wassen neus. Voorzitter, De PvdA-fractie concludeert dat daarmee aan twee belangrijke onderdelen (uitvoering burgerpeiling en startnotitie) van het raadsbesluit van 18 december 2014 onvoldoende is voldaan. De politieke consequenties die onze fractie daaraan verbindt zullen na de verantwoording door het college en het gevoerde debat daarover duidelijk worden.
INHOUD Voorzitter, Als het gaat om de inhoud van het voorstel is de PvdA snel klaar. Wij vinden het onverantwoord om op basis van de huidige informatie te besluiten om toe te treden tot de Drechteden. Sterker nog, de PvdA vindt het een zwaktebod van dat het college om dit voorstel überhaupt aan de raad voor te leggen. Het voorstel is namelijk onvoldragen, onvoldoende onderbouwd en staat bol van onzekerheden en risico s als het gaat om voor de PvdA (minstens) twee zeer belangrijke thema s: 1) De financiën 2) Het sociaal domein Ten eerste het thema financiën. Om te beginnen citeren wij de accountant die aangeeft dat van de opgenomen financiële gegevens in het onderzoeksrapport de bron ontbreekt, de uitgangspunten van de calculaties ontbreken en dat het daarmee niet goed mogelijk is om de juistheid en volledigheid van de bedragen te verifiëren. Dat vindt de PvdA nogal wat. De accountant kraakt de financiële onderbouwing van het rapport en daarmee het raadsvoorstel wat ons betreft. Ook de PvdA-fractie kraakt de onderbouwing van het thema financiën, dat is onder te verdelen in twee componenten: incidentele frictie- en transitiekosten structurele effecten op de begroting (exploitatie) De PvdA constateert dat de opgenomen frictiekosten met een bandbreedte van 1,4 2,8 miljoen euro aan de voorzichtige kant zijn. Met name als het gaat om personele consequenties en het uittreden uit de gemeenschappelijk regelingen Regionale Sociale Dienst, de Avelingen Groep en de bestuurlijke regio A&V, worden de frictiekosten onderschat. Een ander onderzoek (Louter) laat bijvoorbeeld zien dat voor deze drie GR en de kosten van uittreding voor Zederik 2 miljoen zouden zijn en voor Leerdam 3,6 miljoen. Nee, in HG houden we het maximaal op 1,1 miljoen. Erg positief gedacht wat de PvdA betreft. Ook de frictiekosten die ontstaan door het afvloeien van personeel zijn veel te positief ingeschat (1,3 miljoen voor 29 fte volgens voorstel). En wat te denken van het niet opnemen van een bedrag voor transitiekosten? Kosten voor het opschonen van bestanden en aansluiting op de systemen van Drechtsteden die sowieso wel gaan komen en vaak oplopen zo leert de ervaring.
Kortom voorzitter, Er komt een hele dikke rekening naar onze inwoners van minstens drie miljoen in plaats van maximaal drie miljoen zoals het college voorstelt. Dit is bijna 500 euro per huishouden. En wat levert het die huishoudens de komende jaren op? Financieel in elk geval niets. Het college denkt na het betere knip- en plakwerk nog een structureel begrotingsvoordeel te behalen van 100.000 euro in het meest gunstige geval. Uitgaande van drie miljoen frictiekosten betekent dat een terugverdientijd van minstens 30 jaar. En dat dus in het meest gunstige geval! De kwaliteit en positieve dingen die Drechtsteden ongetwijfeld brengt, gaat zo wel erg veel geld, en niet te vergeten, menselijk kapitaal kosten. Overigens lijkt het de huishoudens ook op het gebied van dienstverlening geen winst op te leveren. Het college stelt namelijk voor het basispakket in de Drechtsteden af te nemen (DKCC) en dat gaat toch echt uit van minder service en minder korte lijnen richting onze inwoners dan nu het geval. En juist die service en korte lijnen is wat onze inwoners weten te waarderen aan de dienstverlening. Dat maakten alle participatiebijeenkomsten en de burgerpeiling wél duidelijk. Voorzitter, dat brengt mij op het tweede thema dat ook alles met dienstverlening en ondersteuning aan onze inwoners te maken heeft: het sociaal domein. Wat is nu de impact van toetreding tot de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD) op het sociaal domein? Wat gebeurt er met de mensen die werken in de sociale werkvoorziening? Waar moeten bestaande minima straks aankloppen voor ondersteuning? En behouden zij hun huidige rechten? Allemaal vragen die aan de voorkant gesteld zijn, maar nog steeds onbeantwoord blijven. Volgens de accountant zijn in het rapport van BMC de inhoudelijke gevolgen (risico s en kansen) van de overstap naar het SDD voor het sociaal domein niet opgenomen. Daar kan de PvdA niet mee leven. Juist voor de groep inwoners waar we extra goed op moeten letten gaat nu veel veranderen met alle daarmee gepaarde onzekerheden. Voorzitter, U zult begrijpen dat wij niet kunnen instemmen met voorliggend voorstel. Het is onvoldoende onderbouwd, staat vol onzekerheden en risico s en biedt nog steeds geen garanties dat de kwetsbaarheden van de gemeente worden opgelost. Sterker nog, de organisatie zal zeker in het begin meer kwetsbaarheden ontwikkelen. Nieuwe kwetsbaarheden binnen de organisatie, het sociaal domein en de dienstverlening komen in de plaats voor de oude kwetsbaarheden.
De PvdA wil dan ook benadrukken dat de gemeenteraad de kwetsbaarheden van de organisatie goed in het oog moet houden. Het onderzoek naar verdergaande regionale samenwerking had en heeft namelijk het doel om de gesignaleerde kwetsbaarheden op het gebied van beleidstaken op te lossen en daarnaast effectiever om te gaan met PIOFACH-taken. De ruimtelijk-economische kracht van de Drechtsteden is mooi meegenomen, maar nooit het doel geweest van onze zoektocht naar regionale versterking. Voorzitter, wat willen wij dan wel? 1) Ten eerste willen wij het huidige voorstel van tafel 2) Ten tweede willen wij nader onderzoek naar de gevolgen van toetreding tot de Drechtsteden op het gebied van het sociaal domein, de dienstverlening en de financiën; 3) Tegelijkertijd willen we dat het gesprek met Gorinchem wordt aangegaan over de inhoud van de offerte, onder andere om meer duidelijkheid te krijgen over de financiële component van het voorstel. De PvdA blijft voorstander van een nauwere samenwerking met de gemeente Gorinchem. Wat we ook doen, we doen het met Gorinchem, blijft ons standpunt. De uitgangspunten van de samenwerking die Gorinchem heeft geschetst zoals gemeentelijke autonomie, gelijkwaardigheid en een eenvoudige wijze van samenwerken, onderschrijft de PvdA. Wij zien in de offerte van Gorinchem dan ook een prima basis om het gesprek daarover aan te gaan. De samenwerking met Gorinchem is voor ons een goed alternatief voor toetreding tot de Drechtsteden. Daarbij kunnen samen kwetsbaarheden worden opgelost en vanuit goed werkgeverschap een nieuwe organisatie worden gebouwd, waarbij geen rekening van meerdere miljoenen bij onze inwoners wordt gelegd, waarbij wordt voortgebouwd op bestaande relaties en het sociaal domein niet in onzekerheid wordt gestort. Voor de PvdA is namelijk het behouden van het goede ook een aspect van duurzaamheid! Tot zover voorzitter, Namens de PvdA-fractie Niek Verkaik
28 juni 20150 Van: PvdA-fractie Aan: College van B&W Behandelend ambtenaar: Angel Franken Onderwerp: Bestuurlijke Toekomst HG Geacht college, Ten behoeve van de behandeling van het onderwerp Bestuurlijke Toekomst HG ziet de PvdA-fractie graag de volgende vragen beantwoord: Burgerpeiling 1. Tijdens de Ontmoeting van 26 mei is aan de gemeenteraad toegezegd dat de beantwoording van de open vraag in de burgerpeiling inzichtelijk wordt gemaakt in de eindrapportage van BMC. Dit is helaas niet gebeurd. Waarom niet? Er is wel gekozen voor een samenvatting. Het verzoek is om alsnog inzage te geven in de specifieke antwoorden. 2. Tijdens de persconferentie zijn opmerkingen gemaakt over de burgerpeiling die hebben geleid tot onderstaand artikel in Het Kompas. Op welke vragen/antwoorden van de burgerpeiling is de fifty-fifty uitspraak gebaseerd? Er wordt gerefereerd aan gemaakte opmerkingen van inwoners. Het verzoek is om ook de raad inzage te geven in die gemaakte opmerkingen. Zie vraag 1. H'VELD-G'DAM Uit de burgerenquête kwam naar voren dat de helft van de inwoners voor Drechtsteden kiest en de andere helft voor Gorinchem. Dat zei burgemeester Roel Augusteijn vorige week nadat het college bekendmaakte dat het Drechtsteden aan de raad adviseert. In de enquête werd de vraag weliswaar niet direct gesteld, maar uit opmerkingen van inwoners werd dat duidelijk, stelt de burgemeester.,,de ene helft zei zus, de andere helft zei zo. Het resultaat was fiftyfifty'', aldus Augusteijn Validatie Deloitte 3. Deloitte beschrijft een aantal belangrijke aandachtspunten die vervolgens zijn voorzien van een reactie door het college en soms ook door een reactie van de GRD. Is de gemeente Gorinchem ook gevraagd een reactie te geven op de aandachtspunten die algemeen zijn en de gemeente Gorinchem betreffen? 4. Deloitte constateert dat het volgende als het gaat om het sociaal domein: In het rapport van BMC zijn de inhoudelijke gevolgen (risico s en kansen) voor de overstap naar de SDD voor het Sociale domein (onderdelen Participatie en WMO / AWBZ) in de gemeente Hardinxveld- Giessendam niet opgenomen. Anders geformuleerd: wat zijn de mogelijke wijzigingen op het gebied van het Sociale domen zoals dit nu door de Raad van Hardinxveld-Giessendam is vastgesteld ten opzichte van deelname aan de SDD. De inhoudelijke gevolgen zouden volgens de startnotitie (18/12) worden onderzocht (zie onderzoeksvragen/hoofdvraag 1c en verwerkte input vanuit samenleving). Waarom heeft het college daar geen gevolg aan gegeven? Personele consequenties 5. De beleidstaken zijn geïdentificeerd als een kwetsbaarheid. In hoeverre wordt deze kwetsbaarheid bij toetreding tot Drechteden dan wel inkopen van diensten bij Gorinchem
daadwerkelijk opgelost (gezien ook kanttekening 1.1, 1.3, 1.4, 1.5 en 1,8 van het raadsvoorstel)? 6. Op pagina 14/15 van het BMC Hoofdrapport wordt verondersteld dat 2,5 fte Wmo-personeel verdwijnt. Betekent dat ook dat wordt verondersteld dat het Wmo-loket lokaal verdwijnt? 7. Op pagina 14/15 van het BMC Hoofdrapport wordt verondersteld dat 3,6 fte communicatiepersoneel verdwijnt. Wat betekent dat voor de lokale communicatie richting inwoners, bedrijven en instellingen? 8. Geschatte frictiekosten zijn 1 tot 1,3 miljoen euro. Op welke wijze is dit bedrag berekend? 9. Is bij de berekening van deze frictiekosten van uitgegaan dat alle 29 fte (= meer personeel) binnen een jaar nieuw werk vindt? 10. Is bij berekening van deze frictiekosten rekening gehouden met het CARUWO? Dat wil zeggen de wettelijk verplichte kosten voor begeleiding naar werk (EUR 7.500 per persoon) en de WW-verplichting van vijf jaar voor oudere werknemers? 11. Is er een sociaal plan voorhanden t.b.v. de mogelijke grootscheepse reorganisatie? Zo ja, wat zijn de geschatte kosten van het Sociaal Plan? Mogelijk toetreden 12. Het college stelt voor om toe te treden tot de GRD. Welke planning stelt het college (i.s.m. GRD) voor in het toetreden tot de GRD en verschillende dochterorganisaties? 13. Hoe wordt omgegaan met zitting van HG se raadsleden (beraadslaging en stemrecht) in de Drechtraad op het moment dat taken (deels) nog niet zijn overgedragen aan de GRD dan wel de dochterorganisaties? 14. Met andere woorden, wanneer treedt HG formeel toe als het raadsvoorstel wordt aangenomen? 15. Waarom zijn niet alle onderzoeksvragen (mede op basis van input/vragen vanuit bijeenkomsten met samenleving) zoals opgenomen in de startnotitie concreet beantwoord? Raadsvoorstel 16. Wordt met het voorliggende raadsvoorstel een financieel kader meegegeven aan het college? De bandbreedte van de frictiekosten is bijvoorbeeld niet opgenomen in de beslispunten, zoals toegezegd tijdens de Ontmoeting op 26 juni 17. Beslispunt 17: moet er niet sowieso een lening worden aangetrokken ter dekking van de frictiekosten? En zo ja, wat is dan de verwachte hoogte (bandbreedte)? 18. Het college geeft aan in reactie op de memo van de leidinggevenden dat EUR 300.000 extra is opgenomen voor frictiekosten. Uit welke bedragen is deze 300K opgebouwd? 19. Argument 3.1: De BAG-taak en GEO-taak blijven met dit voorstel in principe bij de ambtelijke organisatie HG belegd. Een vergelijking met aansluiten bij de GBD is daarmee niet meer mogelijk. Waarom is financieel gezien alsnog de structurele besparing een op een overgenomen? (zie ook opmerking pagina 3 leidinggevenden) 20. Voor participatie in DKCC is een structurele besparing voorgesteld. Echter het besluit over aansluiten bij DKCC volgt later. Waarom is de structurele besparing toch alvast opgenomen? Wij zien de antwoorden op onze vragen graag tegemoet. Met vriendelijke groet, PvdA-fractie