No.: Portefeuillehouder: Wethouder Hoek Afdeling: Middelen Behandelaar: A. Moerland De raad van de gemeente Tholen Tholen, 31 mei 2015 Onderwerp: Jaarstukken gemeente Tholen 2015 Geachte raad, Algemeen Bij brief van 25 mei 2015 hebben wij u het ontwerp van de jaarstukken 2015 aangeboden. Door middel van deze jaarstukken legt ons college verantwoording af aan uw raad. De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag, opgebouwd uit de programmaverantwoording en de paragrafen en de jaarrekening, bestaande uit de balans, de programmarekening en de toelichting daarop. Resultaat De jaarrekening 2015 sluit met een voordelig resultaat van 262.257. Het nadelig saldo van baten en lasten (voor aanwending van de reserves) bedraagt 5.805.686. Per saldo is er in 2015 op basis van besluitvorming van uw raad 6.067.943 aan de reserves onttrokken. Het voordelig resultaat komt daarmee uit op 262.257. Wij stellen u voor dit voordelig resultaat toe te voegen aan de Algemene reserve niet vrij besteedbaar. Een globale analyse van het rekeningsaldo is terug te vinden op pagina 5 van de jaarstukken. De meest in het oog springende afwijkingen zijn het voordeel bij de uitvoering van de Wmo, het rentevoordeel op de totale financiering van de gemeente en een nadeel als gevolg van een hogere dotatie aan de voorziening dubieuze debiteuren. Financiële positie Eigen vermogen Het eigen vermogen bedraagt ultimo 2015 10,9 mln (solvabiliteit: 14%), inclusief het voordelig resultaat over het boekjaar 2015. Aan het begin van 2015 was sprake van een eigen vermogen van 16,7 mln (solvabiliteit: 19%). Dit betekent per saldo een afname van het eigen vermogen met 5,8 mln. Deze afname valt grotendeels te verklaren door de aanwending van de Algemene reserve niet vrij besteedbaar i.v.m. de afwaardering van de gronden in de Geertruidapolder te Sint-Maartensdijk ad 4,4 miljoen. De opbouw van de reserves c.q. het eigen vermogen per ultimo 2015 is als volgt: Algemene reserves 2.385.000 Bestemmingsreserve bouwgrondexploitatie 1.602.000 Bestemmingsreserves ter dekking van kapitaallasten 3.812.000 Overige bestemmingsreserves 2.869.000 Rekeningsaldo 262.000 10.930.000 Weerstandsvermogen Ultimo 2015 bedraagt de ratio weerstandsvermogen 1,0 (2014: 1,3). Dit is toegelicht en gespecificeerd in de paragraaf Weerstandsvermogen. De ratio van afgerond 1,0 is voldoende en in overeenstemming met het gewenste niveau volgens de beleidsnota Risicomanagement en weerstandsvermogen. Uw raad streeft tot en met 2016 een weerstandsvermogen (ratio) na tussen de 1,0 en de 1,4. In het kader van Tholen (financieel) in balans heeft u vanaf 2017 een ratio weerstandsvermogen geformuleerd van 1,0, groeiend naar 1,5 in 2020.
- 2 - Indien u overeenkomstig ons voorstel besluit om het positieve resultaat over 2015 ad 262.000 toe te voegen aan de Algemene reserve niet vrij besteedbaar, stijgt de ratio weerstandsvermogen naar 1,1. Schuldpositie De schuldpositie van de gemeente is het best weer te geven als de netto schuld ten opzichte van de exploitatiebaten. Een gemeente met hogere inkomsten kan namelijk naar verhouding een hogere schuld aangaan. Hieronder wordt de ontwikkeling van de schuldpositie weergegeven: Tholen R 2014 Tholen R 2015 Kritische norm Netto schuldquote: netto schuld / inkomsten (%) 93% 71% 130% Netto schuldquote gecorr. voor verstrekte leningen 78% 57% 130% De netto schuld is hier gedefinieerd als de som van de langlopende schulden, kortlopende schulden en overlopende passiva. Daarop zijn in mindering gebracht de kortlopende vorderingen en uitzettingen, liquide middelen, overlopende activa en langlopende uitzettingen. Voor de omvang van de exploitatie is uitgegaan van de baten exclusief de inzet van de reserves. De netto schuldquote is ten opzichte van de jaarrekening 2014 en de begroting 2015 gedaald. Dit komt met name door de overdracht van de resterende gronden in Vestetuin aan Tholen Stad Grondexploitatie V.O.F. ( 13.364.000). Als we deze baten corrigeren komt de netto schuldquote uit op 86%. Een gemeente met veel verstrekte leningen heeft normaliter veel schulden, welke onder normale omstandigheden niet op de begroting drukken. Om inzicht te verkrijgen in hoeverre sprake is van doorlenen, wordt de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen. Op deze manier wordt duidelijk in beeld gebracht wat het aandeel van de verstrekte leningen is en wat dit betekent voor de schuldenlast. De gemeente Tholen heeft voor circa 8,6 miljoen doorgeleend aan Tholen Stad Grondexploitatie VOF en voor 1,7 miljoen aan Havengebied Sint-Annaland C.V.. Verder is voor 0,8 miljoen aan startersleningen verstrekt. Overigens wordt op deze leningen (gebiedsontwikkelingen) wel risico gelopen. Deze risico s zijn meegenomen bij de bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit. Conform afspraak wordt bij de kadernota jaarlijks een houdbaarheidstest uitgevoerd. Deze test helpt ons om de ontwikkeling van de schuldpositie adequaat te monitoren. Bouwgrondexploitatie De bouwgrondexploitatie wordt in het jaarverslag uitgebreid toegelicht in de paragraaf Grondbeleid en de paragraaf Weerstandsvermogen. Ook in de paragraaf Grote projecten komt dit onderwerp aan de orde. Als gemeente Tholen hebben we een aanzienlijk bedrag geïnvesteerd in de grondexploitatie. Ultimo 2015 resteert een bedrag van 9,9 mln. Dit bedrag kan als volgt worden gespecificeerd: Complexen Boekwaarde Mutaties Boekwaarde 1-jan-15 2015 31-dec-15 Bedrijfsterreinen met kostprijsberekening (BIE) 3.842.000 5.222.000 9.064.000 Bedrijfsterreinen zonder kostprijsberekening (NIEGG) 19.000-19.000 0 3.861.000 5.203.000 9.064.000 Woningbouw met kostprijsberekening (BIE) 17.148.000-17.235.000-87.000 Woningbouw zonder kostprijsberekening (NIEGG) 6.197.000-5.244.000 953.000 23.345.000-22.479.000 866.000 Totaal bouwgrondexploitie 27.206.000-17.276.000 9.930.000 Totale baten (excl. reservemutaties) 61.132.000 75.972.000 Kengetal grondexploitatie 44% 13%
- 3 - De afname van het geïnvesteerd bedrag in de bouwgrondexploitatie ad 17,3 miljoen kan als volgt verklaard worden: 1. In maart 2015 heeft de gemeente de intensieve veehouderij aan de Groeneweg 9 te Tholen aangekocht van Britt B.V. voor 4,7 miljoen. 2. In juni 2015 is voor circa 13,4 miljoen aan gronden verkocht aan Tholen Stad Grondexploitatie VOF, waarin de gemeente deelneemt voor 33 1/3%. 3. Eind 2015 zijn de gronden aan de Molenvlietsedijk te Tholen ad 7,0 miljoen overgeheveld van de woningbouw met kostprijsberekening naar gereed product (verslaggevingstechnische mutatie). 4. Eind 2015 heeft een afwaardering plaatsgevonden van de gronden in de Geertruidapolder te Sint-Maartensdijk ad 4,4 miljoen. In het kader van de jaarrekeningcontrole is door de accountant uitgebreid aandacht besteed aan de bouwgrondexploitatie, met name de gebiedsontwikkelingen Tholen-Stad en Havengebied Sint- Annaland. De waardering van beide projecten in de jaarrekening 2015 is gebaseerd op de nu bekende en beschikbare informatie en is de best mogelijke schatting van ons college. Bij beide projecten is sprake van diverse risico s die uitvoerig in de jaarstukken zijn toegelicht. Gezien de gesignaleerde risico s en de uiteenlopende scenario s is BDO van mening dat een onzekerheid bestaat in de waardering van de grondexploitatie Tholen-Stad voor het aandeel van de gemeente (33,3%) in een mogelijk tekort van ruim 2,5 miljoen, zijnde ruim 0,8 miljoen. Belangrijk om te constateren is dat er ten aanzien van de overige grondexploitaties nog steeds sprake is van een winstpotentie. De huidige winstpotentie bedraagt circa 14 mln (tegen netto contante waarde). Accountantscontrole Vanwege de problematiek met de PGB s is de controle door de accountant nog niet geheel afgerond. Zolang de controleverklaring van de SVB ontbreekt bestaat onzekerheid over de (rechtmatig) geleverde prestaties waarvoor PGB betalingen zijn gedaan. Daarom zijn de lasten in de jaarrekening voor PGB s ( 1,9 miljoen) vooralsnog onzeker. De late aanlevering van informatie door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) vraagt om afwegingen van alle betrokkenen. Een optie voor de gemeente was om te wachten met de raadsbehandeling van de jaarrekening tot de benodigde relevante informatie er is. Op zijn laatst betekent dit behandeling in de raad van 14 juli 2016. De wettelijke datum voor het zenden van de jaarrekening, inclusief de SiSabijlage, met controleverklaring aan GS en aan het ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is echter 15 juli 2016. Behandeling in de raad van 14 juli 2016 geniet daarom niet de voorkeur. Op het moment dat de controleverklaring bij de gemeentelijke jaarrekening echter niet tijdig beschikbaar is, moet de formele vaststelling van de jaarrekening alsnog in de vergadering van 14 juli 2016 plaatsvinden. In verband met bovenstaande kan BDO nog niet aangeven wat de strekking van de controleverklaring wordt. Met betrekking tot getrouwheid ligt een verklaring met beperking echter het meest voor de hand. Dit betekent dat de jaarrekening 2015 onder voorbehoud van de bevindingen ten aanzien van de waardering van de grondexploitatie Tholen-Stad en de prestatielevering ten aanzien van de decentralisaties een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2015 als van de activa en passiva per 31 december 2015 in overeenstemming met het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) voor Provincies en Gemeenten. Verdere procedure / planning Op grond van het Reglement van orde vindt de voorbereiding, het onderzoek en de vaststelling van de jaarstukken plaats volgens een door uw raad te bepalen procedure. Het is gebruikelijk pas tot vaststelling over te gaan nadat een commissie uit uw raad de jaarrekening heeft onderzocht en daarover aan u heeft gerapporteerd. Omdat de commissie Bestuurszaken ook de jaarrekening over voorgaande jaren heeft onderzocht, stellen wij u voor de leden van deze commissie wederom met het onderzoek te belasten. In de vergadering van 15 juni a.s. worden de jaarstukken en het bijbehorende accountantsverslag door de commissie Bestuurszaken behandeld en beoordeeld. De accountant zal in deze vergadering een toelichting verschaffen en eventuele vragen beantwoorden.
- 4 - Voorstel Rekening houdend met het advies van de onderzoekscommissie stellen wij u voor het jaarverslag en de jaarrekening over 2015 vast te stellen en het voordelig saldo ad 262.257 toe te voegen aan de Algemene reserve niet vrij besteedbaar. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Tholen, de secretaris de burgemeester S. Nieuwkoop G. van de Velde - de Wilde
- 5 - No.: Portefeuillehouder: Wethouder Hoek Afdeling: Middelen Behandelaar: A. Moerland Bijlage(n) Mee te sturen: - Ter inzage te leggen: