Raadsinformatiebrief B&W vergadering 22 juni Steller adres Onderwerp. : J.W.A.M. van den Berg :

Transcriptie

1 Kerkplein 2 T (0343) Postbus 200 F (0343) AE Doorn E info@heuvelrug.nl Raadsinformatiebrief B&W vergadering 22 juni 2017 Steller adres Onderwerp : J.W.A.M. van den Berg : a.vandenberg@heuvelrug.nl : Stresstest Geachte leden van de raad, Graag informeren wij u over het volgende. 1. Inleiding Met uw raad is afgesproken om eens in de vier jaar een stresstest uit te voeren, waarbij de eerste test dateert uit Op verzoek van uw raad is de tweede stresstest al in het tweede kwartaal van 2017 uitgevoerd zodat de uitkomsten nog betrokken kunnen worden bij de begroting De stresstest geeft een oordeel over de financiële conditie van de gemeente en schenkt daarbij aandacht aan de volgende vier aandachtsgebieden: liquiditeit, solvabiliteit, exploitatie en voorzieningenniveau. Recente ontwikkelingen De stresstest, door de VNG geïntroduceerd in 2013, heeft er mede voor gezorgd dat er de laatste jaren meer aandacht is gekomen voor de balanspositie van gemeenten. En meer specifiek de vaste schuldpositie, daar deze in het weerstandsvermogen niet tot uitdrukking wordt gebracht. Dit heeft onder andere tot gevolg gehad dat het BBV is aangepast en gemeenten verplicht zijn om elementen, zoals financiële kengetallen en een geprognotiseerde balans, op te nemen in de paragraaf weerstandvermogen en risicobeheersing van de jaarrekening/begroting. Het VNG-model voor het uitvoeren van de stresstest bevat algemene uitgangspunten voor gemeenten en daarnaast specifieke (in te vullen) informatie. De specifieke informatie in het model wordt verkregen middels input op basis van de jaarrekening De schets voor de toekomstige ontwikkeling wordt in het model bepaald op basis van algemene uitgangpunten. Specifieke informatie van onze gemeente, bijvoorbeeld genomen besluiten tav (meerjarige) investeringen, die van invloed zijn op de financiële toekomst, worden niet in het model meegenomen. Om dit specifieke karakter van onze gemeente beter tot uitdrukking te brengen en om verder in control te komen, heeft onze gemeente recentelijk een meerjarige liquiditeitsprognose opgesteld. Alle in- en uitgaande kasstromen zijn daarbij meerjarig in beeld gebracht en dat levert voor een periode van 10 jaar informatie op over de behoefte aan vreemd vermogen, de te betalen rente, de schuldquote, enz. Deze liquiditeitsprognose, die geheel is toegesneden op onze gemeente, is gevoed met de meest recente informatie; Uitgangpunten hierbij zijn de geactualiseerde investeringen MIP, GVVP en het MPG. Wij hebben ervoor gekozen om deze IBAN NL64BNGH

2 liquiditeitsprognose te gebruiken als basis voor de stresstest. Uiteraard presenteren we de uitkomsten wel conform het format van het VNG-model. 2. Kern In deze stresstest geven wij u informatie over de financiële conditie van onze gemeente. We doen dit aan de hand van de eerder aangehaalde aandachtsgebieden: 1. Liquiditeit; 2. Solvabiliteit; 3. Exploitatie; 4. Voorzieningenniveau; Uitwerking stresstest Bij de stresstest wordt gekeken naar de toekomstige financieringsstromen (cashflow). De door ons opgestelde meerjarige liquiditeitsprognose biedt hiervoor een goed uitgangspunt. 1. Liquiditeit De liquiditeit richt zich op de vraag of de gemeente genoeg geldmiddelen heeft om op korte termijn aan haar verplichtingen (facturen, lonen, aflossingen) te voldoen. Voor gemeenten is de vraag of er voldoende liquide middelen aanwezig zijn minder urgent vanwege de zeer goede toegang tot de geldmarkt. Om onze liquiditeiten te monitoren hebben wij een meerjarige liquiditeitsprognose opgesteld. Deze laat zien dat in de eerste jaren er feitelijk sprake is van een tekort aan liquiditeiten waardoor we een toenemende behoefte is aan aanvullende liquide middelen. Op basis van de huidige uitgangpunten slaat dit, zoals blijkt uit onderstaande reeks, om in Vanaf 2025 verwachten wij dat er meer liquide middelen worden ontvangen dan er worden uitgegeven. Het gevolg hiervan is een positieve toekomstige financieringsstroom (cashflow). Hiermee kan de vaste schuldpositie worden verlaagd. Toekomstige financieringsstroom (bedragen x 1000) / / / / / / / Solvabiliteit Solvabiliteit houdt in, dat in beeld wordt gebracht in hoeverre de vermogenspositie voldoende is en hoe deze zich, gelet op de mutaties in de voorraden, inkomsten, uitgaven en investeringen de komende jaren ontwikkelt. Hiervoor worden o.a. de volgende kengetallen gebruikt: Solvabiliteitsratio Netto schuldquote Alvorens we hierop in gaan, schenken we aandacht aan onze vaste schuldpositie. Deze positie is een belangrijke factor bij deze kengetallen. Vaste schuldpositie Wij hebben te maken met een relatief hoge vaste schuldpositie. Deze conclusie is ook in 2014 getrokken. Op basis van de recent opgestelde liquiditeitsprognose ontwikkelt de vaste schuldpositie (exclusief onze kasgeldlimiet van ongeveer 11 mln.) zich de komende jaren als volgt: 2

3 (bedragen x 1000) Vaste schuld (bedragen x 1.000) Uit bovenstaand overzicht valt op te maken dat de verwachting is, dat de vaste schuld de komende jaren hoog blijft, hetgeen ook blijkt uit de kadernota. Dit komt hoofdzakelijk door onze bestaande hoge vaste schuldpositie, de hiermee gepaard gaande rentelast en het investeringsvolume, met stijging van de schuldpositie tot gevolg. Deze rentelast legt beslag op de toekomstige exploitatieruimte. Rentelasten vaste schuld (obv kadernota) (bedragen x 1000) Het feit dat we minder rente gaan betalen terwijl de omvang van de leningen toeneemt, wordt veroorzaakt door het feit dat nieuwe leningen tegen een aanmerkelijk lagere rente kunnen worden afgesloten. A. Solvabiliteitsratio Dit kengetal geeft weer in hoeverre er geen schulden op het (balans-) bezit rusten. Aangegeven wordt in een percentage welk deel van het bezit op de balans niet met schuld is belast en in fictieve zin vrijkomt als al het gemeentebezit wordt verkocht. De ratio ontwikkelt zich naar verwachting de komende jaren als volgt: (bedragen x 1000) ,0% 10,6% 10,7% 10,6% 10,8% EV TV Als signaalwaarde geldt een percentage van 20% (info VNG). Als het percentage hieronder ligt, baart dit zorgen. Nederlandse gemeenten gaan echter vanwege artikel 12 niet failliet en worden nooit geliquideerd. 3

4 De solvabiliteitsratio voor onze gemeente ligt onder de signaalwaarde, dit komt hoofdzakelijk door onze hoge vaste schuldpositie. B. Netto schuldquote Dit kengetal geeft een indicatie van de hoogte van de schuldpositie en de hiermee gepaard gaande rentelasten in relatie tot het inkomen. Daarmee kan worden beoordeeld in hoeverre het inkomen van de gemeente toereikend is om de schuldverplichtingen te voldoen. De netto schuldquote ontwikkelt zich de komende jaren als volgt: Toelichting tabel: Bij de gecorrigeerde netto schuld quote wordt rekening gehouden met de doorgeleende gelden. Classificatie VNG netto schuldquote: < 100 = groen, tussen = oranje, > 130 = rood De VNG adviseert om 100%-130% als maximum norm voor de netto schuldquote te hanteren. Kanttekening bij bovengenoemd plafond is, een grote hoeveelheid uitgezette leningen aan derden en een grote voorraad bouwgrond. Dit is echter in onze gemeente in beide gevallen niet van toepassing. De netto schuldquote voor onze gemeente ligt de komende jaren ruim boven de signaalwaarde, dit komt hoofdzakelijk door onze hoge vaste schuldpositie, het relatief hoge uitgavenniveau en het investeringsvolume, met stijging van de schuldpositie tot gevolg. In relatie met het inkomen legt de hieruit voortvloeiende rentelast een belangrijk beslag op de toekomstige exploitatieruimte. Dit wordt nog versterkt door het feit dat de huidige aflossingen jaarlijks opnieuw worden geherfinancierd. Uw raad heeft in de motie van 3 mei 2017 aangegeven de schuld in 10 tot 15 jaar af te willen bouwen tot een netto schuldquote van 100%. Op basis van de meerjarige liquiditeitsprognose zien we in de ontwikkeling van de netto schuldquote na een stijging een daling vanaf Deze daling wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een lager investeringsvolume in die jaren waardoor de vaste schuldpositie niet verder toeneemt. Op basis van genoemde uitgangspunten van de liquiditeitsprognose zou op een termijn van 10 jaar structureel 4,3 mln. extra besparingen dan wel het genereren van extra inkomsten noodzakelijk zijn om de netto schuldquote terug te brengen naar 100%. Het hierboven genoemde lagere investeringsvolume is gebaseerd op het huidig meerjarig investeringsplan (MIP) en het MPG. Indien in de toekomst de bijstelling van deze plannen leidt tot nieuwe investeringen dan vindt dat in negatieve zin zijn weerslag op de kengetallen (netto schuldquote en solvabiliteitsratio). Daarnaast heeft uw raad zojuist het nieuwe GRP vastgesteld waardoor de schuld de komende jaar met ongeveer 40 mln. gaat dalen. Dit betekent dat we dan binnen de planperiode van het GRP (40-50 jaar) onder de 100% netto schuldquote komen. Indien in de toekomst de bijstelling van deze plannen leiden tot nieuwe investeringen dan vindt dat in negatieve zin zijn weerslag op de kengetallen (netto schuldquote en solvabiliteitsratio). 4

5 3. Exploitatie Dit onderdeel richt zich op de vraag of de exploitatie sluit en voldoende kasmiddelen genereert om aan de aflossingsverplichtingen op leningen te voldoen. Op basis van de huidige uitgangpunten in de liquiditeitsprognose is er momenteel sprake van een financieringstekort. Vanaf 2025 worden er meer liquide middelen ontvangen dan er uitgegeven worden, mede door afname van het investeringsvolume. De ontwikkeling van de exploitatie draagt dan weliswaar bij aan de verbetering van de afname van de vaste schuldpositie maar in onvoldoende mate. 4. Voorzieningenniveau Het aandachtsgebied voorzieningenniveau richt zich op de vraag of de gemeentelijke voorzieningen niet onder druk komen te staan en de gemeente wel voldoende vervangingsinvesteringen doet. Op dit onderdeel voldoet de gemeente aan de gestelde eisen. In de meerjarenbegroting worden geen voorzieningen afgebouwd voor de inwoners. Daarnaast zijn in het MIP bedragen opgenomen voor (vervanging)investeringen, die zijn gebaseerd op de beschikbare productiemiddelen en de technische vervanging hiervan. Ook zijn de vastgestelde beheer- en onderhoudsplannen in de begroting en het MIP verwerkt. Conclusie Evenals bij de vorige test springt de hoge vaste schuldpositie in het oog. Door de hoge vaste schuldpositie is de netto schuldquote en de solvabiliteitsratio hoog. We zien in de liquiditeitsprognose, gebaseerd op het geactualiseerde MIP en het MPG, dat beide kengetallen vanaf 2021 gaan verbeteren. Binnen de planperiode van het GRP (40-50 jaar) daalt de netto schuldquote onder de 100%. De prognose beslaat een periode van 10 jaar. Naar verwachting gaat de schuld op termijn dalen, alhoewel dat mede afhankelijk is van het niveau van investeringen en uitgaven in de toekomst. Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Utrechtse Heuvelrug, de secretaris de burgemeester drs. M.J.T.H. Havekes G.F. Naafs. 5

6 6