Workshop financiële kengetallen Gemeente Emmen. BDO Audit & Assurance 26 oktober 2016 Rob Bouman
|
|
|
- Renée Jacobs
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Workshop financiële kengetallen Gemeente Emmen BDO Audit & Assurance 26 oktober 2016 Rob Bouman P 1 woensdag 15 juni 2016
2 Agenda 1. Inleiding / doel Voorstellen / wat doet de accountant? Hoe kijken wij naar een jaarrekening / begroting Financiële kengetallen Vragen en afsluiting BDO
3 1. Inleiding / doel P 3 vrijdag 28 oktober 2016
4 Inleiding: doel van deze workshop Doelstellingen van deze workshop zijn: Meer kennis verkrijgen over de werkzaamheden van de accountant à hoe kun je daar gebruik van maken in je controlerende rol? Hoe kijken wij als accountant naar de jaarrekening / begroting? à In relatie tot P&C- cylcus à Programma s versus financiën Hoe werken de financiële kengetallen en wat kun je daar mee als raadslid? 2016 BDO
5 Inleiding: Welke vragen leven er bij de raad? 2016 BDO
6 2. Wat doet de accountant? P 6 vrijdag 28 oktober 2016
7 2. Wat doet de accountant? 1. Controlerende rol i.r.t. de jaarrekening: getrouw beeld : baten / lasten/ balansposten juist en volledig verantwoord Rechtmatigheid : wet- en regelgeving nageleefd (rekening houdend met financiële beheerhandelingen / toleranties) SiSa- bijlage WNT NB: onderscheid in rol t.o.v. jaarverslag, jaarrekening en programmaverantwoording! vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
8 2. Wat doet de accountant? 2. Natuurlijke adviesrol Managementletter : advies t.a.v. processen / ontwikkelingen / risico s etc. Accountantsverslag : ontwikkeling resultaat / grondposities / weerstandsvermogen / ontwikkelingen Gesprekken : met raad / AC, college en organisatie 3. Onafhankelijkheid: Alle BDO teamleden zijn onafhankelijk 4. Fraude 5. IT: Accountantscontrole alleen gericht op materiële fraudes Bevindingen over betrouwbaarheid en continuïteit voor zover relevant voor de controle Dus alleen IT vanuit analyse: jaarrekening à posten à applicaties à wel/niet steunen à ITGC Dus niet : Privacy/ datalekken/ etc. vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
9 2. Wat doet de accountant? Formele aspecten opdracht controle jaarrekening 2016: Goedkeuringstoleranties o.b.v. controleprotocol: Emmen: jaarlasten 430 miljoen: Fouten (1% = 4,3 miljoen) : onjuistheden / onrechtmatigheden\ Onzekerheden (3% = 12,9 mln.) : niet kunnen vaststellen Rapporteringstolerantie: ( controletolerantie!!) Afgesproken grens voor rapporteren: vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
10 2. Rollen raad / college / AC / accountant in duale verhoudingen Vertegenwoordiging bevolking Rekenkamer Kaderstellend Gemeenteraad Controlerend Audit commissie College Jaarrekening Omdat mensen tellen. Pagina 10 Accountant 2014 BDO
11 2. Onze aanpak gedurende het jaar: vier kwartalen Omdat mensen tellen.
12 2. Controle-aanpak: posten en processen (p. 42 jr.) vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
13 2. Controle-aanpak: posten en processen (website: waarstaatjegemeente.nl) vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
14 Jaarrekening 2015: verkorte balans (p.48/49 jr.) Debet / bezit (mln.) Credit / schuld ( mln.) Materiele vaste activa 369 Eigen vermogen 66 Financiële vaste activa 114 Voorzieningen 10 Voorraden 62 Schulden 430 Vorderingen + overlopend 101 Kortlopende schulden en overlopend 140 Totaal Activa 646 Totaal Passiva BDO
15 2. Controle-aanpak: posten en processen Jaarrekeningposten, toelichting en bijlagen: (voorbeeld / niet limitatief) Significant: MVA Gronden Reserves en voorzieningen Langlopende schulden Algemene uitkering Belastingopbrengsten Lasten Sociaal Domein (Jeugdzorg / WMO / Participatie) Subsidies Kosten (inkopen) Salarissen vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
16 2. Controle-aanpak: posten en processen Processen (cycles) Significant: (voorbeeld / niet limitatief) Uitgaven sociaal domein Verstrekken uitkeringen Inkopen en aanbestedingen. Lonen / salarissen Betalingsverkeer Belastingopbrengsten P&C- cyclus Information & Automatisering; vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
17 2. Controle-aanpak: posten en processen Wat verwachten wij aan te treffen? (in hoofdlijnen) Wat verwachten wij per proces: Actuele AO/IB beschrijving Analyse van de belangrijkste risico s en beheersmaatregelen Analyse van de IT general controls / application controls per proces Daarnaast: Goede verbijzonderde interne controle (VIC) Toereikende P&C- cylcus Etc. vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
18 3. Hoe kijken wij naar een begroting / jaarrekening? P 18 vrijdag 28 oktober 2016
19 3. Hoe kijken wij naar een begroting / jaarrekening? vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
20 3. Hoe kijken wij naar een begroting / jaarrekening? Indeling jaarrekening: vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
21 Jaarrekening gemeente Emmen: exploitatie (p.41) 2016 BDO
22 Begroting 2017 gemeente Emmen: exploitatie (p.186) vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
23 3W-vragen, KPI's en sturen op indicatoren 3W-vragen Focus van de raad op de 3 W s om de speelruimte te bepalen: Begroting Jaarrekening - Wat willen we bereiken? Wat hebben we bereikt? - Wat gaan we er voor doen? Wat is daar voor gedaan? - Wat gaat het kosten? Wat heeft het gekost Deze aspecten bepalen de politieke keuzes van de raad NB: niet alle prestaties zijn altijd te sturen en meetbaar: input proces (activiteiten) output outcome (effecten) Beleidsindicatoren / Emmense indicatoren 2015 BDO
24 Begroting gemeente Emmen: exploitatie Waar naar kijken in een programmabegroting: Raad/ AC: 3 W s per programma Accountant kijkt naar onderliggende geldstromen (inkopen, salarissen, etc.) Kwaliteit en voorspelbaarheid resultaat 2016 BDO
25 2. Controle-aanpak: posten en processen (o.b.v. IV3) Lasten 2016 Budget Niet in te delen lasten Personeel Rente en afschrijving - - Inkoop goederen en diensten excl. grondaankopen Grondaankopen Subsidieverstrekking Uitkeringen WWB c.a. en Wmo - - Reserveringen Kapitaallasten Kostenplaatsen Overige verrekeningen - - Decentralisaties: bestaande regelgeving (Participatie) Decentralisaties: nieuwe regelgeving (Jeugd/WMO) vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
26 2. Controle-aanpak: posten en processen (o.b.v. IV3) Baten 2016 Budget Niet in te delen baten Rente en afschrijving Huren en pachten Grondverkopen Belastingen en heffingen Ontvangen inkomensoverdrachten (excl. algemene uitkering) Algemene uitkering Baten sociale uitkeringen - - Overige opbrengsten Secretarieleges burgerzaken Parkeerbelasting Haven- en veergelden - - Marktgelden Begraafplaatsrechten Bouwvergunningen Reserveringen Kapitaallasten - - Kostenplaatsen Overige verrekeningen - - Decentralisaties bestaande regelgeving (Participatie) Decentralisaties nieuwe regelgeving (Jeugd/WMO) vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
27 4. Financiële kengetallen P 27 vrijdag 28 oktober 2016
28 4. Jaarrekening 2015: verkorte balans (p.48/49 jr.) Debet / bezit (mln.) Credit / schuld ( mln.) Materiele vaste activa 369 Eigen vermogen 66 Financiële vaste activa 114 Voorzieningen 10 Voorraden 62 Schulden 430 Vorderingen + overlopend 101 Kortlopende schulden en overlopend 140 Totaal Activa 646 Totaal Passiva 646 Waar naar kijken in een balans: Op welke wijze financier je de activa (investeringen)? Wel verschil bestaat er tussen het risico in activa (bv. materiële vaste activa versus voorraden)? Wat financier je liever met schulden, activa of voorraden? 2016 BDO
29 4. Financiële kengetallen Emmen Begr JR 2015 Begr Netto schuldquote 105,9% 100,5% 124,3% Netto schuldquote (gecorrigeerd voor verstrekte leningen) 90,9% 86,5% 108,9% Solvabiliteitsratio 7,4% 10,1% 6,4% Grondexploitatie 15,0% 15,1% 16,5% Structurele exploitatieruimte Kengetal Netto schuldquote Netto schuldquote gecorrigeerd voor leningen u/g Solvabiliteitsratio Kengetal grondexploitatie Structurele exploitatieruimte Definitie Netto schulden als percentage van de totale baten (vereenvoudigd!) Netto schulden als percentage van de totale baten, gecorrigeerd voor leningen u/g Een solvabiliteitratio geeft aan in hoeverre de organisatie in handen is van financiers Totale boekwaarde NIEGG en IEGG als percentage van de totale baten (exclusief mutaties reserves) Structurele baten (incl. structurele onttrekkingen aan reserves) -/- structurele lasten (incl. structurele toevoegingen aan reserves) als percentage van de totale baten (exclusief mutatie reserves) 2016 BDO
30 2. Financiële kengetallen Emmen (waarstaatjegemeente.nl) Vergeleken met heel Nederland Vergeleken met gemeenten vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
31 Financiële kengetallen: signaleringsgrenzen BzK NB: categorieën A, B en C zijn niet genormeerd / gewaardeerd vrijdag 28 oktober 2016 Pagina BDO
32 4. Financiële kengetallen gemeente Emmen Begr JR 2015 Begr Netto schuldquote 105,9% 100,5% 124,3% Benadering schuldquote 2017: 483 mln./ 397mln. = 121,7 Norm categorie B: %. Aanzienlijk stijging t/m begroting 2017, a.g.v. investering CvE Zie paragraaf financiering begroting 2017: (p. 155) Jaarlijkse rente ongeveer 11 miljoen (pagina 156 begroting 2017) Bedrag bekijken i.r.t. exploitatie van 397 miljoen à 2,5 % van de lasten Gemiddelde rente in ,61% (p. 155) Stel rente stijgt, wat is jaarlijks effect op begroting BDO
33 4. Financiële kengetallen gemeente Emmen Begr JR 2015 Begr Kengetal grondexploitatie 15,0% 15,1% 16,5% Berekening grex ratio jaarrekening 2015: 62 mln./ 410 mln. Kengetal grondexploitatie: Categorie A Balansratio 2015: 62,0 mln. / 646 miljoen = 9,6 % (pag. 48 jr) Zie relatie met Eigen vermogen: 65,5 miljoen (pag. 49) Kortom: De boekwaarde van de grondexploitaties kan volledig worden opgevangen met het eigen vermogen 2016 BDO
34 4. Financiële kengetallen gemeente Emmen Begr JR 2015 Begr Solvabiliteitsratio 7,4% 10,1% 6,4% Berekening solvabiliteit 2015: 65,5 mln./ 646 mln. (zie pag. 49 jr.) Categorie C Welk deel van de balans financier je met eigen vermogen? Bedrijfsleven 25-30% acceptabel Wat betekent het als je naar categorie B wil? ü 20% van 646 miljoen = 129,2,miljoen à verdubbeling vermogen Beperkingen vergelijking solvabiliteitsratio o.b.v. BBV: (o.a.) Activa met maatschappelijk nut mogen ineens worden afgeschreven Voorzieningen o.b.v. BBV niet verplicht volledig op de balans (dekking in begroting) 2016 BDO
35 Weerstandsvermogen Benodigde weerstandscapaciteit: Risico s: 1. Signaleren 2. Analyseren 3. Kwantificeren 4. beperken Beschikbare weerstandscapaciteit: Weerstandsvermogen 1. Reserves 2. Stelpost onvoorzien 3. Stille reserves 4. Onbenutte belastingcapaciteit 5. bezuinigingen 2016 BDO
36 Weerstandsvermogen Emmen (pag. 145 begroting 2017) - Norm? - Wat is minimum/maximum? 2016 BDO
37 Weerstandsvermogen Emmen (pag. 145 begroting 2017) -Beschikbaar 31 miljoen Kwaliteit en transparantie van de risico inventarisatie is cruciaal! 2016 BDO
38 4. Vragen en afsluiting P 38 vrijdag 28 oktober 2016
Jaarstukken lezen en begrijpen (Opfris)cursus voor gemeenteraadsleden
Jaarstukken lezen en begrijpen (Opfris)cursus voor gemeenteraadsleden Juni 2018 Arjan Verwoert, partner BDO Audit & Assurance De samenstelling van de jaarrekening Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
Jaarrekening 2013. Gemeente Bunnik. Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad
Jaarrekening 2013 Gemeente Bunnik Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad Agenda Controle van de jaarrekening De voorschriften voor de jaarrekening Jaarrekeningcontrole 2013 Controle van de jaarrekening
11.2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing
11.2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing Risicomanagement Risicomanagement is het proces waarbij de organisatie continue en systematisch doorlopen wordt op risico s, met als doel de gevolgen ervan
De raad van de gemeente Tholen. Tholen, 31 mei Onderwerp: Jaarstukken gemeente Tholen Geachte raad,
No.: Portefeuillehouder: Wethouder Hoek Afdeling: Middelen Behandelaar: A. Moerland De raad van de gemeente Tholen Tholen, 31 mei 2015 Onderwerp: Jaarstukken gemeente Tholen 2015 Geachte raad, Algemeen
Financiële begroting 2016
Financiële begroting 2016 113 114 Voor een overzicht van de baten en lasten per programma wordt verwezen naar het overzicht opgenomen onder Begroting van Baten en Lasten in het begin van deze begroting.
Presentatie voor de gemeenteraad van Haarlem. Jaarverslag en jaarrekening 2013
Presentatie voor de gemeenteraad van Haarlem Jaarverslag en jaarrekening 2013 Algemeen: P&C cyclus Algemeen: verantwoording Terugkijken Wat hebben we bereikt? Wat hebben we gedaan? Wat heeft het gekost?
Financiële positie. Beheersen
Beheersen Inleiding Doel avond Context 2 Donderdag, 23 december, 2009 Hier de titel van de presentatie Programma 1. Toelichting op de financiële positie 2. Financiële achtergronden 3. Hoe te beheersen?
Waar staat je gemeente financieel
Waar staat je gemeente financieel Alexander Versteeg & Jan van der Lei, 30 november 2015 Kijk naast baten en lasten naar de kasstromen! Schuldfinanciering Vereniging van Nederlandse Gemeenten voor lokale
Nota reserves en voorzieningen
Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves
Presentatie gemeente Gouda Auditcommissie d.d. 2 juli 2015
Presentatie gemeente Gouda Auditcommissie d.d. 2 juli 2015 Kennismaking Afspraken Ontwikkeling Aandachtspunten donderdag 25 juni 2015 2014 BDO Voorstel voor agenda Agenda is een verkorte versie van het
18 juni 2015 Rein-Aart van Vugt Toby Bergshoeff. Controle jaarrekening 2014
18 juni 2015 Rein-Aart van Vugt Toby Bergshoeff Controle jaarrekening 2014 Agenda Accountantscontrole Bevindingen controle 2014 Actuele ontwikkelingen Vragen Fasering accountantscontrole gemeente Ridderkerk
Grip op Financiën. 13 januari 2015 Sector Control
Grip op Financiën 13 januari 2015 Sector Control Opbouw presentatie Inzicht in ontwikkeling leningenportefeuille en rente Normenkader van de gemeente Eindhoven Beheersmaatregelen Huidige leningenportefeuille
Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STTSCOURNT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 20619 17 juli 2015 Regeling van de Minister van innenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 9 juli 2015, nr. 2015-0000387198,
Gemeenteraad 16 april 2014
Gemeenteraad 16 april 2014 Inkomsten (primaire begroting 2014) (bedragen x 1 miljoen) Algemene uitkering 119 Inkomensoverdrachten van het Rijk 74 Belastingen en heffingen 53 Overige goederen en diensten
Netto schuldquote & de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen. :(A+B+C-D-E-F-G)/H x 100%
Deze PDF is een ondersteuning van het artikel Regeling financiële kengetallen begroting en jaarverslag. Hieronder staat per kengetal (tabel 1 t/m 6) hoe ze uitgerekend kunnen worden. Vervolgens staat in
Met financiële kengetallen kijken naar. Vereniging van Nederlandse Gemeenten. gezondheid gemeentefinanciën
Met financiële kengetallen kijken naar Vereniging van Nederlandse Gemeenten gezondheid gemeentefinanciën Jan van der Lei, FAMO, 5 november 2015 Schuldfinanciering Vereniging van Nederlandse Gemeenten van
Nieuw begrotingsresultaat
Portefeuille: A. van Amerongen Dronten, 22 september 2015 Financiële ontwikkeling begroting 2016-2019 Aan de gemeenteraad VOORSTEL Wij stellen u voor: Deze toelichting op de financiële resultaten vast
Cursus Financiën voor raadsleden
Cursus Financiën voor raadsleden René de Bonte Teamleider Financiën Maandag 22 juni 2015 19:00 21:00 uur Programma Inleiding Planning en control cyclus Evaluatie p&c Kaders gemeentefinanciën Algemene begrippen
Themaraad financiën 3 april
Themaraad financiën 3 april 2017 1 Aanleiding en doelstelling P&C-cyclus Robuust financieel beleid Begroting Financiële positie Risico s Afsluiting Agenda 2 Aanleiding en doelstelling Aanleiding Vanuit
Schuldpositie gemeente Bergen Is de positie houdbaar?
Schuldpositie gemeente Bergen Is de positie houdbaar? Informatie en Presentatie bijeenkomsten 3 september 2015 Agenda 1. Achtergrond 2. Ontwikkeling en cijfers gemeente Bergen 3. Maatregelen en vervolg
ER KOMT VEEL OP GEMEENTEN AF VERNIEUWINGEN BBV AGENDA AANLEIDING VERNIEUWINGEN. JE presenteert. Aanleiding. Tijdspanne vernieuwingen
ER KOMT VEEL OP GEMEENTEN AF BBV JE presenteert 1 AGENDA Aanleiding Tijdspanne vernieuwingen De vernieuwingen Resterende vernieuwingen 2 AANLEIDING Rapport Adviescommissie Depla: Kaderstellende en controlerende
Accountantscontrole 2013
Accountantscontrole 2013 Commissie Samen Leven gemeente Ridderkerk 26 juni 2014 Rein-Aart van Vugt Hennie de Winter 1 Controleproces Communicatie met de Raad in alle fasen Opdrachtbevestiging en controleplan
Addendum jaarverslag en -rekening 2015
Addendum jaarverslag en -rekening 2015 Aan de gemeenteraad, Wij hebben de jaarstukken, inclusief de jaarrekening, over 2015 op 19 mei 2016 ter bespreking en behandeling in de vergadering van 30 juni 2016
BIEO Begroting in één oogopslag
BIEO 2017 Begroting in één oogopslag INLEIDING Voor u ligt de begroting in één oogopslag (BIEO) 2017 van de gemeente Wierden. Naast het begrotingsjaar 2017 wordt er aandacht geschonken aan de ontwikkeling
BEGROTING 2017 PRESENTATIE
BEGROTING 2017 PRESENTATIE 1 Wijzigingen BBV 2016 Wijzigingen & Implementatie Hoofdlijnen (1) Taakvelden (2) Beleidsindicatoren (3) Verbonden partijen (4) Overhead (5) Investeringen (6) EMU saldo (7) Vpb
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de gemeenteraad van de gemeente Utrecht A. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2017 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening
Gepubliceerd in de Staatscourant (geldig vanaf 5 november 2015)
Gepubliceerd in de Staatscourant 2015-38101 (geldig vanaf 5 november 2015) Regeling van de Minister van innenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 9 juli 2015, nr. 2015-0000387198, tot vaststelling van
Wijzigingen Besluit begroting en verantwoording. Papendrecht 24 oktober 2016 Wouter Kalkman JaapJan Visser
Wijzigingen Besluit begroting en verantwoording Papendrecht 24 oktober 2016 Wouter Kalkman JaapJan Visser Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording 1 Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording
zaaknummer
Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem De raad van de gemeente Barneveld Postbus 63 3770AB BARNEVELD telefoonnummer (026) 359 91 11 telefaxnummer (026)
provincie GELDERLAND Gemeente Oude IJsselstreek Ontvangen: 18/12/2014 14ink18939
Gemeente Oude IJsselstreek Ontvangen: 18/12/2014 provincie 14ink18939 De Raad van de gemeente Oude IJsselstreek Postbus 42 7080 AA GENDRINGEN Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem telefoonnummer
Stresstest Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht
Stresstest Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht Financiële positie Voor het inzicht zijn meer factoren belangrijk Sluitende begroting Weerstandsvermogen Risico s Weerstandscapaciteit AO/IC Verzekeren
NB beide formulieren invullen (2 tabbladen)
Behandelend ambtenaar gemeente Begroting 2015 is Meerjarenbegroting 2016-2018 is Datum vaststelling begroting 2015 Datum ontvangst begroting 2015 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2015 Aantal woonruimten
stresstest Een financieel beeld van gemeente Geldermalsen
stresstest Een financieel beeld van gemeente Geldermalsen Stresstest algemeen Doelstelling gemeente Inzicht verkrijgen in financiële flexibiliteit en weerbaarheid van uw Noodzaak algemeen Dalende opbrengsten
Uitgangspunten stresstest
Uitgangspunten stresstest Hoofdzakelijk op basis van openbare bronnen: Begroting Jaarrekening CBS-statistieken Atlas van de lokale lasten Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden
Maximaal risico TOTAAL
3.2 Paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing 3.2.1 Inleiding Het weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers te kunnen opvangen. Het weerstandsvermogen bestaat
Beantwoording raadsvraag
Beantwoording raadsvraag Onderwerp 2013 aanvullende vragen div fracties Datum 01-11-2012 Nummer RV-1253 Steller vraag W. Tielemans, J. Adriaans en L. Cuijpers Fractie DeurneNU, PvdA en CDA Portefeuillehouder
Sytzo van der Schaaf /Wim Bakker Sietze van de Berg /Hans Smit Rein Hogendorf Allen Lid commissie BBV FAMO - flitsbijeenkomsten 12, 16 en 25 november
Sytzo van der Schaaf /Wim Bakker Sietze van de Berg /Hans Smit Rein Hogendorf Allen Lid commissie BBV FAMO - flitsbijeenkomsten 12, 16 en 25 november 2015 1 Vernieuwing BBV: planning en stand van zaken
Inzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen
Inzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen 1 1. Korte introductie 2. Inkomsten van de gemeente 3. Uitgaven van de gemeente 4. instrument begroting 5. Begrotingscyclus 6. Controle
Financieel verslag 2011/2012. Mixed Hockeyclub Voorbeeld Sportpark Hoefslag 12 2342 KM Vlissingen
Financieel verslag 2011/2012 Mixed Hockeyclub Voorbeeld Sportpark Hoefslag 12 2342 KM Voorblad 0 Inhoud Bestuursverslag 2 Algemeen 3 Resultaatvergelijk 4 Financiele positie 5 Jaarrekening 7 Balans 8 Staat
/ IJssels. Intern controleplan Samenwerking
Intern controleplan 2018 ^ Gemeente / IJssels gemeente Montfoort Vast te stellen door Managementteam UW Dagelijks Bestuur UW College van B&W IJsselstein College van B&W Montfoort Vastgesteld dd 28 maart
Weerstandsvermogen. Begroting Actueel weerstandsvermogen op concernniveau
Weerstandsvermogen Begroting 2017 De uitvoering van provinciale activiteiten brengt risico's met zich mee. Een actief risicomanagementbeleid helpt bij het beheersen van deze risico's. Uw Staten stellen
ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015
ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015 Datum: 23 september 2016 1 Dit betreft het overzicht van de errata die zijn verwerkt in de programmarekening nadat deze door de gemeenteraad voorlopig is vastgesteld.
Datum: 4 juli 2014 Agendapunt: 4 Betreft: Jaarstukken 2013
VERGADERING ALGEMEEN BESTUUR OMGEVINGSDIENST MIDDEN- EN WEST-BRABANT Datum: 4 juli 2014 Agendapunt: 4 Betreft: Jaarstukken 2013 Aanleiding Ter uitvoering van de artikelen 197 en 198 van de Gemeentewet
Adviezen Vernieuwing BBV
Adviezen Vernieuwing BBV Tussenstand werkgroepen Sabine Galjé (BZK): vicevoorzitter stuurgroep Melchior Kerklaan (VNG): (co)secretaris stuurgroep Rapport gepubliceerd in mei 2014 Aangeboden aan VNG Bestuur
Aan de Raad en het College van Gemeente Woerden Postbus AA WOERDEN. Beh. Ambt.: Afschr.: B.V.O.: Rotterdam, 8 november 2017
Aan de Raad en het College van Gemeente Woerden Postbus 45 3440 AA WOERDEN 17.022452 Registratiedatum: Behandelend afdeling Afgehandeld door/op: 13/11/2017 Beh. Ambt.: Streefdat.: Afschr.: B.V.O.: Rotterdam,
De begrotingsruimte van gemeenten. Jan van der Lei
De begrotingsruimte van gemeenten Jan van der Lei Bij hogere uitgaven dan de inkomsten neemt de schuld toe. Trendmatig begrotingsbeleid Rijk Centrale overheid doet aan macroeconomische stabilisatie met
zaaknummer
Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem De Raad van de gemeente Geldermalsen Postbus 112 4190 CC GELDERMALSEN telefoonnummer (026) 359 91 11 telefaxnummer
Stresstest. Een financieel beeld van gemeente Deventer. 1 februari Marcel Knip, Auke Jacobs en Mechteld Sanders
Stresstest Een financieel beeld van gemeente Deventer 1 februari 2012 Marcel Knip, Auke Jacobs en Mechteld Sanders Stresstest algemeen Doelstelling gemeente Inzicht verkrijgen in financiële flexibiliteit
Gemeente Doetinchem. Presentatie jaarrekeningcontrole juni 2017
Gemeente Doetinchem Presentatie jaarrekeningcontrole 2016 15 juni 2017 Samenvatting Reikwijdte van de controle Met de gunning van 25 mei 2015 welke door middel van onze vaktechnische opdrachtbevestiging
5 minuten versie voor Provinciale Staten
5 minuten versie voor Provinciale Staten Directie DCZ Afdeling Financiële en Juridische Zaken Registratienummer PZH-2016-546379872 (DOS-2015-0003126) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum
BIEO Begroting in één oogopslag
BIEO 2016 Begroting in één oogopslag INLEIDING Voor u ligt de begroting in één oogopslag (BIEO) 2016 van de gemeente Wierden. Naast het begrotingsjaar 2016 wordt er aandacht geschonken aan de ontwikkeling
CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OBJECT VAN CONTROLE: JAARREKENING 2014 EN 2015
CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OBJECT VAN CONTROLE: JAARREKENING 2014 EN 2015 Voor de gemeenten Tubbergen, Dinkelland en het Openbaar lichaam Noaberkracht Dinkelland Tubbergen September 2014
Voorstellen: vernieuwing begroting en verantwoording
Voorstellen: vernieuwing begroting en verantwoording 1. Inleiding Hierbij ontvangt u onze voorstellen voor het vernieuwen van de begroting en verantwoording. Themabijeenkomst Op 23 november 2015 hebben
Vernieuwing Besluit Begroten en Verantwoorden, implicaties voor concerncontrol
Vernieuwing Besluit Begroten en Verantwoorden, implicaties voor concerncontrol Hier komt tekst Frank Halsema Hier CFO komt / Concerncontroller ook tekst 22 maart 2016 Aanleiding vernieuwing BBV (1) 2004:
Wijzigingen artikelsgewijs financiële verordening 212 nieuw versus huidig Bijlage 2
Wijzigingen artikelsgewijs financiële 212 nieuw versus huidig Bijlage 2 Algemeen Bij de opstelling van de financiële, zoals deze ter besluitvorming voorligt in de raad van 14 februari 2017, is het uitgangspunt
De bij het opstellen van de jaarrekening gehanteerde uitgangspunten hebben betrekking op:
ADDENDUM PROGRAMMA- VERANTWOORDING EN REKENING 2005 GEMEENTE HAAREN In het jaarverslag 2005 (bestaande uit de programmaverantwoording en programmarekening) staan enkele onderwerpen vermeld die wij alsnog
BEGROTING BIEO (begroting in één oogopslag)
BEGROTING 2015 BIEO (begroting in één oogopslag) INLEIDING Voor u ligt de begroting in één oogopslag (BIEO) 2015 van de gemeente Wierden. Naast het begrotingsjaar 2015 wordt er aandacht geschonken aan
Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STTSOURNT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 38101 4 november 2015 Regeling van de Minister van innenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 26 oktober 2015, nr. 2015-0000611752,
11. Paragrafen. Paragrafen
11. Paragrafen De programmabegroting bevat de volgende paragrafen: 1. Weerstandsvermogen en risicobeheersing 2. Onderhoud kapitaalgoederen 3. Bedrijfsvoering 4. Verbonden partijen 5. Financiering Evenals
Financiën (VO) RSG Magister Alvinus
Financiën (VO) 2012 Dit rapport over de financiën van het bestuur toont detailinformatie over de kengetallen en verdeling van de lasten. Er wordt een trend van vijf jaar getoond en een vergelijking gemaakt
Ja, de jaarrekening 14 april van het WNK ontvangen.
JAARREKENING 2014 Tijdigheid Is de jaarrekening op tijd (voor 15 april) ontvangen? Accountantsverklaringen Is de verklaring aanwezig (ja /nee) en welke soort verklaring? Weerstandsvermogen Hoogte algemene
GEMEENTE DONGEN INZICHT ROBUUSTHEID & STABILITEIT FINANCIËLE POSITIE DRS. PIETER KOKS RA EN SYLVAIN VAN ERK CPC. 7 mei 2018 Versie 1.
GEMEENTE DONGEN INZICHT ROBUUSTHEID & STABILITEIT FINANCIËLE POSITIE 7 mei 2018 Versie 1.1 DRS. PIETER KOKS RA EN SYLVAIN VAN ERK CPC VOORSTELLEN Drs. Pieter Koks RA Analytisch, communicatief sterk en
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: het algemeen bestuur van Waterschap Vechtstromen A. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2017 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening
Notitie Weerstandsvermogen Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland
Notitie Weerstandsvermogen Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland 2017-2020 Inhoud 1. Aanleiding en Context... 3 2. Doel... 3 3. Methode... 3 3.1 Inventariseren en beoordelen risico s... 3 3.2 Vaststellen
Gemeente Noordwijkerhout. Accountantsverslag 2014
Gemeente Noordwijkerhout Accountantsverslag 2014 Aan de gemeenteraad van de gemeente Noordwijkerhout Amsterdam, 9 juni 2015 Geachte leden van de gemeenteraad, In overeenstemming met de door u verstrekte
Plan van aanpak accountantscontrole 2015 gemeente Woudrichem. Woudrichem 22 september 2015 Rein-Aart van Vugt Dennis van Vollevelde
Plan van aanpak accountantscontrole 2015 gemeente Woudrichem Woudrichem Rein-Aart van Vugt Dennis van Vollevelde Aanscherping vereisten accountantscontrole: ontwikkelingen vanaf 2014 Meer focus op IT-omgeving
Provinciale Normenkader Rechtmatigheid 2015(aangepast)
Provinciale Normenkader Rechtmatigheid 2015(aangepast) Inleiding Met ingang van 2004 moeten alle provinciale jaarrekeningen worden voorzien van een accountantsverklaring met betrekking tot de financiële
Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)
Vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) Inleiding 2004: Invoering BBV. Nadruk op transparantie begroting en versterken van de positie van raad, vanwege dualisering Raad: kaderstellend (allocatie
BOARDLETTERINTERIM-CONTROLE 2018
BOARDLETTERINTERIM-CONTROLE 2018 21 december 2018 Bevindingen interim-controle 2018 rjp*r' " Aan de gemeenteraad van Gemeente Veldhoven Postbus 10101 5500 GA VELDHOVEN Eindhoven, 21 december 2018 Geachte
Grip op de begroting. Het financiële roer in handen. Bijdrage Melchior Kerklaan/VNG Gemeentefinanciën
Grip op de begroting Het financiële roer in handen Bijdrage Melchior Kerklaan/VNG Gemeentefinanciën Enquête 2014 1164 Deelnemers 742 Raadsleden Hoe staat mijn gemeente er financieel voor? Reserves en toch
Van deze gelegenheid maken wij gebruik het volgende op te merken:
Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem De Raad van de gemeente Hattem Postbus 93 8050 AB HATTEM telefoonnummer (026) 359 91 11 telefaxnummer (026)
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2016
EY working woud Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de raad van de gemeente Bronckhorst Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2016 Ons oordeel met beperking Wij
Schuldpositie gemeente Purmerend. Presentatie commissie AZ 15 mei 2017
Schuldpositie gemeente Purmerend Presentatie commissie AZ 15 mei 2017 Enkele cijfers Omvang langlopende schuld ultimo 2016: 284 mln Waarvan doorgeleend aan derden 20 mln Betaalde rente in 2016: 7,2 mln
Onderstaand treft u de balans aan per 31 december 2014. Na de balans volgt een korte toelichting op de belangrijkste wijzigingen in de balans.
FINANCIEEL BELEID Financiële positie op balansdatum Onderstaand treft u de balans aan per 31 december 2014. Na de balans volgt een korte toelichting op de belangrijkste wijzigingen in de balans. Activa
Bevindingen jaarrekeningcontrole 2014 Gemeente Gorinchem. Klankbordgroep Financiën 11 juni Gorinchem, Rein-Aart van Vugt William Lagendijk
Bevindingen jaarrekeningcontrole 2014 Gemeente Gorinchem Klankbordgroep Financiën 11 juni 2015 Gorinchem, Rein-Aart van Vugt William Lagendijk Agenda 1. Controleproces 2. Hoofdlijnen bevindingen 3. Ontwikkeling
Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2016 van de gemeente IJsselstein te IJsselstein gecontroleerd.
Aan de gemeenteraad van Gemeente IJsselstein Baker Tilly Berk N.V. Burgemeester Roelenweg 14-18 Postbus 508 8000 AM Zwolle T: +31 (0)38 425 86 00 F: +31 (0)38 425 86 99 E: zwolle@bakertillyberk.nl KvK:
Het bestuur van het Noordelijk Belastingkantoor; Gelet op artikel 212 van de Gemeentewet en artikel 108 van de Waterschapswet;
Financieel reglement Het bestuur van het Noordelijk Belastingkantoor; Gelet op artikel 212 van de Gemeentewet en artikel 108 van de Waterschapswet; Besluit: Het Reglement op de uitgangspunten voor het
Introductie gemeenteraad in de financiën. Bob van der Sleen / Jan Sanders Sector Control 27 februari 2014
Introductie gemeenteraad in de financiën Bob van der Sleen / Jan Sanders Sector Control 27 februari 2014 Inhoud Algemeen: Wat is het belang van de begroting en de jaarrekening, wat doet de raad en wat
BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING
BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven Nr. 626 6 november 2017 Financiële Verordening 2018 1. Algemene bepalingen Artikel 1. Begripsbepaling
Jaarrekening 2015 Center for People and Buildings. juni 2016
Center for People and Buildings juni 216 Inhoudsopgave Samenvatting Pagina 3 Balans en specificatie Eigen vermogen Pagina 4 Exploitatierekening Pagina 5 2 Balans Jaarrekening Jaarrekening Jaarrekening
Bevindingen jaarrekeningcontrole 2009 Gemeente Dordrecht
Bevindingen jaarrekeningcontrole 2009 Gemeente Dordrecht Auditcommissie 18 mei 2010 Dordrecht Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser 1 < Hier komt de footer. Pas aan in de masterslide > 2009 Deloitte Touche
Kanttekeningen bij de Begroting 2015. Paragraaf 4 Financiering
Kanttekeningen bij de Begroting 2015 Paragraaf 4 Financiering Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Financieringsbehoefte = Schuldgroei... 4 3 Oorzaak van Schuldgroei : Investeringen en Exploitatietekort... 5 4 Hoe
± < > < < < > > < > > < < < > > < > > < < < > < > < >= < >= < >= < >= < >= < >= . Periode . < 20,0 15,0 Solvabiliteit 2,4 2,2 Rentedekkingsgraad percentage 10,0 5,0 ratio
Programmabegroting Versie:
Programmabegroting 2017 Versie: 5.0.0.0.0.0 2.2 Wijzigingen regelgeving BBV Wijzigingen in Besluit begroting en verantwoording (BBV) verwerkt in Programmabegroting 2017-2020. Samenvatting Het Besluit begroting
1.1 Inkomende post
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 1 van 6 tt--r, $) t j n c j àù'4 rm. : w) L-bbi -). à.-- P r O? s p.yw:., GELDERLAXO w,i)'., & y. y. Bezoekadres Huis der Provincie Markt 1 1 681 1 CG Arnhem Postadres
Naam Werkvoorziening Noord-Kennemerland Paginanummer opnemen! Ja, stukken zijn ontvangen. JAARREKENING 2015
JAARREKENING 2015 Tijdigheid Is de jaarrekening op tijd (voor 15 april) ontvangen? Accountantsverklaringen Is de verklaring aanwezig (ja /nee) en welke soort verklaring? Weerstandsvermogen Hoogte algemene
RAADSVOORSTEL Rv. nr.: B en W-besluit d.d.: B en W-besluit nr.:
RAADSVOORSTEL 12.0054 Rv. nr.: 12.0054 B en W-besluit d.d.: 15-5-2012 B en W-besluit nr.: 12.0503 Naam programma: Bestuur en dienstverlening Onderwerp: Vaststelling jaarstukken 2011 Aanleiding: Jaarlijkse
Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2015 van de gemeente Purmerend
Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2015 van de gemeente Purmerend Inhoud 1. Inleiding... 1 1.1 Doelstelling... 1 1.2 Wettelijk kader... 1 1.3 Procedure... 2 2 Algemene uitgangspunten
b Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college Financiën helder en op orde
gemeente Eindhoven Inboeknummer 12bst01885 Dossiernummer 12.44.651 30 oktober 2012 Commissienotitie Betreft startnotitie over Sturen met normen (overige domeinen) Inleiding Om te kunnen sturen op onze
Hoofdstuk 17 Financiële verslaggeving
Hoofdstuk 17 Financiële verslaggeving 17.1 Geef van elke uitspraak aan of hij juist of onjuist is. a b c d e f g h i Publicatie van de jaarrekening is verplicht voor alle ondernemingen. Het jaarverslag
Berenschot. Evaluatie wet VTH. Op weg naar een volwassen stelsel BIJLAGE 3 ANALYSE FINANCIËLE RATIO S OMGEVINGSDIENSTEN
Berenschot Evaluatie wet VTH Op weg naar een volwassen stelsel BIJLAGE 3 ANALYSE FINANCIËLE RATIO S OMGEVINGSDIENSTEN 22 mei 2017 Bijlage 3. Analyse financiële ratio s omgevingsdiensten Inleiding In deze
Accountantsverslag voor het boekjaar 2009
Accountantsverslag voor het boekjaar 2009 10 mei 2010 AS/2 2110B-3 Aan de regioraad van Regio Twente Postbus 1400 7500 BK ENSCHEDE 10 mei 2010 drs. H. Altink RA APS-19829a/466070/TSN/IvO AS/2 2110B-3 Accountantsverslag
bedrag * begrotingsoverschot bij begroting
Actueel financieel beeld voor de jaren 2018-2022 Met dit overzicht schetsen wij het actuele financiële beeld voor de gemeente Gooise Meren voor de komende jaren. Dit overzicht dient meerdere doelen. Ten
Financiële verordening gemeente Achtkarspelen
Financiële verordening gemeente Achtkarspelen De raad van de gemeente Achtkarspelen; gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van @; gelet op artikel 212 van de gemeentewet en
Hellendoom. Aan de raad. III II III IIII IIII III III II (code voor postverwerking)
Punt 11. : Controleprotocol jaarrekeningen G 6 m 6 6 R T 6 2011 tot en met 2014 _- sa. Hellendoom Aan de raad Samenvatting: De accountant geeft bij de jaarrekening een controleverklaring af waarin zowel
Programmabegroting
Programmabegroting 2017-2020 Technische toelichting Planning en Control 3 oktober 2016 Structuur begroting Delft 4 hoofdstukken + Raad + Algemene dekkingsmiddelen + overhead* 12 doelstellingen (programma
Inhoud voorstel aan Raad
2016/91632 Inhoud voorstel aan Raad Onderwerp Jaarstukken 2015 Gevraagd besluit 1. Vast te stellen de Jaarstukken 2015; 2. Kennis te nemen van het concept Accountantsverslag van Deloitte; 3. Kennis te
Kaders Financieel gezond Brummen
Kaders Financieel gezond Brummen 1. Inleiding Naar aanleiding van de vaststelling van de Programmabegroting 2019-2022 en de aanbevelingen die de provincie heeft gedaan in haar besluit financieel toezicht
Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid. Gemeente IJsselstein
Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid Gemeente IJsselstein INHOUD 1. INLEIDING... 3 2. ALGEMENE UITGANGSPUNTEN CONTROLE... 4 3. GOEDKEURINGS- EN RAPPORTERINGSTOLERANTIES...
Controle jaarrekening Gorinchem 3 juni 2014 Drs. R.M.J. van Vugt RA C. Wemmerus M.Sc. RA
Controle jaarrekening 2013 Gorinchem 3 juni 2014 Drs. R.M.J. van Vugt RA C. Wemmerus M.Sc. RA 1 Accountantscontrole Regelgeving en toezicht: Wet toezicht accountantscontrole (Wta) Controle en overige standaarden