VOORSTEL AAN DE RAAD Onderwerp Samenvatting, doel en beslispunten Toelichting Financiële consequenties Uitgangspunten afvalinzameling Doel van dit raadsvoorstel is een besluit te nemen over de uitwerking van zaken die kunnen leiden tot 'Een onderscheidend lagere afvalstoffenheffing, goede service aan bewoners en een milieuverantwoorde afvalinzameling'. Wij stellen u voor om de effecten voor kosten, service en milieu van het 1. Minder frequente lediging van de gft-container; 2. Gratis acceptatie van groenafval op het milieustation; 3. Veranderingen bij de inzameling van gft-afval op de inzameling en verwerking van restafval; 4. Inzameling van snoei- en bladafval aan huis (takkenroute); 5. Huis-aan-huis inzameling voor kunststofinzameling; 6. Hoeveelheid restafval en aanbiedgedrag restafvalcontainers bij huis-aan-huis inzameling kunststoffen; 7. Investerings- en exploitatielasten ondergrondse containers; 8. Hoeveelheid restafval en aanbiedgedrag restafvalcontainers bij overstap naar ondergrondse containers; 9. Eventuele invoering huis-aan-huis inzameling van kunststoffen op investerings- en exploitatielasten ondergrondse containers; 10. Afschaffing standplaatsinzameling kca; 11. Verschil tussen werkwijze Knowwaste en Orgaworld; 12. Switch van gescheiden inzameling naar inzameling als restafval; 13. Optimalisering huidige werkwijze milieustation; 14. Privatisering milieustation. De inzameling en verwerking van afval is de afgelopen jaren veranderd. Zo is landelijk afgesproken kunststoffen gescheiden in te zamelen en hebben gemeenten meer vrijheid gekregen bij de inzameling van gft-afval. In het licht van de gestegen inzamelkosten biedt dit Woudrichem mogelijkheden kosten te besparen. Dit voorstel benoemt de onderwerpen die tot kostenbesparing kunnen leiden. De raad wordt gevraagd opdracht te geven tot uitwerking van het effect voor kosten, service en milieu per onderwerp. De uitwerking kan binnen de ambtelijke begroting worden uitgevoerd. nr. 2009-020 agendapunt 10 datum vergadering 10 maart 2009 afdeling ruimte behandelend ambtenaar P. Inberg portefeuillehouder wethouder B. de Peuter datum 10 februari 2009 bijlagen 1. toelichting op uit te werken onderwerpen. ter inzage in de raadskamer Grondslagen Gemeente Woudrichem draagt volgens art 10.21 van de Wet Milieubeheer zorg voor de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen. raadsvoorstel nr. 2009-020 pagina 1/2
VOORSTEL AAN DE RAAD Communicatie De pers zal over het raadsbesluit worden ingelicht. Het college van burgemeester en wethouders van Woudrichem, de secretaris, de burgemeester, A.G. Dolislager dr. F.A. Petter Advies van opiniërende vergadering aan besluitvormende raad raadsvoorstel nr. 2009-020 pagina 2/2
Het college heeft zich ten doel gesteld te komen tot een 'Onderscheidend lagere afvalstoffenheffing, goede service aan bewoners en een milieuverantwoorde inzameling'. Bij een analyse van de afvalinzameling zijn er acht onderwerpen benoemd die waarschijnlijk bijdragen aan het bereiken van dat doel: 1. Gft- en restafvalinzameling; 2. Inzameling en verwerking houtafval (biomassa); 3. Kunststoffen; 4. Klein Chemisch afval; 5. Luierinzameling; 6. Milieustation; 7. Milieuparkjes; 8. Oud papier. Deze onderwerpen zullen uitgewerkt worden in één of meer raadsvoorstellen. Hierna geven we per onderwerp de uitgangspunten voor nadere uitwerking. Uitgangspunten 1. Gft- en restafvalinzameling Sinds de invoering van diftar is de totale hoeveelheid gft- en restafval teruggelopen. Bewoners bieden daardoor hun containers veel minder aan dan voor de invoering van diftar. Dit wordt veroorzaakt door betere scheiding van het afval en door een verschuiving van afval uit de groene en grijze containers naar het milieustation. Sinds 1 januari 2009 is het nieuwe contract met SITA voor de inzameling van rest- en gft-afval ingegaan. De ledigingstarieven van SITA zijn fors gestegen ten opzichte van de periode 2005-2008. Op basis van het rapport dat KplusV 1 opstelde heeft een analyse plaatsgevonden van de mogelijkheden die moeten leiden tot de collegedoelstelling. Deze kan wat betreft de inzameling van resten gft-afval behaald worden door de diftar-systematiek verder te effectueren en in te spelen op de veranderingen in de afvalmarkt. De kansen liggen met name in een aparte inzameling en verwerking van de t-fractie (snoeiafval). 1 'Nader onderzoek toekomstige afvalkoers gemeente Woudrichem', KplusV, 28 augustus 2008. pagina 1/6
Beslispunten 1 en 2 Minder frequente lediging van de gft-container; Gratis acceptatie van groenafval op het milieustation. Voorgaande mogelijke maatregelen hebben betrekking op gft-afval, maar ook op restafval. Bij minder frequente inzameling van de gft-container mag namelijk verwacht worden dat een verschuiving optreedt van gft-afval uit de groene container naar de restafvalcontainer. Met name keukenafval zal in de restafvalcontainer verdwijnen. De consequenties daarvan (meer afval dat tegen een hoger tarief verwerkt moet worden) zullen we in beeld brengen, al geven de afvalanalyses uit 2008 aan dat er relatief weinig keukenafval in de groene container zit. Met andere woorden: de meeste groene containers bevatten vooral tuinafval en weinig groente- en fruitafval. Beslispunt 3 veranderingen bij de inzameling van gft-afval op de inzameling en verwerking van restafval. 2. Houtfractie (biomassa) Samen met acht andere gemeenten is een aanbesteding gehouden voor de verwerking van afval uit de openbare ruimte. Daarbij moet gedacht worden aan gras (bermen) en snoeiafval uit de plantsoenen en grienden. Alles wijst er op dat de verwerkingsprijzen lager zijn dan de huidige tarieven. Deze lagere tarieven zijn dermate interessant dat gescheiden inzameling van snoeiafval bij bewoners mogelijk rendabel wordt. Beslispunt 4 Inzameling van snoei- en bladafval aan huis (takkenroute). 3. Kunststoffen Woudrichem zamelt al jaren kunststof flessen en flacons gescheiden in. Dat gebeurt via de bovengrondse containers op de milieuparkjes. Sinds 2006 zijn er landelijke afspraken over de inzameling van kunstof. Vanaf 1 januari 2010 zijn pagina 2/6
alle gemeenten in Nederland verplicht de zogenaamde 'brede fractie' in te zamelen: alle kunststof verpakkingen die in een huishouden vrijkomen. Daar staat een vergoeding door de Stichting Nedvang tegenover van 475,- per ton kunststof. Deze vergoeding is een stimulans de hoeveelheid gescheiden ingezameld kunststof te verhogen. Uit landelijke proeven blijkt dat huis-aan-huis inzameling van kunststoffen leidt tot goede inzamelresultaten. Het blijkt dat bewoners bij een haalservice meer afval gescheiden houden dan bij een brengservice, voornamelijk omdat het hun relatief weinig moeite kost. Inwoners van Woudrichem maken nu al enkele jaren gebruik van bovengrondes container voor kunststofinzameling (brengservice). Als gevolg van het diftar-systeem scheiden ze in vergelijking met andere gemeenten meer kunststoffen dan gemiddeld. Er kan echter nog veel meer kunststof gescheiden worden en huis-aan-huisinzameling zou dat kunnen bewerkstelligen. Dit zou in belangrijke mate kunnen bijdragen aan het behalen van de collegedoelstelling. Net als bij veranderingen voor gft-afval geldt ook voor kunststofinzameling dat er een effect zal zijn op de hoeveelheid restafval. Meer kunststof inzamelen betekent een vermindering van de hoeveelheid restafval. Niet zozeer qua kilo s, maar vooral in volume zullen bewoners merken dat hun restafvalcontainer veel minder vol is. Daardoor zal vermoedelijk ook het aantal aangeboden restcontainers afnemen. Beslispunten 5 en 6 huis-aan-huis inzameling voor kunststofinzameling; hoeveelheid restafval en aanbiedgedrag restafvalcontainers bij huis-aan-huis inzameling van kunststoffen. 4. Milieuparkjes Woudrichem zamelt monostromen (kunststof, glas, drankenkartons, textiel en blik) via milieuparkjes in. Op centrale plekken in vier kernen en op het milieustation staan bovengrondse containers waar bewoners deze afvalstromen kunnen inleveren. De inzameling is succesvol, veel bewoners leveren hier afval in. Het afval is over het algemeen van goede kwaliteit (schoon, heel, recyclebaar). Nadeel van de huidige inzameling is dat de capaciteit van de containers voor met name de kunststoffen en drankenkartons onvoldoende is. Vanuit bewoners en winkeliers zijn er relatief veel klachten over de volle containers en vervuiling die (daardoor) rondom de containers ontstaat. pagina 3/6
Voor uitbreiding van het aantal containers is veelal geen plek omdat het tot gevaarlijke situaties kan leiden (verkeer) of omdat het beschikbare terrein (troitoir) al volledig benut wordt. Woudrichem laat de containers daarom veelvuldig legen, op sommige locaties worden de containers dagelijks geleegd. Dat leidt tot hoge logistieke kosten. De bovengrondse containers leggen een relatief groot beslag op de openbare ruimte. Het zijn objecten die, zeker in het geval er aanslag van vuil, aanplakbiljetten of graffiti op zit, een rommelig beeld geven. Een antwoord op het capaciteitsprobleem en een verbetering voor de openbare ruimte is het plaatsen van ondergrondse containers. Deze containers zijn boven de grond veel kleiner dan de huidige containers, maar onder de grond veel groter. De huidige containers hebben een inhoud van 3m 3, ondergrondse containers hebben een inhoud van 5m 3. Door de relatief kleine inwerpzuil (ca. 1 meter hoog en 80 cm breed) is het beslag op de openbare ruimte kleiner en leidt het tot een rustiger straatbeeld. Het plaatsen van ondergrondse containers vergt echter een forse investering. Het is de vraag in hoeverre die investering bijdraagt aan de doelstelling van een lagere afvalstoffenheffing. Veranderingen op de wijkparkjes hebben ook effect op de hoeveelheid restafval. In andere gemeenten blijkt namelijk dat het vervangen van bovengrondse containers door ondergrondse containers leidt tot meer gescheiden afval. De belangrijkste reden is dat deze containers uitnodigen tot scheiden (schoon, netjes, overzichtelijk) waar bovengrondse containers soms ontmoedigend (vuil, rommelig en onoverzichtelijk) werken. Verder hangen veranderingen op de milieuparkjes samen met eventuele inzameling van kunststoffen aan huis. Indien kunststoffen huis-aan-huis ingezameld worden dan hoeven er geen ondergrondse containers voor kunststoffen geplaatst te worden. Beslispunten 7, 8 en 9 investerings- en exploitatielasten ondergrondse containers; hoeveelheid restafval en aanbiedgedrag restafvalcontainers bij overstap naar ondergrondse containers; eventuele invoering huis-aan-huis inzameling van kunststoffen op investerings- en exploitatielasten ondergrondse containers pagina 4/6
5. Klein chemisch afval De inzameling van klein chemisch afval (KCA) gebeurt via het milieustation in Giessen en tweemaal per jaar via standplaatsinzameling. Daarbij staat een wagen van SITA gedurende een tijd op een centrale plek in de kernen van de gemeente. De hoeveelheden ingezameld KCA via standplaatsen zijn de afgelopen jaren afgenomen, terwijl deze wijze van inzameling door het speciale voertuig en het gespecialiseerde personeel relatief duur is. Vermoedelijk heeft de afgelopen jaren een verschuiving plaatsgevonden van standplaatsinzameling naar inleveren op het milieustation en supermarkten (bijvoorbeeld batterijen). Het is de vraag of standplaatsinzameling voor de toekomst de juiste inzamelmethodiek blijft indien de hoeveelheden verder teruglopen. Beslispunt 10 Afschaffing standplaatsinzameling kca. 6. Luierinzameling Een aantal jaren geleden is het bedrijf Knowwaste in Arnhem gestart met de verwerking van luiers en incontinentiemateriaal. Daarbij werd het ingezamelde materiaal verwerkt tot herbruikbare stromen papier, kunststof en een residu. In 2008 is dit bedrijf gestopt waarna de ingezamelde luiers nu via een vergistingsproces verwerkt worden door Orgaworld in Lelystad. Woudrichem zamelt luiers in via een aantal peuterspeelzalen, waarbij een deel van de kosten door de peuterspeelzalen betaald wordt en een deel door de gemeente Woudrichem. Het is de vraag in hoeverre het vergistingsproces en de bijbehorende rijafstanden bijdragen aan een goed milieu als dat vergeleken wordt met de recycling die door Kwowwaste werd bereikt. Daarbij komt dat de huidige verwerking wellicht duurder is dan verwerking als restafval (verbranding). In het geval dat zo is dan is het waarschijnlijk voordeliger luiers niet meer apart op te halen en te verwerken, maar integraal als restafval op te halen en verwerken. De luierinzameling is ooit opgezet uit oogpunt van milieudoelstellingen, maar ook om gezinnen met jonge kinderen de mogelijkheid te bieden dit afval te scheiden. Daarmee vermijden ze een stijging van hun afvalstoffenheffing. Dit argument blijft van kracht indien luiers als restafval ingezameld en verwerkt worden. pagina 5/6
Beslispunten 11 en 12 Verschil tussen werkwijze Knowwaste en Orgaworld; Switch van gescheiden inzameling naar inzameling als restafval. 7. Milieustation De exploitatie van het milieustation in Giessen is niet optimaal. De kapitaalslasten zijn relatief hoog, de afvalscheiding is niet optimaal en de openingstijden zijn beperkt. Het is een optie om het milieustation door een commerciële partij te laten exploiteren, maar wellicht zijn door optimalisatie van de huidige werkwijze ook verbeteringen mogelijk Beslispunten 13 en 14 Optimalisering huidige werkwijze milieustation; Privatisering milieustation. 8. Oud papier Eind december 2008 is gesproken met de inzamelaars van oud papier. Daarbij is een concept subsidieverordening oud papier gepresenteerd. In deze verordening worden ondermeer de vergoedingen en wijze van subsidieverstrekking geregeld. Deze subsidieverordening is inmiddels voorzien van commentaar door de inzamelaars. Omwille van de voortgang maken we de subsidieverordening geen onderdeel van deze nota van uitgangspunten maar zullen we die zo snel mogelijk aan de gemeenteraad ter besluitvorming voorleggen. pagina 6/6