- 3 - Beoogd effect Voor 2020 minimaal 65 procent van het huishoudelijk afval te hergebruiken.

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Aan de raad van de gemeente Sliedrecht Zaaknummer: Sliedrecht, 27 augustus 2013 Onderwerp: Afvalbeleidsplan Sliedrecht 2014 en verder Beslispunten 1) Het afvalbeleidsplan Sliedrecht 2014 en verder vaststellen en daarmee o.a. de volgende kaders te stellen: door preventie en toename van het scheiden van huishoudelijk afval de hoeveelheid restafval en grof huishoudelijk afval voor 2020 te reduceren tot maximaal 180 kilogram per inwoner per jaar (afname van minimaal 71 kilogram); de afvalinzameling de komende jaren richten op omgekeerd inzamelen ; de hemelsbrede afstand tot de verzamelcontainer voor restafval vaststellen op maximaal 150 meter en bij uitzondering tot 200 meter; aanvullende maatregelen nemen om het serviceniveau op grondstoffen te vergroten; het brengen van grof huishoudelijk afval naar de milieustraat stimuleren en oneigenlijk gebruik van de milieustraat uit te sluiten; meer inspanningen vragen van de inwoners om doelstellingen te realiseren; groter beroep doen op de zelfredzaamheid van de inwoners; aanvullend vanaf 2018 het aanbieden van restafval verder ontmoedigen door het limiteren van en/of het betalen voor het aanbieden van restafval indien de doelstelling van 65 procent nuttige hergebruik van afval niet gehaald is (2017 evaluatie). Vooraf dient dan de discussie gevoerd te worden over de keuze voor het diftarsysteem. 2) Voor de uitvoering van het afvalbeleidsplan 2014 een krediet beschikbaar stellen van totaal ,- onderverdeeld in: ,- ten behoeve van investeringen in ondergrondse containers; ,- ten behoeve van een extra huisvuilwagen en aanhangers; ,- ten behoeve van de invoering van een pasjessysteem voor de milieustraat. 3) De kapitaallasten (rente en afschrijving) van de investering in afvalcontainers en het pasjessysteem voor de milieustraat ten laste van het product verwijdering huisvuil brengen. 4) De investering in een extra huisvuilwagen en aanhangers ten laste van de reserve vervanging materieel brengen. 5) De bijgevoegde begrotingswijziging vast te stellen.

2 - 2 - Samenvatting Analyse De huidige afvalinzameling levert met 53 procent hergebruik nog niet voldoende op om aan de doelstelling van de verplichte gescheiden inzameling van huishoudelijk afval te voldoen. Toch zijn er voldoende kansen om wel aan deze doelstelling te voldoen. Het restafval bestaat namelijk voor ruim twee derde uit groente-, fruit- en tuinafval, kunststof verpakkingen, oud papier, glas en textiel. Maar hoe bereiken we dan een trendbreuk om deze grondstoffen gescheiden in te zamelen? Aanbevelingen Betrokkenheid van de burgers en het daaruit voortkomende gedrag uitmondend in respons, zijn de succesfactoren voor het behalen van de doelstelling. Het advies is de trendbreuk te realiseren door het denken en handelen van bewoners (nog) verder om te schakelen van afval naar grondstof. De focus wordt gelegd op de waarde van hergebruik van alle grondstoffen. Centraal staat afvalpreventie, de bereidheid van burgers het afval te scheiden, hoge service voor het ophalen van grondstoffen en het minder vaak of niet meer aan huis ophalen van restafval. Een systeem met een serviceprikkel past hier bij beter bij dan een systeem met een financiële prikkel, ondanks dat diftar een bewezen inzamelsysteem is gebleken om de milieudoelstellingen te kunnen halen. Diftar staat voor gedifferentieerde tarieven waarbij per huishouden geregistreerd wordt hoeveel afval aangeboden wordt en hoe meer afval een burger aanbiedt hoe hoger de afvalstoffenheffing is. Het advies is de afvalinzameling de komende jaren te richten op omgekeerd inzamelen. Bij omgekeerd inzamelen wordt restafval naar een (ondergrondse) verzamelcontainer in de buurt gebracht door de bewoner en niet meer aan huis ingezameld/opgeslagen. De grijze minicontainer voor restafval wordt ingezet voor de inzameling van kunststof verpakkingen die eens in de twee weken wordt geledigd. Het dienstverleningsniveau verschuift. De dienstverlening voor grondstoffen wordt verbeterd en de service op de inzameling van restafval vermindert. De bewoners hebben hierbij een actieve rol. Om de doelstellingen te bereiken is het advies naast de invoering van een nieuw inzamelsysteem ook een aantal maatregelen te nemen om de dienstverlening op de inzameling van grondstoffen te vergroten. Dit zijn het vervangen van kleine minicontainers voor groente-, fruit- en tuinafval door grote; de minicontainers voor groente-, fruit- en tuinafval in april, mei, juni, september en oktober wekelijks te ledigen; 4 maal per jaar een inzamelronde voor grof tuinafval te organiseren; 10 extra glascontainers; 3 extra textielcontainers te realiseren en de inzameling van textiel uitsluitend op basis van vergunning. Financiën Van het voorgestelde inzamelsysteem omgekeerd inzamelen zijn de financiële consequenties opgenomen. Van de andere systemen zijn de financiële gevolgen opgenomen in het afvalbeleidsplan. Indien gekozen wordt voor een ander inzamelsysteem dan voorgesteld zullen in een nieuw voorstel de financiële consequenties gedetailleerd uitgewerkt worden. Voor de aanleg, het onderhoud en het ledigen van de ondergrondse containers zijn grote investeringen nodig. De hieruit voortvloeiende toename van exploitatielasten (exploitatielasten extra huisvuilwagen) ca ,- en kapitaallasten (rente en afschrijving) ca ,- resulteert in principe in een hoger tarief van de afvalstoffenheffing aangezien de gemeente Sliedrecht het uitgangspunt van 100 procent kostendekking hanteert. Aangenomen wordt echter dat de hogere lasten kunnen worden gecompenseerd door lagere verwerkingskosten en door extra opbrengsten van waardevolle afvalstromen zoals kunststof, oud papier en textiel.

3 - 3 - Dit betekent dat het verhogend effect op de afvalstoffenheffing door het nieuwe inzamelsysteem beperkt of mogelijk nihil is. Jaarlijks zullen bij het samenstellen van de begroting de financiële consequenties van het afvalbeleidsplan in beeld worden gebracht. Het tarief voor de afvalstoffenheffing zal vervolgens worden berekend overeenkomstig de door de Raad vastgestelde uitgangspunten Voor de uitvoering van het afvalbeleidsplan is een totaal investeringskrediet benodigd in 2014 van ,-. Dit krediet valt uiteen in een investeringsbedrag van ,- voor aanschaf van containers en een pasjessysteem ten behoeve van de toegang tot de milieustraat waarbij wordt voorgesteld de kapitaallasten ten laste van het product verwijdering huisvuil te brengen, en een investeringsbedrag van ,- ten behoeve van een huisvuilwagen en aanhangers waarbij wordt voorgesteld deze kosten te dekken ten laste van de reserve vervanging materieel. Inleiding Bij de inzameling van huishoudelijk afval geven gemeenten invulling aan de verplichte gescheiden inzameling, zoals vastgelegd in het tweede Landelijk Afvalbeheerplan (LAP2). Het doel is om 60 procent van het ingezamelde afval in 2015 te hergebruiken. In augustus 2011 heeft staatssecretaris Atsma een afvalbrief opgesteld met ambities om de hoeveelheid afval te verminderen en het huishoudelijk afval in 2015 voor 65 procent nuttig te hergebruiken. De gemeenteraad heeft via de startnotitie deze ambitie overgenomen en uitgesproken om richting procent nuttig hergebruik van afval te realiseren. Leidend is de voorkeursvolgorde: preventie, producthergebruik, materiaalhergebruik, nuttige toepassing en verwijdering. Beoogd effect Voor 2020 minimaal 65 procent van het huishoudelijk afval te hergebruiken. Argumenten De inzet van een minicontainer voor kunststof verpakkingen is een sterke verbetering van het inzamelmiddel. Een belangrijke succesfactor bij het inzamelsysteem omgekeerd inzamelen is de aparte minicontainer voor kunststof verpakkingsmateriaal. Naast een aanbiedmiddel is een minicontainer ook een handig bewaar-/opslagmiddel. De plastic-herozak wordt als onhygiënisch ervaren en is niet handig in de keuken. Met de inzet van een minicontainer voor kunststof verpakkingen wordt direct een oplossing geboden aan toekomstige ontwikkelingen. Onderdeel van het Verpakkingsakkoord is onder andere het voornemen om het statiegeld op grote PET-flessen vanaf 2015 af te schaffen. De gemeenten worden dan verantwoordelijk voor het verzamelen en verwerken van de grote PET-flessen. Dit zal de inzameling van kunststof verpakkingen veranderen in samenstelling en omvang. Het sorteren van drankenkartons en metalen past technisch gezien goed in het sorteerproces van kunststoffen en wordt momenteel landelijk bekeken. Grof huishoudelijk afval is van sterke invloed op het percentage hergebruik. Zeventig procent van het grof huishoudelijk restafval is niet na te scheiden en is van invloed op het behalen van de doelstellingen van nuttige toepassing van afval. Door eens in de vier weken op afspraak grof huishoudelijk afval op te halen en het beschikbaar stellen van een aanhanger wordt preventie, kringloop en wegbrengen van grof huishoudelijk afval naar het milieupark gestimuleerd. Dit levert een positieve bijdrage aan de doelstellingen en zorgt bovendien voor een besparing. Een alternatief is om het grof huishoudelijk afval tegen betaling op te halen. Uit het bewonersonderzoek is gebleken dat dit niet de voorkeur geniet. Oneigenlijk gebruik van de milieustraat wordt zo veel als mogelijk uitgesloten door het introduceren van een pasjessysteem.

4 - 4 - De investering in de extra huisvuilwagen en aanhangers t.l.v. de reserve vervanging materieel. De reserve vervanging materieel biedt voldoende ruimte om de investering in de extra huisvuilwagen en aanhangers te dekken. Hiermee wordt voor dit onderdeel van de totale investering een lastenverhoging voorkomen en daarmee een eventueel benodigde verhoging van de afvalstoffenheffing. De gemeente Sliedrecht hanteert het uitgangspunt van 100 procent kostendekking voor de afvalstoffenheffing. Kanttekeningen De inzameling van droog en herbruikbaar afval is een groot succes. De proef droog en herbruikbaar lijkt een goede methode om de beoogde milieudoelstellingen te behalen. HVC heeft inmiddels echter aangegeven dat grootschalige, mechanische scheiding van droog en herbruikbaar huishoudelijk afval in kwalitatief goed bruikbare grondstoffen technisch onhaalbaar is gebleken. Inmiddels is duidelijk dat de afvalinzameling zich op dit moment moet richten op scheiding door burgers aan de bron waarbij de stromen na inzameling direct aan een partij afgezet kunnen worden. De ervaringen met omgekeerd inzamelen zijn beperkt. Steeds meer gemeenten passen hun inzamelsysteem aan om de beoogde doelstellingen te kunnen halen. De ervaringen met omgekeerd inzamelen zijn beperkt, maar de resultaten zijn veelbelovend. Een groot voordeel van dit systeem ten opzichte van een extra minicontainer en het vaker ophalen van grondstoffen is dat de hoeveelheid inzamelmiddelen bij de laagbouw niet toeneemt en zelfs vaak afneemt. Aan de hand van de resultaten wordt beoordeeld of de doelstellingen gehaald zijn. Indien de doelstellingen niet gehaald zijn is het advies om het aanbieden van restafval verder te ontmoedigen door het limiteren van en/ of het betalen voor het aanbieden van restafval. Vooraf zal dan met de gemeenteraad de discussie gevoerd worden welke financiële prikkels worden aangewend. De loopafstand van maximaal 150 meter en bij uitzondering 200 meter voor het wegbrengen van restafval is ver. Bepalend is de (door de gemeenteraad) vast te stellen loopafstand tot de verzamelcontainer voor restafval. Hoe verder deze afstand hoe positiever het te verwachten milieueffect, hoe lager de investeringskosten en inzamelkosten maar ook hoe lager de service op het restafval. De inwoners zullen hier aan moeten wennen. Ook wordt er een beroep gedaan op de zelfredzaamheid van burgers, bijvoorbeeld als ze slecht ter been zijn. Bij de hoogbouw is het gebruikelijk dat bewoners naar verzamelcontainers lopen met hun afval. Dat er ook wat verwacht mag worden van de burgers sluit volledig aan op de kadernota Ruimte voor Burgerparticipatie, waarmee de beweging richting een participatie gemeente is ingezet. Kaderstellende en controlerende aspecten t.b.v. de gemeenteraad, uitgesplitst in: Financiële kaders - Uitgangspunt afvalstoffenheffing 100 procent kostendekkend - De investeringen vinden plaats in het jaar In overeenstemming met de nota gemeentelijke balans worden deze geactiveerd en wordt gestart met afschrijven in het eerste jaar na voltooiing van de investeringen c.q. werkzaamheden. De afschrijving is lineair waardoor de kapitaallasten jaarlijks dalen. Het gehanteerde rentepercentage is 4 procent. Onderstaand wordt de opbouw van het benodigde investeringskrediet van ,- weergegeven alsmede de afschrijvingstermijnen waarop de berekening van de kapitaallasten is gebaseerd.

5 - 5 - De investering in aanschaf van containers en pasjessysteem voor de milieustraat bedraagt ,-. De kapitaallasten (rente en afschrijving) gebaseerd op een afschrijvingstermijn van 10 jaar bedragen in het jaar ,- en komen ten laste van het product verwijdering huisvuil en kunnen worden gecompenseerd door lagere verwerkingskosten van afval en/of hogere baten. De investering in de huisvuilwagen bedraagt ,-. De kapitaallasten gebaseerd op een afschrijvingstermijn van 8 jaar en een restwaarde van 10 procent bedragen in het jaar ,- en worden ten laste gebracht van de reserve vervanging materieel. Daarnaast worden de jaarlijkse exploitatielasten van ,- o.a. bestaande uit brandstof, verzekeringen, belastingen, onderhoud ten laste gebracht van het product verwijdering huisvuil en kunnen worden gecompenseerd door lagere verwerkingskosten en/of hogere baten. De investering in de aanhangers bedraagt ,-. De kapitaallasten gebaseerd op een afschrijvingstermijn van 10 jaar bedragen in het jaar ,- en worden ten laste gebracht van de reserve vervanging materieel. Samenvattend: Per saldo komt m.i.v. het jaar 2015 ten laste van het product verwijdering huisvuil : ,- kapitaallasten investering in containers en pasjessysteem ,- exploitatielasten huisvuilwagen ,- Deze lasten kunnen worden gecompenseerd door lagere verwerkingskosten van afval en extra opbrengsten van waardevolle afvalstromen. Per saldo komt m.i.v. het jaar 2015 ten laste van de reserve vervanging materieel : ,- kapitaallasten huisvuilwagen 1.400,- kapitaallasten aanhangers ,- Wettelijke en Beleidskaders, eventueel inhoudelijke/ruimtelijke kaders De benodigde aanpassingen in de regelgeving in een uitvoeringsbesluit behorende bij de afvalstoffenverordening wordt gelijktijdig met het plan van aanpak aan het college ter besluitvorming aangeboden. Het is mogelijk dat de landelijke doelstellingen veranderen. Ontwikkelingen worden nauwlettend gevolgd. Tijdspad, monitoring en evaluatie met bettrekking tot voorgesteld raadsbesluit Na vaststelling door de gemeenteraad wordt een plan van aanpak opgesteld en ter besluitvorming aan het college aangeboden. De gemeenteraad zal hier kennis van nemen. Monitoring vindt plaats aan de hand van: de jaarrapportages die inzicht geven in de ingezamelde hoeveelheden per stroom; jaarlijks uit te voeren sorteeranalyses waarbij de samenstelling van het restafval steekproefsgewijs wordt onderzocht; het kosteneffect; de klachtenregistratie; een tevredenheidsonderzoek over de afvalinzameling onder de bevolking in 2017.

6 - 6 - Communicatie De burger moet het doen. Om het gekozen inzamelsysteem en de maatregelen ook effectief te laten zijn, is het van belang de noodzaak van het scheiden van afval goed onder de aandacht van de burger te brengen. Goede communicatie over het doel van gescheiden afvalinzameling, en over de uiteindelijke verwerking en toepassing van de gescheiden stromen, is van cruciaal belang voor het scheidingsgedrag van de burger. Daarnaast is het creëren van draagvlak voor het uitvoeren van gewenst gedrag noodzakelijk. Een uitgebreide communicatiecampagne Afval: Sliedrecht hergebruikt het! vindt de komende jaren plaats indien de gemeenteraad instemt met het afvalbeleidsplan. Vervolg Op voorwaarde van instemming met het voorstel worden het gekozen inzamelsysteem en de maatregelen in 2014/2015 uitgerold. Eerdere besluiten/behandeling raad Startnotitie ten behoeve van het opstellen van een afvalbeleidsplan, raadsbesluit 4 juni Burgemeester en wethouders van Sliedrecht, De secretaris, De burgemeester, mr. D.G.C. van der Spek drs. A.P.J. van Hemmen Bijlage: conceptraadsbesluit met de volgende bijlagen: 1. Afvalbeleidsplan (inclusief bijlagen) 2. Begrotingswijziging