Notitie harmonisatie GFT inzameling

Transcriptie

1 Notitie harmonisatie GFT inzameling 1 Inleiding Het inzamelsysteem in Rijnwaarden en Zevenaar verschilt nu op belangrijke onderdelen van elkaar. Op 1 januari 2020 moet het afvalbeleid van beide gemeentedelen op elkaar afgestemd zijn. Om tot die harmonisatie te komen is een advies opgesteld. De stuurgroep herindeling Rijnwaarden-Zevenaar heeft op 21 november 2017 ingestemd met de beslispunten uit bijlage 1. De voorstellen zijn tot stand gekomen in overleg tussen de gemeenten Montferland en Zevenaar. Omdat beide gemeenten deel uitmaken van de gemeenschappelijke regeling Reinigingsdienst De Liemers (RDL) is het vanwege de efficiency bij de toekomstige inzameling van belang dat de gemeenten zoveel mogelijk hetzelfde inzamelsysteem hanteren. De gemeente Montferland zal op basis van deze notitie een vergelijkbaar voorstel doen voor de toekomstige afvalinzameling. Om op korte termijn een belangrijke stap te zetten naar het behalen van de VANG-doelstelling van 100 kg per inwoner restafval, is het verhogen van de hoeveelheid gescheiden ingezameld gft en groenafval een logische stap. In 2016 bedroeg de hoeveelheid restafval nog 116 kg (Rijnwaarden), 132 kg (Montferland) en 141 kg (Zevenaar). De besluiten 1.1,1.2 en 1.3 (zie bijlage 1) van de stuurgroep zijn in deze notitie nader uitgewerkt en verwerkt in het advies aan het college van BenW. Deze notitie beschrijft voorstellen voor wijzigingen in het gft inzamelsysteem en tariefstelling voor de laagbouw in hoofdstuk 2, het aanbiedstation in hoofdstuk 3 en hoogbouw in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 is een financieel overzicht opgenomen en in hoofdstuk 6 zijn de consequenties samengevat. 2 Laagbouw: invoering gft container Een in het najaar van 2017 uitgevoerde sorteeranalyse van het restafval geeft aan dat er nog veel gft in het restafval zit in Montferland en de voormalige gemeente Zevenaar. Respectievelijk 38% en 41%. De voormalige gemeente Rijnwaarden heeft in 2013 met de invoering van een aparte gft-container goede resultaten behaald (33% meer gft inzameling). Zij hanteerden daarvoor ook de duobak. Met het afschaffen van de duobak hebben inwoners een stimulans gekregen om het gft afval beter te scheiden. Voor het restafval moeten zij betalen en het gft afval kunnen zij gratis aanbieden. Zevenaar en Montferland zullen hiervoor een aparte gft-container invoeren en inwoners kunnen het tuinafval gratis bij het aanbiedstation aanbieden. De duobak blijft voorlopig in gebruik als container voor het restafval. De gft-container in Rijnwaarden is zowel fysiek als financieel afgeschreven. Bij de invoering van het nieuwe inzamelsysteem in 2013 zijn namelijk bestaande containers ingezet als gft-container. Als deze container nu ook vernieuwd wordt, heeft de gehele gemeente Zevenaar dezelfde gft-container. De invoering van de gft container brengt op onderstaande drie punten keuzes met zich mee: Pagina 1 van 9

2 1. De inzamelfrequentie: Hoe vaak kunnen inwoners hun container aanbieden? 2. Het containervolume: Hoe groot moet de gft-container zijn om het gft afval tussen de inzameldagen op te slaan? 3. Het tarief: Wat moet het aanbieden van de container kosten? Deze keuzes zijn in de volgende hoofdstukken uitgewerkt. 2.1 De inzamelfrequentie Eén van de variabelen die invloed heeft op het scheidingsresultaat is de inzamelfrequentie. Grofweg geldt dat hoe vaker inwoners restafval kunnen aanbieden, hoe slechter ze restafval in grondstoffen scheiden. De vraag valt uiteen in een keuze voor de ledigingsfrequentie van de restafvalcontainer en voor de gft-container Gft-container (eens in de twee weken) De gft-container wordt in Rijnwaarden eens per 14 dagen ingezameld. Dit bevalt goed. Minder vaak inzamelen zou kunnen leiden tot meer stankproblemen, terwijl vaker inzamelen (eens per week) erg duur is (grofweg ,- voor de gemeente Zevenaar en ,- voor de gemeente Montferland) in verhouding tot wat het aan extra gescheiden gft oplevert. Logistieke consequentie De inzameltijd voor het gft is naar verwachting gelijk aan de huidige situatie, waarbij voor Zevenaar en Montferland is uitgegaan van de helft van de tijd die de duobakinzameling nu vergt. Inwoners kunnen dus eens in de twee weken de gft-container ter lediging aanbieden. Voor de inwoners uit de voormalige Rijnwaarden gemeente heeft deze maatregel geen consequentie. Optie wintermaanden In de wintermaanden is het aanbod van gft lager en is er ook minder snel sprake van geuroverlast. Een frequentieverlaging in die periode leidt tot een aanvullende besparing. Voorgesteld wordt eerst het daadwerkelijke aanbiedgedrag af te wachten en deze maatregel eventueel op termijn in te voeren Restafvalcontainer (eens in de drie weken) Door de stuurgroep herindeling is besloten (beslispunt 1.3) om in de voormalige gemeente Zevenaar en Montferland de bestaande duobak tijdelijk als restafvalcontainer te gebruiken, totdat duidelijk is hoe het toekomstig inzamelsysteem voor restafval er uit gaat zien. Daarbij is gesteld het schot uit de duobak te laten halen. Voor Zevenaar blijkt dat echter zo n ,- te gaan kosten. Voor Montferland nog iets meer. Dat is veel geld voor een tijdelijke oplossing. Het alternatief is om het tussenschot te laten zitten. Dit heeft als bijkomend voordeel dat inwoners ook geen al te grote stukken restafval in de container kwijt kunnen, die inwoners normaal gesproken naar het aanbiedstation moeten brengen. Het verlagen van de inzamelfrequentie van de restafvalcontainer zal naar verwachting het scheidingsgedrag positief beïnvloeden. Bijkomend voordeel is dat de inzamelkosten lager worden. In Rijnwaarden zamelt de gemeente de restafvalcontainer nu eens per 14 dagen in. Een sorteeranalyse in Rijnwaarden heeft uitgewezen dat het restafval nog veel grondstoffen zoals GFT, papier en PMD bevat. Pagina 2 van 9

3 Bij een verlaging van de inzamelfrequentie naar eens per drie weken zal de afvalscheiding verbeteren. Eens per drie weken inzamelen komt neer op 17 inzamelrondes per jaar. In de voormalige gemeente Zevenaar biedt 61% van de huishoudens de duobak nu al 17 of minder keer per jaar aan. Voor deze groep vergt een inzamelfrequentie van eenmaal per drie weken geen aanpassing van het huidig aanbiedgedrag. Daarbovenop biedt 28% van de huishoudens de duobak 18 tot 34 keer aan. Omdat de nieuwe restafvalcontainer (= de oude duobak) dubbel zoveel restafvalvolume heeft dan voorheen in de huidige duobak, kunnen zij in principe ook uitkomen met een frequentie van 1 keer per drie weken, zelfs als zij hun aanbiedgedrag niet wijzigen. In Montferland zijn de cijfers vergelijkbaar met de voormalige gemeente Zevenaar. Samengevat ziet het aanbiedgedrag van de inwoners uit de gemeente Zevenaar en Montferland er als volgt uit: Aanbied gedrag voor de restafvalcontainer in de 1x per 3 weken gemeente Zevenaar Nu al onder de frequentie 61% Geen probleem door dubbel volume 28% Aanbiedgedrag aanpassen 11% Montferland 1x per 3 weken Nu al onder de frequentie 64% Geen probleem door dubbel volume 27% Aanbiedgedrag aanpassen 9% In de voormalige gemeente Rijnwaarden biedt 87% van de huishoudens de restafvalcontainer nu eens per 4 weken of nog minder aan. Voor deze groep vergt een frequentie van eenmaal per drie weken geen aanpassing van het aanbiedgedrag. De overige huishoudens bieden de container eens per veertien dagen aan. De verwachting is dat een deel hiervan dat doet omdat vier weken net te lang is. De groep die het aanbiedgedrag echt zal moeten aanpassen zal dus waarschijnlijk nog lager zijn dan in de voormalige Zevenaar. Het aanbiedgedrag van inwoners uit de voormalige gemeente Rijnwaarden. Rijnwaarden 1x per 3 weken Nu al onder de frequentie 87% Mogelijk aanbiedgedrag aanpassen 13% Voor een deel bestaat de groep die de restcontainer vaak aanbiedt uit mensen die minder goed scheiden. Dit is juist de groep die met de frequentieverlaging tot een ander scheidingsgedrag geprikkeld moet worden. Hoewel zij slechts 13% van de aanbieders uitmaken, bieden zij wel 33% van de containers aan. Maatwerk Het beleid van de beide gemeenten is gericht op het faciliteren van haar inwoners. Omdat niet iedereen dezelfde eisen stelt aan de afvalinzameling en de behoeftes van inwoners kunnen verschillen, is binnen het plan ruimte voor maatwerkoplossingen. Pagina 3 van 9

4 Logistieke consequentie Een tweewekelijkse inzameling van gft-afval en een driewekelijkse inzameling van restafval geeft Reinigingsdienst De Liemers voldoende ruimte om met het huidige materieel ook de inzameling in Rijnwaarden te gaan doen. Het financiële voordeel dat hierdoor ontstaat, is meegenomen in de begroting van dit plan. 2.2 Het containervolume Op basis van het huidige aanbiedgedrag in Rijnwaarden volstaat een gft-container van 140 liter. Omdat er door het terugbrengen van de inzamelfrequentie van restafval een hoger aanbod van gft wordt voorzien, verdient het aanbeveling om voor gft een 180 liter container aan te schaffen. Er is dan ook een buffer voor grotere tuinen voorzien. Grootverbruikers kunnen, zo nodig, een tweede gft-container krijgen. 2.3 Het tarief Behalve het volume en de inzamelfrequentie van de container, is ook de harmonisatie van het tarief van belang. Grofweg geldt dat hoe hoger het bedrag voor restafval, hoe groter de prikkel om te scheiden. Al moet het bedrag ook weer niet te hoog worden om ontwijkgedrag te voorkomen. In Rijnwaarden is het tarief voor het aanbieden van een restafvalcontainer nu 10,-. In de voormalige Zevenaar kunnen inwoners de duobak voor 3,- per keer aanbieden. In Montferland kost het aanbieden van een duobak 3,50. (Situatie 2018). Behalve als sturingsinstrument, moet het aanbieden van de container ook voldoende opleveren om samen met het vaste bedrag de kosten te dekken. Nu is het aanbod in de voormalige gemeente Zevenaar gemiddeld circa 16x per jaar. Als dat zakt naar 8x per jaar moet de prijs dus verdubbelen van 3,- naar 6,- om evenveel opbrengst te hebben. Bij het scenario van zes aanbiedingen per jaar heb je een tarief van 8,- nodig voor dezelfde opbrengst. Dat tarief wijkt ook niet teveel af van het huidige tarief in Rijnwaarden ( 10,-, situatie 2018) Als inwoners de duobak in zijn geheel kunnen gebruiken voor het aanbieden van restafval, verdubbelt de capaciteit voor restafval ten opzichte van de huidige duobak, zodat inwoners voor 6,- aan restafval kunnen aanbieden. Met een tarief van 8,- per lediging ontmoedigt de gemeente het aanbieden van restafval extra. Als in Rijnwaarden het tarief per lediging daalt van nu 10,- naar 8,-, scheelt dat bij een gelijkblijvend aanbiedgedrag ,- aan inkomsten. Daarnaast mag verwacht worden dat door de frequentiedaling het aanbod (en daarmee de opbrengst) nog verder zal dalen. Om dat inkomstenverlies te compenseren is verhoging van het vaste bedrag van de afvalstoffenheffing met 10,- nodig. Dit zorgt voor een gegarandeerde opbrengst van zo n ,-. Voor inwoners blijft het tarief gemiddeld hetzelfde. Voor Montferland levert een verhoging van 3,50 naar 8,00 voldoende inkomsten op. Pagina 4 van 9

5 Rijnwaarden Zevenaar Tarief 10,- 3,- 8,- Volume Rest 240 liter 120 liter 240 liter Als inwoners het gft afval eens per twee weken kunnen aanbieden, levert dit logistiek geen meerkosten op. De verwerking van gft afval is echter aanzienlijk goedkoper dan de verwerking van restafval. Voor elke ton gft afval die niet in het restafval zit betaalt de gemeente Zevenaar bijna 27,- per ton minder. In de gemeente Montferland is dat zelfs bijna 32,- per ton. De verwachting is per inwoner 25 kg meer gft (de helft van wat er nu in het restafval zit) in te zamelen en 25 kg restafval minder. 2.4 Samenvatting laagbouw Gewenste ledigingsfrequentie, containervolume en tarief per lediging: GFT Restafval ledigingsfrequentie eens per 2 weken eens per 3 weken Containervolume Nieuwe container van Bestaande containers* 180 liter Tarief per lediging gratis 8,00 *Voor de voormalige gemeente Zevenaar en Montferland is dat de oude duobak 3 Aanbiedstation Als de inwoners het gft afval gratis in de container kunnen aanbieden, is het niet consequent dat inwoners op het aanbiedstation wel moeten betalen voor het groenafval. Daarom zal het tarief voor groenafval op het aanbiedstation afgeschaft worden. Dit kost de gemeente Zevenaar en Montferland ieder ongeveer ,- aan inkomsten op het aanbiedstation. Deze aanname is gebaseerd op de hoeveelheid groenafval die nu al gebracht wordt. Dit bedrag kan gecompenseerd worden door andere tarieven op het aanbiedstation te verhogen, waarbij het tarief voor het brengen van restafval in verhouding moet blijven tot het laten ophalen in de container. Door de prijs van een zak restafval te verhogen van 1,- naar 2,- euro en het tarief voor het brengen van (grof) restafval met 25% te verhogen, komen er voldoende extra inkomsten binnen en is er een prikkel om het (grof) restafval beter te scheiden. Op het aanbiedstation in Lobith ligt het tarief al op 2,- per afvalzak. (situatie 2018). Pagina 5 van 9

6 4 Hoogbouw 4.1 Diftar De bewoners van de hoogbouw in Montferland en de voormalige gemeente Zevenaar hebben geen diftar (= betalen per lediging), maar betalen een vast bedrag. In Rijnwaarden is er al wel diftar bij de hoogbouw. De verwachting is dat de invoering van diftar het scheidingsresultaat in de hoogbouw zal verbeteren. Als het aanbod van restafval door de invoering van diftar met 35% zou dalen, levert dat voor de voormalige gemeente Zevenaar ongeveer 250 ton minder restafval op. Een besparing van , - in de verwerkingskosten hiervan. Voor Montferland levert dat zo n 175 ton minder restafval op oftewel een besparing van ,- op de verwerkingskosten. De kosten om diftar in te voeren zullen echter vele malen hoger zijn, omdat fors geïnvesteerd moet worden in apparatuur en containers. Een QuickScan heeft opgeleverd dat er in de voormalige gemeente Zevenaar zo n ,- geïnvesteerd zal moeten worden, naast extra jaarlijkse kosten van ,-, waarbij nog geen rekening gehouden is met extra kosten voor het weghalen van bijgeplaatst afval. In Montferland liggen deze bedragen op ,- en ,- Gezien de forse investeringen in verhouding tot het milieurendement wordt voorgesteld nader uit te werken of maatwerk mogelijk is en de beslissing hierover pas in 2019 te nemen. 4.2 Gft inzameling Gft inzameling bij hoogbouw invoeren hoeft daarentegen niet zo veel te kosten. Het gaat dan om het plaatsen van gft-containers bij hoogbouwlocaties. Afhankelijk van de plaats waar deze gesitueerd worden, moeten deze voorzien zijn van een slot. Hoewel dit aan het totale scheidingsresultaat in de gemeente niet zoveel zal bijdragen ( in de hoogbouw alleen GF en weinig T) is, zorgt dit er wel voor dat ook hoogbouwbewoners alle stromen kunnen scheiden. Pagina 6 van 9

7 5 Financieel overzicht nieuw inzamelsysteem Zevenaar Lasten en baten per jaar Lasten per jaar Aanschaf gft-container Zevenaar en Rijnwaarden * ,- Gratis tuinafval op aanbiedstation (via begroting RDL) ,- Totaal ,- Baten per jaar Meer GFT, minder restafval ,- Minder inzamelkosten (via begroting RDL) ,- Hoger tarief overige fracties aanbiedstation (via begroting RDL) ,- Totaal ,- Netto baten ,- * Inclusief inname groencontainer Rijnwaarden en communicatie Lasten Aanschaf gft-container De aanschaf van gft-containers in Zevenaar kost (bij een prijs van 26,- per container) ,-. Samen met de kosten voor de inname van de huidige groencontainer in Rijnwaarden ( , gebaseerd op een prijs van 3,- per stuk) en 7.000,- voor de communicatie bedraagt de investering afgerond ,- De jaarlijkse lasten daarvan zijn ,- (bij een afschrijvingstermijn van 15 jaar en 1,5% rente). Daarop kan ,- in mindering worden gebracht omdat er in vanuit de voormalige gemeente Rijnwaarden nog ,- kapitaalslast beschikbaar is. Er resteert dan een jaarlast van afgerond ,-. Inname container en communicatie Inname containers gebaseerd op een prijs van 3,- euro per container en een afschrijvingstermijn van 5 jaar. De investering voor communicatie van 7.000,- is in 5 jaar afgeschreven. Er moet ,- eenmalig worden afgeschreven op recent aangebrachte chips in de containers van Rijnwaarden. Dit komt ten laste van de reserve reiniging. Baten Meer GFT, minder restafval Als de invoering van de gft-container 25 kg per inwoner meer gft en 25 kg minder restafval veroorzaakt, levert dat in Zevenaar ongeveer 830 ton x 27 euro op, is ,-. Pagina 7 van 9

8 Minder inzamelkosten Situatie 2018 Rijnwaarden Rest ,- Rijnwaarden GFT ,- Zevenaar Duobak ,- Totaal ,- Situatie 2019 Rijnwaarden Rest ,- (1) Rijnwaarden GFT ,- (2) Zevenaar GFT ,-(3) Zevenaar Rest ,- (4) Totaal ,- Voordeel ,- (1) Kosten inzameluur RDL op basis van 3 man plus wagen is 141,50. Nodig: twee dagen per week van 8 uur gedurende 17 1/3 weken is 277 uur (=17 1/3 x 16 uur). (2) Nodig: twee dagen per week van 8 uur gedurende 26 weken is 416 uur (=26 x 16 uur) (3) Rest en GFT ieder helft van huidige inzamelkosten duobak (4) Twee derde van de huidige kosten, door daling frequentie Alle gegevens op basis begroting Consequenties 1. de huidige duobak alleen nog voor restafval te gaan gebruiken en over te gaan op het gebruik van een aparte minicontainer voor de gft (Groente, Fruit en Tuin afval) inzameling bij de laagbouw; 2. het tussenschot in de duobak niet collectief te verwijderen; 3. te kiezen voor een container van 180 liter voor gft afval; 4. de inzamelfrequentie voor gft te bepalen op eens per 2 weken; 5. de inzamelfrequentie voor restafval bij de laagbouw te bepalen op 1 maal per drie weken; 6. het tarief per lediging restafval vast te stellen op 8,- per keer voor de restcontainer; 7. het voor inwoners gratis te maken om groenafval naar het aanbiedstation te brengen; 8. het tarief voor het brengen van restafval op het aanbiedstation te verhogen om de verloren inkomsten van beslispunt 7 te compenseren; 9. de beslissing over het toekomstige inzamelsysteem voor restafval bij hoogbouw vanwege de financiële consequenties op een later moment te nemen; 10. bij hoogbouwlocaties de mogelijkheid bieden gft apart in te zamelen; 11. reinigingsdienst De Liemers de opdracht te geven de maatregelen 7 en 8 door te voeren en opdracht te geven per volgens de inzamelfrequentie van 4 en 5 te gaan inzamelen in de gehele gemeente Zevenaar; Pagina 8 van 9

9 Bijlage 1 Beslispunten stuurgroep 1.1 In Zevenaar (en Montferland) zo snel mogelijk (en liefst per ) overgaan op het gescheiden inzamelen van GFT. 1.2 De invoeringsdatum daarvan laten samenvallen met een nultarief voor groenafval op het aanbiedstation 1.3 In Zevenaar (en Montferland) voorlopig overgaan op het gescheiden inzamelen van restafval in de bestaande duobak (zonder schot) 1.4 Uitwerken van twee scenario's ( te weten omgekeerd inzamelen en alles aan huis inzamelen) voor de inzameling van restafval (en andere stromen). 1.5 In die uitwerking de nadruk leggen op de relatie met de afvaldriehoek: milieu, kosten en service 1.6 Maatregelen voor zover van toepassing afstemmen met RDL 1.7 De beslissing voor het al of niet invoeren van een PMD container in Zevenaar en/of een papiercontainer in Rijnwaarden uit te stellen. Bijlage 2: Harmonisatie afvalbeleid richting 2020 Pagina 9 van 9