Afdeling: Vergunningen Zaakkenmerk: Behandelend ambtenaar: H.A.M. Pruppers. Afdelingsmanager: W. Coumans

Transcriptie

1 Advies aan gemeenteraad Datum advies: 30 augustus 2017 Financiële consequenties: Geen Afdeling: Vergunningen Zaakkenmerk: Behandelend ambtenaar: H.A.M. Pruppers Afdelingsmanager: W. Coumans Portefeuillehouder: De heer W. Schleijpen Onderwerp: Actualisatie Afvalbeheersplan Rd4-gemeenten. Beslispunt: Voorafgaande aan de definitieve besluitvorming (aanpassing Afvalstoffenverordening en Verordening afvalstoffenheffing 2018), in te stemmen met: - de beleidsrichting van STAP 2 van het Afvalbeheersplan ; - het aanbiedtarief van restafval bij hoogbouw af te stemmen op het ledigingstarief van minicontainers bij laagbouw in 2 fasen; - het voornemen de tarieven aan te passen. Pagina 1

2 Toelichting: Inleiding In 2013 hebben de gemeenteraden van de bij Rd4 aangesloten gemeenten ingestemd met het afvalbeheersplan De kern van het Afvalbeheersplan is om kostenneutraal het huishoudelijke restafval stap voor stap te verminderen naar 100 kg per inwoner per jaar in 2020 en herbruikbare materialen en grondstoffen gescheiden in te zamelen. De afgelopen jaren zijn succesvol meerdere maatregelen ingevoerd. Het fundament voor verhoging van de bronscheiding naar 75% in 2020 is hiermee gelegd, echter we zijn er nog niet. De komende jaren zullen meerdere maatregelen moeten bijdragen aan een verdere daling van het restafval. Evaluatie afvalbeleid In het Afvalbeheersplan is het afvalbeleid afgestemd op het inzamelen van grondstoffen zoals glas, OPK (oud papier en karton), GFT (groente-, fruit en tuinafval), en PMD (plastic - en metalen verpakkingsmaterialen en drankenkartons). Zo is in de afgelopen jaren de BEST-tas (boeken, elektrische apparaten, speelgoed en textiel) en een 0-tarief voor GFT ingevoerd en wordt PMD gescheiden ingezameld. Dit beleid heeft geresulteerd in een toename van het gescheiden ingezamelde afval (grondstoffen) en een afname van het ongescheiden ingezamelde afval (restafval). Het scheidingspercentage is aanzienlijk verbeterd van 56% in 2012 naar 69% in De hoeveelheid restafval is in deze periode gedaald van 183 kg naar 144 kg per inwoner per jaar. Dit zijn regionale cijfers. Landelijke doelstelling Zowel de circulaire economie als het door de Rijksoverheid geïntroduceerde VANG-beleid (Van Afval Naar Grondstof) streven ernaar om daar waar mogelijk zoveel mogelijk afvalstomen gescheiden in te zamelen om het vervolgens op te werken naar grondstof of biomassa. De landelijke ambities zijn opgenomen in het Landelijk Afvalbeheersplan (LAP). De Rd4-gemeenten voldoen in 2017 aan de LAP 2-doelstelling van 65% afvalscheiding. De resultaten zijn echter onvoldoende om te voldoen aan de doelstelling zoals opgenomen in LAP 3: een scheidingspercentage van 75% en een hoeveelheid restafval van 100 kg per inwoner per jaar in het jaar Afvalconferentie 2016 Op 3 november 2016 heeft er een afvalconferentie plaatsgevonden bij Rd4 waarbij raadsleden zijn geïnformeerd over de behaalde resultaten tot nu toe en is er van gedachten gewisseld over de voortgang van nieuw afvalbeleid. Tijdens deze bijeenkomst is de ambitie uitgesproken om zich te conformeren aan het landelijk uitgezette VANG-beleid en het regionaal afvalbeleid hierop af te stemmen. Randvoorwaarde hierbij is dat het realiseren van de doelstelling niet mag resulteren in een significante kostenstijging voor de burger. Middels de informatiebrief van 2 december 2016 (zie bijlage 1) zijn de gemeenteraden hierover geïnformeerd. Wet- en regelgeving Wet milieubeheer Strategische visie / beleidsprogramma Programma 7. Volksgezondheid en milieu. Relatie met bestaand beleid / eerdere voorstellen De raad van de gemeente Simpelveld heeft op 3 oktober 2013 besloten het Afvalbeheersplan vast te stellen en de acties uit stap 1 te accorderen (zie bijlagen). Overwegingen Om de genoemde doelstellingen te behalen dient het afvalbeheersplan Rd4-gemeenten te worden geactualiseerd. Vooruitlopend op het proces om te komen tot gewijzigd afvalbeleid zal in 2018 de focus op het inzamelen van grondstoffen verder worden doorgezet, dit om het scheiden van afval ook in 2018 verder te Pagina 2

3 stimuleren. Op 29 juni 2017 heeft het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Rd4 (AB GR- Rd4) ingestemd met het Afvalbeheersplan STAP 2 (zie bijlage 2). De belangrijkste acties van STAP 2 zijn: Verhogen inzamelfrequentie PMD van vierwekelijks naar tweewekelijks; reeds ingevoerd per 1 januari 2017; Inzameling GFT bij hoogbouw en laagbouw zonder GFT-container middels een 25 liter-emmer; gepland per 1 januari 2018; Invoering van een multifunctionele afvalpas voor ondergrondse systemen en de milieuparken, invoering per 1 januari 2018; Afbouwen dienstverlening restafval van tweewekelijks naar vierwekelijks; gepland in het voorjaar van 2018; Pilot gemeente Landgraaf In 2016 is in de gemeente Landgraaf een pilot uitgevoerd waarbij PMD iedere twee weken aan huis is opgehaald en restafval een maal per vier weken is ingezameld. Ten opzichte van 2015 is in Landgraaf bij de laagbouw 31% minder restafval aangeboden. De totale verwerkingskosten zijn hierdoor gedaald waardoor er een kostenvoordeel van circa 3,00 per aansluiting is gegenereerd. Uit deze pilot en ook uit landelijke resultaten blijkt dat het verlagen van de inzamelfrequentie voor restafval én verhoging van de PMDinzamelingsfrequentie, een positief effect heeft op het scheidingsgedrag van burgers. Invoering nieuwe beleid in de gemeente Simpelveld Na invoering van het volume-frequentiesysteem, de invoering van een 0-tarief voor GFT en de gescheiden inzameling van PMD, zijn de inwoners van Simpelveld steeds beter gaan scheiden. Dit heeft ertoe geleid dat op jaarbasis steeds minder restafvalcontainers zijn aangeboden. In tabel 1 is het aanbiedgedrag van de restafvalcontainers van de afgelopen jaren schematisch weergegeven. Tabel 1: Aantal aangeboden restafvalcontainers en gemiddelde afvalstoffenheffing in de periode 2013 t/m Jaartal Aantal aangeboden Gemiddelde Ingevoerde maatregel restafvalcontainers afvalstoffenheffing ,3 177,27 Best-tas ,4 179,63 Verlaagd tarief GFT-afval ,5 166,66 0-tarief GFT-afval; Tweewekelijkse inzameling kunststof bij hoogbouw ,6 166,86 PMD-inzameling in hele gemeente De Rd4-regio is voornemens bovenstaande stappen te zetten waarbij GFT per 1 januari 2018 ook bij hoogbouw en locaties waar op dit moment geen GFT wordt ingezameld wordt opgehaald. In de loop van het voorjaar van 2018 (april of mei, afhankelijk van de planning bij Rd4) staat de vierwekelijkse inzameling van restafval bij laagbouw op de planning. Na invoering van bovenstaande stappen verwachten we in 2019 het restafval tot circa 67% ten opzichte van de ingezamelde hoeveelheden van 2016 te reduceren. In tabel 2 is het geprognosticeerde aanbiedgedrag van de restafvalcontainers voor de komende jaren schematisch weergegeven. Tabel 2: Prognose aantal aan te bieden restafvalcontainers 2017 t/m Jaartal Aantal aan te bieden restafvalcontainers In te voeren maatregel ,2 prognose na ½ jaar inzamelen Tweewekelijkse PMD-inzameling prognose GFT-inzameling bij hoogbouw; Restafvalinzameling 1 keer per vier weken (halverwege 2018) prognose idem Wat betekent dit voor de gemeente? Om aan de door de centrale overheid gestelde doelen te kunnen voldoen, zijn bovengenoemde maatregelen voorgesteld. Voor het imago van onze gemeente is het van belang om in 2020 deze doelen te halen. Een eerste stap is om het GFT-afval bij hoogbouw per 1 januari 2018 in te voeren. Na besluitvorming van de voorgestelde beleidsrichting in de raadsvergadering van oktober 2017 is het voor Rd4 nog haalbaar om deze stap voor te bereiden en per 1 januari 2018 in te voeren. Dit wordt, zoals gezegd, in een separaat voorstel aan uw raad voorgelegd. Pagina 3

4 Inspraak burgers Ten aanzien van de beleidsmaatregel om het restafval minder frequent in te gaan zamelen, dient het volgende opgemerkt te worden. De inzamelfrequentie van restafval is geregeld in de gemeentelijke Afvalstoffenverordening. Voor besluitvorming van de wijziging van de Afvalstoffenverordening dient de gemeenteraad op grond van de gemeentelijke Inspraakverordening bij de voorbereiding de ingezetenen en belanghebbenden te betrekken c.q. de gelegenheid te geven inspraak te leveren op de wijziging van de inzamelfrequentie. Hiertoe is de concepttekst van de wijzigingen in de Afvalstoffenverordening voor zes weken ter inzage gelegd. Vanwege het feit dat we het terugbrengen van de inzameling van restafval in de loop van 2018 willen invoeren en de tarieven afvalstoffenheffing in 2017 nog moeten worden vastgesteld, is de inspraakprocedure in september opgestart. Vervolgens kunnen in de gemeenteraadsvergadering van december 2017 de eventueel ingediende zienswijzen meegenomen worden in het voorstel om de inzamelfrequentie van het restafval te verlagen. De gemeenteraad is bevoegd gezag inzake de definitieve besluitvorming en zal de ingebrachte zienswijze bij haar besluitvorming moeten meenemen. Tarievenvoorstel Invoering van tweewekelijkse inzameling van PMD en vierwekelijks ophalen van restafval, beweegt de burger om het afval beter te scheiden. Belangrijke sturingsmiddelen zijn het gratis kunnen aanbieden van onder andere PMD en GFT terwijl er voor het aanbieden van restafval een tarief geldt. De hoeveelheid aangeboden restafval (containers en zakken) zal daardoor afnemen (zie de tabellen 1 en 2). Door deze afname zullen minder variabele inkomsten (voor restafval) gegenereerd worden. Om het gemis aan inkomsten te compenseren wordt voorgesteld een aantal financiële maatregelen door te voeren. Mogelijkheden om het gemis aan inkomsten te compenseren zijn: 1. Verhoging ledigingstarief restafval containers. 2. Bijstelling tarief zakken (ondergrondse inzamelsystemen en de dure zak). 3. Opnieuw invoeren tarief gft-inzameling (tarief per lediging, zie het voorbeeld in Voerendaal); hiermee komt het principe om grondstoffen gratis in te zamelen onder druk te staan. 4. Verhoging vaste tarief. Om afvaltoerisme te voorkomen is het van belang om deze maatregelen regionaal op elkaar af te stemmen. In de ingelaste vergadering van 24 augustus 2017 heeft het AB GR-Rd4 unaniem ingestemd met een tarievenvoorstel (zie tabel 3) voor de invoering van het nieuwe afvalbeleid: 1. Afstemmen van het aanbiedtarief voor restafval bij hoogbouw op het ledigingstarief van minicontainers bij laagbouw. Dit i.v.m. de invoering van gescheiden inzamelen van gft-inzameling bij hoogbouw. 2. Het in 2 fasen verhogen van het ledigingstarief voor restafval met 10% per keer. De uitgangspunten de vervuiler betaalt -principe en het gratis aanbieden van GFT-afval blijven gehandhaafd. Tabel 3: Tarievenvoorstel bij invoering nieuw afvalbeleid. Inzamelmiddel Tarief 2017 Tarief 2018 Tarief ltr rest 7,25 8,00 8, ltr rest 5,35 5,90 6,45 30 ltr verzamelsysteem 0,50 0,75 0,80 60 ltr verzamelsysteem 1,00 1,45 1,60 Om het gemis aan inkomsten door de lagere aanbiedfrequentie van de restafvalcontainer te compenseren dient ook het vaste deel van de afvalstoffenheffing verhoogd te worden. Zie hiervoor onder het kopje Financiële aspecten. Wat betekent dit voor de inwoners? Met de invoering van de voorgestelde maatregelen worden de burgers nog meer gestimuleerd om hun afval te scheiden. Voor degenen die op dit moment hun afval nog niet zo goed scheiden, is er als ze minder vaak hun restafvalcontainer aanbieden een voordeel te behalen op het variabele deel van de afvalstoffenheffing. In Tabel 4 is de jaarlijkse variabele afvalstoffenheffing die de burgers betalen weergegeven. De geel geaccentueerde cellen geeft het variabele deel van de afvalstoffenheffing weer van het gemiddeld (geprognosticeerd) aanbiedgedrag van de restafvalcontainers. Degenen die hun afval beter gaan scheiden zullen betere resultaten boeken dan mensen die dit niet doen. Mensen die hun afval voorheen al goed scheidden, worden enigszins benadeeld omdat ze nu meer afvalstoffenheffing (vaste deel) moeten betalen en het tarief van de minicontainer stijgt. Bij een aanbod van 4 restafvalcontainers op jaarbasis zullen de goede afvalscheiders nog aanzienlijk minder betalen dan de gemiddelde scheider. Daartegenover staat dat de gestelde doelen worden gehaald en er meer grondstoffen worden ingezameld. Pagina 4

5 Tabel 4:Variabele afvalstoffenheffing afhankelijk van aantal aangeboden containers. Aangeboden containers ,6 66,78 66,78 73,67 80,56 10, ,.26 70,89 77, ,40 50,40 55,60 60, ,10 44,10 48,65 53, ,20 25,20 27,80 30,40 bedrag Variabele deel afvalstoffenheffing op grond van gemiddeld (geprognosticeerd) aanbiedgedrag restafval Flankerend beleid Onder flankerend beleid valt het ondersteunend beleid dat ongewenste effecten van het hoofdbeleid moet voorkomen of verminderen. Vooral het terugbrengen van de inzamelfrequentie van restafval kan voor de volgende bewonersgroepen tot problemen leiden: grote gezinnen of gezinnen met kleine kinderen in de luierperiode; incontinentiepatiënten en andere patiënten met een ziekte waardoor extra afval vrijkomt. Voor deze groepen bestaat de mogelijkheid om een extra container te bestellen of om het afval via een ondergrondse container aan te bieden. Hiervoor wordt door Rd4 per 1 januari 2018 de harde afvalpas ingevoerd die gebruikt kan worden voor zowel de ondergrondse containers als de milieuparken. Wat betreft eventuele regionale invoering van luierinzameling is ervoor gekozen om de landelijke ontwikkelingen op dit gebied te volgen. Opties Alles bij het oude laten betekent dat niet aan de milieudoelstellingen voldaan wordt. Op termijn kan dit voor de gemeente imagoschade opleveren. Personele aspecten N.v.t. Financiele aspecten De omschreven beleidswijzigingen in STAP 2 inclusief vierwekelijkse inzameling van restafval leveren een geprognosticeerd voordeel op van circa 3,76 per aansluiting (zie pagina 29 van het Afvalbeheersplan Rd4-gemeenten - STAP 2). In bijlage 3 heeft het AB GR-Rd4 de ontwikkelingen van de afvalstoffenheffing in relatie tot het afvalbeleid beschreven uitgaande van de pilot die in 2016 in de gemeente Landgraaf is gehouden. Door het ingevoerde beleid is er een significante daling van de variabele inkomsten te verwachten. Om de kosten van de Rd4- begroting en de gemeentelijke kosten te kunnen blijven afdekken zal de heffingssystematiek aangepast moeten worden. Bovenstaand uniforme regionale tarievenvoorstel maakt daar onderdeel van uit. In tabel 5 zijn de met de afvalstoffenheffing te dekken kosten voor 2018 opgenomen. Pagina 5

6 Tabel 5: Met de afvalstoffenheffing te dekken kosten voor Conceptbegroting invoering per 1 januari mei 2018 Diensten Rd Diensten BsGW Kapitaallasten Doorbereking kostenverdeelstaat Kwijtscheling netto kosten afvalinzameling Overhead Compensabele BTW Toe te rekenen kosten Totale kosten Variabele heffing inkomsten Reserve afval Totale kosten taakveld afval Afvalstoffenheffing (vast deel) De afgelopen jaren is de reserve afval als volgt ingezet. In 2016 is een bedrag van ,= ingezet, in 2017 is dit begroot op ,=. Voor 2018 resteert nog een reserve afval van ,= die voor het vaste deel van de afvalstoffenheffing ingezet kan worden. Om alle kosten op het gebied van de afvalinzameling te dekken is voor 2018 ervan uitgaande dat de verlaging van de inzamelfrequentie voor restafval per 1 mei 2018 wordt ingevoerd het vaste deel van de afvalstoffenheffing berekend op 130,= per aansluiting (zie de derde kolom van tabel 5). Dit is een stijging met 20,= ten opzichte van Op basis van het aanbiedgedrag 2016 en het eerste half jaar van 2017 blijkt dat de opbrengsten van het variabele deel van de afvalstoffenheffing achter blijven bij de verwachting. Om de afvalstoffenheffing kostendekkend te houden voor het jaar 2019 bedraagt de reserve afval maar ,= dient er vanaf 2018 een extra verhoging van het vaste deel plaats te vinden (zie kolom 4 van tabel 5). De voorgestelde tarieven zijn indicatief en zullen in de raadsvergadering van december 2017 definitief worden vastgesteld. Aanbesteding N.v.t. Communicatie Bij de invoering van de maatregelen van STAP 2 (waaronder GFT bij hoogbouw) voert Rd4 de communicatie uit door per adres gericht te communiceren middels brieven en een afvalwijzer. Via de gemeentepagina van Weekblad D r Troebadoer en de gemeentelijke website zal het beleidsvoornemen tot wijziging van de Afvalstoffenverordening (verlagen inzamelfrequentie) bekend worden gemaakt. Pagina 6

7 Evaluatie N.v.t. Vervolg / planning De planning van de achtereenvolgende stappen is als volgt: Onderwerp Behandelen in Datum Actualisatie Afvalbeheersplan en College vaststelling inspraakprocedure reductie inzameling restafval en ter kennisname Inspraakprocedure reductie inzameling restafval Publiceren t/m Actualisatie Afvalbeheersplan RaadsCie Actualisatie Afvalbeheersplan Raad Voorstel reductie inzameling restafval, Afvalstoffenverordening en alle afvalstoffenheffingstarieven Voorstel reductie inzameling restafval, Afvalstoffenverordening en alle afvalstoffenheffingstarieven Voorstel reductie inzameling restafval, Afvalstoffenverordening en alle afvalstoffenheffingstarieven College RaadsCie Raad Na de terinzagelegging conform de inspraakverordening van Simpelveld van de voorgenomen wijziging van de Afvalstoffenverordening (het beleidsvoornemen om de dienstverlening rondom restafval af te bouwen), zullen de inspraakreacties worden meegenomen in een voorstel naar de gemeenteraad. Verlaging van de inzamelfrequentie van restafval en een actualisatie van de Afvalstoffenverordening zal in het voorstel naar de gemeenteraad worden meegenomen. De gemeenteraad neemt dan eind 2017, na het afwegen van alle belangen en ingebrachte zienswijzen, een beslissing. Een voorstel tot vaststelling van de afvalheffingstarieven zal eveneens eind 2017 aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Bijlagen Bijlage 1: Raadsinformatiebrief van 2 december 2016 Bijlage 2: Afvalbeheersplan Rd4-gemeenten STAP 2 d.d. 19 juli 2017 Bijlage 3: Ontwikkelingen afvalstoffenheffing in relatie tot afvalbeleid en advies m.b.t regionale afstemming d.d. 24 augustus 2017 Bijlage 4: Gewijzigd artikel Afvalstoffenverordening ( inzamelfrequentie restafval inclusief achtergrond inspraakprocedure) Bijlage 5: Publicatietekst inspraakprocedure Pagina 7

8 Beslispunt: Voorafgaande aan de definitieve besluitvorming (aanpassing Afvalstoffenverordening en Verordening afvalstoffenheffing 2018), in te stemmen met - de beleidsrichting van STAP 2 van het Afvalbeheersplan ; - het aanbiedtarief van restafval bij hoogbouw af te stemmen op het ledigingstarief van minicontainers bij laagbouw in 2 fasen; - het voornemen de variabele tarieven aan te passen. Het college van burgemeester en wethouders in Simpelveld, De secretaris, De burgemeester, Mw. mr. M. Liu mr. R de Boer In de raadscommissie vergadering van 3 oktober 2017 hebben de fracties als volgt geadviseerd: De fractie Burgerbelangen: voor / tegen Leefbaar Simpelveld: voor / tegen Lokaal Actief: voor / tegen CDA: voor / tegen / onthouding PvdA: voor / tegen / onthouding SAMEN 1 voor / tegen / onthouding De commissiegriffier Pagina 8

9 Aanbieding aan de Raad Aan de raad wordt voorgesteld om conform het voorstel te besluiten Simpelveld, 12 oktober 2017 Het presidium van Simpelveld, De griffier, De voorzitter, Mw. mr. G.G.J. Dupont mr. R. de Boer Pagina 9