Raadsavond 12 september 2016 Registratienummer Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian

Transcriptie

1 Raadsavond 12 september 2016 Registratienummer Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian Opsteller M. Radema Onderwerp Invoering diftar Beslispunten 1. Diftar in te voeren op basis van volume/frequentie per ; 2. Een voorbereidingsbudget van beschikbaar te stellen en in de dekking hiervan te voorzien door te beschikken over de algemene reserve. 3. Een onderzoek uit te (laten) voeren naar de wijze waarop inzameling van gescheiden fracties kan worden verbeterd. Wat willen we bereiken In landelijk beleid is vastgelegd dat in % van het huishoudelijk afval gescheiden moet worden. Dit doel is in het Uitvoeringsprogramma VANG Huishoudelijk Afval uitgewerkt tot een doelstelling van maximaal 100 kilogram huishoudelijk restafval per inwoner per jaar. In de Perspectiefnota/Begroting 2016 is het volgende opgenomen: Resultaat: Verbeteren van de afvalscheiding met het doel minder restafval per inwoner (100 kg restafval per inwoner per jaar). Inspanning: Verder onderzoek doen naar gedifferentieerde tarieven. Wat gaan we daarvoor doen Om de hoeveelheid restafval te beperken voert de gemeente gedifferentieerde tarieven (diftar) in per Dit systeem van diftar betekent dat inwoners betalen per keer dat ze restafval aanbieden en het zorgt op deze manier voor een positieve prikkel om minder restafval aan te bieden Rvs Invoering diftar 12 september 2016 Pagina 1 van 6

2 Inleiding Om aan de landelijke doelstelling van 100 kg restafval per inwoner te voldoen is het noodzakelijk de afvalscheiding te verbeteren. Een effectieve methode is de invoering van gedifferentieerde tarieven (diftar), waarbij de hoogte van de afvalstoffenheffing afhangt van de hoeveelheid afval die per huishouden wordt aangeboden. Op 14 december jl. is in een brief aan uw raad het volgende aangegeven (deze brief is tevens als bijlage toegevoegd): Op basis van het bovenstaande is ons voorstel om in juli 2016 met een raadsvoorstel te komen waarin u wordt gevraagd in te stemmen met het invoeren van Diftar op 1 januari 2017 en toe te werken naar omgekeerd inzamelen als uiteindelijke oplossing in Omgekeerd inzamelen kan dan worden ingevoerd nadat de inwoners meer bekend zijn geworden met het scheiden van afval. We stellen dan ook een tweetraps oplossing voor. Dit raadsvoorstel behandelt de eerste stap, de invoering van diftar. Onderbouwing Invoering van diftar op basis van volume/frequentie per Uit landelijke gegevens blijkt dat de invoering van gedifferentieerde tarieven leidt tot een afname van de hoeveelheid restafval met wel 40%. Dit blijkt ook uit de cijfers van de gemeenten in de Cyclusregio die diftar hebben ingevoerd. Bijvoorbeeld: in Bergambacht is de hoeveelheid restafval gedaald van 209 kg per inwoner in 2012 tot 122 kg per inwoner in Ter vergelijking: de hoeveelheid restafval in Kaag en Braassem bedroeg 204 kg per inwoner in Bij diftar bestaat de afvalstoffenheffing uit een vast deel (basistarief) en een variabel deel. Het variabele tarief is alleen van toepassing op het restafval. Alle andere afvalfracties worden niet belast. Hoe meer restafval een inwoner aanbiedt, hoe hoger de heffing wordt. Op deze manier worden inwoners gestimuleerd het afval zoveel mogelijk te scheiden. Bij volume/frequentie diftar is het variabele deel van de afvalstoffenheffing afhankelijk van zowel het containervolume als van het aantal keer dat de container wordt geleegd (frequentie). Deze vorm van diftar komt het meeste voor en wordt ook gehanteerd in de Cyclus-regio. Bij laagbouw wordt het restafval, net als in de huidige situatie, ingezameld met minicontainers, bij hoogbouw wordt door middel van ondergrondse verzamelcontainers ingezameld. Hierop zijn enkele uitzonderingen mogelijk, omdat er in het verleden bij nieuwbouw ook laagbouw is gekoppeld aan ondergrondse verzamelcontainers. Per situatie moet bekeken worden of deze laagbouw aangesloten blijft op de ondergrondse containers of dat ze alsnog een minicontainer ontvangen. De minicontainers voor restafval moeten gechipt zijn, de verzamelcontainers werken met een toegangspas. Hiertoe moeten alle minicontainers voor restafval in Kaag en Braassem oost worden vervangen door een minicontainer met chip. Ook moeten voor ongeveer 150 locaties met bovengrondse verzamelcontainers bekeken worden of en waar de ondergrondse containers geplaatst kunnen worden. Voor de overige onderdelen wijzigt de afvalinzameling niet. De inzameling van gft blijft door middel van minicontainers plaatsvinden en plastic en drankenkartons worden door middel van zakken ingezameld. De inzameling van glas, papier en textiel vindt plaats via het huidige systeem van verzamelcontainers en huis-aan-huisinzameling. Voor de inzameling van deze fracties hoeft niet per keer betaald te worden, maar deze kosten worden meegenomen in het basistarief. Naar aanleiding van het advies van het Duurzaamheidsplatform (zie verder het kopje participatie ) wordt wel bekeken op welke manier het serviceniveau voor de gescheiden fracties kan worden verbeterd Rvs Invoering diftar 12 september 2016 Pagina 2 van 6

3 Uitvoering Eenmalige kosten Aan de invoering van diftar zijn eenmalige kosten verbonden: projectkosten en materiële kosten. Deze eenmalige kosten bedragen , afgerond (excl. BTW). De eenmalige projectkosten bestaan uit projectbegeleiding ( ), locatieonderzoek ( ), uitvoeren van volume-enquête en kosten communicatie(materiaal) ( 5.000). Voor de projectbegeleiding wordt een extern adviseur ingehuurd, die deze kosten met zich meebrengt. Het locatieonderzoek omvat de volgende onderdelen: Op ong. 100 locaties moet de huidige bovengrondse verzamelcontainer worden gewijzigd in een ondergrondse voorziening. Per locatie moet hier een plan voor opgesteld worden. De eenmalige materiële kosten bestaan uit het vervangen door gechipte minicontainers in Kaag en Braassem oost en omwisseling van minicontainers in west (huishoudens krijgen de keuze tussen 140l en 240l minicontainer, terwijl nu bijna iedereen een 240l minicontainer heeft) ( ). Ook het plaatsen van voorzieningen bij de hoogbouw (nieuwe ondergrondse restafvalcontainers en voorzieningen voor de gft) brengt eenmalige kosten met zich mee ( ). Met deze kosten is nog geen rekening gehouden in de begroting Het voorstel is om voor de invoeringskosten diftar (eenmalige kosten) nu een voorbereidingsbudget beschikbaar te stellen van Het vraagstuk of en hoe deze voorbereidingskosten dan verrekend moeten worden, zal op een later moment aan de orde komen. De vraag die nu voorligt, is om de overstap naar diftar te gaan maken en om daarvoor het traject op te starten en de kosten te maken die nu nodig zijn voor het omzettingsproces. In het vierde kwartaal van 2016, als er meer duidelijk is over het hoe en wat, kan er ook een beter financieel beeld gepresenteerd worden. Het besluit kan dan ook genomen worden over hoe de wijze van verrekenen van de nu te maken kosten met het tarief. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden, met verschillende financiële consequenties, waarbij de 100% kostendekkendheid het uitgangspunt blijft. Financiële consequenties 2017 e.v./ tarieven 2017 Zoals aangegeven is er nog geen duidelijkheid over de totale invoeringskosten en wat de effecten zijn op de hoogte van de tarieven voor De keuze voor diftar is een principiële keuze en op basis van deze keuze wordt voorgesteld de voorbereiding in gang te zetten. Er zal een nieuwe dienstverleningsovereenkomst met Cyclus worden gesloten, waarin de nieuwe tarieven voor inzameling en beheer moeten worden afgesproken. Verder moet rekening worden gehouden met structurele en/of eenmalige kosten ICT, onderhouds-/beheerkosten Cyclus (beheer/onderhoud/ reiniging ondergrondse containers) en mogelijk ook nog met andere kosten (bijv. hogere inningskosten). Anderzijds worden lagere inzamelings-/verwerkingskosten verwacht door een betere scheiding van het aangeboden afval. Al deze onderdelen hebben uiteindelijk invloed op de hoogte van afvalstoffenheffing. Bij diftar bestaat de afvalstoffenheffing uit een vast deel (basistarief) en een variabel deel. Het basistarief moet de vaste kosten van de inzameling en de verwerking dekken. Het basistarief moet niet te laag zijn, maar ook niet te hoog. Bij een te laag basistarief bestaat het risico dat de kosten van inzameling en verwerking niet gedekt worden, bij een te hoog basistarief is de prikkel voor inwoners minder. Het variabele deel is afhankelijk van het volume van de minicontainer (140 liter of 240 liter) en het aantal keren dat de restafvalcontainer wordt geleegd. Er komen aparte tarieven voor het aanbieden van een 140 liter en een 240 liter minicontainer restafval en het aanbieden van een zak bij de ondergrondse container. In de bijlage staan voorbeelden van gemeenten waar diftar is ingevoerd. Zowel de hoogte van het vaste tarief als van het variabele tarief verschilt Rvs Invoering diftar 12 september 2016 Pagina 3 van 6

4 In het vierde kwartaal zullen de (verwachte) tarieven bekend worden, die daarna ook aan uw raad kenbaar worden gemaakt. Met deze informatie en de gegevens die we de komende tijd zullen uitwerken, zal er een voorstel worden voorbereid. U zal dan gevraagd worden een besluit te nemen over de wijze waarop de voorbereidingskosten verrekend worden en de hoogte van de tarieven, die hiermee samenhangt. Uiteindelijk worden de nieuwe tarieven opgenomen in de tarieventabel behorende bij de Verordening op de heffing en invordering van afvalstoffen, die uw raad in december vaststelt. De inning van de afvalstoffenheffing vindt plaats op basis van een voorschotnota en een eindnota; in de eindnota vindt een verrekening plaats van het aantal keren dat de minicontainer ter lediging is aangeboden. Stand algemene reserve: Verloop van de algemene reserve in 2016 Stand algemene reserve op basis van raadsbesluiten Nummer Saldo Saldo 1 januari 2016 o.b.v. (nog vast te stellen) jaarrekening Bij: Bespaarde rente volgens begroting Af: Dekking bijdrage provincie N Af: Dekking modernisering GBA Af: Dekking ophoging kades Af: Vorming duurzaamheidsreserve Af: Aansluiting bij het streekarchief in Leiden (Elo) Af: Extra budget duurzaamheid Stand op 2 juni Claims voor nog vast te stellen raadsbesluiten Mutatie Saldo Af: Invoering Diftar - raadsavond 27 juni Bij: Resultaat jaarrekening raadsavond 27 juni Af: Oormerken bij jaarrekening raadsavond 27 juni Af: Extra afschrijving Big Six Participatie In 2015 heeft participatie plaatsgevonden en is een digitale enquête over de afvalinzameling gehouden. In de brief van 14 december jl. aan uw raad is hierop ingegaan (zie bijlage). Dit raadsvoorstel is besproken in het Duurzaamheidsplatform. Het advies van het platform luidt als volgt: Advies Duurzaamheidsplatform: 1. Het duurzaamheidsplatform is het eens met de positieve financiële prikkel die uitgaat van het principe de scheider wordt beloond. Voordat dit kan worden ingevoerd dient het serviceniveau voor de gescheiden fracties te worden verbeterd. Denk hierbij aan plastic, blik, Klein chemisch afval en glas. Scheiden moet makkelijker en laagdrempelig worden gemaakt. 2. Voor papier is de inzamelwijze goed georganiseerd via de verenigingen en scholen. Het advies is hier niks aan te veranderen. Hoogstens de frequentie bekijken. 3. Communicatie naar de inwoners is nog onderbelicht. Hier zal meer aandacht aan moeten worden besteed. Onderwerpen zijn wat hoort waar en welke tips en trucs zijn er om het restafval te verminderen Rvs Invoering diftar 12 september 2016 Pagina 4 van 6

5 4. Als dit in orde is kan worden ingevoerd dat er voor restafval gedifferentieerd betaald wordt. Zodoende wordt de scheider beloond. Aandachtspunt hierin is dat handhaving dient te worden geïntensiveerd. De invoerdatum zal gesteld worden op 1 april Reactie op advies Duurzaamheidsplatform Bij de voorbereiding van de invoering van nieuwe systeem worden de adviezen van het Duurzaamheidsplatform meegenomen. Hieronder wordt per punt ingegaan op het advies: 1. Onderzocht wordt hoe de inzameling van de gescheiden fracties verbeterd kan worden. Bekeken wordt bijvoorbeeld om het blik tegelijk met het plastic in te zamelen. 2. Bekeken wordt of er extra papiercontainers geplaatst kunnen worden, e.e.a. in overleg met de verenigingen en scholen. 3. Communicatie is een belangrijk onderdeel van het proces. In de hieronder opgenomen tijdlijn is aangegeven dat er een communicatieplan wordt opgesteld. Bij het kopje communicatie wordt hier verder op ingegaan. 4. Ook handhaving is een wezenlijk onderdeel bij de invoering van diftar. Er komen, zeker in de beginfase, extra controles op het op de juiste manier aanbieden van het afval en het illegaal dumpen van afval. Tijdlijn Hieronder volgen de globale processtappen die moeten leiden tot de invoering van diftar per Afstemming met Cyclus over planning van de voorbereiding van het traject en de nieuwe tarieven; Afstemming met onderdeel belastingen en ICT van de gemeente Alphen aan de Rijn en Cyclus over uitwisseling van gegevens voor de belastingheffing; Berekenen van de nieuwe tarieven en vaststelling van de tarieven door de raad; Opstellen van een communicatieplan waarin is opgenomen: informeren van inwoners over de invoering van diftar en het houden van een volume-enquête; Locatieonderzoek: bepalen van de voorzieningen (restafval en gft) voor de hoogbouw; Omwisselen minicontainers restafval laagbouw; Vaststellen gewijzigde Afvalstoffenverordening door gemeenteraad Vaststellen tarieventabel behorende bij de Verordening op de heffing en invordering van afvalstoffen door gemeenteraad. Communicatie Communicatie is cruciaal om diftar tot een succes te maken. Diftar is alleen een succes als de inwoners hun afval scheiden. Naast een financiële prikkel is daarvoor draagvlak nodig. De enige manier om draagvlak te krijgen, is met tijdige, voldoende en de juiste communicatie. In het project is daarom veel aandacht voor communicatie. Alle communicatieaspecten worden vastgelegd in het communicatieplan en afgestemd met verantwoordelijke portefeuillehouder. Communicatie vindt plaats via nieuwsbrieven, gemeentelijke website, lokale krant en bewonersavonden. Op deze manier wordt uitgelegd welke veranderingen er komen, wat het doel is van het nieuwe systeem en dat goed scheiden van het afval wordt beloond. Risico s De invoering van diftar vergt een grondige voorbereiding; een voorbereidingstijd van 8 maanden is relatief kort. De risico s die hierbij een rol spelen zijn de volgende: Inwoners moeten al vroeg in het traject een keuze maken voor het volume van een container. Op dat moment moet een indicatie van het tarief bekend zijn. Het bepalen van nieuwe locaties voor een ondergrondse verzamelcontainer is gebonden aan een openbare juridische voorbereidingsprocedure, met de mogelijkheid voor bezwaar. Invoering van diftar in een lopend belastingjaar, brengt met zich mee dat er een extra aanslag zal moeten worden verstuurd Rvs Invoering diftar 12 september 2016 Pagina 5 van 6

6 Ook zijn op dit moment de financiële consequenties nog niet bekend. Het uitgangspunt is dat het basistarief van de afvalstoffenheffing lager wordt dan de huidige afvalstoffenheffing. Vervolgens hangt het af van het scheidingsgedrag van inwoners hoe hoog de aanvullende (variabele) kosten zijn. Duurzaamheid De aanleiding voor de invoering van diftar is het verbeteren van de afvalscheiding en een duurzame samenleving. Verbetering van de afvalscheiding is ook opgenomen in de duurzaamheidsagenda bij het onderdeel circulaire economie. Evaluatie Het uiteindelijk doel is om in de hele gemeente het principe van omgekeerd inzamelen in te voeren. Dit is een systeem waarbij inwoners het restafval naar ondergrondse verzamelcontainers brengen. Na twee jaar zal het nieuwe systeem van diftar geëvalueerd worden en op basis daarvan wordt definitief besloten om al dan niet over te gaan op omgekeerd inzamelen. Het is dan namelijk duidelijk hoeveel restafval er nog vrijkomt en hoeveel ondergrondse containers op basis daarvan geplaatst moeten worden. Roelofarendsveen, 6 juni 2016 Burgemeester en wethouders van Kaag en Braassem, de gemeentesecretaris, de burgemeester, M.E. Spreij mr. K.M. van der Velde-Menting Bijlagen behorend bij het voorstel Procesbrief aan de raad d.d. 14 december Voorbeelden tarieven diftargemeenten. Bijlagen ter inzage Rvs Invoering diftar 12 september 2016 Pagina 6 van 6