Workshop basis modern opleiden Congres opleiden is maatwerk 11-12-13 Pieter van Driel SEH arts & opleider Elisabeth Ziekenhuis Marieke van der Horst onderwijskundige Canisius Wilhelmina Ziekenhuis
Opzet workshop Kennismaking Highlights rondom competentiegericht opleiden Uitwerking binnen SEH opleiding Opdracht in tafelgroepen Centrale terugkoppeling Take home messages
REGELGEVING
opleiders VWS Spelers in het veld CBOG Werkgevers Colleges Specialisten Ziekenhuizen Beroepsvereniging Wetenschappelijke vereniging Opleidingsinrichtingen registratiecommissies
Enkele cijfers Aantal medische vervolgopleidingen 27 specialismen 3 (HA/Sp.Ouderengnk/Verst.geh.) 11 profielartsen Aantal AIOS (in 2012) 2101 (HA/Sp.Ouderengnk/Verst.geh.) 6584 (29 specialisten) 473 (profielartsen) Totale jaarlijkse instroom: ± 2300 (1405 spec.) EH
Belang van regelgeving Schept duidelijkheid Bevordert de samenwerking Uniforme werkwijze Europese regelgeving vraagt om regulering Gelijkheidsbeginsel Ter bescherming van de zwakkeren Mentaliteit veranderen
Systematiek Kaderbesluit: CGS Specifiek besluit: CGS + Wetenschappelijke vereniging Opleidingsplan: Wetenschappelijke vereniging Lokaal opleidingsplan: Opleider + opleidingsinstelling Individueel opleidingsplan: AIOS + opleider Opleidingsschema: AIOS + opleider
STRUCTUUR OPLEIDING
De zorg van morgen: flexibiliteit en samenhang bereiken Aandacht voor opleiden Competentiegericht Meer feedback, toetsing en gesprekken Betere kwaliteitscontrole: structuur in visitaties PDCA Structuur in organisatie: opleidersgroep, zkh Opleidingsplannen: stroomlijnen van onderwijs en opleiden
Competentiegericht leren is onder meer Verbreding van het perspectief naar 7 rollen/competentiegebieden (CanMEDS) Accent op leren in de beroepspraktijk (ca 90%) Benutten van beroepsactiviteiten voor opleidingsactiviteiten Expliciteren van leerbehoeften (AIOS), leertraject en leeropdracht (opleidingsteam) Reflectie door AIOS en supervisor Gericht opleidings /verbetertraject 11
Het nieuwe opleiden: van solo naar team
Opleidingsplan Hoe Waar Wat Lokaal opleidingsplan Wanneer Toetsen
Leren in de medische opleiding anno nu Expliciete leerdoelen Specifieke feedback, betere zelfsturing AIOS Borging van ontwikkeling van de aios Competenties voor opleiders en leden opleidersgroep Kwaliteit van de opleiding(sregio)
KWALITEIT
Kwaliteit = resultaat van de opleiding = aflevering van capabele specialist hoe de AIOS de opleiding waardeert hoe de opleidingsgroep het opleidingsplan daadwerkelijk vorm geeft hoe de visitatiecommissie de opleiding beoordeelt dat de doelen van de opleiding behaald worden 16 12 2013 Titel van de presentatie 16
Maar ook. De opleiding moet goed zijn want: Het gaat om talentvolle jonge mensen in lange opleidingstrajecten Het gaat om kwaliteit van zorg nu en in de toekomst Het gaat om veel geld (hoge investering) 17
Interne en externe kwaliteitszorg Externe kwaliteitszorg: het visitatiestelsel waarbij deskundigen uit de beroepsgroep maar vanuit een andere instelling een opleiding beoordelen op een aantal (landelijk gedefinieerde) criteria met sanctiemogelijkheid Interne kwaliteitszorg: betrouwbaar verzamelen van informatie die gebruikt wordt voor feedback en verbetering van de kwaliteit (systeem van kwaliteitszorg)
Samenhang Interne QA/I Externe QA Continue QA monitoring gebaseerd op systematische verzameling in PDCA cyclus Periodieke review van de opleiding op basis van set kwaliteitsindicatoren door externe commissie
Meetinstrumenten AIOS D rect proefvisitatie, instellingsniveau EFFECT Set Q Team Q Quickscan Exit enquête, op basis van d rect, eigen formulier,.. Interne audit Jaargesprekken COC Zelfevaluatie m.b.v. kwaliteitsindicatoren Maar denk ook aan: arbeidstijden, verzuim, in uit doorstroomgegevens, vacatures 20
VISITATIE
Visitatie Beoordelen of opleiding, opleider en opleidingsinrichting voldoen aan eisen en verplichtingen van het Kaderbesluit en het Specifiek besluit, met inbegrip van het landelijk opleidingsplan. Stimulans tot continue verbetering van de opleiding 22
Visitatie: eigenlijk heel simpel Zeggen wat je doet Doen wat je zegt Tonen waaruit dit blijkt En dit alles: actief, meetbaar en toetsbaar omschreven 23
Opleidingsgroep Implementatie modernisering: nu focus op IOP en algemene competenties Alle leden groep participeren aantoonbaar in opleiding Aandacht voor professionalisering opleidingsgroep Interne kwaliteitscyclus: cyclus van aantoonbaar continu verbeteren 24
Wat, waar, wanneer, wie, waarom, hoe vaak?????? 25
Opdracht Vier á vijf tafelgroepen: 1. Opleidingsplan/IOP 2. Onderwijs/begeleiding op de werkvloer (alg. competenties) 3. Kwaliteit binnen de opleiding Per tafel een specifieke opdracht Uitkomst op schema Plenaire terugkoppeling 45 minuten
Tafel 1: opleidingsplan/iop Het individuele opleidingsplan is een document waarin de afspraken m.b.t. persoonlijke leerdoelen vastgelegd zijn die aios en opleider maken op basis van de ambitie, leerwensen en de voortgang van de aios, en maakt deel uit van het portfolio 16 12 2013 Titel van de presentatie 27
Opzet IOP Leerdoelen Activiteiten Planning Evaluatie/Toetsing
Opdracht tafel 1 Bekijk de IOP s en selecteer hieruit goede voorbeelden. Beantwoord daarna de volgende vragen: Wat maakt een IOP tot een goed IOP? Wat kunt u ermee als opleider? Wat wilt u minimaal zien in een IOP om daarmee de dialoog met de aios aan te gaan over de ontwikkeling? Noteer uw bevindingen op het bijgeleverde A 3
Tafel 2: onderwijs/begeleiding op de werkvloer (alg comp)
Waarom is opleiden hierin belangrijk? Jonge klare specialisten: Medische expertise goed Supervisie lastiger Organisatie erg lastig Financiën probleem
Voorbeeld Praktijksituatie Activiteiten Vaardigheden/ kennis Competentie Toetsing Kosten in kaart brengen van voorgeschrev en medicatie bij complexe patiënt Bespreken medicatie met apotheker Kostenplaatje maken Vergelijking kosten generiek niet generiek Juiste medicatie voorschrijven Inzicht hebben in kosten medicatie Keuzes maken op basis van kwaliteit van zorg en kosten baten-effect Medisch handelen Handelt volgens wettelijke bepalingen (MH) Verantwoorde besteding middelen (O) Korte presentatie hierover voor andere aios
Opdracht tafel 2 Probeer in het uitgedeelde schema zoveel mogelijk praktijksituaties te bedenken die omgezet kunnen worden in opleidingsactiviteiten m.b.t. competenties professionaliteit, maatschappelijk handelen en organisatie Tip: hou het klein en realiseerbaar! 16 12 2013 Titel van de presentatie 33
Tafel 3: kwaliteit binnen de opleiding Overzicht: gebeurt er wat er moet gebeuren? Evalueren van resultaat van veranderingen & bijstellen (modernisering) Waardering opleidingsklimaat door AIOS Kwaliteit van de opleiders/ supervisoren Resultaat van de opleiding (kwaliteit AIOS aan einde opleiding) 34
Opdracht tafel 3 Discussieer met elkaar over de volgende vragen: Welke instrumenten wilt u in een kwaliteitscyclus binnen uw opleiding uitzetten? Hoe bespreekt u de uitslagen van deze instrumenten? Op welke wijze zorgt u voor een gesloten PDCA cyclus? Op welke wijze legt u dit vast? Welke ondersteuning krijgt u en heeft u nodig? Noteer uw bevindingen op het bijgeleverde A 3 35
NABESPREKING OPDRACHTEN
GROEP 1: IOP
VOORBEELD VANUIT SEH OPLEIDING: IOP Borging competenties Continuiteit Mentor systeem: epass en Dashboard Opleiding SEG (DOS) IOP voortdurend aangepast Acurate focus op leerdoelen Voortgangsgesprek: aios + mentor + opleider Multisource feedback hele vakgroep 16 12 2013 Titel van de presentatie 38
DOS 16 12 2013 Titel van de presentatie 39
Take home messages IOP Onderscheid maken in proces en product Hulpmiddel in vormgeving opleiding Maakt onderdeel uit van bestaande formulieren Groeit gedurende de opleiding Is sturingsmiddel voor aios en opleider: dus interactie Vergelijking: P D C A cyclus Tijdspanne: maximaal 1 jaar! 16-12-2013 40
GROEP 2: ONDERWIJS/BEGELEIDING OP DE WERKVLOER/ALG COMP
VOORBEELD VANUIT SEH OPLEIDING KPB s en OSATS Motiveren opleidingsgroep Snapshots Aios goed in beeld Nabespreking blijft soms lastig Rol van opleider? 16 12 2013 Titel van de presentatie 42
VOORBEELD VANUIT SEH OPLEIDING de SEH, daar waar alle competenties en specialismen samen komen Pilot: beoordeling alle aios op de SEH Organisatie, communicatie, samenwerking, Maatschappelijk handelen en professionaliteit. Marcel Peeters prijs voor specialist van het jaar 16 12 2013 Titel van de presentatie 43
VOORBEELD VANUIT SEH OPLEIDING Ochtendoverdracht: Voorzitter aios Organisatie Professionaliteit KPB beoordeling CAT onderwerpen 16 12 2013 Titel van de presentatie 44
Take home messages Check je eigen opleidingsplan op welke wijze de deelcompetenties zijn uitgewerkt Ga na hoe deelcompetenties in de dagelijkse praktijk tot uitdrukking komen Ga na welk middel (stage/opdracht/praktijksituatie etc.) geschikt is om de betreffende competentie te verwerven of te verbeteren Ga na welke toets geschikt is Bekijk de site http://knmg.artsennet.nl/opleiding en Registratie/Modern opleiden.htm. Hierop vindt u veel praktische tips 45
GROEP 3: KWALITEIT BINNEN DE OPLEIDING
VOORBEELD VANUIT SEH OPLEIDING Kwaliteitscommissie Opleiders en aios Kwaliteitszorg: LOP, Visitaties, Cursorisch onderwijs, etc Innovaties KPB op rol en inbreng van aios DRECT en SETQ Rol van OOC Actiepunten komen terug in LOC vergadering PDCA cyclus 16 12 2013 Titel van de presentatie 47
Voorbeeld in PDCA D rect: resultaten bespreken met de AIOS Conclusies die hieruit volgen, concrete aanbevelingen in maatschap bespreken Evaluatie supervisoren: Meenemen in jaargesprek/vakgroep Gemeenschappelijke verbeterpunten aanpakken via workshops Leerproces aios: portfolio (betrokkenheid, algemene competenties) Zelfevaluatie: Verbeteracties in opleidingsgroep bespreken (aios en supervisoren): plan van aanpak, ondersteuning academie Jaargesprek met COC: koppelen aan PDCA cyclus en RvB 48
Voorbeeld CWZ September Uitzetten kwaliteitsinstrumenten waaronder de D rect November Ontvangen van D rect rapportages December Bespreken D rect in COC met daarbij maximaal 3 CWZ brede actiepunten Voor Bespreken D rect en indien van toepassing andere rapportages februari (bv Effect) in staf assistentenoverleg én formuleren van 3 actiepunten Rapportage van deze 3 actiepunten naar COC Maart Bespreken actiepunten van verschillende opleidingen in COC September (Schriftelijke) terugkoppeling in COC rondom realisatie van de voorgenomen actiepunten 16 12 2013 Titel van de presentatie 49
Voorbeeld actieplan Actie Resultaat Wie Planning Documentatie Implementeren voorgenomen kwaliteitscyclus binnen de opleiding Jaarlijks kwaliteitsplan met actiepunten besproken in maatschap, met aios en in COC Opleider/ leerhuis/aios Q1 2013 Kwaliteitsplan Teach the teacher De hele opleidingsgroe p is didactisch geschoold Hele opleidingsgroep Q2 2013 Overzicht scholing 16 12 2013 Titel van de presentatie 50
Conclusies Hou doel en middel uit elkaar! Accepteer diversiteit en neem de tijd Zorg voor veiligheid voor opleidingsgroep en aios Meten alleen is zonde van de tijd: Het gaat om het vervolg (PDCA) Voer verbeteracties uit en betrek aios hierin Niet vinken maar vonken! Realiseer je dat je rolmodel bent Niet opnieuw het wiel uitvinden: maak gebruik van expertise 51
EXTRA SHEETS Onderstaande sheets kunnen we gebruiken voor het geval daar vragen naar zijn 16 12 2013 Titel van de presentatie 52
Zelfevaluatie (bv indicatoren Scherpbier) Overzicht wat moet gebeuren: voortgang modernisering Ieder jaar/ 2 x per cyclus (plv) Opleider en aios, interview door academie Actiepunten (basis voor gesprek met COC), afspraken ondersteuning O.a op input van metingen en evaluaties 53
Opleidingsvergadering Minimaal 4 keer per jaar aios, opleider + plv. en leden opleidingsgroep Agenda: kwaliteit vast onderdeel (bv stages evalueren), inclusief acties Notulen naar COC 54
D rect Dutch residents educational climate test Zicht krijgen op waardering opleidingsklimaat door AIOS Betrouwbaar bij 7 of meer AIOS Ieder jaar Op basis daarvan verbeterplan maken en delen in COC 55
Kwaliteit opleiders/supervisoren Supervisoren/opleiders krijgen feedback op hun individuele opleidingskwaliteiten Set Q / EFFECT Aios vullen lijsten in (min. 3 per supervisor), supervisoren zelfevaluatie Belangrijk is het feedback gesprek n.a.v. resultaat Max 1 x per 2 jaar/ 2x per cyclus van 5 jaar 56
Exit enquête Doel: Evalueren hoe AIOS bij vertrek de opleiding heeft gewaardeerd Bij iedere aios die weggaat 1 keer per jaar terugkoppeling naar opleider Bij excessen gelijk ook COC voorzitter informeren Door onafhankelijk persoon (academie) N.B. hier vragen rondom leerklimaat goed in te bouwen 57
Interne audit/ proefvisitatie Voorbereiding op de externe visitatie RGS om verbeterpunten op te sporen en dit vervolgens in orde te maken Minimaal half jaar voor echte visitatie, (tijd voor puntjes op de i) Veel ziekenhuizen hebben hier een eigen format voor