Slikken. Marc Christiaens Verpleegexpert diabetes

Vergelijkbare documenten
Overzicht OAD - GLP-1 ANALOGEN - INSULINES

GOED GEBRUIK GENEESMIDDELEN DIABETES EDUCATIE THERAPIETROUW VOORTRAJECT DIABETES

Opmerking: Glitazones werden niet opgenomen in het schema aangezien ze nog slechts tijdelijk beschikbaar zijn op de markt.

Orale antidiabetica bij ouderen. Katrien Benhalima UZ Leuven

HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% 1x/dag en HbA1c >7,5

Nieuwigheden bij de diabetische medicatie

rationeel Diabetes type 2: rationeel gebruik van glycemieverlagende middelen 5/04/2012 OAD: effect op glycemie evidence based

Van de ruim één miljoen

glycemie medicatie aanpassen in de praktijk

VEILIG IN HET VERKEER

Practische aspecten insuline en OAD voor verpleging

Hoe de persoon met diabetes benaderen en reguleren bij multipathologie? Dr. Katrien Benhalima Dienst endocrinologie UZ Leuven

Hoofdstuk 5 Medicatie

P Afgiftekantoor 3620 Lanaken. Infokrantje Verschijnt 4 x per jaar v.u. Alfons Kelchtermans, Sloorstraat Genk Jaargang 4 nr 1

Medisch Centrum Huisartsen

Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2)

Een maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan

Voorbereiding onderzoek bij diabetes Tabletten

Nieuwe trends in diabetesbehandeling. 20 maart 2018

Diabetes type 2: praktisch glycemiebeleid

CVOT bij type 2 diabetes: een revolutie

Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN

AANPAK VAN TYPE 2-DIABETES: EEN UPDATE

Nieuwsbrief IPSA. 4-5 Een terugblik op de Masterclass Antidiabetica

5.1 Tabletten en andere medicatie. Metformine (merknaam Glucophage)

Nieuwe insulines, incretines en flash meting

Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik. Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis

Marc Christiaens. Linda Van Himme. Workshop diabetes

Medicatie Stappenplan

Stapsgewijze behandeling bij type 2 diabetes: nieuwe visies

BEGELEIDINGSGESPREK GGG VOORTRAJECT DIABETES TYPE 2

Update Diabetes voor verpleging 2010

Diabetes type 2 : het bos en de bomen : welke antidiabetica kiezen : een ONAFHANKELIJKE visie

Behandeling van diabetes type 2

Rijbewijs voor diabetici, voor wie en door wie. Bart Vets Imeldaziekenhuis

Spelen met insuline. Dr. Frank NOBELS. Dr. Stefanie VINKEN

Wat iedere zorgverlener moet weten. Recent nieuws uit de diabeteswereld. Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers. Endocrinoloog UZGent

Diabetescasuïstiek voor de huisarts

Nieuwe middelen. Arianne van Bon internist-endocrinoloog

DM-2: nieuwe medicatie, nieuwe pathway. en wat we hieruit leren

Type 2 diabetes, insuline resistentie. Hoe behandelen? o l v. Prof. Dr. Frank Nobels. Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove

H Nuchter voor onderzoek of operatie en Diabetes mellitus type 2 (met gebruik van tabletten)

Nieuwigheden in diabetes Wim Maes

Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2

Diabetes mellitus. Meer dan suiker alleen

Type 2 diabetes: hoe behandelen als de nieren niet meer zo willen

Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven

Glycemie medicatie bij type 2 diabetes: anno 2015

Diabetes en nuchter zijn voor onderzoek

Nieuwe middelen bij type 2 DM, verandering in diabeteslandschap? Refresh en Update. Jan Tillemans, huisarts Arianne van Bon, internist endocrinoloog

N a a r d e v o l g e n d e s l i d e ( e n k e l w e e r g e g e v e n w a n n e e r e r e e n v e r v o l g i s o p d e h u i d i g e s l i d e )

SGLT2-inhibitoren: overzicht, richtlijnen en praktische toepassingen

1) In de linkerkolom (monotherapie) leest u het product waarmee u de behandeling start.

Diabetesregulatie bij operatie. Anesthesie

Folia. Pharmacotherapeutica. Aanpak van type 2-diabetes: een update. Recente informatie april Reizen en geneesmiddelen

Navorming diabetes 06/03/2018. Welkom!

RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed

Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi

OVERZICHT PRODUCT MERKNAAM DIABETESMEDICATIE Oktober 2018 PRODUCT MERKNAAM/STOFNAAM BF-ATTEST. o o o

Ik heb suikerziekte en word geopereerd

EEN AANGEPAST RIJBEWIJS, VOOR IEDEREEN MET DIABETES. Praktische informatie voor de arts 02/2014 DIAB

hoe bereidt u zich voor op het onderzoek?

DIABETES PERI- OPERATIEF/ONDERZOEKEN

RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed

KNMP richtlijn Diabetes Mellitus type 2

Operatieve zorg bij diabetes. Jan Kraak - verpleegkundig specialist diabetes Noordelijke Nascholing De lat ligt Hoog in het Veen

Postoperatieve endocriene verwikkelingen. Chantal Mathieu UZ Gasthuisberg, KULeuven

Casus B. Katrien Benhalima, adjunct-kliniekhoofd Dienst endocrinologie In samenwerking met Yves Devos en Linda Van Himme

Zorg voor de geriatrische patiënt met diabetes. Nele Czech - ASO geriatrie Symposium endocrinologie Ziekenhuis Oost-Limburg 18/03/2016

NHG Standaard Diabetes Mellitus 2

hoe bereidt u zich voor op het onderzoek?

Update NHG standaard Diabetes mellitus type 2

Smeerolie voor de poli. Workshop Diabetes

Hoe bereidt u zich voor op het onderzoek?

Diabetes, uitgiftebegeleiding

Navorming diabetes 19/06/2018

FORUM. Hoe kunnen we de toename van dialysepatiënten, als gevolg van het metabool syndroom maximaal voorkomen?

Nieuwe geneesmiddelen in de behandeling van diabetes. Dr. J. Tits ZOL 2016

"Nieuwe orale behandelstrategieen voor type 2 diabetes: de toepassing naderbij?"

Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker

Nascholing Synchroon 23 nov 2017

BRABANTSE TARIFERINGSBERICHTEN JUNI 2019

DIABETES MELLITUS.

Voorlichting behandeling tabletten

Praktische brochure voor artsen AANGEPAST RIJBEWIJS BIJ

6 e Terugkomdag Go Diabetes BV Update diabetes mellitus. Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 31 mei 2016

Orale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh. Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn

Coaching Inhoud RCH

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ DEN HAAG

2

Hoe kiezen tussen de verschillende GLP-1 analogen? Dr. Katrien Benhalima Adjunct-kliniekhoofd Endocrinologie

Ja,3 keer per week. Dialyse en diabetes. Hoe groot is het probleem in Vlaanderen Diabetische nefropathie Doelstellingen Praktische aanpak en valkuilen

Landelijk Diabetes Congres 2016

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand

Diabetes Mellitus. Toen en nu. 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts

Diabetes en HVZ: Wat is de toekomst? Donderdag 27 november :45-11:15 Max Nieuwdorp, internist-endocrinoloog AMC-VUmc

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ DEN HAAG

Toxicologie behandelinformatie

3A%,$$&=7$$%A '212,+# 't Krantje Juli - Augustus - September 2006

Transcriptie:

Spuiten en slikken

Slikken Marc Christiaens Verpleegexpert diabetes

Inleiding ADA - EASD

Slikken : Perorale therapie 1. Biguanide 2. Sulfonylureum 3. Glinide 4. Glitazone 5. DPP-4 inhibitor 6. SGLT2 inhibitor 7. Acarbose

1 e stap : Biguanides

1. Biguanides : sinds 2006 standaardtherapie bij diabetes type 2 Werking : Zorgt ervoor dat de gluconeogenese vanuit de lever wordt afgeremd. Verhoogt de glucoseopname thv de perifere weefsels. Nevenwerkingen : kan maag-darmstoornissen geven. Metaalsmaak. Contra-indicaties : (zwangerschap), nierinsufficiëntie, RX-onderzoek met ioodhoudende contraststoffen,, ketoacidose. Inname : tijdens of na de maaltijd Werkzame bestanddeel Metformine Handelsnaam Glucophage Metformax Generische producten Metformine Mylan Metformine Sandoz

2 e stap 1.Sulfonylurea 2.Glinides 3.Glitazones 4.DPP-4inhibitoren 5.SGLT2inhibitoren

2. Sulfonylurea (1942) Werking : medicatie die de productie van de insuline stimuleert t.h.v. de betacellen in de pancreas. Nevenwerking : gewichtstoename gevaar voor hypoglycemie. Contra-indicaties : zwangerschap, ketoacidose, leverinsufficiëntie, nierinsufficiëntie (uitz Glurenorm) Inname: 20 tot 30 minuten voor de maaltijd (kortwerkende). Langwerkende kunnen onafhankelijk van de maaltijd genomen worden. Werkzame bestanddeel Handelsnaam Generische producten (stofnaam) Glibenclamide Daonil / Euglucon Gliclazide Uni Diamicron Gliclazide Sandoz Gliclazide Mylan + Retard Uni Gliclazide EG Glipizide Glibenese Minidiab Glimipiride Amarylle Glimipiride EG Glimipiride Sandoz Gliquidon Glurenorm /

3. Gliniden Werking : medicatie die de productie van insuline stimuleren t.h.v. de beta-cellen : werkt sneller en korter dan de SU. Nevenwerking: gevaar voor hypoglycemie. Contra-indicaties : zwangerschap, ketoacidose, leverinsufficiëntie Inname: vlak voor de maaltijd en gespreid over de dag. Werkzame bestanddeel Handelsnaam Generische producten Repaglinide Novonorm Repaglinide EG Repaglinide Sandoz

4. Glitazones (Thiazolidinediones). Werking : verlaagt de insulineweerstand thv de skeletspieren en remt de glucoseproductie thv de lever. Nevenwerking : geeft vochtretentie in combinatie met insuline. Contra-indicaties : zwangerschap, leverinsufficiëntie, hartfalen of antecedenten ervan, blaaskanker of antecedenten ervan Inname : onafhankelijk van de maaltijd : best op een vast tijdstip. Werkzame bestanddeel Handelsnaam Generische producten Pioglitazone Actos -

5. Dipeptydil peptidase 4 inhibitoren (DPP-4 remmers) (Gliptines). Werking : blokkeren het enzyme DPP-4 (dit enzyme maakt de incretines inactief) verhoging van de concentratie werkzame eigen incretines. Nevenwerking : soms leverfunctiestoornissen Contra-indicaties : zwangerschap, nierfalen, type 1 diabetes, diabetische gastroparese Inname : met of zonder voeding Werkzame bestanddeel Handelsnaam Generische producten Sitagliptine Januvia - Vildagliptine Galvus - Saxagliptine Onglyza - Linagliptine Trajenta - Alogliptine Vipidia -

DPP-4 remmers

6. Gliflozines : Natrium glucose cotransporter 2 remmers (SGLT-2 inhibitoren)(gliflozines) Werking: blokkering van de reabsorptie van glucose in de tubuli van de nier waardoor verhoogde glucosurie. Effect op het lichaamsgewicht : lichte daling. Interactie : voorzichtigheid is geboden bij gelijktijdig gebruik van diuretica en digoxines omwille van een versterking van de werking van deze producten. Nevenwerkingen : - Gastro-intestinale stoornissen - Hypoglycemie vooral in combinatie met SU - Urineweginfecties en candida vulvo-vaginitis Contra-indicaties : zwangerschap, nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 60 ml/min), ketoacidose. Inname : voor de maaltijd (best net voor de eerste maaltijd van de dag) Werkzame bestanddeel Handelsnaam Generische producten Canagliflozine Invokana - Empagliflozine Jardiance - Dapaglifozine Forxiga -

Werking van SGLT2inhibitors getriggerd door glucoseconcentratie. Slideshare

3e stap 1.Sulfonylurea 2.Glinides 3.Glitazones 4.DPP-4inhibitoren 5.SGLT2inhibitoren

3 e stap : combinatiemogelijkheden orale therapie volgens terugbetalingscriteria. 1. Metformine + SU + Thiazolidine 2. Metformine + SU + DPP4-inhibitor 3. Metformine + SU + SGLT2-inhibitor 4. Metformine + Thiazolidine + SU 5. Metformine + DPP4-Inhibitor + SU 6. Metformine + SGLT2-inhibitor + SU

Combinatiepreparaten van DPP4-inhibitor of SGLT2-inhibitor met metformine. Eucreas Janumet Komboglyze Jentadueto Vipdomet Vokanamet Xigduo Synjardy vildagliptine met metformine sitagliptine en metformine saxagliptine en metformine linagliptine en metformine alogliptine en metformine canagliflozine en metformine dapagliflozine en metformine empagliflozine en metformine

7. Alfa glucosidase remmers(niet terugbetaald in België) Werking : medicatie die de vertering van koolhydraten in het darmstelsel vertraagt. Nevenwerking : Flatulentie Diarree Contra-indicaties : zwangerschap, inflammatoire darmziekten, intestinale obstructie, leverinsufficiëntie, ernstige nierinsufficiëntie Inname : voor de maaltijd. Werkzame bestanddeel Handelsnaam Generische producten Acarbose Glucobay -

T2D helper App (google play en appstore) is ontwikkeld door UZ Leuven ism met farmaceutische bedrijven: I. Naast de internationale aanbevelingen wordt ook rekening gehouden met de terugbetalingsmodaliteiten in België. II. Je vindt er naast de aanbevelingen ook per groep : een overzicht van de producten aandachtspunten voor- en nadelen eventueel attest/terugbetaling bijsluiter