Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Aan de Gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum 18 september 2015 Onderwerp Noodopvang Heumen/Nijmegen Ons kenmerk MO10/15.0009611 Datum uw brief - Contactpersoon Cilia ten Den Doorkiesnummer (024) 3299226 Geachte leden van de Raad, In onze brief van 16 september jl. hebben we u geïnformeerd over onze aanpak met betrekking tot vluchtelingen. We willen in Nijmegen ons sociale en gastvrije gezicht laten zien, of het nu gaat om de opvang van nieuwe vluchtelingen, om statushouders die in de stad komen wonen of om de opvang van uitgeprocedeerden. In de brief meldden we u al dat we op 15 september jl. zijn benaderd door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) met het voorstel een tijdelijke grootschalige opvanglocatie te realiseren voor de eerste opvang van vluchtelingen op Heumensoord. Met de recente zeer forse instroom van vluchtelingen in Nederland kan het COA de mensen niet meer humaan in de bestaande opvanglocaties opvangen. We hebben de intentie uitgesproken om samen met de gemeente Heumen hieraan onze medewerking te verlenen. Met deze brief willen we u informeren over het feit dat op vrijdag 18 september de colleges van B&W van Heumen en Nijmegen de Bestuursovereenkomst Noodopvang Heumen/ Nijmegen hebben vastgesteld. In de Bestuursovereenkomst tussen enerzijds het COA en anderzijds de gemeenten Heumen en Nijmegen zijn afspraken vastgelegd over de taken, de rolverdeling en de voorwaarden waaronder de beide gemeenten hun medewerking verlenen. De nood is hoog en daarom hebben we haast gemaakt om deze afspraken met het COA vast te leggen. Op basis van de Bestuursovereenkomst kan het COA starten met de voorbereidingen voor het realiseren van een Noodopvang met een capaciteit van maximaal 3.000 mensen voor de periode tot 1 juni 2016. De verwachting is dat deze voorbereidingen nog enige tijd in beslag zullen nemen, wat betekent dat ook de daadwerkelijke komst van de eerste vluchtelingen nog ca. 1-2 weken zal duren. We houden u over de verdere voortgang op de hoogte. Communicatie Op woensdag 16 september jl. hebben de gemeente Heumen en de gemeente Nijmegen in samenwerking met het COA een persbijeenkomst georganiseerd. De inwoners van Heumen en www.nijmegen.nl Raadsbrief Noodopvang Heumen/Nijmegen
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Vervolgvel 1 Nijmegen zijn geïnformeerd middels een algemene bijeenkomst op donderdag 17 september en een bijeenkomst voor de direct omwonenden van beide gemeenten op 18 september. We zorgen ervoor dat met name de direct omwonenden ook in de komende periode goed geïnformeerd blijven. De gemeentelijke website wordt voortdurend up-to-date gehouden. Vanaf de daadwerkelijke start van de Noodopvang verzorgt het COA, in overleg met de gemeenten, de informatie aan de bewoners over de Noodopvang en de ontwikkelingen. Net als bij de realisatie van het wooncomplex voor jonge statushouders aan de Griftdijk Noord, ervaren we ook nu dat bewoners en organisaties in de stad in grote getale in beweging komen en een bijdrage willen leveren aan de opvang van de vluchtelingen op Heumensoord. We hebben afspraken gemaakt met het COA om dit bewonersinitiatief goed te coördineren en te stroomlijnen en ervoor te zorgen dat deze inzet optimaal wordt benut. Dat doet het COA in samenwerking met het Rode Kruis en Nijmeegse Welzijnspartners. Bestuursovereenkomst Het COA is de verantwoordelijke partij voor de realisatie van de opvang van de vluchtelingen en alle aspecten die daaraan verbonden zijn, zoals het geschikt maken van het terrein, onderdak, sanitair, voedselvoorziening, (medische) zorg, vervoer van vluchtelingen van en naar de Noodopvang, beveiliging van het terrein, etc. De rol van de gemeente Heumen en Nijmegen is facilitair. In de Bestuursovereenkomst hebben wij op verschillende onderwerpen afspraken gemaakt, waarvan de belangrijkste zijn: De overeenkomst betreft een Noodopvang voor maximaal 3.000 personen voor de periode van 18 september 2015 tot 1 juni 2016. Hierdoor is het mogelijk deelnemers aan de Special Olympics en de Nijmeegse Vierdaagse 2016 op Heumensoord onder te brengen. Het COA stelt een overlegcommissie in die tot doel heeft de relatie tussen de omwonenden en de Noodopvang goed te laten verlopen. Hierin zijn ook de gemeenten en de politie vertegenwoordigd. Het COA zorgt dat de diensten die nodig zijn voor de uitvoering van de werkzaamheden zoveel mogelijk vanuit de gemeenten en de regio worden aangetrokken. Werving van personeel zal geschieden na overleg met de gemeenten Heumen en Nijmegen. De gemeente Nijmegen heeft voor het beheer van Heumensoord een erfpachtovereenkomst afgesloten met Natuurmonumenten. Tevens is het gebied Heumensoord een grondwaterbeschermingsgebied en een waterwingebied. Met Natuurmonumenten en Vitens N.V. is overeenstemming bereikt over vestiging van de Noodopvang. Met beide partijen worden nadere afspraken gemaakt in het kader van natuurbescherming en waterwinning in het gebied Heumensoord. Voor het voorkomen en bestrijden van besmettelijke ziekten op de opvanglocatie, hebben we vastgelegd dat de screening en registratie op gezondheidsaspecten gebeurt door het COA voorafgaand aan de plaatsing in de Noodopvang Heumen/Nijmegen in een aanmeldcentrum. Voor zover screening en registratie niet vooraf hebben plaatsgevonden, verzorgt COA deze alsnog op de Noodopvang Heumen/Nijmegen. Pas nadat de screening heeft plaatsgevonden mogen de vluchtelingen het terrein van de Noodopvang verlaten. Tot slot is van belang te melden dat de vluchtelingen in de Noodopvang Heumen/Nijmegen uitstromen naar Asielzoekerscentra verspreid over het land. Alle gemeenten in Nederland hebben een naar inwonertal evenredige taakstelling voor de huisvesting en integratie van statushouders. www.nijmegen.nl Raadsbrief Noodopvang Heumen/Nijmegen
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Vervolgvel 2 Het opvangen van een grote groep vluchtelingen op Heumensoord heeft daarom geen direct gevolg voor de omvang van de taakstelling voor de gemeenten Nijmegen en Heumen. Met deze brief hebben we u geïnformeerd over de stand van zaken en de belangrijkste afspraken met het COA over de Noodopvang Heumen/Nijmegen. Wij zullen uw Raad vanzelfsprekend met regelmaat informeren over de verdere voortgang. De ontwikkelingen in de instroom van vluchtelingen in ons land gaan snel en zijn onvoorspelbaar. We blijven met u in gesprek over wat dit betekent voor Nijmegen. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg Bijlage: Bestuurovereenkomst Noodopvang Heumen/Nijmegen www.nijmegen.nl Raadsbrief Noodopvang Heumen/Nijmegen
Let op: Aan dit document kunnen derden geen rechten aan ontlenen! 18 SEPTEMBER 2015 BESTUURSOVEREENKOMST INZAKE DE VESTIGING VAN EEN OPVANGCENTRUM OPVANGCENTRUM ADRES GEMEENTE : Noodopvang Heumen/ Nijmegen : Heumensoord : Heumen pagina 0
BESTUURSOVEREENKOMST INZAKE DE VESTIGING VAN EEN OPVANGCENTRUM Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, ingesteld bij Wet (Centraal Orgaan opvang asielzoekers, laatstelijk gewijzigd bij Wet van 20 mei 2010, Stb. 2010, 203, besluit tot vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding, Stb. 2010, 886), gevestigd en kantoorhoudende te Rijswijk aan de Sir Winston Churchilllaan 366a (Postbus 2280 ME Rijswijk), ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer drs. G. Bakker, voorzitter van het bestuur, hierna te noemen: het COA; en de gemeente Heumen, te dezen ingevolge artikel 171 van de Gemeentewet rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar burgemeester, de heer Mengde, hierna te noemen: de gemeente Heumen; de gemeente Nijmegen, te dezen ingevolge artikel 171 van de Gemeentewet rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar burgemeester, de heer Bruls, hierna te noemen: de gemeente Nijmegen; de gemeente Heumen en Nijmegen tezamen worden hierna aangeduid als de gemeenten; in aanmerking nemende dat: de gemeenten bij besluit van de colleges van 18 september 2015 op verzoek van het COA hebben ingestemd met de vestiging van een opvangcentrum, hierna te noemen: het Opvangcentrum; dit Opvangcentrum zal dienen ten behoeve van de centrale tijdelijke noodopvang van vreemdelingen; de gemeenten bereid zijn mee te werken aan de opvang van vreemdelingen; het COA en de gemeenten een optimaal functioneren van het Opvangcentrum in de plaatselijke gemeenschap en in relatie tot de betrokken diensten en instellingen willen bewerkstelligen door het maken van afspraken en het treffen van de nodige voorzieningen; het Faciliteitenbesluit opvangcentra d.d. 29 juli 1994 (Stb. 636) en de aanvullingen van 8 juni 1998 (Stb. 347) en 25 januari 2001 (Stb. 60) van toepassing zijn, alsmede eventuele toekomstige wijzigingen en aanvullingen; Heumensoord is gelegen op het grondgebied van de gemeente Heumen; de gemeente Nijmegen juridisch eigenaar is van de grond van het gebied Heumensoord; de gemeente Nijmegen ten behoeve van het beheer van Heumensoord een erpachtovereenkomst heeft afgesloten met de vereniging tot behoud van Natuurmonumenten in Nederland (hierna te noemen: Natuurmonumenten; het gebied Heumensoord zowel een grondwaterbeschermingsgebied als een waterwingebied is en dat gegeven de specifieke kwetsbare situatie met betrekking tot de waterwinning de vigerende wet- en regelgeving met betrekking tot waterwinning moet worden nageleefd; drinkwaterbedrijf Vitens N.V. voor wat betreft de waterwinning economisch gerechtigde is; pagina 1
verklaren te zijn overeengekomen: Hoofdstuk I Algemene bepaling Artikel 1 Voor de toepassing van deze overeenkomst wordt verstaan onder: a. Vreemdeling: een persoon die in het Opvangcentrum van het COA wordt opgevangen, zoals bedoeld in artikel 3 van de wet Centraal Orgaan opvang asielzoekers 1 ; b. Capaciteitsplaatsen: opvangplaatsen in een Opvangcentrum; c. Opvangcentrum: opvangvoorziening, niet zijnde een woning, hotel of pension, waarin door het COA aan vreemdelingen noodopvang wordt geboden. Hoofdstuk II Het Opvangcentrum Artikel 2 1. De gemeenten stemmen in met het gebruik van het Opvangcentrum op het terrein Heumensoord te gemeente Heumen door het COA. 2. Het COA is verantwoordelijk voor het realiseren van de opvanglocatie. Het Opvangcentrum zal onder verantwoordelijkheid van het COA gebruikt worden ten behoeve van de tijdelijke noodopvang van vreemdelingen. Dit in afwachting van plaatsing van deze vreemdelingen in reguliere Opvangcentra, zijnde Procesopvanglocaties of Asielzoekerscentra. De vreemdeling doorloopt daarin zijn of haar asielprocedure. Artikel 3 1. Het COA draagt zorg voor de plaatsing, opvang en begeleiding van de vreemdelingen in het Opvangcentrum. 2. Het COA draagt zorg voor een adequate aanpassing, inrichting en instandhouding van het Opvangcentrum in overeenstemming met de ter zake geldende wettelijke bepalingen en gemeentelijke verordeningen. Het COA zal in het bezit zijn van de benodigde vergunningen. 3. Het COA schept de voorwaarden en omstandigheden welke nodig zijn om diensten en instellingen in het Opvangcentrum hun taken te laten uitvoeren. Artikel 4. 1. In het Opvangcentrum zullen maximaal 3000 vreemdelingen gelijktijdig worden opgevangen, tot uiterlijk 1 juni 2016. 1 Artikel 3 van de Wet Centraal orgaan opvang asielzoekers luidt als volgt: 1. Het COA is belast met: a. de materiële en immateriële opvang van asielzoekers; b. het plaatsen van asielzoekers in een opvangvoorziening; [ ] e. door Onze Minister aan het COA op te dragen andere taken die samenhangen met de opvang van asielzoekers. 2. Onze minister kan het COA taken als bedoeld in het eerste lid opdragen met betrekking tot andere categorieën vreemdelingen. 3. Bij regeling van Onze Minister kunnen regels worden gesteld met betrekking tot verstrekkingen aan asielzoekers en andere categorieën vreemdelingen als bedoeld in het eerste lid. pagina 2
2. Op verzoek van de gemeente verstrekt het COA een opgave van het aantal vreemdelingen die in een bepaalde periode opgevangen zijn. Hoofdstuk III De organisatie in het Opvangcentrum Artikel 5 1. Het COA zal iedere in het Opvangcentrum verblijvende vreemdeling de verstrekkingen toekennen als bedoeld in artikel 3, derde lid van de wet Centraal Orgaan opvang asielzoekers. 2. Het COA draagt zorg voor de bekostiging van de verstrekkingen en de vergoeding van de organisatie en uitvoering van de werkzaamheden die samenhangen met de verstrekkingen, bedoeld in het eerste lid van dit artikel. Artikel 6 1. De verantwoordelijkheid voor het onderkennen en bestrijden van besmettelijke ziekten in het Opvangcentrum en de overige preventieve gezondheidszorgtaken ten behoeve van de bewoners, heeft het COA contractueel belegd bij GGD-GHOR Nederland. Dit laat de verantwoordelijkheid van de gemeente krachtens de Wet Publieke gezondheid te dien aanzien onverlet. 2. De verantwoordelijkheid van het eerste- en tweedelijns zorgaanbod heeft het COA contractueel belegd bij de zorgverzekeraar die de Regeling Zorg Asielzoekers (RZA) uitvoert 2. 3. De screening en registratie van de vreemdelingen op gezondheidsaspecten zoals bedoeld in het eerste lid gebeurt door het COA zoveel mogelijk voorafgaand aan de plaatsing in het Opvangcentrum in de aanmeldcentra. Voor zover screening en registratie niet vooraf hebben plaatsgevonden verzorgt het COA deze alsnog op de locatie van het Opvangcentrum. Pas nadat de screening heeft plaatsgevonden mogen de vreemdelingen het terrein van de opvanglocatie verlaten. 4. Het COA maakt tijdig voor de komst van de eerste vluchteling afspraken met de betreffende uitvoerders, GGD, zorgverzekeraar / uitvoerders reguliere zorg voor asielzoekers, over de concretisering van de publieke gezondheidszorg asielzoekers en RZA voor de onderhavige opvanglocatie. Het COA borgt dat partijen hun verantwoordelijkheden op gezondheidsgebied kunnen waarmaken. Artikel 7 1. Het COA stelt, na overleg hierover te hebben gepleegd met de gemeente, een calamiteitenplan vast dat voor het Opvangcentrum zal gelden en waarmee wordt beoogd in voorkomende gevallen de hulpverleningsorganisaties adequaat te kunnen doen handelen. Het plan zal door het COA in de daartoe bestemde gevallen worden gehanteerd. Hoofdstuk IV Voorlichting, informatie en overleg Artikel 8 1. Tot de vestiging van het Opvangcentrum ligt de primaire verantwoordelijkheid voor de communicatie aan inwoners van de gemeenten bij de gemeenten. Het COA kan de gemeenten hierin ondersteunen, daar waar het zaken op het Opvangcentrum betreft. Na de vestiging van het Opvangcentrum in de gemeente draagt het COA, in overleg met de gemeenten, zorg voor de informatie aan de inwoners van de gemeenten over het Opvangcentrum, de ontwikkelingen en over de te volgen procedures. 2 Voor wat betreft de inhoud van het zorgaanbod wordt verwezen naar www.rzasielzoekers.nl pagina 3
Artikel 9 1. Het COA en de gemeenten verstrekken aan elkaar onverwijld de informatie die van belang is voor de uitvoering van de taken van een ieder die verband houden met de aanwezigheid van een Opvangcentrum in de gemeente. 2. Op ambtelijk niveau zal er tenminste één keer per maand, of zoveel vaker als nodig c.q. wenselijk is, overleg plaatsvinden tussen het COA en de gemeente. 3. Op bestuurlijk niveau zal er tenminste één keer per kwartaal, of zoveel vaker als nodig c.q. wenselijk is, overleg plaatsvinden tussen het COA en de gemeente. Artikel 10 1. Het COA stelt uiterlijk bij de ingebruikname van de opvang een overlegcommissie in die tot doel heeft de relatie tussen de omwonenden en het Opvangcentrum goed te laten verlopen. 2. In deze commissie hebben in ieder geval zitting vertegenwoordigers van de gemeenten, van de politie, van de door het COA aan te wijzen diensten die in het Opvangcentrum werkzaam zijn en van de plaatselijke bevolking, alsmede het lokale COA-management. De bemensing van de overlegcommissie wordt in overleg met de gemeenten bepaald. 3. De overlegcommissie zal in het Opvangcentrum bijeenkomen. De vergaderkosten zijn voor rekening van het COA. Het COA is belast met het voorzitterschap van deze commissie. 4. Het COA coördineert, in samenwerking met het Rode Kruis, burgerinitiatieven ten behoeve van de vreemdelingen die bij het Opvangcentrum verblijven. Het COA draagt er zorg voor dat het Rode Kruis hierin samenwerkt met lokale instellingen en partijen. Hoofdstuk V Financiële bepalingen Artikel 11 1. Het COA vergoedt aan de gemeente Heumen of Nijmegen de kosten van de door de gemeente te verzorgen taken in het kader van voorlichting. De kosten met betrekking tot het opvangcentrum en op verzoek van de gemeenten de subsidiering van vrijwilligersgroepen die werkzaamheden verrichten in of ten behoeve van het Opvangcentrum worden eveneens door het COA vergoed aan de gemeenten Heumen of Nijmegen. 2. Indien door vestiging van het Opvangcentrum voor de gemeente extra kosten ontstaan, voorziet het Faciliteitenbesluit in de betaling hierin. Worden er door de gemeente in verband met de vestiging extra kosten gemaakt die het via het Faciliteitenbesluit Opvangcentra toegekende bedrag overschrijden, dan kan het COA, met inachtneming van artikel 8 van het Faciliteitenbesluit, en onder goedkeuring van de Minister van Vreemdelingzaken en Integratie op verzoek van de gemeente een hogere uitkering verstrekken. De hogere uitkering vindt plaats indien de extra kosten die de gemeente maakt het toegekende bedrag in een zodanige mate overtreffen, dat het niet redelijk is die hogere kosten voor de gemeente te laten. 3. Indien aan de orde zorgen de gemeenten Heumen en Nijmegen in redelijkheid voor een onderlinge verrekening van de kosten bedoeld in het eerste en tweede lid. De verlening van subsidies wordt door de beide gemeenten afgestemd en gecoördineerd. 4. De aanspraak op verstrekking van de uitkering als bedoeld in artikel 5 van het Faciliteitenbesluit vangt aan op de datum dat het Opvangcentrum voor bewoning in gebruik wordt genomen. pagina 4
Hoofdstuk VI Overige bepalingen Artikel 12 1. Het vervoer van vreemdelingen van en naar het Opvangcentrum wordt verzorgd door het COA. 2. De eerste vluchtelingen arriveren niet dan nadat daarover overeenstemming bestaat met de gemeenten. 3. Het door het COA te gebruiken gebied binnen de locatie Heumensoord wordt door het COA afgebakend met hekwerken. 4. De beveiliging op het terrein van het Opvangcentrum en van de directe omgeving van het terrein wordt verzorgd door het COA. Artikel 13 1. Het COA bevordert, dat de diensten die nodig zijn voor de uitvoering van de werkzaamheden die onder zijn zorg vallen, zoveel mogelijk vanuit de gemeenten en de regio worden aangetrokken voor zover de aanbestedingsregels dit toestaan en voor zover niet reeds in dienst van het COA. Werving van personeel zal geschieden na overleg met de gemeenten. Artikel 14 1. Partijen maken nadere afspraken met zowel Natuurmonumenten als Vitens in het kader van de natuurbescherming en de waterwinning in het gebied Heumensoord tijdens de looptijd van deze overeenkomst. Hoofdstuk VII Duur van de overeenkomst Artikel 15 1. De overeenkomst wordt aangegaan voor de periode van 18 september 2015 tot 1 juni 2016. Hoofdstuk VIII Slotbepaling Artikel 16 1. In situaties waarin deze overeenkomst niet voorziet, vindt er overleg plaats tussen de gemeenten en het COA. Aldus overeengekomen, in drievoud opgemaakt en ondertekend. Heumen, Nijmegen, Rijswijk,... (datum)... (datum... (datum) gemeente Heumen gemeente Nijmegen Centraal Orgaan opvang asielzoekers P. Mengde drs. H.M.F. Bruls drs. G. Bakker (burgemeester) (burgemeester) (voorzitter van het bestuur) pagina 5
Bijlage A: Schrijven COA d.d.... i.v.m datum ingebruikname opvangcentrum voor bewoning (wordt verzonden bij formele start in gebruikname) BIJLAGE A. AANTEKENEN MET BERICHT VAN ONTVANGST College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Heumen T.a.v. de Burgemeester, de heer Mengde Postbus... <postcode> <datum> <kenmerk> Bijlage A.: Addendum op de bestuursovereenkomst d.d..:... <contactpersoon> Geacht College, Indachtig het gestelde in en na instemming van uw college overeenkomstig artikel 12, tweede lid van de bestuursovereenkomst inzake de vestiging van het Opvangcentrum te...(adres:...) deel ik u mee dat het Opvangcentrum op [...2015] voor bewoning in gebruik wordt genomen. U treft dit schrijven in tweevoud aan. Ik verzoek u om binnen 2 weken een door u getekend exemplaar te retourneren aan: Centraal Orgaan opvang asielzoekers, afdeling...,t.a.v...., Postbus 3002, 2280 ME Rijswijk. Heumen, Rijswijk,... (datum)... (datum) Gemeente Heumen Centraal Orgaan opvang asielzoekers pagina 6
P. Mengde drs. G. Bakker (burgemeester) (voorzitter van het bestuur) BIJLAGE B. AANTEKENEN MET BERICHT VAN ONTVANGST College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Nijmegen T.a.v. de Burgemeester, de heer H.M.F. Bruls Postbus... <postcode> <datum> <kenmerk> Bijlage A.: Addendum op de bestuursovereenkomst d.d..:... <contactpersoon> Geacht College, Indachtig het gestelde in en na instemming van uw college overeenkomstig artikel 12, tweede lid van de bestuursovereenkomst inzake de vestiging van het Opvangcentrum te...(adres:...) deel ik u mee dat het Opvangcentrum op [...2015] voor bewoning in gebruik wordt genomen. U treft dit schrijven in tweevoud aan. Ik verzoek u om binnen 2 weken een door u getekend exemplaar te retourneren aan: Centraal Orgaan opvang asielzoekers, afdeling...,t.a.v...., Postbus 3002, 2280 ME Rijswijk. Nijmegen, Rijswijk,... (datum)... (datum) Gemeente Nijmegen H.M.F. Bruls (burgemeester) Centraal Orgaan opvang asielzoekers drs. G. Bakker (voorzitter van het bestuur) pagina 7