Internetcnsultatie Van: Ieder(in), Patiëntenfederatie Nederland en Per Sald Betreft: Besluit verlaging bijdrage Wlz-zrg en maatschappelijke ndersteuning Datum: 20 april 2018 Te veel mensen met een beperking hebben te maken met een stapeling van zrgksten. De ksten van zrg en ndersteuning zijn hger gewrden, terwijl veel tegemetkmingen en cmpensatieregelingen zijn wegbezuinigd. Dat kwam vrig jaar naar vren in een gezamenlijke meldactie van Ieder(in), Patiëntenfederatie Nederland, MIND, Per Sald, en Mezz 1 De ksten zijn veel breder dan algemeen wrdt aangenmen en zijn daarm, behalve vr de zrggebruiker zelf, nergens echt ged in zicht. Naast de gangbare ksten, zals bijvrbeeld het eigen risic vr de zrgverzekering en eigen bijdragen aan maatwerkvrzieningen uit de Wm f zrg uit de Wlz, hebben mensen k ksten aan algemene vrzieningen. Denk daarbij aan eigen betalingen vr hulpmiddelen en niet vergede medicijnen. Maar k hgere wn- en leefksten, zals ksten van keuringen vr een parkeervergunning, hge serviceksten bij aangepast wnen en extra ksten die wrden gemaakt m te kunnen werken f naar schl te kunnen. Daarbij blijft vaak nderbelicht dat k partners en kinderen die pgreien in gezinnen waar een van de leden een chrnische ziekte f beperking heeft, een deel van de lasten en ksten dragen. Krtm: als je een beperking f chrnische ziekte hebt, dan heb je te maken met een frse stapeling van zrgksten. Daarm zijn we blij dat de regering heeft beslten een begin te maken aan de aanpak van de stapeling dr het aanpassen van de eigen bijdragen vr Wlz-zrg en maatschappelijke ndersteuning. Ok spreken wij graag een cmpliment uit vr de vrtvarendheid waarmee de regering daarin te werk gaat. Tch hebben we enkele kanttekeningen en vragen bij de vrstellen zals deze nu vr liggen. In dit stuk gaan we in p uw vraag ver het Besluit verlaging bijdrage Wlz-zrg en maatschappelijke ndersteuning: Is het vrstel effectief in het te bereiken del en heeft u ng suggesties tt verbetering van de vrgestelde maatregel? 1 https://iederin.nl/nieuws/18117/resultaten-meldactie-stapeling-zrgksten/
Hiernder gaan we ten eerste in p een aantal algemene vragen en verbeteringen. Ten tweede gaan we in p de intrductie van het abnnementstarief in de Wm. Dit is een gede stap in de richting waarbij wij vrstellen hebben m de vrmgeving effectiever in te rechten. Ten sltte gaan wij in p de vrstellen rndm de eigen bijdrage in de Wlz. Bij deze vrstellen hebben wij ernstige twijfel bij de algemene effectiviteit en vragen wij een deel van de vrstellen te herzien. 1. Algemeen - Is bij de invering van de maatregelen al vrzien in evaluatie en mnitring van de effecten bij verschillende betrkken actren? Wij stellen vr de AMVB na 2 jaar te evalueren en hier de gebruikers van zrg en ndersteuning en hun rganisaties bij te betrekken. Wij vinden het belangrijk dat in deze evaluatie naast de financiële effecten vr verschillende gebruikersgrepen k de verschuiving tussen algemene en maatwerkvrzieningen, de tegang tt zrg en de ervaren kwaliteit van de plssing wrden meegenmen. >> Wij vragen u een evaluatiebepaling in de AMVB p te nemen. - Opvallend is dat de tabellen met inkmenseffecten geen beeld geven van de mvang van de grepen waarver wrdt gesprken. Zijn er gegevens bekend ver heveel mensen vrdeel f nadeel hebben van de verschillende regelingen? - Is bekend f de maatregelen betekenisvl zijn vr juist die grep mensen die te maken heeft met de stapeling van de ksten van zrg en ndersteuning? >> De maatregelen mgen niet leiden tt achteruitgang in kpkracht >> Gede vrlichting ver beide maatregelen is belangrijk. Zwel aan mensen die gebruik maken van zrg en ndersteuning als aan betrkken gemeenten en rganisaties. - Wij zien een breed scala aan ksten vr mensen die langdurig afhankelijk zijn van zrg en ndersteuning. Welke definitie van stapeling hanteert het kabinet bij dit vrstel? 2. Intrductie abnnementstarief maatwerkvrzieningen in de Wm In de Wm kmt een vaste eigen bijdrage van 17,60 per maand. Met name vr mensen met een middeninkmen vinden wij dat een gede ntwikkeling. Vr hen kan de intrductie van het abnnementstarief enkele hnderden eur s per maand schelen. Vr hen is dat is een aanzienlijke stap in de aanpak van de stapeling van zrgksten. Ok kunnen de administratieve lasten van gebruikers en verstrekkers aanzienlijk wrden Pagina 2 / 7
verminderd, mits wrdt vastgehuden aan de eenvud van de maatregel. Dit zu vr gebruikers een grte stap vrwaarts zijn: eerder duidelijkheid ver de ksten van zrg en geen wijzigingen p basis van veranderende zrgbehefte. >> Wij zijn blij met de intrductie van het abnnementstarief, het is een gede eerste stap bij het aanpakken van de stapeling. Wel hebben wij enkele vrstellen die de vrmgeving gerichter en effectiever maken. Effectiviteit van de maatregel >> Het abnnementstarief is in de basis ged uitverbaar vr betrkkenen en er zijn geen verschillen tussen gemeenten in de tepassing van de maatregel. Omwille van de eenvud van de maatregel raden wij aan alle vrzieningen nder het eenduidige abnnementstarief te laten vallen. >> Als maatregel die de stapeling van zrgksten met aanpakken, is de intrductie van het abnnementstarief nder de vrliggende vrwaarden slechts ten dele effectief. Dit gezien de mgelijke samenlp tussen maatwerk en algemene vrzieningen, het uitznderen van verschillende vrzieningen van het abnnementstarief, en het gebrek aan verbetering vr de mensen met lagere inkmens en zelf verslechtering vr meerpersnshuishudens met eenverdieners. - In de telichting staat dat invering van het abnnementstarief het prbleem van stapeling al vr een significant deel plst. Kan dit nader wrden nderbuwd? - Met het uitznderen van wningaanpassingen, pvang, beschermd wnen van het abnnementstarief blijft vr deze vrzieningen de huidige werkwijze bestaan. Ok vallen algemene vrzieningen niet nder het abnnement. He grt is het aandeel van Wmgebruikers dat gebruik maakt van deze vrzieningen? Kan er werkelijk wrden gesprken van vereenvudiging en het terugdringen van administratieve lasten wanneer er sprake is van zveel uitznderingen? - Kan nderzcht wrden f kinderen nder de 18, wiens uders te maken krijgen met een wningaanpassing, wel nder het abnnementstarief gaan vallen? Maatwerk- versus algemene vrzieningen Het abnnementstarief betreft alle maatwerkvrzieningen p grnd van de Wm 2015, vralsng met uitzndering van wningaanpassingen, pvang en beschermd wnen. Omdat algemene vrzieningen niet nder het abnnementstarief vallen, kan het vr gemeenten aantrekkelijker wrden m zveel mgelijk aan te sturen p het gebruik van algemene vrzieningen en geen Pagina 3 / 7
maatwerk meer aan te bieden. Deze prikkel valt samen met een trend nder gemeenten m steeds steviger te sturen p zrg uit algemene vrzieningen. Steeds vaker wrden vrzieningen als huishudelijke hulp, maar k bijvrbeeld begeleiding en dagbesteding aangebden als algemene vrziening. Wij zien hierin twee grte bezwaren: Allereerst is zrg en ndersteuning uit algemene vrzieningen bewust makkelijk tegankelijk. Het wrdt daarm niet vrafgegaan dr een ged nderzek naar de precieze zrgbeheften f financiële draagkracht van de gebruiker en diens gezin. Dr per definitie vr te srteren p algemene vrzieningen verdwijnt de werkelijke mgelijkheid tt passende zrg. >> Om een neigenlijke verschuiving van maatwerk naar algemene vrzieningen te vrkmen is het daarm belangrijk dat de tegang tt zrg en ndersteuning altijd transparant en ged geregeld is, zals is mschreven in de wet. Na melding van de inwner vlgt een nderzek, waarbij de samenspraak tussen aanvrager en gemeente vrp staat In nderzek wrdt getetst f een vrgestelde plssing adequaat en passend is en k beschikbaar en betaalbaar is. Mensen wrden tijdig gewezen p de mgelijkheid van nafhankelijke cliëntndersteuning. Zij kunnen hierbij kiezen vr een hen passende ndersteuning. Ok wrden mensen tijdig gewezen p de mgelijkheid van het pstellen van een persnlijk plan. Mensen ntvangen een verslag van het nderzek en waar maatwerk ndig is een beschikking. In het nderzeksverslag wrdt ingegaan p het vrgestelde zrgarrangement en de ksten die hiermee samenhangen. Het verdient aanbeveling m p reginaal niveau mediatin en drzettingsmacht te rganiseren m een nndige belasting van rechters te vrkmen. Ten tweede geldt vr zrg en ndersteuning uit algemene vrzieningen dat gemeenten vrij zijn de hgte van de eigen bijdrage te bepalen tt een maximum van 100% van de kstprijs. Wanneer een verschuiving plaatsvindt van maatwerk naar algemene vrzieningen, kunnen de ksten vr gebruikers alsng flink plpen. Het zicht p de ksten die per gezin meten wrden gemaakt vr zrg en ndersteuning verdwijnt daarmee ttaal. Met name vr mensen met lagere en middeninkmens kan dit tt prblemen leiden. - In de telichting staat dat het in samenhang bezien van de eigen betalingen in de Wm inclusief bijdragen aan maatwerkvrzieningen nu niet direct te realiseren is. Op welke termijn kan dat wel en wat is hiervr ndig? Pagina 4 / 7
>> Wij pleiten er daarm vr m bepaalde vrzieningen, ngeacht de leveringsvrm (maatwerk- f algemene vrziening), altijd nder het abnnementstarief te laten vallen. Wij denken daarbij met name aan begeleiding, dagbesteding en respijtzrg. Uitznderingen >> Wij zijn er blij mee dat mensen die zwel een wningaanpassing ndig hebben als gebruik maken van maatwerk in het kader van anti-cumulatie geen bijdrage vr de (PGB-) wningaanpassing verschuldigd zijn. - In het vrstel wrdt gesteld dat wningaanpassing, pvang en beschermd wnen niet nder het abnnementstarief gaan vallen. Onder andere vanwege aanzuigende werking en een nevenredige verhuding tussen eigen betaling, betalingsmgelijkheden en ksten van vrzieningen. Wat is in dit vrstel de situatie vr PGB-wninitiatieven die beschermd wnen aanbieden vanuit PGB? - Is in de aanlp naar dit vrstel k vr andere vrzieningen, bijvrbeeld huishudelijke hulp en respijtzrg, nderzcht f er risic is p aanzuigende werking en verdringing? - Wrden k andere van het abnnementstarief uitgeznderde maatschappelijke vrzieningen, zals pvang en beschermd wnen, betrkken in de anticumulatiemaatregel? Lagere inkmens en cmpensatie - Vr mensen die nu een lagere eigen bijdrage betalen mag geen achteruitgang ntstaan. Wij cnstateren dat dit p gaat vr alle meerpersnshuishudens met een eenverdienerssituatie, die na een vergangsperide meer meten gaan betalen. Dit is in strijd met het VN-Verdrag dat stelt dat nieuw beleid geen verslechtering in de psitie van mensen met een beperking mag pleveren. >> Wij pleiten er vr dat het vrstel geen achteruitgang mag betekenen vr mensen die nu een lagere eigen bijdrage betalen. - Steeds meer gemeenten maken in de huidige situatie bewust gebruik van de mgelijkheid m het basistarief van 17,50 eur vr bepaalde inkmensgrepen naar beneden bij te stellen. In het vrstel is dit niet meer mgelijk. Welke mgelijkheden behuden gemeenten m mensen die gebruikmaken van zrg en ndersteuning financieel te cmpenseren? Pagina 5 / 7
- He kan wrden gegarandeerd dat vr iedereen die een aanspraak det p (verschillende vrmen van) vrzieningen vanuit de Wm een gede inschatting wrdt gemaakt van de betaalbaarheid van het ttaalplaatje? >> De ksten van een vrgesteld arrangement dienen altijd vraf besprken te wrden en meten een plek krijgen in het nderzeksverslag. >> Wij pleiten vr extra inspanning van de verheid m gemeenten te infrmeren ver de mgelijkheden m de eigen bijdrage p individueel niveau naar beneden bij te stellen. Ok gebruikers meten hiervan p de hgte wrden gesteld. Praktisch - Wanneer iemand eenmalige ksten heeft vanuit de Wm (bijvrbeeld aan een hulpmiddel), lpt het abnnement dan tt de kstprijs is vldaan? - Kan een Wm-abnnement tijdelijk wrden stpgezet wanneer geen gebruik wrdt gemaakt van de zrg en ndersteuning? Bijvrbeeld wegens vakantie f ziekenhuispname? 3. Verlagen vermgensinkmensbijtelling van 8% naar 4 en het verkrten van de vergangstermijn van de lage naar de hge eigen bijdrage in de Wlz Ok mensen die gebruik maken van Wlz-zrg hebben te maken met frse stapeling van zrgksten. Het kabinet heeft ervr gekzen deze stapeling aan te pakken dr de VIB te verminderen van 8% naar 4% van het belastbaar vermgen uit bx 3. Tegelijkertijd krijgen nieuwe gebruikers van Wlz-zrg te maken met een krtere vergangstermijn van het lage naar het hge tarief vr eigen bijdrage. Deze maatregel geldt vr iedereen, ngeacht inkmen f vermgen. De gecmbineerde maatregelen zijn daarmee vral een herverdeling van de lasten van eigen bijdragen. Mensen met eigen vermgen in bx 3 gaan erp vruit, nieuwe Wlz-zrg gebruikers znder vermgen gaan méér eigen bijdrage betalen. >> Wij zijn uiterst sceptisch ver het behalen van een algemeen anti-stapelingseffect van de intrductie van de twee maatregelen vr eigen bijdrage vr Wlz-zrg. - Opvallend is dat de inkmenseffecttabellen niets zeggen ver de grtte van de verschillende grepen. Het is daarm nmgelijk m te zien waar het zwaartepunt van de Pagina 6 / 7
effecten liggen. Heveel mensen hebben werkelijk een merkbaar vrdeel van de halvering van de VIB? En heveel mensen hebben geen vrdeel van de halvering van de VIB? Kan hier meer inzicht wrden gegeven? - Is het mgelijk m meer inzicht te geven in he de effecten van de halvering van de VIB samenvallen met de effecten van het verkrten van de vergangstermijn van 6 naar 4 maanden per inkmensgrep? Heveel, en welke mensen hebben per sald vrdeel van de gecmbineerde maatregelen? Heveel, en welke mensen, hebben per sald nadeel van de gecmbineerde maatregelen? - Is het mgelijk m per inkmensgrep aan te geven he lang zij gebruik meten maken van Wlz-zrg nder het verlaagde tarief (4% VIB) m de nadelen van de verkrte vergangstermijn gecmpenseerd te zien? - Vr mensen met een laag inkmen is de hge eigen bijdrage vr Wlz-zrg een enrme belasting. Ok met in het g huden van de zak- en kleedgeldgrens blijft na aftrek van ksten vr zrgverzekering, eigen betalingen aan medicijnen en extra ksten die dr zrginstellingen in rekening wrden gebracht geen ruimte ver vr eigen vrije bestedingen. Kan de kpkrachtsituatie van mensen met lage inkmens die een hge eigen bijdrage betalen vr Wlz-zrg in kaart wrden gebracht? >>Wij vragen u de vrstellen vr de verlaging van de eigen bijdrage WLZ ng een keer te bezien p de inkmenseffecten vr alle mensen en te nderzeken p welke wijze het resultaat bereikt kan wrden znder dat mensen met een lager inkmen hierdr een hgere eigen bijdrage meten betalen. Het verkrten van de vergangstermijn van de lage naar de hge eigen bijdrage >> Wij pleiten er vr de vergangstermijn van 6 maanden te handhaven. Wij zijn van mening dat een peride van 4 maanden als vergangstermijn m het ude huishuden af te wikkelen te krt is, zwel vr huurders als vr wningbezitters. Zeker mdat de taak vaak p de schuders van de betrkken mantelzrgers terecht kmt. Vr vragen/meer infrmatie: Maartje Schrama, m.schrama@iederin.nl, 030 720 00 00 Ieder(in) Pagina 7 / 7