ECVET Café Verslag 12 december 2013 Hotel Breukelen Inhoud Welkom en Inleiding... 2 Inleiding... 2 Stand van zaken ECVET in Europa... 2 Een leven Lang Flexibel Leren... 3 Het aan elkaar verbinden van het EQF en ECVET en Validering... 3 Ervaringen van de tafels... 4 Algemene toevoegingen... 4 Versterkte Mobiliteit... 5 Ervaring binnen TOI projecten rond ECVET en mobiliteit... 5 Focus op vakmanschap & EQF en ECVET... 5 Meerwaarde Nederlands Onderwijs... 7 Kwalificatiestructuur MBO & ECVET... 7 Open space tafeldiscussie... 8 Tafel leven lang leren... 8 Tafel internationale mobiliteit... 8 Tafel flexibele leerwegen... 8 Afsluiting, w.v.t.t.k... 9 Bericht van inspectie : ECVET in mobiliteit mag best!... 9 NCP leven lang leren... 9
Welkom en Inleiding Inleiding Siegfried Willems stelt de mensen voor die bij de dag betrokken zijn vanuit bijdragen of het ECVET experts team. Afgeronde en lopende ECVET projecten van zijn te vinden op de website www.ecvet.nl Het doel van het ECVET Café is gezamenlijk onderzoeken waar we in de praktijk ECVET nuttig zouden kunnen toepassen. Gekeken vanuit het perspectief van wat er al is. De vorm hiervoor is een goed gesprek. Alle presentaties zijn beschikbaar op www.ecvet.nl Stand van zaken ECVET in Europa Kopenhagen 2002: het gaat zowel om transparantie als het delen van dezelfde principes, bijvoorbeeld inzake transfer. Binnen ECVET zijn er Europees zo n 300 projecten geïnitieerd. Het bevindt zich voornamelijk in de pilot en experimenteerfase. De vraag is of we al ver genoeg zijn om al daadwerkelijk iets te betekenen voor de lerende. Cedefop monitort dit voortdurend. De monitoren van de laatste jaren zijn te vinden op www.ecvet.nl. Er zijn momenteel twee ontwikkelingen simultaan bezig: een systeembenadering van ECVET (beleidsmatig) en het projectmatig uittesten van ECVET. Deze verhouden zich binnen alle Europese landen verschillend tot elkaar en vinden in verschillende mate plaats. Het blijkt dat weinig landen expliciet de verhouding tussen EQF en/of NQF koppelen aan ECVET (of modulair leren). In 2018 zouden de principes van de verschillende instrumenten (NLQF, EVC, ECVET) expliciet aan elkaar gekoppeld moeten zijn en zal dat op Europees niveau gemonitord worden. Een andere ontwikkeling is de aansluiting MBO en HBO, op het gebied van de systemen ECVET en ECTS. Om deze beter op elkaar aan te laten sluiten vinden er verkennende ontmoetingen plaats tussen de expertteams van ECVET en ECTS. De verbindende factor tussen de verschillende instrumenten en systemen is het gebruik van Learning Outcomes. Op de praktische toepassing daarvan zal de komende tijd zowel Europees als Nationaal worden gefocust. Om te komen tot een Europees gebied van vaardigheden en kwalificaties: - Creëren van flexibele leerroutes die landsgrenzen kunnen overstijgen - Het adopteren van moderne begrippen, media en technieken zoals internationalisering, en digitaal leren - Het bevorderen van de samenhang tussen en het begrijpelijk maken van de Europese Instrumenten
Een leven Lang Flexibel Leren Het aan elkaar verbinden van het EQF en ECVET en Validering Marijke Dashorst is projectleider van pilots op het gebied van ECVET en leven lang leren in Nederland. Waarom - Kan helpen bij terugdringen van jeugdwerkeloosheid - Ondersteunen van re-integratie - Ondersteunen van arbeidsmobiliteit - Aanname: tijd- en geldbesparend - Versterken maatwerkopleidingen Uitgangspunten - Vraag van arbeidsmarkt is leidend - Het is gebaseerd op LO s (leerresultaten, leeruitkomsten) - Het gaat om volwassen leerders; volwassenen en jongeren die al een diploma hebben - Het wordt beschreven in termen EQF/NLQF De vraag van de arbeidsmarkt kan komen vanuit een sector of branche, de werkgever zelf of de overheid. De methodiek start met het beschrijven van een beroepscompetentieprofiel, kwalificatiedossier, functiebeschrijving of taken en activiteiten. Daarbij geldt weer dat de vraag van de arbeidsmarkt leidend is. De beschrijving hiervan gaat in de vorm van ECVET eenheden. Een voorbeeld: Als pilot is vorig jaar het kwalificatiedossier van de sector zorg opgedeeld in eenheden die beschreven zijn in LO s. Het beschrijven van LO s is ingewikkeld. In een specifieke situatie bleek het zo zijn dat bepaalde modules urgent zijn om mensen snel aan het werk te helpen. De arbeidsmarkt bleek ermee gebaat. Uit de testen is gebleken dat een eenheid meetbaar en toetsbaar moet zijn, maar ook haalbaar (bijvoorbeeld niet te groot). De huidige pilots zijn gepositioneerd in de volgende gebieden: - Gezondheidszorg Grote reorganisaties vragen om de omscholing van mensen van het ene niveau naar een hoger liggend niveau. Onderzocht wordt of dit modulair kan in plaats van met een hele opleiding. - Techniek Specifiek worden mensen opgeleid/omgeschoold in de assemblagetechniek met maatwerkopleidingen. Specifiek: 40 mensen nodig. Hoe te leveren? - Jeugdwerkeloosheid
Nagedacht wordt over: - Wie certificeert? - Legitimatie? - Link met advies Rinnooy-Kan - Wat is de invloed hiervan op EVC en hoe kunnen we elkaar versterken? - Klopt de methodiek? Ervaringen van de tafels Tafel 1 Bij brancheopleidingen kan het zo zijn dat opleidingen of delen ervan wel erkend worden door de branche maar niet door een crebo-opleiding (al dan niet particulier). In de praktijk kiest een werkgever vaak voor een snelle, goedkope opleiding. De werknemer zelf zou hiervan extra profiteren als deze opleiding geheel of deels inwisselbaar is in een opleiding waar een officieel diploma aan vast hangt. Dit kan bewerkstelligd worden door dialoog vanaf het begin tussen de brancheopleiders en de crebo-opleidingen. Tafel 2 Een bloemlezing van kansen: Aansluiting bij arbeidsmarkt, snel en effectief opleiden, dubbel opleiden kan worden voorkomen, de arbeidsmarkt wordt weer eigenaar van de opleiding. Certificering blijft een discussiepunt. Tafel 3 Je realiseert je niet altijd dat je in een proces bent van vernieuwing, maar jongeren gaan echt anders leren. Kennis wordt vaak online opgedaan, terwijl de vaardigheden en competenties in de praktijk worden aangebracht. ECVET gaat om learning outcomes. Dat wat gevraagd wordt op de werkvloer moet leidend zijn in de maatwerkopleiding. Toetsing van gedrag op de werkvloer kan startpunt zijn voor EVC: wat kan de kandidaat al en wat moet er nog bij. Algemene toevoegingen Om zo kansrijk mogelijk te zijn om de kracht van ECVET functioneel in te brengen in het bedrijfsleven is het niet zaak om ECVET te propaganderen, maar om diens principes in de taal van het bedrijfsleven te omschrijven en te implementeren. Terminologie en communicatie is hierbij cruciaal. ECVET als geïsoleerd instrument is kansloos. Het is onlosmakelijk verbonden aan andere instrumenten, zoals het EQF. Wie kunnen en mogen certificeren? Dit is een lastig oplosbaar vraagstuk Private aanbieders lijken sneller en efficiënter te reageren op de vraag van de arbeidsmarkt.
Versterkte Mobiliteit Ervaring binnen TOI projecten rond ECVET en mobiliteit Gerrit Jansen is betrokken bij internationale partnerschappen waarin onderwijs en bedrijven samen werken in de kinderopvangbranche. Het gaat hierbij om mobiliteit en ECVET. Hij beschrijft de stappen die zijn komen kijken bij het organiseren van buitenlandse stage bij de kinderopvang. Gerrit: Het is erg belangrijk te investeren in het vinden van de juiste partners. Hierbij draait het expliciet om vertrouwen en kwaliteit. Dit leidt tot een Memorandum of Understanding (MoU) De volgende stap is het ontwikkelen van een leereenheid waarmee alle partners mee uit de voeten kunnen. Vervolgens wordt een werkplek wordt gezocht waarvan de kwaliteit gewaarborgd is, door precies inzichtelijk gemaakt wordt wat wel en niet mogelijk is op deze plek. En interne stap is het selecteren van gemotiveerde studenten. Dit betekent dat de leerling inzichtelijk moest maken wat zijn motivatie was om deel te nemen aan dit project met een nieuwe benadering van een buitenlandse stage, en de nieuwe manier van beoordeling die erbij hoort. Vanuit de voorgaande stappen kan een Learning Agreement(LA) opgesteld worden. De studenten werden betrokken bij het proces, maar ook de assessoren werden geïnformeerd en getraind. De volledigheid van de kwaliteit van het assessment van de learning outcomes ligt volledig bij de praktijkopleiders (de ontvangende partij). De afsluitende stap is het bereiken van een kwaliteitsovereenkomst tussen alle betrokken partijen. Algemene toevoeging De stappen zoals die zijn beschreven in het inleidende verhaal van Gerrit zijn alleen logisch te volgen vanuit het perspectief van duurzame samenwerking. Op termijn levert deze (ECVET) benadering duidelijke winst op in kwaliteit, vertrouwen en efficiëntie. Voor een incidentele mobiliteit wegen tijd en kosten die hiermee gemoeid zijn zwaarder. Focus op vakmanschap & EQF en ECVET André Huijgens (ECVET en EQF expert) brengt een aantal observaties uit de praktijk van internationale mobiliteit rondom de Europese Instrumenten ECVET en EQF en maakt verbinding met actuele ontwikkelingen in het Nederlandse mbo. Het hogere management van MBO-instellingen hebben weinig affiniteit met EQF en ECVET. Dit heeft vermoedelijk te maken met dat het ver van hun bed lijkt te zijn. De link met onderwerpen die wél hot zijn (zoals Focus op Vakmanschap) is nog onvoldoende duidelijk, maar wel degelijk aanwezig. Focus op vakmanschap & EQF en ECVET Bij het ontwikkelen van een nieuwe kwalificatiestructuur op basis van LO s, met een minimale contacttijd en efficiënt kostengebruik gelden vanuit ECVET/EQF perspectief de volgende zaken:
- Rekeninghouden met EQF en ECVET: werken met LO s; mensen competent maken om units te ontwikkelen; LO s koppelen aan het EQF (want dat wil het bedrijfsleven); Breng EQF domeinen expliciet aan bod (verantwoordelijkheid, complexiteit, zelfstandigheid, etc) - Betrek studenten bij het proces ( denk aan elders verworven leerresultaten, flexibele leerroutes, etc). - Betrek bedrijfsleven bij het proces (scholen maken onderwijs, bedrijfsleven vertelt welke mensen er nodig zijn. En wel competentiegericht. BPV, IBPV, proeve van bekwaamheid). De basis van EQF en ECVET-proof units van LO s is dat ze aangevlogen kunnen worden vanuit zowel het reguliere onderwijs als het informeel en non-formeel leren. In het licht van bovenstaande is het professionaliseren van docenten op de volgende gebieden wenselijk : - Kennis van EQF en ECVET - Ontwikkelen van eenheden van LO s - ICT vaardigheden - Lessen op intranet en MOOC - Thuis in het bedrijfsleven - Coachende rol naar studenten
Meerwaarde Nederlands Onderwijs Kwalificatiestructuur MBO & ECVET Mirjan de Lange werkt bij SBB en is nauw betrokken bij de herziening van de kwalificatiestructuur. 2011, 2012 Ontwikkeling nieuwe kwalificatiedossiers 2013,2104 Eindresultaat Testen van dossiers, uiteindelijke dossiers worden aangeboden aan minister (175 stuks met 500 kwalificaties, waarvan 60 dossiers op alle scholen, 80 select aanbod op enkele scholen, 35 regiospecifiek) 2015 vrijwillige invoer 2016 verplichte invoer De dossiers bestaan uit een basisdeel (generiek en beroepsspecifiek), een profieldeel (verschillende differentiaties) en een keuzedeel (verrijking, 15% studielast; verbreding of verdieping, relevant voor arbeidsmarkt of doorstroom). Link met internationalisering: - Taal van dossiers is conform EQF/NLQF én diploma - Certificaatsupplement: korte omschrijving van kwalificatie in eng en nl nog niet verplicht (bij goed afronden vermeld op diploma) - Ontwikkelen internationale keuzedelen Vraagstukken rondom ECVET: 1 hoe kom je tot bepaling van units? (brondocumenten, standaarden, landelijk vaststellen, samenwerking onderwijs-bedrijfsleven) 2 Hoe kom je tot bepaling van credit points (wat bepaalt de waarde van een unit) 3 Wil/kun je het systeem van bovenaf opleggen (of bottom-up voor bedrijven en scholen die daar behoefte aan hebben)
Open space tafeldiscussie Tafel leven lang leren Bij leven lang leren draait het om de relatie tussen bedrijfsleven en onderwijs. In welke formats dat gegoten wordt is niet uniform. Gemerkt wordt dat er op bepaalde plaatsen wel degelijk gesproken wordt over de vraag van het bedrijfsleven (bijvoorbeeld topsectoren) maar het wordt niet concreet vertaald naar onderwijs. We moeten dus streven naar een taal die aan beide kanten begrepen wordt en we moeten zo optimaal mogelijk gebruik maken van bestaande overlegvormen. Pleidooi: kijk naar bestaande bedrijfs- of sector- of onderwijsoverleggen die over leven lang leren gaan en probeer daar ECVET in te brengen Scholen moeten zien om ondanks hun soms stoperige manier van werken adequaat in te spelen op behoeften van het bedrijfsleven. De private sector doet dit sneller en efficiënter. Pia Deveneijns van de MBO-raad wijst op het regionaal investeringsfonds, dat speciaal bedoeld is voor onderwijs en arbeidsmarkt in de regio. Daar is een mogelijkheid voor ECVET. Maar let in de communicatie op de terminologie. ECVET biedt goede kansen voor het non formeel onderwijs, wat juist op dat vlak de brug naar de arbeidsmarkt kan leggen. Tafel internationale mobiliteit Het oppakken van ECVET gebeurt vooral in teams die daar een meerwaarde in zien. Dat hangt ook samen met het type opleiding. Teams spelen een cruciale rol daarin. De kwaliteitsstructuur is erg belangrijk in mobiliteit, evenals het zoeken van het juiste netwerk, en de juiste partners om te investeren in duurzaamheid. Er is in Nederland ruimte voor verbetering inzake de cultuur van het delen van kennis en ervaring Het wordt interessant om te investeren in units of LO s als het om een substantiële groep studenten gaat. Er is ook gesproken over de ambities om zelf de awarding bodies te worden voor buitenlandse leerbedrijven om zo de kwaliteit van buitenlandse stages te vergroten en makkelijker tot accreditatie te komen. Tafel flexibele leerwegen Om flexibele leerwegen makkelijker te maken is het handig als een opleiding opgedeeld is in kleine stukjes, die meetbaar en toetsbaar zijn. Dit kan op basis van het kwalificatiedossier, waar dan vervolgens dieper op ingezoomd wordt. Dit kunnen units van Learning Outcomes zijn, maar het staat ter discussie of deze units universeel gemaakt moeten/kunnen worden. De kwalificatiestructuur is gekoppeld aan zowel focus op vakmanschap als het NLQF en daarmee het EQF. Het zou dus een logische stap zijn de terminologie van de kwalificatiedossiers te gebruiken volgens de regels van EQF en ECVET (de units van LO s) omdat het dan automatisch gekoppeld is aan het Leven Lang Leren. Flexibele leerroutes moeten zich niet beperken tot MBO, maar ook richten op doorstroom naar andere onderwijssoorten
Afsluiting, w.v.t.t.k Bericht van inspectie : ECVET in mobiliteit mag best! Marita Oosterkamp van de onderwijsinspectie brengt de volgende boodschap inzake ECVET en Mobiliteit. Een veel gehoord geluid in scholen is dat ECVET niet gebruikt kan worden bij mobiliteit (vooral het extern toetsen) omdat dat niet mag van inspectie. Dit is niet waar. Inspectie maakt het niet uit waar en hoe iets getoetst is, als de school maar aan kan tonen dat de student uiteindelijk aan de eisen van de opleiding voldoet. Intern moet dat verantwoord worden en uiteindelijke ook extern aan inspectie. De ruimte voor ECVET is er dus wel degelijk. Inspectie heeft een toezichthoudende rol. Daarom kan en zal inspectie een aantal stappen wél, en een aantal stappen níet zetten. Inspectie zal geen advies geven, omdat dat belangenverstrengeling in de hand zou werken. Inspectie geeft wel voorlichting over wat zij doen en vinden, vandaar de bijdragen aan bijeenkomsten zoals deze. Inspectie laat zich voorlichten door betrokken partijen om de deskundigheid op peil te houden. NCP leven lang leren Als aanbeveling uit de groep komt de samenwerking met EVC om vergelijkbare kinderziektes uit te sluiten. Hierop wordt ingegaan door het NCP door aan te geven dat ik de toekomst beide entiteiten in het zelfde coördinatiepunt zullen worden ondergebracht.