Raadsvergadering : 17 december 2015 Kenmerk : 1345192 Afdeling : Ruimte Nummer voorstel : RV 15-54 Agendapunt : Portefeuille : Wethouder van Berkel Wethouder Pijnenborg Onderwerp: Verkeersplan Soest-Zuid Aan de gemeenteraad, Voorstel tot besluit 1. Er vanuit gaande dat de gemeente Amersfoort uitvoering geeft aan variant 7B in het project Westelijke ontsluiting en in nader onderzoek wordt herbevestigd dat de hoeveelheid verkeer toeneemt zoals verwacht, instemmen met het voorleggen van een uitvoeringsvoorstel in de regio met het door het college voorgestelde totaalpakket aan verkeersmaatregelen in Soest-Zuid ter waarde van ruim 10,3 miljoen. Inleiding Binnen het regionale samenwerkingsprogramma VERDER doet de gemeente Soest onderzoek naar het verbeteren van het openbaar vervoer en de doorstroming ter hoogte van NS Station Soest-Zuid. Op basis van een verkennend onderzoek heeft u eerder besloten om de alternatieven optimaliseren en een autotunnel in het stationsgebied verder uit te werken. Na een jarenlang proces waarbij een wisselwerking is geweest tussen de raad die kaders heeft gesteld en de samenleving die het plan heeft verrijkt is het nu tijd om hier een besluit over te nemen. Eind 2014 is daarnaast gestart met het onderzoek naar het kruispunt Soesterbergsestraat en omgeving, omdat ook maatregelen op dit kruispunt essentieel zijn voor het structureel verbeteren van de doorstroming op de route van de N221 door Soest-Zuid. Beide onderzoeken zijn inmiddels afgerond en in twee bijeenkomsten aan u gepresenteerd in maart en mei 2015. Vervolgens heeft voor de zomer een uitgebreid inspraaktraject plaatsgevonden en is op basis daarvan een reactienota vastgesteld. Beoogd resultaat Verbeteren van het openbaar vervoer en de doorstroming in Soest-Zuid in een samenhangend pakket met maatregelen. Argumenten 1.1 Met het totaalpakket aan verkeersmaatregelen kan de doorstroming worden verbeterd Op basis van een groot scala aan onderzoeken ligt er een totaalpakket aan verkeersmaatregelen in Soest-Zuid ter waarde van ruim 10,3 miljoen, waarmee wordt voldaan aan de doelstellingen om de doorstroming ook op lange termijn te waarborgen, bestaande uit: Stationsgebied Het verbeteren van de doorstroming en het openbaar vervoer in het stationsgebied met maatregelen op maaiveld en met behoud van het busstation aan de Eikenlaan; Het verbeteren van de doorstroming op het kruispunt Koningsweg/Nieuweweg door het toevoegen van extra en langere opstelstroken; De oversteekbaarheid van de Koningsweg voor fietsers verbeteren door de aanleg van een rotonde op het kruispunt Koningsweg/Pimpelmees, zodat minder fietsers in het stationsgebied oversteken en bussen uit het stationsgebied eventueel kunnen keren richting Amersfoort; De eerder genoemde aanvullende verkeersmaatregelen vanwege de verkeersveiligheid op de Bosstraat, de verbinding Parklaan-Kolonieweg, Buntweg, Schoutenkampweg op basis van de inspraakreacties; Niet opgenomen zijn de uitgewerkte voorstellen voor het verbeteren van de oversteekbaarheid bij Schoutenkampweg, vanwege de weerstand hiervoor in de Dr. s Jacobstraat en omdat deze niet bijdragen aan het verbeteren van de doorstroming op de Ossendamweg.
- 2 - Soesterbergsestraat en omgeving Het verbeteren van de doorstroming door de aanleg van extra rijstroken en langere opstelstroken op het kruispunt Soesterbergsestraat/Vondellaan, waarbij bomen en parkeerplaatsen elders worden gecompenseerd; Het verlengen van de opstelstrook op de Birkstraat voor verkeer vanuit Amersfoort dat rechtsaf de Birkstraat Soest in wil vervolgen; Het verbeteren van de doorstroming op de Vondellaan door het instellen van eenrichtingsverkeer in een deel van de PC Hooftlaan; Het opheffen van het afslagverbod naar de Bartolottilaan inclusief bijbehorende verkeersmaatregelen op de Birkstraat zodat de doorstroming op de Vondellaan verbetert, in combinatie met maatregelen op de Bartolottilaan en Van Beuningenlaan om de route onaantrekkelijk te maken voor doorgaand verkeer; Het opheffen van de spitsafsluiting op de Foekenlaan en Den Blieklaan inclusief bijbehorende verkeersmaatregelen om de veiligheid te waarborgen; De eerder genoemde verkeersmaatregelen om de veiligheid te waarborgen op de Hildebrandlaan en Gentiaanlaan en omgeving op basis van de inspraakreacties;. 1.2 Maatregelen om de doorstroming te verbeteren zijn noodzakelijk Hoewel de hoeveelheid verkeer sinds het begin van de economische crisis is afgenomen en de problemen met de doorstroming op dit moment wellicht beperkt lijken, blijkt uit alle prognoses dat wanneer geen maatregelen worden getroffen het verkeer in Soest-Zuid in de spitsen structureel vast komt te staan. Samen met de regionale partners is daarom binnen VERDER afgesproken de bereikbaarheid van de regio te verbeteren en een samenhangend pakket aan maatregelen te treffen. 1.3 Er is een groot aantal onderzoeken uitgevoerd om de doorstroming in Soest-Zuid te verbeteren Van de zes varianten in het stationsgebied zijn schetsontwerpen en visualisaties beschikbaar. Daarnaast is voor deze varianten een groot aantal onderzoeken uitgevoerd, waardoor er een goed beeld is van de verkeerskundige effecten, kosten en risico s, planningen en procedures, bouwmogelijkheden, eventuele milieuschade (geluid, luchtkwaliteit, flora en fauna), gevolgen voor waterhuishouding en bodem en gevolgen voor het busvervoer. Ook voor het kruispunt Soesterbergsestraat en omgeving is inmiddels een verkeerskundige verkenning beschikbaar, met daarbij schetsontwerpen, een akoestisch onderzoek, kostenraming en een visie bomenplan. Er zijn daarmee voldoende onderzoeken beschikbaar voor besluitvorming over de verkeersmaatregelen in Soest-Zuid. 1.4 Met maatregelen op maaiveld is het mogelijk om de problematiek breed aan te pakken Uit het bijgevoegde financieel overzicht blijkt dat alleen maatregelen op maaiveld op dit moment binnen de financiële kaders kunnen worden uitgevoerd. Met de bijdrage vanuit het Restbudget Randstadspoor zou een autotunnel financieel haalbaar kunnen worden als er geen of beperkte maatregelen op de Soesterbergsestraat en omgeving worden uitgevoerd. In dat geval zou het verkeer echter nog altijd in één richting door de autotunnel vast staan. Dit biedt geen totaaloplossing voor de verkeersdoorstroming in Soest-Zuid. Om de OVpassage of een autotunnel mogelijk te maken zou dus aanvullende financiering gevonden moet worden. Bij de OV-passage moet daarbij worden opgemerkt dat in het huidige ontwerp rekening is gehouden met een waterdichte constructie. Uit een constructieberekening zou kunnen blijken dat deze bespaard kan worden. Dit is onzeker, maar zou op basis van een grove inschatting maximaal 1 miljoen kunnen schelen. 1.5 Met maatregelen op maaiveld (variant 2C) wordt de hoogste maatschappelijke effectiviteit bereikt Hoewel geen volledige maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) is uitgevoerd, kan op basis van de kostenramingen en het verkeerskundig onderzoek worden gesteld dat met maatregelen op maaiveld het hoogste rendement wordt bereikt. Hoewel een autotunnel leidt tot de beste doorstroming en deze meer verkeer verwerkt, wordt met alle varianten van optimalisatie een goede doorstroming bereikt. Zonder maatregelen bedraagt de gemiddelde snelheid in de spits 18 km/h. Met maatregelen op maaiveld (variant 2C) bedraagt de snelheid ongeveer 33 km/h, bij een OV-Passage (varianten 2A en 2B) 36 a 37 km/h en bij een autotunnel (varianten 3A, 3B en 3C) 38 a 40 km/h. De kosten van maatregelen op maaiveld zijn echter veruit het laagst. Bovendien kunnen maatregelen op maaiveld relatief snel worden uitgevoerd. Niet alleen is er daarmee minder hinder voor het verkeer tijdens de bouw, ook heeft het verkeer bij maatregelen op maaiveld mogelijk al jaren eerder profijt van een betere doorstroming.
- 3-1.6 Er is maar één oplossing die zorgt voor voldoende doorstroming rondom de Soesterbergsestraat Voor het kruispunt Soesterbergsestraat is in een verkeerskundige verkenning een groot aantal varianten onderzocht, van eenrichtingsverkeer van en naar het winkelcentrum, tot de aanleg van een rotonde en zelfs een autotunnel onder het kruispunt door. Uit het onderzoek blijkt dat maar één combinatie van maatregelen voor voldoende doorstroming zorgt, ongeacht de gekozen variant in het stationsgebied. Het gaat om aanpassingen aan de verkeerslichten en het toevoegen en verlengen van opstelstroken op de kruispunten Birkstraat/Vondellaan en Soesterbergsestraat/Vondellaan. Hierbij hoort ook het instellen van eenrichtingsverkeer op de PC Hooftlaan en het opheffen van het afslagverbod naar de Bartolottilaan. Om doorgaand verkeer door de woonwijk te voorkomen wordt voorgesteld de Bartolottilaan en Van Beuningenlaan te versmallen tot 5 meter en te voorzien van extra drempels, conform het profiel van de Heideweg. De kosten van deze maatregelen bedragen conform het bijgevoegde financieel overzicht ongeveer 4 miljoen. 1.7 Inspraak over de plannen heeft voor de zomer plaatsgevonden Eind mei/begin juni is huis aan huis een folder met informatie verschenen en zijn verschillende informatiemiddagen en -avonden georganiseerd om de buurt te informeren over de plannen. Naast algemene informatiebijeenkomsten zijn daarbij ook besloten avonden georganiseerd voor de aanwonenden van de kruispunten Soesterbergsestraat/Vondellaan en Birkstraat/Vondellaan, net als voor de bewoners op de routes Bartolottilaan/Van Beuningenlaan en Foekenlaan/Den Blieklaan. Tijdens de bijeenkomsten waren ook de betrokken onderzoeks- en adviesbureaus aanwezig om vragen over de diverse onderzoeken te beantwoorden. Bewoners hebben ruim gebruik gemaakt van de mogelijkheid om daarna schriftelijk te reageren op de plannen. In totaal zijn 210 inspraakreacties ingediend. Daarbij zijn ook de reacties van de klankbordgroep Soest-Zuid en belangenorganisaties zoals de reizigersvereniging ROVER en van professionele partners, zoals de Gemeente Amersfoort, Provincie Utrecht, ProRail en NS. 1.8 Op basis van de inspraak is het gewenst om extra verkeersmaatregelen toe te voegen De inspraak heeft geleid tot aanpassing van de plannen. Op basis van de inspraak kan onder andere worden geconstateerd dat in de plannen meer aandacht nodig is voor verkeerseffecten in omliggende straten. In een aantal inspraakreacties worden zorgen geuit over meer verkeer door straten die niet in het onderzoek zijn betrokken. Het is redelijk om ook in deze straten meer aandacht te besteden aan verkeersveiligheid en daar ook budget voor te reserveren. Het gaat dan over; een deel van de Bosstraat, in verband met de uitbreiding van het P+R terrein, het zandpad tussen de Parklaan en de Kolonieweg en de Buntweg en de Schoutenkampweg in verband met het afsluiten van de Eikenlaan voor gemotoriseerd verkeer, de Hildebrandlaan in verband met eenrichtingsverkeer op de P.C. Hooftlaan, de Gentiaanlaan in verband met verkeersmaatregelen op de Foekenlaan en maatregelen buiten het afgesloten deel op het vervolg van de Den Blieklaan. Het financieel overzicht is hierop aangepast. 1.9 De Westelijke ontsluiting in Amersfoort is van invloed op de verkeersstromen in Soest-Zuid Het uitvoeren van variant 7B in het project Westelijke ontsluiting Amersfoort is met name van invloed op de hoeveelheid verkeer op de Soesterbergsestraat en Bartolottilaan/Van Beuningenlaan. Op andere wegen, zoals de Birkstraat, is het effect op de hoeveelheid verkeer beperkt. Via de Regio Amersfoort is aangedrongen op een snelle uitvoering van variant 7B. De gemeenteraad in Amersfoort heeft op 17 december 2013 een definitieve keuze gemaakt voor het tracé dat parallel loopt aan de Aletta Jacobslaan, over het kazerneterrein en onder het spoor door gaat. Dit tracé is in overleg met omwonenden, omliggende bedrijven en instellingen en belangengroepen uitgewerkt tot een ontwerp en een ontwerp bestemmingsplan. Deze plannen zijn dinsdag 22 september 2015 vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders en worden nu voor besluitvorming voorgelegd aan de gemeenteraad. Mocht Amersfoort toch nog besluiten om af te zien van variant 7B, dan betekent dit dat de onderzoeken voor de Soesterbergsestraat opnieuw uitgevoerd moeten worden om te bepalen of en zo ja op welke manier een betere doorstroming te bereiken is. Het is belangrijk om dit voorbehoud te maken in de besluitvorming en om daarover ook zekerheid te geven aan de bewoners in Soest-Zuid. 1.10 Een actuele onderbouwing van de verkeersprognoses is gewenst voor het creëren van draagvlak Veel insprekers maken bezwaar tegen de verkeerskundige onderbouwing op basis van oude verkeerstellingen uit 2011. Daarbij moet worden opgemerkt dat de prognoses over de hoeveelheid verkeer hoofdzakelijk zijn gebaseerd op ruimtelijk- economische ontwikkelingen in Soesterberg en Amersfoort en de groei van inwoners en arbeidsplaatsen in onze regio. Ondanks vertraging in deze ontwikkeling vanwege de financiële en
- 4 - economische crisis is de ruimtelijk-economische ambitie van onze regio voor de lange termijn niet gewijzigd. Omdat de procedures mogelijk nog enkele jaren in beslag gaan nemen, lijkt het goed om het door u vast te stellen pakket aan maatregelen te toetsen op basis van het binnenkort op te leveren nieuwe regionaal verkeersmodel 2030, waarin ook de laatste trends en ontwikkelingen zijn meegenomen zoals de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Dit met als enige doel om te toetsen of de uitgangspunten over het niveau van het verkeer juist zijn en daarmee de zorgen die hierover leven in de samenleving weg te kunnen nemen. Kanttekeningen/risicobeheersing 1. Ook ProRail en UVVB moeten instemmen met een uitvoeringsvoorstel De bestuurders van de betrokken regionale overheden, verenigd in het Utrechts Verkeer en Vervoer Beraad (UVVB), zijn belast met het inzetten van de middelen voor de uitvoering van het regionale maatregelenpakket VERDER. Zij moeten dan ook instemmen met een uitvoeringsvoorstel dat door de gemeente Soest wordt voorgelegd. Aan de hand van een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) moet hiervoor nog worden aangetoond dat met de maatregelen een positieve netto contante waarde te behalen is. In het kader van de Spoorwegwet is ProRail verantwoordelijk voor aanpassingen aan het spoor en/of de overweg. ProRail moet daarom instemmen met alle wijzigingen die hierop invloed kunnen hebben en is tevens verantwoordelijk voor de uitvoering hiervan, zowel in het stationsgebied als op de Foekenlaan. 2. Voor de uitvoering van de plannen is particuliere grond benodigd die nog niet in eigendom is Bij de maatregelen rond het kruispunt Soesterbergsestraat is een groenstrook van het tankstation nodig. Daarnaast is bij de OV-Passage een deel van de tuin nodig van de Nieuweweg 112. Hierover lopen gesprekken met de eigenaren. In de kostenramingen is een inschatting gemaakt van de financiële consequenties. Er is een risico dat niet tot overeenstemming wordt gekomen of dat de kosten hoger uitvallen, omdat de onderhandelingen nog niet zijn afgerond. Voor de uitvoering van de maatregelen in het stationsgebied is verder grond nodig die in eigendom is bij ProRail en NS. Bij de autotunnel zijn de voortuinen van de woningen Ossendamweg 1 t/m 23 betrokken. Deze voortuinen zijn eigendom van de gemeente. Portaal is hierover reeds geïnformeerd. 3. Voor de uitvoering van de plannen zijn bij 14 woningen geluidsmaatregelen nodig In het kader van de Wet geluidhinder is onderzocht welk effect de maatregelen hebben op de geluidbelasting op woningen. Hieruit blijkt dat bij 13 of 14 woningen (afhankelijk van optimalisatie of de autotunnel) aan de Goudvink maatregelen getroffen moeten worden en bij 1 woning op de Birkstraat. Deze maatregelen zijn opgenomen in de kostenramingen. De bewoners van de betreffende woningen zijn hierover schriftelijk geïnformeerd. 4. Uit onderzoek blijkt dat op korte termijn een passeerspoor in Soest-Zuid niet haalbaar is De provincies Gelderland en Utrecht hebben onderzoek gedaan naar een verbetering van het samenhangende openbaar vervoernet in het gebied tussen Utrecht, Amersfoort en Harderwijk. In het onderzoek is gezocht naar haalbare oplossingen voor verbetering van het openbaar vervoer. Het zwaartepunt van deze studie lag bij de treindiensten tussen Utrecht en Den Dolder en verder, waarbij eventuele oplossingsrichtingen ook invloed kunnen hebben op de treindienst tussen Den Dolder en Baarn. Het resultaat van de studie is dat in de (financieel) haalbare oplossingsrichtingen geen maatregelen op het baanvak tussen Den Dolder en Baarn nodig zijn. Dat neemt overigens niet weg dat een passeerspoor in Soest-Zuid op langere termijn wel een mogelijkheid blijft die open wordt gehouden in andere studies, zoals OV-SAAL. In de verschillende ontwerpen is hier rekening mee gehouden door dit niet onmogelijk te maken. 5. De ontworpen uitbreiding van bushaltes is afhankelijk van de aanbesteding van het busvervoer In 2011 heeft de Provincie Utrecht wensen geformuleerd ten aanzien van het busstation. Daarbij werd uitgegaan van extra bushaltes en de komst van R-net naar Soest-Zuid. In alle varianten in het stationsgebied zijn deze aanpassingen opgenomen. Wanneer het busstation op de huidige locatie blijft, leidt dit tot het verlies van parkeerplaatsen op de Eikenlaan. Inmiddels is de provincie een aanbesteding gestart, die mogelijk ten koste gaat van buslijnen in Soest. De uitkomst van deze aanbesteding bepaalt mede hoeveel bushaltes bij NS Station Soest-Zuid noodzakelijk zijn. Op basis daarvan zal het ontwerp van het busstation in de volgende fase opnieuw bekeken worden.
- 5-6. Geen maatregelen op de Birkstraat (buiten de bebouwde kom) in beeld De onderzoeken in Soest-Zuid beperken zich tot het stationsgebied en de omgeving van het kruispunt Soesterbergsestraat/Vondellaan en Birkstraat/Vondellaan. Binnen het maatregelenpakket VERDER wordt ook gesproken over de aanpak van de Birkstraat, waarmee het deel buiten de bebouwde kom wordt bedoeld. Bij het vaststellen van het VERDER-pakket in de gemeenteraad is in oktober 2009 besloten om maatregelen op de Birkstraat in de vorm van parallelbanen niet als optie te overwegen. Na de besluitvorming over de maatregelen binnen de bebouwde kom wordt bekeken of met een eventueel restbudget nog maatregelen op de Birkstraat buiten de bebouwde kom mogelijk zijn. Aanpak/uitvoering Na besluitvorming door de gemeenteraad wordt het gekozen voorstel uitgewerkt in een uitvoeringsvoorstel aan het UVVB (in het kader van VERDER) en ProRail. Na akkoord kan de nadere uitwerking in een voorlopig ontwerp starten. Voorgesteld wordt om het project verder uit te werken in zeven deelgebieden (zie afbeelding 1). Bij deze uitwerking worden de bewoners betrokken. Voor deze fase wordt na uw besluit een nieuw Plan van Aanpak opgesteld. Uitvoering is afhankelijk van de te kiezen maatregelen voorzien tussen 2017 en 2020. Afbeelding 1; overzicht zeven deelgebieden Communicatie en participatie Iedereen die een inspraakreactie heeft ingediend of mede heeft ondertekend krijgt eind oktober of begin november persoonlijk een antwoord op de ingediende reactie conform de beantwoording in de reactienota. De reactienota is bovendien als bijlage bij dit voorstel toegevoegd en in geanonimiseerde versie bij de documentatie op de website geplaatst. Na uw besluit wordt hierover huis aan huis een nieuwsbrief verspreid. De inspraak heeft geleid tot een aantal aanpassingen in de plannen. In de reactienota is een overzicht opgenomen van alle aanpassingen aan de plannen. Samengevat gaat het om; - aanvullende veiligheidsmaatregelen in omliggende straten (zie ook 3.1); - het doorrekenen van de voorkeursvariant met het binnenkort op te leveren nieuwe regionaal verkeersmodel 2030 (zie ook 4.2) - de bereidheid om samen met de provincie en de nieuwe busvervoerder te bekijken of alternatieve busroutes voor (een deel van) de bussen door de Eikenlaan mogelijk zijn; - met NS nogmaals naar de meest actuele prognoses van het aantal benodigde parkeerplaatsen kijken; - het overnemen van een aantal ontwerpsuggesties, zoals een andere fietsroute naar basisschool de Werveling via het terrein van het tankstation en het verplaatsen van de extra rijstrook op de zuidelijke tak van de Soesterbergsestraat van de oostzijde naar de westzijde; - het afslagverbod naar de Bartolottilaan en de spitsafsluiting op de Foekenlaan in stand te houden voor vrachtverkeer;
- 6 - Evaluatie en verantwoording De uiteindelijk te treffen maatregelen worden binnen het kader van VERDER geëvalueerd. Kosten, baten, dekking Zie bijgevoegd financieel overzicht voor een totaaloverzicht van de kosten van de verschillende varianten en de dekkingsmogelijkheden. Een relevante ontwikkeling daarbij is dat de Provincie Utrecht de termijn waarop een besluit van de gemeenteraad wordt verwacht heeft vastgesteld op eind 2015. Is op dat moment niet besloten voor een ongelijkvloerse spoorkruising dan moet er rekening mee gehouden worden dat de middelen voor een autotunnel vanuit het Restbudget Randstadspoor komen te vervallen en besteed worden aan andere projecten in de provincie Utrecht. Referendabel ja/nee Nee. Soest, 29 oktober 2015. Burgemeester en wethouders van Soest, de secretaris, de burgemeester, A.R. Veenstra R.T. Metz Bijlage(n): 1. Financieel totaaloverzicht 2. Reactienota 3. Verkeerskundigde verkenning Soesterbergsestraat 4. Akoestisch onderzoek Soesterbergsestraat 5. Bomenplan Soesterbergsestraat 6. Rapportage schetsontwerp Stationsontwikkeling Soest-Zuid 7. Verkeerskundige verkenning Stationsontwikkeling Soest-Zuid 8. Busvervoer Stationsontwikkeling Soest-Zuid 9. Akoestisch onderzoek Stationsontwikkeling Soest-Zuid 10. Luchtkwaliteit Stationsontwikkeling Soest-Zuid