www.mentorinstituut.be
Weg met Napoleon erfenissen op maat! Finance Day, 1 juni 2013 2
Agenda Voorstellen justitieminister Beleidsnota 9 januari 2013 Belgisch erfrecht: ingewikkeld star niet aangepast aan de noden en gezinssituaties van vandaag 3
1. Afschaffing reserve? Behoud reserve kinderen en echtgenote Kinderen en de langstlevende echtgenoot behouden hun erfrechtelijke aanspraken (zgn. reserve) Gevolg: kinderen onterven blijft in principe onmogelijk Afschaffing reserve ouders Huidige situatie Ouders hebben een reserve (1/4 elk) bij een vooroverlijden van een kinderloos kind Vandaag is die onterving wel mogelijk via testamentaire- en huwelijkscontracten Toekomst: Ouders hebben niet langer een reserve Nog slechts 2 reservataire erfgenamen 4
2. Stiefkinderen Huidige situatieschets Stiefkinderen hebben geen bloedband met stiefouder Gevolg: geen erfrecht Oplossingen via testamenten of de zgn. stiefouderadopties Via testament: er zijn reservataire beperkingen rekening houden met kinderen in bloedverwantschap en langstlevende echtgenoot er is wel fiscale gelijkstelling inzake successierechten (3-9-27%), maar dus niet op civielrechtelijk vlak 5
2. Stiefkinderen Huidige situatieschets Oplossing via adoptie: gerechtelijk procedure reservataire beperkingen worden weggewerkt wel fiscale gelijkstelling inzake successierechten (3-9-27%) voor kinderen uit volle adoptie voor kinderen uit gewone adoptie: tarief vreemden (tot 65%) slechts verlaagd tarief: het adoptiekind is een kind van de echtgenoot van de adoptant het adoptiekind dat minstens 3 jaar hoofdzakelijk door adoptant voor zijn leeftijd van 21 jaar werd opgevoed Suggestie Het stiefkind in een testament als zijn eigen kind te beschouwen 6
3. Echtgenoten Huidige situatieschets Voorstel Echtgenoten kunnen in huwelijkscontract afspraken maken over de vereffening/verdeling bij de ontbinding van hun huwelijk Beperkt toepassingsgebied nopens de erfrechtelijke regeling ervan Heden twee uitzonderingen: 1. contractuele erfstelling 2. wet Valckeniers voor gezinnen met niet gemeenschappelijke kinderen maar niet voor de gezinswoning en de huisraad Uitbreiding erfaanspraken van de langstlevende echtgenoot via het huwelijkscontract Ook kinderloze echtparen uit een vorige relatie hebben vaak de behoefte het erfrecht onderling te beperken, wat vandaag niet in die mate kan 7
4. Verboden erfovereenkomst Huidige situatie Overeenkomsten over nog niet opengevallen nalatenschap zijn heden verboden Sanctie: nietigheid Het is verboden afspraken te maken waarbij de toekomstige nalatenschap vereffend verdeeld wordt Voorbeeld: kinderen kunnen vandaag niet aan hun reserve verzaken Enkele uitzonderingen Voorstel Tussen partners Contractuele erfstelling tussen echtgenoten Wet Valckeniers Aanwas Tussen generaties Overdracht aan kinderen in blote eigendom met voorbehoud van vruchtgebruik of in volle eigendom op last tot betaling van een lijfrente (art. 918 B.W.) In de toekomst zullen bvb. kinderen aan hun reserve kunnen verzaken 8
5. Waardering schenkingen Huidige situatie Bij samenstelling fictieve massa worden goederen ingebracht rekening houdend met de waarde op datum van overlijden Gevolg: onbillijke toestanden Voorbeeld Vader heeft 3 kinderen Samenstelling vermogen Woonhuis: 100.000 EUR + cash: 200.000 EUR = 300.000 EUR Schenking: woonhuis aan zoon (100.000 EUR) en gelden aan 2 dochters (elk 100.000 EUR) Overlijden vader Vastgoed is inmiddels 1.000.000 EUR waard Fictieve massa: alle schenkingen worden aangerekend op waarde datum overlijden Fictieve massa = 1.200.000 EUR (1.000.000 EUR + 100.000 EUR x 2) 9
5. Waardering schenkingen Voorbeeld (vervolg) Zussen vorderen recht op inkorting Meerwaarde op beschikbaar deel aangerekend Beschikbaar deel = 1/4 + deel zoon (1/4) = 600.000 EUR Reserve per zus = 300.000 EUR elk heeft al 100.000 EUR gekregen of zoon moet aan elke zus 200.000 EUR (totaal 400.000 EUR) afstaan Huidige oplossingen Voorstel Schenken in onverdeeldheid, gevolg door verdeling (dubbele akte) Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik of op last tot betaling lijfrente met tussenkomst van de andere kinderen Schenking familiale ondernemingen en aandelen (art. 140bis W.Reg.) Rekening houden met de waarde ten dage van de schenking 10
Jos Ruysseveldt Advocaat Vermogensplanning Prof. Fiscale Hogeschool Brussel Prof. Universiteit UAMS Antwerpen J. Ruysseveldt 11
Bezoek de Mentor stand voor meer info www.mentorinstituut.be
Copyright Ruysseveldt BVBA. Dit document is eigendom van Ruysseveldt BVBA voor zover niet anders aangeduid. Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit document mag worden verveelvoudigd of verspreid zonder voorafgaande toestemming van Ruysseveldt BVBA. Dit document is informatief en houdt geen enkele contractuele verbintenis in. 13