Waardegerichte inkoop: de beste koop voor de toekomst Lunchbijeenkomst PIANOo- 26 februari 2008 Antoinette Kemper 1
Voorbeeldproject waarin waardecreatie centraal staat Renovatie Ministerie van Financiën - De gehele keten in 1 contract in de markt zetten - Overdragen van bijbehorende risico s - Prestatieafhankelijke betaling tijdens exploitatie - Gunningscriterium is combinatie van prijs en kwaliteit Opdrachtgever stuurt op een zo goed mogelijke totaaloplossing 2
Wie is RebelGroup? Jong bedrijf van ca. 40 professionals Snijvlak publiek - privaat Medewerkers aan wieg gestaan van PPS-ontwikkeling Kenniscentra Projecten Beleid Twee takken van sport: Complexere inkoop en aanbestedingsprocessen (publiek, privaat) Outputsturingssystemen (publiek) Financieel-economisch perspectief Kern: lange termijn waarde-ontwikkeling Principes toepasbaar bij uiteenlopende vraagstukken 3
Lunchlezing vandaag Wie Wanneer Innovatief inkopen en aanbesteden verstoort de orde Waarom Wat Wie Wat Bestaande orde Waarom Wanneer Waarom Wat Wie Wanneer Handvat voor een nieuwe orde 4
Het waardebegrip duikt overal op Waarom Folder PIA: professioneel inkopen en aanbesteden is werken met een zichtbare meerwaarde: best value for money voor de rijksoverheid en voor de belastingbetaler Kenniscentrum PPS: meerwaarde is een kwalitatief beter eindproduct voor hetzelfde geld, of dezelfde kwaliteit voor minder geld EU Richtlijn beschrijft de economische voordeligste aanbieding als volgt: verschillende criteria kunnen een rol spelen al naar gelang de aard van de opdracht. Gedacht kan worden aan kwaliteit, technische waarde, esthetische en functionele kenmerken, after sales-service, tijdstip voor het uitvoeren van het werk en de prijs. 5
maar wat is waarde eigenlijk precies? Wat Waarde is een economische term die veel wordt toegepast in het bedrijfsleven en meer betekent dan prijs-/ kwaliteitverhouding De volgende elementen bepalen de waarde Prijs (kosten en opbrengsten) Kwaliteit Risico s Tijd 6
maar wat is waarde eigenlijk precies? Wat Opbrengsten/kwaliteit Voorbereidingsfase Realisatiefase Exploitatiefase Voorbeeld: renovatie Min Fin Alles disconteren en onder één noemer brengen Tijd Kosten voorbereidingskosten Operationele kosten kwaliteit opbrengsten risico s
zorg je ervoor dat waarde toeneemt? Factoren (value drivers) die ervoor zorgen dat de prijs daalt, kwaliteit stijgt, de levering vervroegt en/of de risico s verminderen A. Integratie van onderdelen die met elkaar samenhangen B. Definiëren van output / prestaties C. Sturing door middel van prikkels D. Weloverwogen allocatie van risico s E. Marktwerking F. Flexibiliteit Value Drivers Scope Specificeren Selecteren Contracteren Nazorg Definieren output x x Risico-allocatie x x x Sturing d.m.v. prikkels x x Marktwerking x x x Integratie van onderdelen x 8
A. Integreren onderdelen Schaalvergroting vb. Electriciteitsinkoop Ketenintegratie (LCC) vb. Renovatie Min Fin vb. Kopieerapparaat Integratie van functies vb. A2 Maastricht vb. Arbodienst 9
B. Definiëren van output / prestaties Output in plaats van input Functioneel specificeren (kies juiste abstractieniveau) vb. Gras maximaal 2 cm hoog vb. Verbinding van A naar B vb. Doorstroming, beschikbaarheid Objectenboom topniveau systeemniveau subysteemniveau Heldere outputspecificatie (goed vooraf nadenken) 10
C. Sturing dmv prikkels: gunningscriterium EMVI: - economisch meest voordelige aanbieding - Naast prijs geldt ook kwaliteit - Relatie OS (geldigheid) en BS (bonuspunten) Beoordelingssysteem Extra Kwaliteit (gewenst) variabel vb. bouwperiode Prikkel = winnen Minimum Kwaliteit (geeist) vast Output specificatie 11
C. Sturing dmv prikkels: betalingsmechanisme Betalingsmechanisme - Belangen parallelliseren - Voorkomen strategisch gedrag Betalen voor beschikbaarheid/service Output bieding wordt prestatienorm Mogelijk via bonus / malus Prestatieafhankelijk vb. korting niet gepland onderhoud vb. korting toegestane hersteltijd vb. bonus snelle afwikkeling klacht Betaling Prikkel: geld verdienen 12
D/E/F. D. Weloverwogen risico-allocatie Risico s = niet gewenste onverwachte gebeurtenissen Risico s daar neerleggen waar ze het best beheerst kunnen worden vb. Minfin: interfacerisico s vs. publiekrechtelijke risico s vb. re-integratiebureaus E. Marktwerking vb. aannemer selecteren voor verbouwing F. Flexibiliteit (bij veel onzekerheid) vb. Maasvlakte 2 13
Samenvatting A. Integratie van onderdelen die met elkaar samenhangen B. Definiëren van output / prestaties C. Sturing door middel van prikkels D. Weloverwogen allocatie van risico s E. Marktwerking F. Flexibiliteit
Barrières voor toepassing waardegerichte inkoop Onderzoek samen met Erasmus-universiteit onder gemeenten - Meetbaarheid van meerwaarde is lastig - Voordelen liggen op de lange termijn - Weerstand tegen verandering, sponsor nodig - Gebrek aan kennis - Procesmatige en beleidsmatige aanpak krijgt voorrang Barrières grotendeels oplosbaar
Tot slot Wie Wanneer Waardegerichte inkoop levert gemiddeld 15% voordeel op Wanneer? Toepassing van de principes kan in elk willekeurig inkooptraject Wie? Jullie! Wie durft? 16