Longtumoren. Wordt longkanker een chronische ziekte?
|
|
- Margaretha Anke Timmermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Parallelsessie 2.2 Longtumoren Wordt longkanker een chronische ziekte? dr. J. Widder, radiotherapeut, afdeling Radiotherapie drs. C. Van De Wauwer, chirurg, afdeling Thoraxchirurgie dr. H. Kramer, longarts, afdeling Longziekten en Tuberculose
2 Inhoud Introductie (5 min) Diagnostiek en stadiëring (10 min) Chirurgie (10 min) Radiotherapie (10 min) Nieuwe geneesmiddelen (10 min) Afronding (5 min)
3 Introductie Dank dat u hier aanwezig bent! Longkanker is een ziekte met: - hoge incidentie - veel morbiditeit - hoge mortaliteit Multidisciplinaire zorg is een must
4 Multidisciplinaire zorg Medisch specialisten: - radioloog, nucleair geneeskundige, patholoog - longarts, chirurg, radiotherapeut Onze ondersteunende zorg: - verpleegkundige, maatschappelijk werker, diëtist, psycholoog, fysiotherapeut - secretariaat Uw ondersteunende zorg: - huisarts, verpleeghuisarts, thuiszorg
5 Polikliniek Longoncologie 8-10 dagdelen spreekuur per week 4 longartsen, 1 nurse practitioner, 1 AIOS, 1 onderzoeker Toegangstijd bij spoed <1-2 dagen Diagnostisch traject: 3-6 weken, afhankelijk van benodigde onderzoeken Streven: start therapie binnen 5 weken na eerste polibezoek
6 Tumorwerkgroep Longpanel Longarts, chirurg, radiotherapeut, radioloog, nucleair geneeskundige, patholoog 1x per week op maandagmiddag Behandelend arts draagt patiënt voor Advies van de werkgroep Vergelijkbaar longpanel via teleconferencing voor ziekenhuizen uit de regio
7 Inhoud Introductie (5 min) Diagnostiek en stadiëring (10 min) Chirurgie (10 min) Radiotherapie (10 min) Nieuwe geneesmiddelen (10 min) Afronding (5 min)
8 Longkanker in NL Per jaar ruim nieuwe patiënten met longkanker 80% niet-kleincellig, ca. 20% kleincellig 62% man, 38% vrouw Belangrijkste kanker-doodsoorzaak bij mannen en bij vrouwen Bij 85% is er een verband met roken. 1-jaarsoverleving NSCLC 45% (2007), 5-jaarsoverleving 14% (2003) Bij presentatie heeft 80% reeds gemetastaseerde ziekte
9 Pathologie 1. Kleincellig longcarcinoom (SCLC) 2. Niet-kleincellig longcarincoom (NSCLC): - plaveiselcelcarcinoom (planocellulair, squamous cell) - adenocarcinoom - grootcellig ongedifferentieerd carcinoom - grootcellig neuro-endocrien carcinoom - sarcomatoïd carcinoom - etc.
10 SCLC 1. Kleincellig longcarcinoom: - snel groeiend - paraneoplastische verschijnselen - limited disease: chemo- en radiotherapie - extensive disease: chemotherapie - initieel is de reactie op chemotherapie vaak goed
11 NSCLC 2. Niet-kleincellig longcarcinoom: - meestal minder agressief dan SCLC - stadium I en II (20%): goede kans op curatieve chirurgie - stadium III: chemo- en radiotherapie - stadium IV: chemotherapie - respons op chemotherapie soms teleurstellend - somatische genmutaties (EGFR, KRAS, PI3K, EML4/ALK) bij adenocarcinoom
12 Patiënt 58-jarige vrouw A/ sinds 6 maanden pijn linker schouder en verdikkingen vingers, duimen, polsen. 2 kg afgevallen in half jaar. Geen hoest/hemoptoë, geen dyspnoe Roken: 1-2 sigaretten per dag, 1-2 pakjaren LO/ MCP 1 t/m 5 bdz., PIP 1 t/m 5 bdz., DIP 3 links en mogelijk knie rechts wat hydrops. Geen psoriasis of huidafwijkingen. Wel pitting oedeem C/ redelijk symmetrische synovitis, geduid als jicht B/ 3 mnd. behandeld met colchicine en methotrexaat, zonder apert resultaat
13 Thoraxfoto
14 CT
15 PET
16 Handen Paraneoplastische erosieve synovitis, palmaire fasciitis en polyartritis MTx gecontinueerd
17 Bronchoscopie Bronchoscopie: - geen zichtbare tumor - spoeling - TBNA - biopt lingula onder doorlichting, bloeding, gestopt Pathologie: geen diagnose
18 Endo-echografie
19 Endo-echografie (EUS) EUS: klieren subcarinaal en tracheobronchiaal links, punctie Pathologie: adenocarcinoom
20 Mutatie-analyse Adenocarcinoom, dus genmutatie-analyse verricht, middels CT-geleide punctie CT: nu ook longmetastasen rechts Pathologie: - papillair adenocarcinoom, sterk TTF-1, keratine 7 en p63 positief - activerende mutatie in exon 21 van het EGFR-gen - resistentie-mutatie in exon 20 van het EGFR-gen
21 Behandeling Start met erlotinib 1 dd 150 mg p.o. (ondanks resistentie-mutatie) Nu, na 6 maanden: - thoracaal stabiele ziekte - synovitis/fasciitis is stabiel (met MTx) - geen bijwerkingen Bij evt. progressie: afatinib?
22 Inhoud Introductie (5 min) Diagnostiek en stadiëring (10 min) Chirurgie (10 min) Radiotherapie (10 min) Nieuwe geneesmiddelen (10 min) Afronding (5 min)
23 VATS (video-assissted thoracoscopic surgery) C. Van De Wauwer
24 VATS Minimaal invasieve long chirurgie VATS Wigresectie VATS Lobectomie
25 VATS Wigresectie
26 Indicatie Diagnostiek Hoog risico patienten Metastasectomie
27 Criteria < 3 4 cm in diameter Gelokaliseerd in het buitenste 1/3 van de long Gelegen thv de fissuur Geen intrabronchiale extensie
28 Techniek Algehele anesthesie Dubbel lumen tube of bronchus blocker Epidurale katheter of PCIA Met of zonder draadlokalisatie
29 Techniek
30 VATS wigresectie
31 Draadlokalisatie
32 VATS Lobectomie
33 Indicatie Tumors < 6 cm Goedaardige pathologie Stadium Ia - Ib
34 Relatieve contra-indicaties Contra indicaties voor open lobectomie T3 T4 tumors Tumors 6 8 cm Centrale lokalisatie Neo-adjuvante chemotherapie/radiotherapie (Sleeve lobectomie)
35 Contra-indicaties Tumors > 8 cm Mediastinale invasie Discomfort van operateur
36 Types Complete VATS Volledig minimaal invasief Geen rib spreiding Monitor Assisted VATS Hybride Rib spreiding Monitor door incisie
37 Anesthesie Algehele anesthesie Dubbel lumen tube/bronchus blocker Epidurale katheter of PCIA
38 Incisies Incisie 1 Incisie 2 Incisie 3 Incisie 4 5/6 IC midclaviculair 7/8 IC achterste axillaire lijn Trocar en camera Utility incision 4-6 cm Voor latissimus dorsi IC afhankelijk van vena pulmonalis superior/inferior Onder scapula/voor latissimus dorsi Retractie long Stapler
39 Staplen van vena pulmonalis
40
41 Voordelen Minder pijn Betere longfunctie Kortere hospitalisatie Sneller herstel Adjuvante chemotherapie
42 RADIOTHERAPIE NSCLC Vroeg stadium STADIAVERDELING NSCLC (stadium I: lymfeklieren negatief) stereotactische RT bij medisch inoperabele patiënten Locaal gevorderde stadium (stadium III: positieve mediastinale lymfeklieren) stadium I stadium II stadium III stadium IV radiotherapie in combinatie met chemotherapie SCLC RT voor +/- alle stadia i.c.m. chemotherapie
43 State of the art radiotherapie voor longkanker Individualisering van de behandeling Gebruik van 4D-CT in de voorbereiding Gebruik van FDG-PET-CT in de voorbereiding Dosis escalatie in de tumor en sparen gezonde weefsels IMRT en VMAT Nieuwe technieken voor vroeg stadium longkanker Stereotactische radiotherapie
44 State of the art radiotherapie voor longkanker Individualisering van de behandeling Gebruik van 4D-CT in de voorbereiding Gebruik van FDG-PET/CT in de voorbereiding Dosis escalatie in de tumor en sparen gezonde weefsels IMRT en VMAT Nieuwe technieken voor vroeg stadium longkanker Stereotactische radiotherapie
45 Individualisering doelvolumina o.b.v. 4D-CT
46 State of the art radiotherapie voor longkanker Individualisering van de behandeling Gebruik van 4D-CT in de voorbereiding Gebruik van FDG-PET-CT in de voorbereiding Dosis escalatie in de tumor en sparen gezonde weefsels IMRT en VMAT Nieuwe technieken voor vroeg stadium longkanker Stereotactische radiotherapie
47 Integratie van functional imaging (FDG-PET) en anatomische 4D-informatie (CT) CT FDG-PET FDG-PET/CT
48 State of the art radiotherapie voor longkanker Individualisering van de behandeling Gebruik van 4D-CT Gebruik van FDG-PET/CT Dosis escalatie in de tumor en sparen gezonde weefsels IMRT en VMAT Nieuwe technieken voor vroeg stadium longkanker Stereotactische radiotherapie
49 Dosis escalatie in de tumor en sparen gezonde weefsels Intensiteitsgemoduleerde radiotherapie (IMRT; VMAT) leidt tot optimalisatie van de dosisverdeling: mogelijkheid tot dosis-escalatie sparing van gezond weefsel 3-4 velden ~ 30 segmenten ~ 360 volume-modulated arcs
50 Dosisverdeling van een IMRT bestralingsplan
51 RT-planning: conformale RT IMRT
52 State of the art radiotherapie voor longkanker Individualisering van de behandeling Gebruik van 4D-CT Gebruik van FDG-PET/CT Dosis escalatie in de tumor en sparen gezonde weefsels IMRT en VMAT Nieuwe technieken voor vroeg stadium longkanker Stereotactische radiotherapie
53 Stereotactische radiotherapie: Hoge tumorcontrole & zeer patiëntvriendelijk Stereotactische RT: 3 8 fracties, 1 2 weken behandelduur (in plaats van vroeger 35 fracties / 7 weken) Locale tumorcontrole > 95 % Pulmonale symptomen en kwaliteit van leven beter dan na conventionele radiotherapie SABR@UMCG
54 Stereotactisch Ablatieve Radiotherapie (SABR)
55 Stereotactisch Ablatieve Radiotherapie (SABR)
56 SABR & behandeling oudere patiënten Palma D et al, JCO 2010
57 SABR bij NSCLC Stadium I (inoperable patiënten) Locale controle 97.6% (84 99%) Timmerman RB et al, JAMA 2010
58 SABR versus conventionele RT bij longkanker Stadium I NSCLC Widder J et al, IJROBP 2011
59 Radiotherapie bij longkanker 4D-CT planning Integratie functional imaging (PET-CT) in RT-planning IMRT (intensiteitsgemoduleerde RT) Stereotactische radiotherapie voor vroeg stadium NSCLC Effectiviteit Patiëntvriendelijkheid
60 Inhoud Introductie (5 min) Diagnostiek en stadiëring (10 min) Chirurgie (10 min) Radiotherapie (10 min) Nieuwe geneesmiddelen (10 min) Afronding (5 min)
61 Overleving bij longkanker Tot ca slechts beschikking over conventionele chemotherapie Beroerde overleving in stadium IV (longkanker met metastasen)
62 Genmutatie Sinds 2004 opkomst van biologicals, geneesmiddelen die specifieke celeiwitten remmen, die voor tumorgroei van belang zijn Mutaties zijn verworven veranderingen in het DNA van tumorcellen (dus niet overerfbaar), die de groei stimuleren of resistentie tegen medicatie geven De biologicals doen het vooral goed bij een genmutatie van zo n celeiwit, als de tumor dus vooral groeit door een ontspoord eiwit
63 Genmutaties
64 EGFR-mutaties
65 EGFR-remming Chinese populatie, activerende EGFR-mutatie, progressievrije overleving
66 EGFR-remming Literatuurstudie: longkanker, EGFR-mutatie positief, EGFR-remmers vergeleken met chemotherapie Progressievrije overleving: - erlotinib: 13.2 mnd. - gefitinib: 9.8 mnd. - chemotherapie: 5.9 mnd.
67 EGFR-remming Overall survival
68 Resistentie tegen EGFR-remmer Bij behandeling met EGFR-remmer kan resistentie optreden door een nieuwe mutatie in de tumorcellen. Hierdoor past de erlotinib niet meer op de EGFR Afatinib is een kleiner molecuul dat dan nog wel past op EGFR
69 Remming van andere eiwitten KRAS: sorafenib PI3K: GDC-0941 mtor: everolimus
70 EML4/ALK-translocatie EML4/ALK-fusiegen zet aan tot ongecontroleerde celgroei EML4-ALK-translocatie komt voor bij ca. 5% van de patiënten Crizotinib remt gericht EML4-ALK
71 Samenvattend De EGFR-remmers gefitinib en erlotinib zijn geregistreerd voor eerstelijns behandeling van patiënten met een EGFR-mutatie Er worden veel nieuwe op eiwitten gerichte middelen getest in de kliniek, met wisselend succes Vooral patiënten met genmutaties in de celeiwitten lijken hiervan de profiteren
72 Waar gaan we naartoe?
73 Inhoud Introductie (5 min) Diagnostiek en stadiëring (10 min) Chirurgie (10 min) Radiotherapie (10 min) Nieuwe geneesmiddelen (10 min) Afronding (5 min)
74 Wordt longkanker een chronische ziekte? Nee en ja Nee: we hopen meer mensen definitief te genezen door vorderingen in de chirurgie en radiotherapie Ja: door moderne geneesmiddelen houden we patiënten met uitgezaaide longkanker (veel) langer in leven
75 Wat is een chronische ziekte? Ter vergelijking: 139 patiënten met ernstig vroegtijdig COPD Overleving per kwartiel van gemiddelde FEV1 (%voorspeld): - I 29.5% - II 21.3% - III 15.6% - IV 10.9%
76 Wat is een chronische ziekte? COPD EGFR-mutatie Blauw: longkanker zonder EGFR-mutatie, chemotherapie Rood: longkanker met EGFR-mutatie, erlotinib
77 Kortom We gaan de goede kant op met de behandeling van longkanker Maar er is nog een lange weg te gaan
78 Dank voor uw aandacht!
79 Bronnen Richtlijn Niet-kleincellig longcarcinoom (2.0) Eberhard DA et al. J Clin Oncol 2005: Goldstraw P et al. J Thorac Oncol 2007: Herbst RS et al. N Engl J Med 2008: Hersh CP et al. Chest 2004: Pao W et al. Clin Cancer Res 2009: Paz-Ares L et al. J Cell Mol Med 2010: Zhou C et al. Lancet Oncol 2011:
longtumoren stadia therapie prognose Els De Droogh Pneumologie ZNA Middelheim
longtumoren stadia therapie prognose smoking is cool!??? longtumoren > na WO II > roken en longtumoren 90 % mannen, 78% vrouwen aantal pakjaren > carcinogene stoffen in rook > asbest > radon, metalen,
Nadere informatie19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht. Longkanker. Nieuwe inzichten en aanpak. Annemieke Kreiter Nurse practitioner oncologie SKB Winterswijk
19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht Longkanker Nieuwe inzichten en aanpak Annemieke Kreiter Nurse practitioner oncologie SKB Winterswijk Met dank aan Diane Paolilli, Elizabeth Waxman en Cynthia Chernecky Cijfers
Nadere informatieOntwikkelingen longkanker en maligne mesothelioom
Ontwikkelingen longkanker en maligne mesothelioom Wat is de stand van zaken Frank Jacobs sept 2017 Disclosures Frank Jacobs (potentiële) belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatielongcarcinoom: stadiëring en behandeling
Hoe actueel is de CBO richtlijn? Niet-kleincellig longcarcinoom: stadiëring en behandeling Prof. dr. Harry J.M. Groen UMCG Groningen Wat moet er veranderen? TBNA? Plaats van EUS-FNA? Plaats van EBUS-FNA?
Nadere informatieGepersonaliseerde aanpak bij longkanker
Gepersonaliseerde aanpak bij longkanker Dr. André VERSTRAETEN Dr. Elke GOVAERTS Dienst longziekten Pneumo-oncologie - Longkanker is de belangrijkste oorzaak van kankergerelateerde mortaliteit in beide
Nadere informatieImage-guided stereotactic radiotherapy for early stage lung cancer: techniques and clinical outcomes. Samenvatting
169 Image-guided stereotactic radiotherapy for early stage lung cancer: techniques and clinical outcomes Samenvatting Radiotherapie speelt een belangrijke rol in de curatieve behandeling van patiënten
Nadere informatieThoraxchirurgie. In Tergooiziekenhuizen
Thoraxchirurgie In Tergooiziekenhuizen Waarvoor? Trauma Benigne afwijkingen Maligne afwijkingen Thorax trauma Benigne afwijkingen Pneumothorax Goedaardige tumoren Infekties Maligne afwijkingen Longcarcinoom
Nadere informatieLeven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker. Judith Herder 2017
Leven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker Judith Herder 2017 Deze presentatie Enkele feiten over kanker Wat is longkanker nou eigenlijk? Behandeling bij uitgezaaid longkanker
Nadere informatieBiologicals in de longziekten. Piet van Valenberg, longarts.
Biologicals in de longziekten. Piet van Valenberg, longarts. Biologicals Astma : anti IgE : omalizumab = Xolair Sarcoidosis : infliximab : anti-tnfalfa Bronchuscarcinoom Bronchus carcinoom Chemotherapie
Nadere informatieNiet-kleincellig Longkanker 2015. Sjaak Burgers s.burgers@nki.nl
Niet-kleincellig Longkanker 2015 Sjaak Burgers s.burgers@nki.nl Adviesraadlid Adviseur AstraZeneca Boehringer Instituut AsbestSlachtoffers Patiëntenvereniging voor Asbestslachtoffers Te bespreken: Roken
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016
Factsheet en Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Inclusie en exclusie criteria DLCA-S Inclusie Alle chirurgische
Nadere informatieDutch Lung Surgery Audit (DLSA)
Dutch Lung Surgery Audit (DLSA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA. De ontsluiting
Nadere informatieImmuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom Willemijn Theelen
Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom 15-06-2017 Willemijn Theelen w.theelen@nki.nl Risicofactoren Longcarcinoom Roken in 90% de oorzaak Passief roken : 1,2-1,3 x verhoogd
Nadere informatieCasus oncologie,, D.R., 1930
Casus oncologie,, D.R., 1930 Medische voorgeschiedenis 1992: prostatectomie wegens benigne prostaathypertrofie 2009: CVA met rechter hemiparese, volledige recuperatie 03/2013: paroxysmale VKF: echocor:
Nadere informatieBelangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal. Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc
Belangrijke kenmerken van tumoren in het spijsverteringskanaal + Nicole van Grieken, patholoog Amsterdam UMC, locatie VUmc Vragen? Inhoud Introductie Diagnostiek Biomarkers Biobanken Wetenschappelijk onderzoek
Nadere informatieBehandelingsstrategie bij het Bronchuscarcinoma. Dr. Alida Vaes Pneumologie A.Z. St.-Dimpna Geel / H. Hartziekenhuis Mol
1 Behandelingsstrategie bij het Bronchuscarcinoma Dr. Alida Vaes Pneumologie A.Z. St.-Dimpna Geel / H. Hartziekenhuis Mol 2 Type tumor APO Niet kleincellig longcarcinoom(nsclc) Kleincellig longcarcinoom
Nadere informatieSlokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht
Slokdarmresectie - Fit aan de Start Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmkanker Slokdarmkanker zit vrijwel altijd in de thoracale slokdarm Jaarlijks aantal nieuwe gevallen per 100.000
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016
Factsheet en Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Versie beheer: Datum Versie Mutatie Eigenaar 30-07-2016 2017.1 Aanpassingen
Nadere informatieLongkanker; state of the art
24 mei 2005 Jaarbeurs Utrecht Longkanker; state of the art Ivonne Schoenaker Verpleegkundig consulent oncologie Isala Klinieken / Zwolle Longkanker: The ugly facts Per jaar wordt bij 8000 nieuwe patiënten
Nadere informatieHet effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie
Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie verpleegkundige Disclosure belangen spreker Geen(potentiële)
Nadere informatiePepijn Brocken, longarts, HAGAziekenhuis, Den Haag oncologiedagen 2014
Pepijn Brocken, longarts, HAGAziekenhuis, Den Haag oncologiedagen 2014 De zorg is veranderd Patient centraal Kwaliteit van zorg Normen en criteria Registratie en transparantie Concurrentie in de zorg
Nadere informatieBasisbegrippen Oncologie
Basisbegrippen Oncologie Tumor afmeting Diagnose periode Behandel periode Preventie/interventie periode Invasie interventie Tijd Detectie drempel Van normale naar kankercel Normale cel Van celkern naar
Nadere informatiePrecisie geneeskunde in de longoncologie. Michel van den Heuvel, longarts
Precisie geneeskunde in de longoncologie Michel van den Heuvel, longarts Leerdoelen Therapie op maat bij longkanker De huidige standaardzorg bij longkanker Wat komt er aan Immuuntherapie http://www.cijfersoverkanker.nl/
Nadere informatieBronchuscarcinoom Incidentiegegevens, initiële behandeling AZ Groeninge Kris Van Oortegem Pneumologie
Bronchuscarcinoom 2002 Incidentiegegevens, initiële behandeling AZ Groeninge Kris Van Oortegem Pneumologie Bronchuscarcinoom 2002 (n=112) Kleincellig versus Niet-kleincellig kleincellig 18% niet-kleincellig
Nadere informatiePalliatieve zorg bij longkanker. Jeske Staal-van den Brekel, longarts ZGT, locatie Almelo
Palliatieve zorg bij longkanker Jeske Staal-van den Brekel, longarts ZGT, locatie Almelo Dhr E, 21-05-1943 Maart 2010:analyse dyspnoe Voorgeschiedenis: -2007 acuut myocard infarct, gevolgd door CABG -2008
Nadere informatieBehandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie
Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest
Nadere informatiePancreascarcinoom en kansen voor de toekomst
18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Pancreas Carcinoom Incidencie: 33.730 nieuwe patiënten
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLSA-DLRA) 2016
Factsheet en Longcarcinoom (DLSA-DLRA) 2016 Inclusie en exclusie criteria DLSA Inclusie Alle chirurgische thoracale (thoraxwand, pleurale, long en mediastinale) ingrepen, in te delen in: Resecties bij
Nadere informatieHenderyckx Annemie hoofdverpleegkundige dienst longziekten campus Brugge. verpleegkundig Oncologisch congres AZ Sint Jan AV 16/03/2013
Laat hem zijn sigaretje maar roken, zeggen zijn vrienden rond de toog als hij even naar buiten verdwijnt. Nu hij longkanker heeft, maakt het toch niet meer uit. verpleegkundig Oncologisch congres AZ Sint
Nadere informatieHoge precisie radiotherapie in hoofd- en halsregio. Hoe en waarom?
Hoge precisie radiotherapie in hoofd- en halsregio. Hoe en waarom? Prof. dr. D. Van den Weyngaert UZA / ZNA Middelheim Symposium Hoofd en Hals kanker - Erica Algemeen Ziekenhuis Campus Geel - 21 september
Nadere informatieCasus 1 (3) Komt op poli, laat bloedbeeld prikken Uitslag: Normaalwaarden? T.a.v. Trombopenie: waar let je op? Wat nu? Hb 3.8 L 2.
Casus 1 Man, 67 jaar, NSCLC, stadium IIIA (tumor re-long+ positieve lymfklieren mediastinum) Bezig met radiotherapie (5 weken), met wekelijks korte kuur chemotherapie Nu in 3e week, afgelopen week geen
Nadere informatieIndicatorenrapportage Ziekenhuis: Rijnstate Ziekenhuis Jaar: 2018 Totaal aantal ingevoerde patiënten
De inhoud van de basis- en indicatorenrapportages is onderhevig aan updates en aanpassingen. In dit logboek kunt u per registratie de wijzigingen in de rapportages terugvinden tot en met het vorige kalenderjaar.
Nadere informatieMoleculaire Diagnostiek binnen een routine Pathologie Laboratorium
Moleculaire Diagnostiek binnen een routine Pathologie Laboratorium Winand N.M. Dinjens Laboratorium voor Moleculaire Diagnostiek Afdeling Pathologie Josephine Nefkens Instituut (JNI) Erasmus MC, Universitair
Nadere informatieBijwerkingen en kwaliteit van leven tijdens behandeling met Tyrosine Kinase Remmers en Immunotherapie
Bijwerkingen en kwaliteit van leven tijdens behandeling met Tyrosine Kinase Remmers en Immunotherapie Marion Zimmerman Verpleegkundig specialist longkanker Onderwerpen Tki s, Immunotherpie, voor wie? Bijwerkingen
Nadere informatieZIEKTE EN BEHANDELING
Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel ZIEKTE EN BEHANDELING LONGKANKER 2 INHOUD De longen... 4 Kanker... 4 Longkanker/longvlieskanker... 5 Behandeling... 7 3 De longen Ieder
Nadere informatieStaging van het Bronchuscarcinoom
1 Staging van het Bronchuscarcinoom Dr D Coeman Pneumoloog A.Z. St.-Dimpna, Geel Staging v/h bronchuscarcinoom 2 A/ NSCLC - TNM-classification B/ SCLC - VALSG (veterans s affairs lung study group) - TNM-classification
Nadere informatieStereotactische radiotherapie voor stadium I niet-kleincellig longcarcinoom: Uitkomsten op patiënten- en populatieniveau.
Stereotactic Radiation Therapy for Stage I Non-Small Cell Lung Cancer Nederlandse titel Stereotactische radiotherapie voor stadium I niet-kleincellig longcarcinoom: Uitkomsten op patiënten- en populatieniveau.
Nadere informatieMedische Publieksacademie 4 maart 2019
4 maart 2019 YouTube 1 Ontwikkelingen in de longkankerzorg Dr. Ben Venmans, longarts Dr. Wouter van Geffen, longarts Frits Mostert, persvoorlichter MCL, moderator Programma 19.30 uur Dr. Ben Venmans: Longkanker:
Nadere informatieStage. Clin staging. Treatment. Prognosis. Diagnosis. Evaluation. Early Node. Tumour. Loc advanced Metastasis. Advanced. Surgery
Clin staging Stage Tumour Early Node Loc advanced Metastasis Advanced Treatment Surgery Diagnosis Evaluation pulmonary Chemotherapy Radiotherapy Combinations Prognosis cardiac general Univ Hospital Leuven
Nadere informatieEGFR klinische relevantie bij longkanker
EGFR klinische relevantie bij longkanker Longkanker oud Incidentie Histologie Stadiëring Behandeling roken EGFR Pathofysiologie Behandeling Varia Erik Thunnissen ethunnissen@vumc.nl 3. VIKC 2005 Incidentie
Nadere informatieHeeft chirurgie of radiotherapie nog zin bij uitgezaaide prostaatkanker?
Heeft chirurgie of radiotherapie nog zin bij uitgezaaide prostaatkanker? Wouter Everaerts Dienst urologie, Uzleuven @EveraertsW 16 september 2017 Natuurlijke evolutie van prostaatkanker PIN Gelokaliseerd
Nadere informatieLeuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde 2012 PNEUMOLOGIE. Longkanker in de huisartspraktijk kristiaan.nackaerts@uzleuven.be
Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde 2012 PNEUMOLOGIE Longkanker in de huisartspraktijk kristiaan.nackaerts@uzleuven.be Longkanker voor de huisartspraktijk Epidemiologie Etiologie Vroegtijdige detectie
Nadere informatieGebruik van nieuwe technieken in de moleculaire pathologie. John Hinrichs, klinisch moleculair bioloog
Gebruik van nieuwe technieken in de moleculaire pathologie John Hinrichs, klinisch moleculair bioloog Gebruik van nieuwe technieken in de moleculaire pathologie 1. Introductie moleculaire pathologie 2.
Nadere informatieOesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling. Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019
Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019 Anatomie oesophagus/ maag Symptomen oesophaguscarcinoom Diagnostiek Behandeling oesophaguscarcinoom Postoperatieve
Nadere informatieLokaal-Gevorderd Niet-KleinCellig LongCarcinoma (LA-NSCLC)
Lokaal-Gevorderd Niet-KleinCellig LongCarcinoma (LA-NSCLC) vrouw, 54j, 30 pakjaren toevallige vondst tumoraal letsel rechter longbk CT: letsel apicaal in rechterbk, tegenaan de pleura klierpakket rechts
Nadere informatie13-17 maart Programma
13-17 maart 2016 Programma ZONDAG 13 MAART 2016 18:45 19:15 Pubquiz Chemo gerelateerde onderwerpen Targeted therapies Immunotherapie Chirurgie Pathologie MAANDAG 14 MAART 2016 Tijd Lezingen Spreker(s)
Nadere informatieBronchoscopie bij de diagnostiek en stadiëring van het bronchuscarcinoom : rol van nieuwe navigatietechnieken. Dr. Annelies Janssens Longarts
Bronchoscopie bij de diagnostiek en stadiëring van het bronchuscarcinoom : rol van nieuwe navigatietechnieken Dr. Annelies Janssens Longarts Diagnose Stadiëring Duidelijke histologische diagnose Hoe uitgebreid
Nadere informatieResultaten op tafel voor longkanker
17 maart 2017 Resultaten op tafel voor longkanker Franz Schramel Jos Kroon DISCLOSURE: SPREKERS BELANGEN Sprekers hebben voor deze bijeenkomst geen (potentiële) belangenverstrengeling met (commerciële)
Nadere informatieBelangrijkste punten van deze folder:
Longkanker: wat nu? HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum Leiden - Den Haag (UKC). De belangrijkste
Nadere informatieMediastinale Lymfeklier Diagnostiek. Vrijdag 18 maart Kennismakers
Mediastinale Lymfeklier Diagnostiek Vrijdag 18 maart 2011 Kennismakers Toelichting De afdelingen heelkunde van het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen en cardio-thoracale chirurgie van het UMC St Radboud
Nadere informatieEvolutie van 10 jaar oncologie:
Evolutie van 10 jaar oncologie: Therapeutische nieuwigheden in de radiotherapie Dr. Katrien Erven 1 Inleiding DOEL in de radiotherapie Voldoende hoge dosis aan doelvolume Sparen normale weefsels Lokale
Nadere informatiePresentatie over Longkanker voor het. Julius Janssen Jolanda van der Mee CWZ Maart 2019
Presentatie over Longkanker voor het Julius Janssen Jolanda van der Mee CWZ Maart 2019 Nieuwe patiënten met niet-kleincellige longkanker (incidentie) Longkanker: de feiten Aantal nieuwe longkankergevallen
Nadere informatieNieuwe doelgerichte behandeling van longkanker
Klinische les Nieuwe doelgerichte behandeling van longkanker Harry J.M. Groen, Thijo J.N. Hiltermann, Ed Schuuring en Wim Timens Dames en Heren, Bij ongeveer 10% van de patiënten met een adenocarcinoom
Nadere informatieAfstemming meting Indicatoren richtlijn niet-kleincellig longcarcinoom gemeten in de IKO en IKN regio
Afstemming meting Indicatoren richtlijn niet-kleincellig longcarcinoom gemeten in de IKO en IKN regio Achtergrond Naar aanleiding van het gereedkomen van de richtlijn niet-kleincellig longcarcinoom: stadiëring
Nadere informatieMaligne pleura exsudaat
Maligne pleura exsudaat Regionale richtlijn IKL, Versie: 1.1 Laatst gewijzigd : 25-10-2005 Methodiek: Consensus based Verantwoording: IKL werkgroep bronchuscarcinomen Inhoudsopgave Algemeen...1 Diagnostiek...2
Nadere informatiePatiënteninformatie. Longkanker
Patiënteninformatie Longkanker Inhoudsopgave Pagina Wat is longkanker? 4 Onderzoek en diagnose 4 De meest voorkomende onderzoeken. 5 Behandeling 7 De meest voorkomende behandelmethoden 8 Revalidatie 9
Nadere informatieVroegstadium borstkanker Medicamenteuze behandeling. Jan Drooger Internist-oncoloog Huisartsensymposium 20 september 2017
Vroegstadium borstkanker Medicamenteuze behandeling Jan Drooger Internist-oncoloog Huisartsensymposium 20 september 2017 Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Nothing to disclose Voor
Nadere informatieOntwikkelingen immuuntherapie. C. Steendam C. van der Leest
Ontwikkelingen immuuntherapie C. Steendam C. van der Leest Inhoud Het immuunsysteem De kanker immuniteit cyclus Checkpoint remmers Niet-kleincellige longkanker Kleincellige longkanker (SCLC) Longvlieskanker
Nadere informatie- incidentele bevinding zonder klachten - weigering van chirurgische behandeling - slechte algehele conditie waardoor chirurgie niet verantwoord is
Auteur Soort studie Aantal patiënten Lee 2013 Qurashi Systematic review 1999-2011 Systematic review 1999-2011 Radiotherapie / Chirurgie (meestal gevolgd door ) 377 Conservatief waaronder Inclusiecriteria
Nadere informatieBossche Samenscholingsdagen MAMMACARCINOOM 2.0
Bossche Samenscholingsdagen MAMMACARCINOOM 2.0 3-10-2014 Dr. M. (Maud) Bessems Chirurg-oncoloog JBZ Malaga DOELSTELLING Update van de huidige standaard in zorg rondom het mammacarcinoom Sneak preview in
Nadere informatieInformatie over. Neuro Endocriene Carcinomen. neuro-endocriene carcinomen (NEC) elke NEC is anders
NET-groep Neuro Endocriene Carcinomen elke NEC is anders Informatie over neuro-endocriene carcinomen (NEC) patiëntenfolder Stichting NET-groep www.net-kanker.nl 1 Deze folder gaat over het neuro-endocriene
Nadere informatie(Neo)adjuvante chemotherapie bij het rectumcarcinoom. Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam
(Neo)adjuvante chemotherapie bij het rectumcarcinoom Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam Adjuvante chemotherapie bij rectumcarcinoom in Nederland Geloof Gewoonte Evidence-based medicine
Nadere informatieBehandeling van dikke
Behandeling van dikke Item 1 Item 2 Item 3 darmkanker Annelies Holvoet Donderdag 24/05/2018 > DD/MM/JJJJ Titel van d Dikke darmkanker Ontstaan Behandeling Preventie Dikkedarmkanker in Vlaanderen Jaarlijks
Nadere informatieAandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling
Status bepaling: 99,4% Aandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling Vóór het starten van de behandeling
Nadere informatieEen patiënte met een dikke buik. Tumor werkgroep gynaecologische oncologie Henriette Arts, Boelo Poppema en Henriette van Geffen
Een patiënte met een dikke buik Tumor werkgroep gynaecologische oncologie Henriette Arts, Boelo Poppema en Henriette van Geffen Een patiënte met een dikke buik Mevrouw X komt bij de huisarts. Sinds kort
Nadere informatieRadiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom. Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013
Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013 inleiding casus heden toekomst radiotherapie en new drugs Inleiding Wat doet
Nadere informatieOncologie, oncogenese en kankerzorg. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 27 september 2014
Oncologie, oncogenese en kankerzorg Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 27 september 2014 Oncologie Deel van de geneeskunde dat kanker bestudeert en probeert te genezen Medische wetenschap
Nadere informatieKWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: BORSTKANKER Fase 1: validatie van de individuele resultaten Ziekenhuis 86
1 KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: BORSTKANKER Fase 1: validatie van de individuele resultaten Ziekenhuis 86 2 1. BESCHRIJVENDE STATISTIEK Tabel 1: Invasieve borstkanker en ductaal carcinoma in situ
Nadere informatieBeeldvorming bij gemetastaseerd mamma- en longcarcinoom Sebastiaan Franken, Fellow mammaradiologie Jeroen Bosch Ziekenhuis
Beeldvorming bij gemetastaseerd mamma- en longcarcinoom Sebastiaan Franken, Fellow mammaradiologie Jeroen Bosch Ziekenhuis Casper van Everdingen, radioloog in het Diakonessenhuis Utrecht Disclosure belangen
Nadere informatieCHAPTER 8. Samenvatting
CHAPTER 8 Samenvatting 108 Chapter 8 Samenvatting 109 Samenvatting Jaarlijks wordt wereldwijd bij 1,2 miljoen mensen de diagnose longkanker gesteld en overlijden 1,1 miljoen mensen aan deze ziekte. Hiermee
Nadere informatieBASISPRINCIPES VAN KANKER
BASISPRINCIPES VAN KANKER Prof.dr. D.J. Ruiter Afdeling Pathologie Cursus Introductie in de Fundamentele en Klinische Oncologie HET BEGRIP KANKER? a.alle gezwelgroei b.alle kwaadaardige gezwelgroei c.alle
Nadere informatieSlokdarm resectie. MDL onderwijs, M. de Maat, chirurg
Slokdarm resectie MDL onderwijs, 11-03-2019 M. de Maat, chirurg Incidentie NL: 2850 patiënten per jaar ongeveer 50% operabel. Jaarlijks aantal nieuwe gevallen per 100.000 Nederlanders: 1990: ~5 2016: ~10
Nadere informatieImmunotherapie: nieuwe behandeloptie bij gemetastaseerd longkanker. Jeske Staal-van den Brekel, longarts
. Immunotherapie: nieuwe behandeloptie bij gemetastaseerd longkanker Jeske Staal-van den Brekel, longarts Survival (%) Overall survival in NSCLC: Evolution over time First-line treatment of advanced NSCLC
Nadere informatieCasus Keuzes in de behandeling van slokdarmkanker
Casus Keuzes in de behandeling van slokdarmkanker Prof. dr. Mark van Berge Henegouwen, chirurg Dr. W.J. Eshuis, chirurg L. Noteboom, verpleegkundig specialist Amsterdam UMC, locatie AMC 8 e Inhoud Presentatie
Nadere informatieSarcoma State of the art deel 2
19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht Sarcoma State of the art deel 2 Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Osteosarcoom Osteosarcoom is een primaire botkanker die zijn
Nadere informatieFactsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2018
Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2018 NBCA 2018.3 Registratie gestart: 2009 Datum Versie Mutatie Eigenaar 01-07-2016 2017.1 Aanpassingen conform indicatorendagen juli DICA 2016. Verwijderen
Nadere informatiePlenaire voordrachten. Titel Update techniek en protocollen: blanco (HR)CT. Spreker Dr. I.J.C. Hartmann, Maasstad Ziekenhuis.
Plenaire voordrachten Titel Update techniek en protocollen: blanco (HR)CT Spreker Dr. I.J.C. Hartmann, Maasstad Ziekenhuis Duur 20 minuten Level 2 = AIOS betreffende differentiatie, algemeen radiologen
Nadere informatieBorstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg
Borstcentrum Bernhoven Yvonne Paquay Chirurg Klachten van de borst? Verwijzing naar het borstcentrum voor analyse en zonodig behandeling 2 3 4 Verwijsredenen: > Knobbeltje voelbaar > BOBZ (de bus) > Controle
Nadere informatieStaat de radiotherapie indicatie ook vast na een complete respons op NAC?
Staat de radiotherapie indicatie ook vast na een complete respons op NAC? Nina Bijker, radiotherapeut AMC BBB symposium 7 september 2017 No conflict of interest Focus op postmastectomie radiotherapie (PMRT)
Nadere informatieLongkanker, welke vorm heb ik?
Longkanker, welke vorm heb ik? (Begrijpen van het pathologieverslag) Title onius autem luctus fatiguis leva. Vit caput suum et sic ait quicumce que es domne vade discumb etpula. Patiënteninformatie Deze
Nadere informatieUitleg over de interpretatie van de grafiek : De resultaten worden weergegeven via een trechtertechniek (= Funnel plot).
Het H.-Hartziekenhuis scoort bij het Vlaams Indicatoren Project! Het initiatief voor het Vlaams Indicatoren Project (VIP²) gaat uit van de Vlaamse overheid, de Vlaamse vereniging van hoofdartsen en de
Nadere informatieOntwikkelingen bij de chirurgie van het slokdarm- en maagcarcinoom
Ontwikkelingen bij de chirurgie van het slokdarm- en maagcarcinoom Mark I. van Berge Henegouwen Chirurg, slokdarm en maagchirurgie Amsterdam UMC, locatie AMC GIOCA GE oncologisch congres, AMC 18 jan 2019
Nadere informatieFactsheet NABON Breast Cancer Audit (NBCA)
Factsheet NABON Breast Cancer Audit () [1.0.; 15-09-] Registratie gestart: 2011 Als algemene voorwaarde voor het meenemen van een patiënt in de berekening van de kwaliteitsindicatoren is gesteld dat ten
Nadere informatieIMMUNOTHERAPIE BIJ LONGTUMOREN
IMMUNOTHERAPIE BIJ LONGTUMOREN HET GLAS IS NIET LANGER LEEG Paul Germonpré Pneumoloog Oncoloog geintegreerd Kankercentrum Gent Klinische Studiedienst Oncologie Disclaimer In the past I received unrestricted
Nadere informatieCasus: Lokaal gevorderd Pancreascarcinoom (LAPC) Olivier Busch HPB Chirurg, AMC Amsterdam Voorzitter DPCG
Casus: Lokaal gevorderd Pancreascarcinoom (LAPC) Olivier Busch HPB Chirurg, AMC Amsterdam Voorzitter DPCG no disclosures Olivier Busch HPB Chirurg, AMC Amsterdam Voorzitter DPCG Pancreascarcinoom Slechte
Nadere informatieMogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom. Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam
Mogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam Amsterdam, 19 Januari 2018 Pancreascarcinoom Slechte prognose (5 jaars-overleving,
Nadere informatiec-met amplificatie/ exon14 skippingpatiënt L. Hijmering/Harry J M Groen Longarts UMCG
c-met amplificatie/ exon14 skippingpatiënt L. Hijmering/Harry J M Groen Longarts UMCG Voorgeschiedenis 2000 Femoralis stent. 2016 ct2bn3m1b adenocarcinoom van de long uitgaande van de LBK met o.a. hersenmetastasen
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse samenvatting Longkanker is een ziekte waaraan jaarlijks in Nederland ongeveer evenveel mensen overlijden als borst-, prostaat- en darmkanker bij elkaar. Ondanks de
Nadere informatie