Heeft chirurgie of radiotherapie nog zin bij uitgezaaide prostaatkanker?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Heeft chirurgie of radiotherapie nog zin bij uitgezaaide prostaatkanker?"

Eva Michiels
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Heeft chirurgie of radiotherapie nog zin bij uitgezaaide prostaatkanker? Wouter Everaerts Dienst urologie, 16 september 2017

2 Natuurlijke evolutie van prostaatkanker PIN Gelokaliseerd Lokaal uitgebreid Metastatisch Overlijden Maligne transformatie Lokale invasie Metastatische transformatie

3 Prostaatkanker stadium bij diagnose Siegel R, et al. CA Cancer J Clin 2016

Huggins Nobel lecture December 13, 1966 despite regressions of great

4 Hormonale therapie in gemetastaseerd prostaatkanker Al meer dan halve eeuw standaardtherapie voor M+ Pca Charles B. Huggins Nobel lecture December 13, 1966 despite regressions of great magnitude, it is obvious that there are many failures of endocrine therapy to control the disease

5 Gepersonaliseerde zorg in gemetastaseerd prostaatkanker Gepersonaliseerde zorg Gemetastaseerd prostaatkanker Hormoontherapie + chemo Systeemtherpie + lokale behandelingen Chemo Hormoontherapie immunotherapie Genetica, beeldvorming

6 Gemetastaseerde prostaatkanker: definities Metastasen van prostaatkanker: timing De novo gemetastaseerd: Primaire tumor niet behandeld Recidief metastasen na behandeling primaire tumor

7 Metastasen van prostaatkanker: lokalisatie Uitzaaiingen van prostaatkanker Lymfeklieren: - bekken: lokaal gevorderd - buiten bekken: gemetastaseerd Bot Viscerale meta s: - long - lever - andere organen

8 Gemetastaseerde prostaatkanker: definities Metastasen van prostaatkanker: aantal Gelokaliseerd Pca (geen metastasen) Oligometastasen Polymetastasen Hellman, J Clin Oncol, 1995

9 Behandelingsmodaliteiten Klinische stadia van PCa prostaatkanker Gelokaliseerd Biochemisch recidief Metastatisch, hormoongevoelig Metastatisch CRPC (castratieresistent) HT? HT? Chrirugie Chrirugie Docetaxel Hormoontherapie (HT) Docetaxel/ cabazitaxel Radiotherapie Radiotherapie Abiraterone Abiraterone Opvolgen Opvolgen? Chrirugie Enzalutamide Radium 223 Radiotherapie Denosumab/ Z Zoledronic acid PCA specifieke mortaliteit Mortaliteit van co-morbiditeiten CRPC: castration-resistant prostate cancer years +

10 Lokale behandeling van de prostaat bij metastasen?

11 Heeft lokale behandeling nog zin bij gemetastaseerde tumoren? Lessen van andere tumoren? Cytoreductieve nefrectomie Colorectale tumoren

Beperkte metastasen Uitgebreide metastasen De novo Na lokale behandeling

12 Patiënten met metastasen na vroegere lokale behandeling hebben betere overleving! Beperkte metastasen Uitgebreide metastasen De novo Na lokale behandeling De novo Na lokale behandeling MEDIANE OVERLEVING MET HORMOONTHERAPIE 5 Jaar 8 Jaar MEDIANE OVERLEVING MET HORMOONTHERAPIE 3 Jaar 4,5 Jaar

13 Argumenten pro behandeling van de lokale tumor Betere lokale symptoomcontrole 2/3 patiënten met metastatische ziekte hebben symptomen van de lokale tumor Hormoontherapie heeft beperkte invloed op lokale tumor Verwijderen van persisterende bron van toekomstige uitzaaiingen Betere respons op systemische behandelingen

14 Betere lokale symptoomcontrole Lokale prostaatbehandeling Lokale complicaties bi CRPC Radicale prostatectomie (n=45) 20% EBRT (n=45) 47% Geen lokale therapie (n=173) 54% Won AC et al. BJUint 2013

15 Radiotherapie bij patiënten met lymfeklieruitzaaiingen. N+M0 patiënten STAMPEDE controle arm Betere overleving bij bestraling van de lokale tumor (+HT) versus enkel hormoontherapie James N, et al JAMA Oncol 2016

16 Lokale therapie bij mannen met gemetastaseerd prostaatkanker Mannen met gemetastaseerd prostaatkanker hebben betere overlevingskansen als systemische therapie (HT) gecombineerd wordt met lokale therapie (RP of RT) Culp et al eur urol 2014 Gratzke et al Eur Urol 2014 Rusthoven et al JCO 2016

17 Lokale behandelingen bij gemetastaseerde patiënten: enkel in STUDIEVERBAND Wel aanwijzingen maar nog geen wetenschappelijk bewijs (Steuber 2017 Eur Urol focus) Onnodige risico s (operatie, incontinentie, lymfoedeem) Primum non nocere! Vermoedelijk niet voordelig bij iedere patiënt Noodzaak om de biologie van de verschillende subtypes prostaatkanker beter begrijpen Intelligente integratie van multimodale behandelingen Gepersonaliseerde zorg

18 Lopende studies ivm lokale behandeling in M+ PEACE 1 Patiënten met de novo gemetastaseerd prostaatkanker RAMPP Patiënten met de novo oligo gemetastaseerd prostaatkanker R A N D O M I S A T I E R ADT +/- docetaxel ADT +/- docetaxel + Abi (1000mg)+ preni (5mg) ADT +/- docetaxel + Lokale radiotherapie ADT +/- docetaxel + Abi (1000mg)+ preni (5mg) + Lokale radiotherapie Standaardtherapie Standaardtherapie + RP met elnd Co primaire eindpunten: - Algemene overleving - Progressievrije overleving Co primaire eindpunten: - Kanker specifieke overleving - Levenskwaliteit

19 Is het zinvol metastasen te behandelen met radiotherapie of chirurgie?

20 Zowel de lokale tumor als metastasen zelf geven aanleiding tot nieuwe metastasen Gundem et al. Nature 2015

21 Rationale voor metastase gerichte therapie Rationale voor metastase gerichte therapie (MDT) Door de nieuwe beeldvormingstechnieken vinden we steeds meer oligometastatische patiënten. Metastasen kunnen zelf verder metastaseren. Systeemtherapie kan de ziekte stabiliseren maar niet genezen en gaat gepaard met heel wat neveneffecten MDT bij de geselecteerde patiënten kan aanleiding geven tot Betere overlevingskansen Minder nood aan en neveneffecten van systeemtherapie

22 Gemetastaseerde prostaatkanker: definities Welke patiënten komen in aanmerking? Oligometastasen Polymetastasen JA NEE

23 NEE JA Gemetastaseerde prostaatkanker: definities Welke patiënten komen in aanmerking? De novo gemetastaseerd: Primaire tumor niet behaneld Recidief metastasen Na behandeling primaire tumor

24 Stereotactic body radiotherapie for oligometastatic prostate cancer ¼ heeft een langdurige respons Bij de helft van de patiënten kunnen we ADT uitstellen Snelle recidieven: Topje van de ijsberg? Patiëntselectie is cruciaal! Tumorbiologie versus topologie Studies! Ost P. et. Al. Eur Urol 2016

25 Take home messages Take home messages Lokale behandeling van de primaire tumor in mannen met gemetastaseerd prostaatkanker Geeft betere lokale symptoomcontrole Aanwijzingen voor betere overleving Veroorzaakt neveneffecten Niet iedereen heeft voordeel NOOD aan goede studies

26 Take home messages Metastase gerichte therapie: Take home messages Patiënten met beperkt aantal metastasen na behandeling van primaire tumor Is veilig en heeft een aanvaardbare morbiditeit Kan progressie (en gebruik van ADT) uitstellen Voordelen MDT versus nieuwe systeemtherapie NOOD aan goede studies

Vergelijkbare documenten

(Very) High-risk prostaatcarcinoom: belang van multimodale behandeling?

Sint-Joris-Winge 14 september 2016 (Very) High-risk prostaatcarcinoom: belang van multimodale behandeling? dr. Lodewijk Van Wynsberge Definitie D Amico: indeling PCA volgens risico op metastasering en