De indicatoren omtrent borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn :

Transcriptie

1 Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009 werd bij 9417 nieuwe patiënten borstkanker gediagnosticeerd, waarvan 5533 in het Vlaamse Gewest. Binnen het VIP²-project werd de focus in het domein oncologie dan ook in eerste instantie gelegd op borstkanker, als één van de meest belangrijke doodsoorzaken. De indicatoren omtrent borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn : 1. Statusbepaling van eostrogeen, progesteron en HER2 2. Cytologische of histologische beoordeling van maligniteit 3. Two-view mammografie en echografie 4. Multidisciplinaire benadering 5. Radiotherapie na borstsparende behandeling 6. Borstsparende chirurgie 7. Aanvullende hormonale therapie 8. Chemotherapie 9. Systemische behandeling 10. Neoadjuvante systemische behandeling vóór heelkundige ingreep 11. Vijfjaarsoverleving 12. Ziektespecifieke vijfjaarsoverleving

2 Indicator borstkanker 1 Proportie vrouwen met borstkanker bij wie een bepaling van de oestrogeen-, progesteron- en HER2-status werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling. De oestrogeen- en progesteronstatus hebben een voorspellende waarde voor het nut van endocriene behandelingsvormen bij zowel nieuw gediagnosticeerde borstkankers als bij metastases. Ook de HER2-status is van grote klinische waarde bij borsttumoren voor het identificeren van de patiënten die te behandelen zijn mettrastuzumab of lapatinib. Binnen In het St.-Franciskus Ziekenhuis wordt bij 98,2% van de vrouwen waarbij borstkanker wordt gediagnosticeerd, de oestrogeen-, progesteron- en HER2-waarden bepaald voor enige systematische behandeling. Hiermee scoort het St.-Franciskus Ziekenhuis ruim boven de door de Vlaamse overheid opgelegde streefnorm van 90%-100%

3 Indicator borstkanker 2 Aandeel vrouwen met borstkanker waarbij, voorafgaandelijk aan de chirurgische ingreep, een cytologische en/of histologische beoordeling van het tumorweefsel gebeurt. Bij tumorweefsel waarvan men, op basis van enkel klinisch onderzoek, beeldvorming of cytologisch onderzoek, vermoedt dat het kwaadaardig is, zou de maligniteit histologisch bevestigd moeten worden vooraleer er enige vorm van chirurgische ingreep plaatsvindt. De Vlaamse overheid stelt hier een richtnorm van 80%-95% voorop. Binnen het St.-Franciskus Ziekenhuis gebeurt bij 89,3% van de vrouwen met borstkanker een cytologisch en/of histologische beoordeling van het tumorweefsel, voorafgaand aan de chirurgische ingreep.

4 Indicator borstkanker 3 Aandeel vrouwen met een nieuw gediagnosticeerde borstkanker met cstadium I-III die een two-view mammografie en een echografie van de borst ondergingen binnen de drie maanden voorafgaand aan de chirurgische ingreep. Mammografie blijft een van de primaire middelen om een palpabele massa in de borst of andere signalen van een borstaandoening te onderzoeken. Echografie is meer en meer een belangrijk instrument om palpabele massa in de borst met een dicht borstweefsel te onderzoeken en/of om het mammografisch onderzoek te vervolledigen. Een two-view mammografie zou uitgevoerd moeten worden als onderdeel van een drievoudig onderzoek: klinisch onderzoek, beeldvorming en weefselonderzoek in een gespecialiseerd centrum voor borstonderzoek. De Vlaamse overheid stelt hierbij een streefnorm van 90%-100% voorop. Binnen het St.-Franciskus Ziekenhuis onderging 94,2% van de vrouwen met een nieuw gediagnosticeerde borstkanker met cstadium I-III een two-view mammografie en een echografie van de borst binnen de drie maanden voorafgaand aan de chirurgische ingreep.

5 Indicator borstkanker 4 Aandeel patiënten dat, binnen de 8 weken na het vaststellen van de diagnose van borstkanker, besproken is op een multidisciplinair oncologisch consult (MOC) ten opzichte van incidentiedatum biopsie, opgesplitst per stadium. Een multidisciplinaire benadering wordt beschouwd als een efficiënte, kosteneffectieve aanpak voor vrouwen met borstkanker. De voordelen van een multidisciplinair team omvatten verhoogde overlevingskans, toegenomen tevredenheid bij de patiënt over de zorgverlening, een verhoogde perceptie over de zorg als proces en meer toegang tot informatie, inclusief psychosociale en praktische ondersteuning. De Vlaamse overheid stelt hier een streefnorm voorop van 90%-100%. Binnen het St.-Franciskus Ziekenhuis wordt 85.2% van de patiënten binnen de 8 weken na het vaststellen van de diagnose van borstkanker, besproken op een multidisciplinair oncologisch consult (MOC).

6 Indicator borstkanker 5 Aandeel vrouwen met borstkanker die radiotherapie kregen na borstsparende chirurgie. Bij vrouwen in een vroeg stadium van borstkanker is aanvullende radiotherapie aangewezen na borstsparende chirurgie. Studies tonen aan dat er een aanzienlijke en significante daling van lokaal herval is, na aanvullende radiotherapie na borstsparende chirurgie. Vanuit de Vlaamse overheid wordt dan ook een streefnorm voorop gesteld van 90%. Binnen het St.-Franciskus Ziekenhuis kreeg 94,3% van de vrouwen aanvullende radiotherapie na een borstsparende ingreep.

7 Indicator borstkanker 6 Aandeel vrouwen die een heelkundige behandeling kregen voor borstkanker, c-stadium I of II, waarbij borstsparende chirurgie werd uitgevoerd. Borstsparende heelkunde, gevolgd door radiotherapie geeft dezelfde resultaten inzake het onder controle houden van lokale tumoren, de tijd tot herval en de algemene overlevingskans, als de radicale borstamputatie bij vrouwen met borstkanker in stadium I of II en die in aanmerking komen voor borstsparende heelkunde. Binnen het St.-Franciskus Ziekenhuis kreeg 69,43% van de vrouwen een borstsparende operatie. Ter info c-stadium I: een tumor kleiner dan twee centimeter zonder uitzaaiingen c-stadium II: een tumor tussen de twee en vijf centimeter groot, met eventueel uitzaaiingen naar de lymfeklieren in de oksel, maar verder geen uitzaaiingen; c-stadium III: de tumor is groter dan vijf centimeter, met eventueel uitzaaiingen naar de lymfeklieren in de oksel. De tumor valt ook onder dit stadium als hij kleiner is, maar door de huid naar buiten komt. Of als hij vastzit aan de borstwand. In beide gevallen is de kans groot dat er ook uitzaaiingen elders in het lichaam zijn; c-stadium IV: een tumor met aangetoonde uitzaaiingen naar andere plekken in het lichaam.

8 Indicator borstkanker 7 Aandeel vrouwen met een pt2-pt3 borstkanker die, na de heelkundige behandeling, een aanvullende hormonale therapie krijgen binnen de 9 maanden na chirurgische verwijdering. De keuze voor adjuvante hormonale behandeling voor invasieve borstkanker wordt aangestuurd door de hormonale gevoeligheid, het risicoprofiel van de tumor, leeftijd, stadium van menopauze en comorbiditeit van de patiënt. Omdat hormonale behandeling in het algemeen wordt voorgeschreven na het beëindigen van de chemotherapie, stelt het panel van experts een interval van 9 maanden voor tussen de heelkundige behandeling en het opstarten van de endocriene behandeling. De streefnorm wordt hier door de Vlaamse overheid gelegd op 80%. Binnen het St.-Franciskus Ziekenhuis kreeg 69,43% van de vrouwen een borstsparende operatie.

9 Indicator borstkanker 8 Aandeel vrouwen met pt2-t3 borstkanker die adjuvante chemotherapie krijgen binnen de vier maanden na een chirurgische verwijdering van de tumor. De keuze voor aanvullende systemische behandeling bij invasieve borstkanker zou aangestuurd moeten worden op basis van de hormonale gevoeligheid, het risicoprofiel van de tumor, leeftijd, stadium van menopauze en comorbiditeit van de patiënt. Er werd een betere 10-jaars ziektevrij score vastgesteld bij patiënten met een kanker in een vroeg stadium die aanvullend werden behandeld met anthracycline-gebaseerde chemotherapie, vergeleken met patiënten die niet met chemotherapie werden behandeld. Ook scoorden de lange termijnmetastasering (op tien jaar) beter in de actieve behandelingsgroep. Binnen het St.-Franciskus Ziekenhuis kreeg 41,1% van de vrouwen binnen de 4 maanden na een chirurgische verwijdering van de tumor, chemotherapie. Hiermee scoor thet St. Franciskus ziekenhuis binnen de Vlaamse streefwaarden van 35% tot 55%.

10 Indicator borstkanker 9 Aandeel vrouwen met een gemetastaseerde borstkanker (c- of p-stadium IV) die een systemische therapie kregen. Chemotherapie is aangewezen bij vrouwen die niet vatbaar zijn voor hormonale behandeling of met HRnegatieve gemetastaseerde borstkanker, met een snel evoluerend, symptomatisch of levensbedreigend karakter. Meerdere systematische reviews blijven drukken op een evaluatie van verschillende vormen van chemotherapie voor vrouwen met gemetastaseerde borstkanker. Vnauit de Vlaamse overheid wordt de richtnorm hier op minimum 80% gelegd. Binnen het St.-Franciskus Ziekenhuis kreeg 100% van de vrouwen met een gemetastaseerde borstkanker een systematiscxhe therapie. Ter info stadium I: een tumor kleiner dan twee centimeter zonder uitzaaiingen stadium II: een tumor tussen de twee en vijf centimeter groot, met eventueel uitzaaiingen naar de lymfeklieren in de oksel, maar verder geen uitzaaiingen; stadium III: de tumor is groter dan vijf centimeter, met eventueel uitzaaiingen naar de lymfeklieren in de oksel. De tumor valt ook onder dit stadium als hij kleiner is, maar door de huid naar buiten komt. Of als hij vastzit aan de borstwand. In beide gevallen is de kans groot dat er ook uitzaaiingen elders in het lichaam zijn; stadium IV: een tumor met aangetoonde uitzaaiingen naar andere plekken in het lichaam.

11 Indicator borstkanker 10 Aandeel vrouwen met een operabele borstkanker (ct2-t3 N0N1 M0) die een neoadjuvante systemische behandeling kregen voor het uitvoeren van een borstsparende chirurgie. Preoperatieve behandeling verhoogt de kans op borstsparende chirurgie door het krimpen van de tumor vóór de chirurgische ingreep, maar gaat gepaard met een toename van locoregionaal herval. Bij vrouwen met unifocale operabele tumoren die te groot zijn om een borstsparende ingreep mogelijk te maken, moet het verkleinen van de tumor met neoadjuvante systemische therapie overwogen worden.

12 Indicator borstkanker 11 Het aandeel van de vrouwen, waarbij borstkanker (opgesplitst per stadium) werd gediagnosticeerd, met een overleving van 5 jaar. Het gezondheidszorgsysteem kan de prognose van borstkanker door snelle detectie en correcte behandeling verbeteren. Een gunstige evolutie van de sterfte door borstkanker werd in Europa vastgesteld na 1989, met een daling van de overlijdens van 21,3 op patiënten in 1990 naar 18,9 op patiënten in Binnen het St.-Franciskus Ziekenhuis bedroeg de vijfjaarsoverleving van vrouwen waarbij borstkanker werd gediagnosticeerd 80%.

13 Indicator borstkanker 12 Het aandeel van de vrouwen, waarbij borstkanker (opgesplitst per stadium) werd gediagnosticeerd, met een overleving van 5 jaar, of die overlijden ingevolge een niet-borstkankergerelateerde oorzaak. De overlevingskans wordt bepaald door het stadium van de kanker, op het moment dat de diagnose wordt gesteld. In stadium 0 is de 5-jaars overlevingskans 100 %. De 5-jaarsoverlevingskans bij vrouwen met een stadium IV kanker is slechts 16 %. Deze indicator is essentieel om de effectiviteit van de behandeling te evalueren. Binnen het St.-Franciskus Ziekenhuis bedroeg de vijfjaarsoverleving van vrouwen waarbij borstkanker werd gediagnosticeerd (gecorrigeerd voor niet-borstkankergerelateerde sterftes binnen de vijf jaren) 89%. Ter info c-stadium I: een tumor kleiner dan twee centimeter zonder uitzaaiingen c-stadium II: een tumor tussen de twee en vijf centimeter groot, met eventueel uitzaaiingen naar de lymfeklieren in de oksel, maar verder geen uitzaaiingen; c-stadium III: de tumor is groter dan vijf centimeter, met eventueel uitzaaiingen naar de lymfeklieren in de oksel. De tumor valt ook onder dit stadium als hij kleiner is, maar door de huid naar buiten komt. Of als hij vastzit aan de borstwand. In beide gevallen is de kans groot dat er ook uitzaaiingen elders in het lichaam zijn; c-stadium IV: een tumor met aangetoonde uitzaaiingen naar andere plekken in het lichaam.