op weg naar een beredeneerd aanbod

Transcriptie

1 op weg naar een beredeneerd aanbod Gewoon, met Reinders.

2 Inhoud: 1. onze visie pagina 1 2 Onze visie Stap voor stap Inventariseren Doe de BAS! Inrichten Instrueren Implementeren 3 Verdieping 13 Verder in deze uitgave: in gesprek met... Ineke Blakenburg Leerkracht op OBS Brandevoort, Helmond en deelneemster training Beredeneerd aanbod In de onderbouw wordt voor de kinderen de basis gelegd voor een soms hele lange schoolloopbaan. En een goed begin is het halve werk. In de filosofie van Reinders verdient ieder kind onderwijs dat bij hem of haar past. Onderwijs waarbij de leerkracht werkt met aandacht voor talenten, opbrengsten en prestaties van kinderen. En dat begint natuurlijk al in de onderbouw! Om leerkrachten in groep 1-2 in staat te stellen vanuit signaleringen van onderwijsbehoeften van kinderen te komen tot een relevant aanbod van materialen en activiteiten, heeft Reinders in samenwerking met Onderwijs Maak Je Samen het stappenplan Beredeneerd aanbod opgezet. Opbrengstgericht werken met jonge kinderen Het verbeteren van de taal- en rekenprestaties van kinderen is een belangrijk onderwerp op de beleidsagenda van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Om dit te bereiken, zullen scholen actief bezig moeten zijn met opbrengstgericht werken (OGW). Doelen stellen, zicht hebben op individuele leerresultaten, planmatig en resultaatgericht werken zijn essentieel voor het bereiken van zo hoog mogelijke opbrengsten. Voor leerkrachten die werken met jonge kinderen houdt dit in dat zij niet alleen de leerresultaten meten, maar deze ook koppelen aan het aanbod en de inrichting van het onderwijs in de onderbouw. Stapsgewijze afstemming op leerbehoeften Bij het afstemmen van het materiaal- en activiteitenaanbod op de behoefte van het kind, is een cruciale rol weggelegd voor de leerkracht. Maar hoe doe je dat, een doelgerichte keuze maken uit het enorme aanbod aan spel- en ontwikkelingsmaterialen? Reinders heeft een aantal handige, praktische instrumenten ontwikkeld waarmee stapsgewijs toegewerkt wordt naar een beredeneerd aanbod voor het jonge kind. In deze brochure staan we uitgebreid stil bij deze stappen en bijhorende hulpmiddelen. Ineke Blakenburg Ik werk vanuit de cyclus van opbrengstgericht werken. 4 Plan uitvoeren, tussentijds evalueren, eventueel bijstellen 1 Gegevens verzamelen, analyseren en interpreteren OGW MET JONGE KINDEREN 3 Aanbod en aanpak bepalen; uitvoeringsplan maken Hiermee zorg ik ervoor dat ik de ontwikkelingsmaterialen doelbewust inzet om mijn onderwijsaanbod optimaal aan te laten sluiten bij de ontwikkeling van de kinderen. 2 Passende doelen formuleren Onze visie 3

3 2. stap voor stap Ontwikkelingsmaterialen helpen jonge kinderen om al spelend te leren. Daarnaast maken deze materialen de geformuleerde leerdoelen tastbaar. Kortom, een beredeneerd en gevarieerd leeraanbod zorgt voor de nodige prikkels, die een belangrijke voorwaarde vormen voor de ontwikkeling van het jonge kind. De relatie tussen spel en het opdoen van kennis Jonge kinderen kunnen vaak nog niet lezen, schrijven en kunnen zich verbaal beperkt Ons stappenplan legt de basis voor systematisch en actief opbrengstgericht werken door het doelgericht inzetten van ontwikkelingsmaterialen. uitdrukken. Toch leren, ontdekken en ontwikkelen zij zich in een razend tempo. Jonge kinderen leren door doen, door spel! De grondbeginselen van taal, rekenen en (schrijf-) motoriek zijn door spel eenvoudig te leren. Het spel van jonge kinderen is aan concrete voorwerpen en materialen gebonden. Ontwikkelingsmaterialen zijn dan ook onmisbaar in de onderbouw. Om u te helpen een goed, gevarieerd en ruim assortiment aan ontwikkelingsmaterialen samen te stellen, hebben we een aantal hulpmiddelen ontwikkeld die opgenomen zijn in ons speciale stappenplan. stappenplan beredeneerd aanbod stap1 stap2 Inventariseren Doe de BAS! Door middel van een online inventarisatie van uw huidige ontwikkelingsmaterialen, de Beredeneerd Aanbod Scan (BAS), brengen wij in kaart in welke mate de ontwikkelingsdomeinen taal, rekenen en motoriek vertegenwoordigd zijn. Deze nulmeting vormt de basis voor het aanvullen of verbeteren van uw materiaalaanbod. Wilt u, voordat u overgaat tot aanschaf, de geadviseerde ontwikkelingsmaterialen zelf bekijken en uitproberen? U bent van harte welkom in het informatiecentrum in Oisterwijk. Inrichten Nu er een uitgebalanceerd materiaalaanbod is samengesteld, is het van belang om deze in een uitdagende en overzichtelijke speel-leer-werkomgeving te presenteren. Jonge kinderen zijn bijzonder gevoelig voor de omgeving en inrichting van speelplekken. Materiaalaanbod, speelelementen én het meubilair moeten een eenheid zijn. stap3 Instrueren Onderwijs Maak Je Samen verzorgt namens Reinders praktijkgerichte en laagdrempelige trainingen om ontwikkelingsmaterialen te plaatsen binnen de leerlijnen taal, rekenen en motoriek. Er wordt aandacht besteed aan het beredeneerd toepassen van je aanbod, het inzetten van de materialen binnen de cyclus OGW en het creëren van differentiatiemogelijkheden. stap 4 Implementeren Om het geoptimaliseerde aanbod ook daadwerkelijk doelgericht in te kunnen zetten in de praktijk, hebben we de Reinders Leer- en spelwijzer ontwikkeld. In deze wijzer zijn in één oogopslag de doelen en subdoelen van de ontwikkelingsmaterialen zichtbaar. Het onderwijs van nu is de toekomst van onze maatschappij, de leerkracht is daarbij van groot belang. Wij zijn telkens op zoek naar ontwikkelingen en materialen die het vakmanschap van leerkrachten stimuleren en hen ondersteunen in hun professionaliteit. Het stappenplan Beredeneerd aanbod van Reinders is hiervan een goed voorbeeld! Meer informatie over de 4 stappen vindt u op de volgende pagina s. Martine Creemers, adviseur Onderwijs Maak Je Samen 4 Stap voor stap Stap voor stap 5

4 stap 1 - Inventariseren Waarschijnlijk is er in uw onderbouwgroepen al een flinke hoeveelheid ontwikkelingsmaterialen aanwezig. Om te inventariseren of de ontwikkelingsdomeinen taal, rekenen en motoriek voldoende aan bod komen met het huidige aanbod ontwikkelingsmaterialen, hebben wij samen met Onderwijs Maak Je Samen een praktische online scan ontwikkeld, de Beredeneerd Aanbod Scan (BAS). De scan heeft een dubbele functie: inventariseren en adviseren. Ontwikkeld in samenwerking met 2. Advies Doe de BAS op Volledig digitaal en helemaal gratis uw aanbod onder de loep Super snel en eenvoudig, in slechts 2 stappen Alle ontwikkelingsmaterialen worden meegenomen in de inventarisatie, niet alleen het Reinders assortiment Doelgerichte suggesties voor het beredeneerd aanschaffen van ontwikkelingsmaterialen Rapport van de scan direct in uw mailbox Ontwikkeld in samenwerking met Onderwijs Maak Je Samen 1. Inventarisatie U kunt op elk gewenst moment via heel snel en eenvoudig alle ontwikkelingsmaterialen die in de klas aanwezig zijn invoeren (zowel materialen van Educo als van Rolf en andere merken). Met één druk op de knop worden zowel de hoofd- als subdoelen (afgeleid van de referentieniveaus die sinds augustus 2010 van kracht zijn in het basisonderwijs) van alle door u ingegeven materialen automatisch geïnventariseerd. In een overzichtelijk staafdiagram ziet u welke ontwikkelingsdomeinen, hoofddoelen en vaardigheden in uw klas voldoende vertegenwoordigd zijn en waar nog een aanvulling geadviseerd wordt. Domein Vaardigheid Hoofddoel Om u te helpen uw huidige aanbod beredeneerd te herzien of aan te vullen, kunt u vervolgens van alle vaardigheden materiaalsuggesties bekijken. Wanneer u een suggestie toevoegt, ziet u wat het effect is op de vaardigheid binnen een ontwikkelingsdomein. Zo kunt u heel snel en eenvoudig inventariseren hoeveel en welke materialen u nog nodig heeft om ervoor te zorgen dat een ontwikkelingsdomein voldoende vertegenwoordigd is in de groep. Met één druk op de knop worden de resultaten van de BAS en de bijbehorende materiaalsuggesties in een rapport per naar u verzonden. DEEL 2: SUGGESTIES In onderstaand overzicht ziet u wat het effect is op de ontwikkelingsdomeinen en vaardigheden, wanneer u uw huidige aanbod aanvult met door u geselecteerde suggesties. Daarnaast vindt u een overzicht met artikelen die als alternatief ingezet kunnen worden. ONDERSTAANDE MATERIALEN HEEFT U TOEGEVOEGD Rekenen - Getalbegrip GETALBEGRIP Woordanalyse 24, GETALBEGRIP Letterrondo 24, GETALBEGRIP Rekenhanden 24, GETALBEGRIP Tello 24,95 Prijswijzigingen onder voorbehoud. Bovenstaande prijzen zijn brutoprijzen. Raadpleeg webshop.reinders-oisterwijk.nl voor uw schoolspecifieke korting. Deze scan is ontwikkeld door: Alle materiaalsuggesties duidelijk op een rij Pagina uit het rapport van BAS Maak supersnel, eenvoudig en gratis een professionele inventarisatie op 6 Stap voor stap, stap 1 Stap voor stap, stap 1 7

5 stap 2 - Inrichten stap 3 - Instrueren Nadat er een uitgebalanceerd materiaalaanbod is samengesteld, is het van belang om dit in een uitdagende en overzichtelijke speel-leer-werkomgeving te presenteren. Jonge kinderen zijn bijzonder gevoelig voor de omgeving en inrichting van speelplekken. Om hen op een natuurlijke wijze te laten bewegen en uitdrukken, is het belangrijk dat het materiaalaanbod, speelelementen én het meubilair een eenheid zijn. Daarnaast is het belangrijk dat de kinderen de materialen zelf kunnen vinden en kunnen opbergen. Ordenen en coderen Zelfredzaamheid is een belangrijk werkprincipe in de onderbouw. Een ruim aanbod aan materialen mag de zelfredzaamheid dan ook niet in de weg staan. De kinderen moeten onafhankelijk aan het werk kunnen, zelf hun werkmaterialen kunnen vinden en kunnen opbergen. Het coderen van de ontwikkelingsmaterialen kan hieraan bijdragen. Reinders heeft daarom speciale Leer- en spelstickers ontwikkeld. Elke sticker vertegenwoordigt één van de ontwikkelingsdomeinen taal, rekenen, motoriek of techniek/constructie. De kleine stickers uit deze set zijn geschikt om op de ontwikkelingsmaterialen te plakken. Zo kunt u in één oogopslag zien wat het hoofddoel is van elk materiaal. De grote stickers zijn te gebruiken om de kasten te coderen. De set met 140 Leer- en spelstickers is eenvoudig te bestellen via de webshop van Reinders (art.nr ,95). Het is uiteraard ook mogelijk uw eigen coderingstickers te gebruiken. Het doelbewust aanpassen van het aanbod aan de ontwikkelingsbehoeften van de hele groep, een groepje kinderen of zelfs het individuele kind vergt nogal wat inspanning, kennis en oefening van de leerkracht. In samenwerking met Onderwijs Maak Je Samen bieden wij een praktijkgerichte en laagdrempelige training aan waarin de professionalisering van de onderbouwleerkracht, -coördinator of IB er centraal staat. Er wordt antwoord gegeven op vragen als: wanneer is spelen daadwerkelijk leren? En: hoe sluit je met je aanbod goed aan bij de ontwikkeling van het kind? De rol van de onderbouwleerkracht In de midden- en bovenbouw wordt vaak gebruikt gemaakt van methodes met vastgelegde leerlijnen, tussendoelen en een jaarstofplanning. In de onderbouw hebben leerkrachten een extra verantwoording af te leggen. Vanuit de inspectie wordt aangegeven dat niet volstaan kan worden met het benoemen van activiteiten die plaatsvinden in groep 1-2. Er zullen leerdoelen moeten worden benoemd waaraan wordt gewerkt vanuit ontwikkelingslijnen, die met tussendoelen zijn verbonden. Daarnaast moet vast staan dat het aanbod in de onderbouw aansluit op dat van de daarop volgende groepen. De training Beredeneerd aanbod groep 1-2 helpt de onderbouwleerkracht daarbij. Training beredeneerd aanbod groep 1-2 Labelen en coderen van materialen Vergroten zelfredzaamheid Structuur in uw leerstofaanbod Ook uitstekend te gebruiken op planning- en registratieoverzichten, rapporten en verslagen Speelleertuin, boekenwereld of podium Een overzichtelijke indeling van materialen en kasten zorgt voor een functionele en efficiënte inrichting. Maar daarnaast moet de inrichting in een onderbouw ook prikkelen, uitdagen. Kleurgebruik en vorm kunnen daarbij een grote rol spelen. Om spel écht een integraal onderdeel te laten zijn van het leren, moet een groepsruimte zo vormgegeven worden dat er verschillende werkvormen plaats kunnen vinden. Onze specialisten op het gebied van projectinrichting kunnen u daarin gericht adviseren. Voor inspirerende voorbeelden van doordacht ingerichte groepsruimten in de onderbouw, vraagt u ons speciale moodbook vol inrichtingsconcepten aan bij uw verkoopadviseur. Reinders Stickerset Ontwikkelingsmaterialen Een Het Differentiatiemogelijkheden De Na de training kunt u: plaatsen binnen de leerlijnen taal, rekenen en motoriek; beredeneerd aanbod samenstellen, plannen en uitvoeren binnen de cyclus van opbrengstgericht werken (groepsplannen, planbord, weektaak, kleine kring); aanbod doelbewust aanpassen aan de ontwikkelingsbehoefte van de gehele groep, groepjes kinderen en het individuele kind; creëren, door het optimaal benutten van de inhoud en toepassingsmogelijkheden van de leer- en spelmaterialen; Leer- en Spelwijzer van Reinders in de eigen praktijk hanteren (zie stap 4 - Implementeren). 8 Stap voor stap, stap 2 Stap voor stap, stap 3 9

6 Ineke Blakenburg Beredeneerd aanbod training op maat! Omdat ik graag continu mijn kennis vergroot en open sta voor nieuwe differentiatiemogelijkheden, besloot ik samen met twee collega s deel te nemen aan de training Beredeneerd aanbod groep 1-2 bij Onderwijs Maak Je Samen. Wat ons met name aansprak in de training waren de praktijkgerichte benadering en het uitgebreid stilstaan bij het doelbewust inzetten van ontwikkelingsmaterialen. Na afloop van de training waren mijn twee collega s en ik zo enthousiast dat er nu besloten is om volgend schooljaar met het hele onderbouwteam (we hebben acht groepen 1-2) de training te gaan volgen. Fijn dat die training voor ons op maat gemaakt zal worden. We willen ons namelijk richten op het rekenonderwijs. Praktische informatie De kosten voor de training, die bestaat uit drie bijeenkomsten, bedragen 375,- p.p. Dit bedrag is inclusief werkmap en Leer- en spelwijzer. De trainingen vinden plaats in het informatiecentrum van Reinders Oisterwijk of bij Onderwijs Maak Je Samen in Helmond. Het is ook mogelijk de training op eigen locatie te laten plaatsvinden. Actuele trainingsdata en -tijden vindt u op stap 4 - Implementeren Er is een beredeneerd aanbod ontwikkelingsmaterialen samengesteld wat naadloos aansluit bij de ontwikkelingsbehoeften van de kinderen. Deze materialen worden op een overzichtelijke, uitdagende manier gepresenteerd, zodat de kinderen geprikkeld worden tot spel en de zelfredzaamheid gestimuleerd wordt. Maar nu de praktijk. Hoe zorg je ervoor dat dit uitgebalanceerde aanbod zo effectief en doelgericht mogelijk wordt ingezet? Hiervoor heeft Reinders een praktisch hulpmiddel, de Leer- en spelwijzer, ontwikkeld. In de Leer- en spelwijzer ziet u in één oogopslag welke ontwikkelingsdoelen (taal, rekenen en motoriek) gekoppeld zijn aan de ontwikkelingsmaterialen voor het jonge kind. Deze doelen zijn afgeleid van de referentieniveaus die sinds augustus 2010 van kracht zijn in het basisonderwijs. Daarnaast is aangegeven hoe het materiaal ingezet kan worden binnen de klassenorganisatie. De leer- en spelwijzer kent de volgende indeling: Uitleg over de afzonderlijke doelen is te vinden in de Leer- en spelwijzer, bij de start van een nieuw domein. Domein Taal Rekenen Vaardigheid Mondelinge taal Geletterdheid Hoofddoel Woordenschat Spreken en luisteren Rijmen Letterkennis Klankgroepen en klanken Taalgebruiksbewustzijn Indeling Omgaan met de telrij Hoeveelheden Getallen Getalbegrip Meten Lengte, omtrek en oppervlakte Inhoud Gewicht Geld Tijd Ruimtelijke oriëntatie Sorteren en seriëren Kleur en vorm Meetkunde Motoriek Grove motoriek Fijne motoriek Schrijfmotoriek Motoriek 5 Reinders Leer- en Spelwijzer Combino Taal / Mondelinge taal Doelgericht inzetten van materialen Extra s handleiding van materialen zichtbaar QR codes met een link naar de digitale In één oogopslag zijn doelen en subdoelen Materialen ingedeeld op referentieniveaus basisonderwijs 10 Stap voor stap, stap 3 Stap voor stap, stap 4 11 Audio lotto

7 Koppeling tussen materiaal en activiteit De Leer- en Spelwijzer helpt onderbouwleerkrachten om hun kennis op het gebied van doelen, mogelijkheden en inzetbaarheid van materialen en spelactiviteiten te vergroten. De Leer- en spelwijzer is eenvoudig te bestellen via de webshop van Reinders. art.nr ,95 Ineke Blakenburg Op OBS Brandevoort werken we met het observatie- en registratiesysteem van KIJK! Hiermee bepalen we waar de kinderen in hun ontwikkeling zijn. In een groepsoverzicht beschrijven we de onderwijsbehoefte van elk kind op sociaalemotioneel gebied en op het gebied van taal en rekenen. We maken groepsplannen waarin kinderen met (min of meer) dezelfde onderwijsbehoeften geclusterd worden. Met behulp van de Leer- en Spelwijzer kan ik ieder kind vervolgens met de juiste ontwikkelingsmaterialen laten werken. 3. verdieping Na het volgen van de 4 stappen uit het stappenplan, heeft u een beredeneerd aanbod samengesteld en beschikt u over voldoende kennis om dit aanbod doelgericht in de praktijk in te zetten. Wij gaan echter nog een stapje verder. Wilt u een echte verdieping van het onderwijs in uw onderbouw, dan bieden wij een aantal handvaten waarmee u optimaal werkt aan de ontwikkeling van alle verschillende en unieke kinderen in de groep. Onderwijs op maat Om écht effectief en doelgericht onderwijs op maat te kunnen bieden, zijn de volgende uitgangspunten belangrijk: Vanuit handelingsplannen de juiste materialen aan het desbetreffende kind aanbieden. De doelen uit een bepaald materiaal op een gevarieerde manier aanbieden zodat je elk kind raakt in zijn ontwikkeling. Het doel herhaaldelijk aanbieden. Uiteraard wordt er in de training Beredeneerd aanbod groep 1-2 volop aandacht besteed aan het in de praktijk brengen van bovenstaande uitgangspunten. Daarnaast is er ook in de Leer- en spelwijzer een verdiepingshoofdstuk opgenomen. Hierin vindt u een aantal s die laten zien hoe er met het materiaal nog meer ontwikkelingsdoelen kunnen worden aangesproken en hoe het materiaal ingezet kan worden tijdens verschillende activiteiten. Ook zijn er verwijzingen naar didactische structuren gemaakt. Een inspirerend voorbeeld Met behulp van onderstaande s kunt u het basismateriaal Zoek en tel gevarieerd en met verdieping aanbieden in de groep. Zoek en tel Art. nr Maak bovenstaand materiaal heel persoonlijk door een foto van je klas, bouwhoek of poppenhoek te maken. Gebruik een afbeelding van het thema waar je mee bezig bent. Laat kinderen het aantal kinderen in de kring tellen, tel het aantal blokken van het bouwwerk op de foto etc. Ook leuk met eigen foto s! Hoeveel kinderen? Hoeveel stoelen? 2 Maak foto s en afbeeldingen waarbij kinderen ook boven het tiental kunnen tellen. Met een extra zakje losse kralen kunnen de kinderen deze aantallen dan ook daadwerkelijk zichtbaar maken op de staafjes. Zoek en tel, 50 losse kralen 12 Verdieping Art. nr Verdieping 13

8 3 Werk in tweetallen met de kist Zoek en tel. Eén leerling heeft de afbeelding/plaat en vertelt wat hij ziet met de juiste aantallen erbij. De andere leerling geeft met de fiches de hoeveelheden aan die hij hoort. Met een extra standaard kunnen meer kinderen deelnemen aan de activiteit. Zoek en tel, kralenstandaard Art. nr Als je kinderen het herkennen van de cijfersymbolen wilt leren, leg dan getalkaartjes ondersteboven op een stapel en speel eens een gezelschapsspel door om de beurt een getalkaartje om te draaien. Het aantal wat op het kaartje staat, is het aantal plaatsen wat je vooruit mag. De stapel kaartjes vervangt hiermee de dobbelsteen. Gebruik eens de getalkaartjes van Serpa in plaats van dobbelstenen! Nog meer mogelijkheden met getalkaartjes! Werk in tweetallen. Neem twee dezelfde setjes kaarten (stippen, cijfers, vingerbeelden, getallen of gecombineerd). De kinderen zitten achter elkaar, het voorste kind heeft de kaartjes voor zich liggen, het achterste kind pakt een kaartje van het stapeltje. Het aantal wat op het kaartje staat wordt weergegeven door hetzelfde aantal zachtjes op de rug of arm te tikken. Het voorste kind pakt het kaartje van bijbehorende aantal en laat dat zien. Zijn ze hetzelfde, dan komen die op een nieuw stapeltje. Is het niet goed dan wordt het kaartje weer teruggelegd. Variatie: Het getal kan ook op de rug getekend worden. Serpa Art. nr Geen getalkaartjes aanwezig op school? De getalkaartjes van Serpa lenen zich uitstekend voor verschillende rekenactiviteiten. Mix & koppel is een didactische structuur behorend bij coöperatief leren. Deel de kaartjes (stippen geordend, stippen ongeordend, getallen, vingerbeelden of alle kaartjes door elkaar) uit aan de kinderen; laat de kinderen door elkaar lopen (al dan niet op muziek), op een teken (muziek stoppen) zoeken de kinderen met dezelfde hoeveelheid op het kaartje elkaar op. 5 Aan de telplaten uit het materiaal Zoek en tel kunnen prentenboeken gekoppeld worden. Bijvoorbeeld de plaat van het circus koppel je aan prentenboeken met dit thema. Tijdens het voorlezen kunnen de kinderen tellen en aangeven hoe vaak bepaalde elementen in het verhaal terug komen. Ook afbeeldingen in het boek kunnen als telinstrument gebruikt worden. 6 Veel (jonge) kinderen bewegen erg graag. Dus wat is er nu leuker en effectiever dan leren en bewegen tegelijk! De kinderen die met Zoek en tel werken leggen niet de juiste hoeveelheid fiches neer maar gaan de juiste hoeveelheid pakken die op een kaart staat of springen naar het cijfermatje. De cijfermatjes van Grashopper maken deze activiteit mogelijk. Grashopper Art. nr Dikkie Dik Het Poezencircus Art. nr De fiches bij Zoek en tel kunnen ook eens vervangen worden door de rekenhanden. De kinderen tellen de juiste hoeveelheden en laten het aantal zien op de rekenhanden. Rekenhanden Art. nr Het klasje van Circus Kirkus Art. nr Ook een digitaal beredeneerd aanbod in uw groep? Zoek en tel is er ook voor de tablet. Zoek en tel app itunes Ook op deze manier werken? Wilt u ook graag op deze manier werken? Wanneer u interesse heeft in een praktische workshop waarin u ervaart hoe ontwikkelingsmaterialen gevarieerd aangeboden kunnen worden, stuur een mail naar agx@reinders-oisterwijk.nl. Bij voldoende deelnemers wordt er in overleg een geschikte datum en locatie gepland. 14 Verdieping Verdieping 15

9 Meer informatie? reinders-oisterwijk.nl Gewoon, met Reinders. Sprendlingenstraat KM OISTERWIJK T E info@reinders-oisterwijk.nl