Doel- en opbrengstgericht rekenonderwijs Hoe halen we eruit wat erin zit?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Doel- en opbrengstgericht rekenonderwijs Hoe halen we eruit wat erin zit?"

Transcriptie

1 Joke Naaktgeboren & Maaike Verschuren Doel- en opbrengstgericht rekenonderwijs Hoe halen we eruit wat erin zit? Conferentie OGW 22 september 2010

2 Welkom Praktijkverhaal De Vonder Visie op rekenonderwijs Toelichten KIJK! Praktijkvoorbeeld waarnemen Registreren, interpreteren Plannen Realiseren, uitvoeren

3 macro strategisch tactisch meso Realiseren Plannen Waarnemen Begrijpen operationeel micro

4 De Vonder te Borne 2007 gestart, groeischool in nieuwbouwwijk (2010: 60 onderbouw, 35 middenbouw, 21 bovenbouw) Innovatief concept: Door met concrete materialen te werken binnen een betekenisvolle leeromgeving, kunnen kinderen handelend en actief leren. Naast inzichten zijn feiten en routines van wezenlijk belang. Bronnen: leerkracht, leeromgeving, andere kinderen, spel, materialen en methoden Curriculum: leerlijnen en kernconcepten Leergemeenschap: structuur en regels

5 Hoe ben je naar de conferentie gekomen?

6 Hoe leert een kind rekenen?

7 Hoe leren kinderen? Leerdoel Activiteit Tijd / traject Rol leerkracht Routines Doen, nadoen, toepassen, trainen Intensief, in tijd geconcentreerd Trainer, meester, feedbackgever Inzichten Ontdekken, ervaren, spelen, reflecteren, analyseren Tot t kwartje gevallen is Begeleider, coach Feiten Studeren, navragen, redeneren, rijtjes oefenen N.v.t. Toezichthouder, uitlegger, overdrager

8 F.M.- N.B.

9 Het team op de Vonder Volgt de kinderen en stuurt de methode t.o.v. andere scholen Volgen de methode en sturen de kinderen

10 Hoe een ontwikkeling volgen? Observeren Toetsen Leergesprek KIJK Portfolio

11 KIJK!

12 Door handelingsgericht observeren kom je tot een goed onderwijsaanbod kom je tot inzicht dat een rijke leeromgeving nodig is om te kunnen leren kom je tot inzicht dat indien je het observeren planmatig aanpakt je meer informatie hebt over de groei die kinderen doormaken. heb je snel alle informatie compleet voor de rapportage intern én aan ouders

13 Materiaal laat verschillende niveaus van handelen toe geeft mogelijkheden voor visualiseren manipuleerbaar uitdagend en betekenisvol

14 Verwachtingen en doelen afspreken

15 Volgen van ontwikkeling 1. Systematische observatie van het handelen van kinderen Wanneer en hoe? (welke momenten en welk teken?) 2. Via vragen erachter komen welke handelingen kinderen hebben uitgevoerd, zowel bij juiste als onjuiste antwoorden. - Ongepland: wat begrijp je niet? - Gepland: leer- of diagnostisch gesprek 3. Een foute oplossing kan heel wat duidelijk maken over de aard en de ernst van de fout. Je probeert erachter te komen hoe de oplossing tot stand is gekomen. - Analyse van notaties op kladpapier

16

17 Dialoog met kind rekentaal van het kind, procesinformatie,hoe flexibel is kind in toepassing, inzicht toepassen Open vragen stellen Hoe heb je dit uitgerekend? Hardop denken Wat heb je gedacht? Hoe teken je de opgave? Doorvragen (domme august!) Wat zie je dan.? Heb ik het goed dat je.?

18 Naam en DL Observatiegegevens over de periode t/m..

19 Fragment

20 Abstract formeel = Model Structuur Concreet tellend

21

22 Ontwerpen en plannen van een beredeneerd activiteitenaanbod KIJK! helpt om op basis van ontwikkelingsgegevens van kinderen een plan voor de hele groep op te stellen.

23 Hoe werk je opbrengstgericht? 1. Vaststellen van doelen en standaarden 2. Verzamelen van informatie 3. Registreren van informatie en vorderingen 4. Interpreteren en analyseren van vorderingen 5. Nemen van beslissingen

24 Opbrengsten van handelingsgericht observeren Begin bij het einde.. Door observeren ga je steeds beter begrijpen hoe kinderen zich ontwikkelen. Wees pro actief.. Kijken naar kinderen op wat het kind kan, met en zonder de leerkracht. Interesse en motivatie van het kind begrijpen. Eerst begrijpen dan begrepen worden is een voorwaarde tot betere afstemming van het aanbod en de begeleiding.

25 Opbrengsten van handelingsgericht observeren Denk in termen van win-win.. Leerkrachten voelen zich competenter bij het begeleiden van kinderen. Houd de zaag scherp Leerkrachten ervaren op termijn meer overzicht en weten zich daardoor minder afhankelijk van een methode.

26 Haal eruit wat erin zit! Het is best lastig om goede termen te gebruiken. Soms weten we niet van elkaar wat we eronder verstaan. Door gericht te observeren ben ik beter kinderen gaan begrijpen. Ik ervaar meer diepgang in mijn werk.

27 Kwaliteiten rekenonderwijs Het volgen van de methode is niet voldoende! Binnen het team afspreken maken wat (specifieke) kinderen op welk moment moeten beheersen. Toetsresultaten gebruiken om het gegeven onderwijs te evalueren. Doelgericht werken op basis van de behoeften van de groep. Variatie in oefeningen / werkvormen! Veel interactie bij het rekenen, ook tussen de kinderen.

28 Dank voor jullie interesse! Vragen:

Maaike Verschuren en Kris Verbeeck. Handelingsgericht observeren van rekenen en wiskunde. Panamaconferentie 21 januari 2011 Noordwijkerhout

Maaike Verschuren en Kris Verbeeck. Handelingsgericht observeren van rekenen en wiskunde. Panamaconferentie 21 januari 2011 Noordwijkerhout Maaike Verschuren en Kris Verbeeck Handelingsgericht observeren van rekenen en wiskunde Panamaconferentie 21 januari 2011 Noordwijkerhout Welkom Toelichten programma Welke verwachtingen heb je van deze

Nadere informatie

De leraar als regisseur

De leraar als regisseur Harm van Son, 6 december 2011 De leraar als regisseur Opbrengstgericht werken met de referentieniveaus rekenen Programma Welkom Inleiding: kennis en leren en de rol van de leraar de leerlijn meten en meetkunde

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Kwaliteitsverbetering door handelingsgericht werken

Kwaliteitsverbetering door handelingsgericht werken Ellen Klitsie en Nora Booij Kwaliteitsverbetering door handelingsgericht werken Conferentie Opbrengstgericht werken 22 september 2010 Welk attribuut associeer jij met opbrengstgericht werken? Waarom heb

Nadere informatie

Referentieniveaus taal en rekenen Primair onderwijs

Referentieniveaus taal en rekenen Primair onderwijs Referentieniveaus taal en rekenen Primair onderwijs Overeenkomsten OGW - HGW Cyclisch ambitieuze doelen stellen en evalueren: Welke leerlijnen liggen er onder jullie onderwijs? Doorgaande leerlijnen? Uitgaan

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken in de onderbouw = benutten van talenten in de onderbouw

Opbrengstgericht werken in de onderbouw = benutten van talenten in de onderbouw Opbrengstgericht werken in de onderbouw = benutten van talenten in de onderbouw SLO doelen: taal, rekenen en sociaal-emotioneel PO Conferentie,Zwolle Donderdag 3 november 2011 Gäby van der Linde Wat komt

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken met jonge kinderen

Opbrengstgericht werken met jonge kinderen Welkom Opbrengstgericht werken met jonge kinderen Presentatie door Suze van de Pol CED-Groep 20-11-2012 Vversterk Inhoud Welkom en introductie Achtergronden en principes ogw Cyclus opbrengstgericht werken

Nadere informatie

Opbrengstgericht Werken door een Handelingsgericht proces. Zefanja Tiemann en Anja Vet - OBS De Tweemaster Sonja de Lange - NTO-Effekt

Opbrengstgericht Werken door een Handelingsgericht proces. Zefanja Tiemann en Anja Vet - OBS De Tweemaster Sonja de Lange - NTO-Effekt Opbrengstgericht Werken door een Handelingsgericht proces Zefanja Tiemann en Anja Vet - OBS De Tweemaster Sonja de Lange - NTO-Effekt Waar gaat het om? Opbrengstgericht werken betekent dat opbrengstgegevens

Nadere informatie

Strategische kernen Passend Onderwijs. Sander, groep 8. Belangrijke overgangsmomenten in de ontwikkeling van kinderen

Strategische kernen Passend Onderwijs. Sander, groep 8. Belangrijke overgangsmomenten in de ontwikkeling van kinderen Leerlingen met een opvallende ontwikkeling Hoe ga je om met leerlingen met speciale onderwijsbehoeften? Cruciaal in de zorgstructuur is de kwaliteit van instructie. Maar inspelen op onderwijsbehoeften

Nadere informatie

Toetsen Begrijpend lezen Cito Volgsysteem primair onderwijs (LOVS)

Toetsen Begrijpend lezen Cito Volgsysteem primair onderwijs (LOVS) Toetsen Begrijpend lezen Cito Volgsysteem primair onderwijs (LOVS) Opbouw Info over Cito Volgsysteem primair onderwijs (LOVS) Vernieuwing bij toetsen Begrijpend lezen Discussie in groepen Cito Volgsysteem

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken:

Opbrengstgericht werken: Kris Verbeeck en Astrid van den Hurk (KPC Groep) i.s.m. Marcel Pennings (OBS de Windhoek), met dank aan Liesbeth Baartman (TU Eindhoven). Opbrengstgericht werken: samenhangend beleid bij toetsen en volgen

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken in de groep: bij de overgang van PO naar VO Conferentie Utrecht Opbrengstgericht werken in de onderwijspraktijk

Opbrengstgericht werken in de groep: bij de overgang van PO naar VO Conferentie Utrecht Opbrengstgericht werken in de onderwijspraktijk Tonny Knapp en Wilma Willems, 22 september 2010 Opbrengstgericht werken in de groep: bij de overgang van PO naar VO Conferentie Utrecht Opbrengstgericht werken in de onderwijspraktijk Wie zijn wij? Opbouw

Nadere informatie

Gepersonaliseerd en kindgericht onderwijs. Berséba

Gepersonaliseerd en kindgericht onderwijs. Berséba Gepersonaliseerd en kindgericht onderwijs Berséba Hoe wil je dat de kinderen de school verlaten? Doelgericht onderwijs Hoe helpt de organisatie van je onderwijs de kinderen om de vaardigheden te oefenen

Nadere informatie

Rekenen in de onderbouw

Rekenen in de onderbouw 2012 Rekenen in de onderbouw Alle kinderen kunnen leren rekenen. Het is vooral de manier waarop het rekenonderwijs wordt gegeven, die bepaalt hoe succesvol leerlingen zijn. Welke vaardigheden heeft de

Nadere informatie

Educatief arrangeren rond LOB

Educatief arrangeren rond LOB Educatief arrangeren rond LOB Vorige week Contact met de docent deze week NAW-gegevens via CF Afspraken met begeleider Maken van het Werkplan Voorbereiden van het interview Vragen naar aanleiding van vorig

Nadere informatie

Ontwikkelingsperspectief in regulier basisonderwijs. Suzanne Beek en Linda Sontag ORD 2013

Ontwikkelingsperspectief in regulier basisonderwijs. Suzanne Beek en Linda Sontag ORD 2013 Ontwikkelingsperspectief in regulier basisonderwijs Suzanne Beek en Linda Sontag ORD 2013 Perspectief op de ontwikkeling van kinderen.. als kijken in een glazen bol? Wat is het ontwikkelingsperspectief?

Nadere informatie

Kijkwijzer formulier. Naam leerkracht. Groep leerkracht. Naam beoordelaar. Beoordeelde les. Datum. Bijzonderheden

Kijkwijzer formulier. Naam leerkracht. Groep leerkracht. Naam beoordelaar. Beoordeelde les. Datum. Bijzonderheden Kwaliteitsaanpak Basisonderwijs Amsterdam Naam leerkracht Groep leerkracht Naam beoordelaar Beoordeelde les Datum Bijzonderheden Dit formulier is bedoeld als invulformulier voor scholen die met de Kijkwijzer

Nadere informatie

Heikamperweg AZ Asten-Heusden

Heikamperweg AZ Asten-Heusden Heikamperweg 1 5725 AZ Asten-Heusden bbs.antonius@prodas.nl www.antonius-heusden.nl Beste geïnteresseerde in de kwaliteiten van BBS. Antonius, Kwalitatief en passend onderwijs verzorgen is een opdracht

Nadere informatie

Protocol Dyscalculie. De Stelberg

Protocol Dyscalculie. De Stelberg Protocol Dyscalculie De Stelberg Inhoud Inleiding 2 Visie en uitgangspunten 3 Wat wordt verstaan onder dyscalculie? 4 Leren rekenen en rekenproblemen 4 Drie pijlers 5 Interne diagnostiek 6 Externe diagnostiek

Nadere informatie

Kwaliteitsbeleid - OGW bewust handelen kwaliteitshandboek stichting PAS, 2017

Kwaliteitsbeleid - OGW bewust handelen kwaliteitshandboek stichting PAS, 2017 Kwaliteitsbeleid - OGW bewust handelen kwaliteitshandboek stichting PAS, 2017 OGW route op 4 niveaus Voorbeeld per fase Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 OGW Scan Voorwaarden Deze PDF werkt interactief. Je kunt

Nadere informatie

Portfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring

Portfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring Portfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring Authentiek leiderschap Pedagogische tact Ruimte geven Hoge verwachtingen Authentiek contact! Ik heb zelfvertrouwen. Ik heb hoge

Nadere informatie

Methode de baas of baas over de methode?

Methode de baas of baas over de methode? Welkom Doel bijeenkomst Kris Verbeeck & Maaike Verschuren Methode de baas of baas over de methode? Kennis nemen van de pedagogische, inhoudelijke en didactische kwaliteit van de rekenles Reflecteren op

Nadere informatie

Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO

Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Doel

Nadere informatie

Dyscalculie én meer. Het protocol ERWD, een praktische aanpak voor ernstige rekenwiskunde problemen en dyslaculie

Dyscalculie én meer. Het protocol ERWD, een praktische aanpak voor ernstige rekenwiskunde problemen en dyslaculie Dyscalculie én meer Het protocol ERWD, een praktische aanpak voor ernstige rekenwiskunde problemen en dyslaculie Vier hoofdlijnen in het proces van leren rekenen 1,2,3 4,5,6 1,2,3 4,5,6 2 3,4,5,6 2 3,4,5,6

Nadere informatie

Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept

Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Dit document beschrijft het model dat binnen het netwerk ontwikkeld wordt om: Aan de ene kant te dienen als een leidraad om

Nadere informatie

Spel en sociaal spel in ontwikkelingsperspectief. Masterclass Simeacongres, Lunteren Lilian van der Bolt

Spel en sociaal spel in ontwikkelingsperspectief. Masterclass Simeacongres, Lunteren Lilian van der Bolt Spel en sociaal spel in ontwikkelingsperspectief Masterclass Simeacongres, Lunteren 7-4-2017 Lilian van der Bolt Kennismaking Programma Opvattingen rondom Spel en ontwikkeling Het belang van spel Spelontwikkeling

Nadere informatie

Formatief evalueren: het leren van de leerling centraal. Landelijke dag Zorg en Welzijn 2018 Nynke Jansma

Formatief evalueren: het leren van de leerling centraal. Landelijke dag Zorg en Welzijn 2018 Nynke Jansma Formatief evalueren: het leren van de leerling centraal Landelijke dag Zorg en Welzijn 2018 Nynke Jansma Formatief evalueren Welkom! Kennismaking: waar herkent u zich in? Waar herkent u zich in? Eigenlijk

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken en Groen Proeven: Hoe realiseer ik dat? Juliette Vermaas

Opbrengstgericht werken en Groen Proeven: Hoe realiseer ik dat? Juliette Vermaas Opbrengstgericht werken en Groen Proeven: Hoe realiseer ik dat? Juliette Vermaas Opbrengsten gebruiken om: Reflectie op gang te brengen over onze manier van werken Verstandige beslissingen te nemen op

Nadere informatie

Hoe volgt en begeleidt Montessori-Zuid de leerlingen?

Hoe volgt en begeleidt Montessori-Zuid de leerlingen? Hoe volgt en begeleidt Montessori-Zuid de leerlingen? Opbrengstgericht onderwijs, een verzamelnaam voor het doelgericht werken aan het optimaliseren van leerlingprestaties. systeem van effectieve schoolontwikkeling

Nadere informatie

Scan: docentactiviteiten in de FE-cyclus

Scan: docentactiviteiten in de FE-cyclus Scan: docentactiviteiten in de FE-cyclus Lees de beschrijvingen van docentactiviteiten in de FE-cyclus hieronder. Geef steeds aan in hoeverre jij dit momenteel doet in je eigen lessen. 1 punt betekent

Nadere informatie

SCHOOLVERBETERPLAN

SCHOOLVERBETERPLAN SCHOOLVERBETERPLAN 2017-2018 SAMEN onderweg met aandacht voor iedereen ONDERWIJS OP MAAT Breed en eigentijds onderwijsaanbod Als school werken we aan de totstandkoming van een breed en eigentijds aanbod,

Nadere informatie

Methodes rekenen en taal zijn de leidraad en onderwijs doelgericht* en waar mogelijk vakoverstijgend of in een rijke context.

Methodes rekenen en taal zijn de leidraad en onderwijs doelgericht* en waar mogelijk vakoverstijgend of in een rijke context. Curriculum Analyse Deel A Visie Curriculumaspecten â Basisschool de Borne maakt onderwijs tot beleving en begeleidt leerlingen om op een betekenisvolle manier te onderzoeken en te ontdekken Intended (beoogt,

Nadere informatie

De kunst van het lesgeven

De kunst van het lesgeven De kunst van het lesgeven Cursus voor schoolleiders en (intern) begeleiders te essentiële kwaliteitsaspecten te leren van een goed instructiegedrag, goed klassenmanagement en een goede pedagogische relatie.

Nadere informatie

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'PATER VAN DER GELD'

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'PATER VAN DER GELD' RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'PATER VAN DER GELD' School : basisschool 'Pater van der Geld' Plaats : Waalwijk BRIN-nummer : 13NB Onderzoeksnummer : 94513 Datum schoolbezoek : 12 juni

Nadere informatie

opbrengstgericht werken in en door de sectie Scan voor de sectie

opbrengstgericht werken in en door de sectie Scan voor de sectie opbrengstgericht werken in en door de sectie Scan voor de sectie APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en door de sectie. Deze publicatie

Nadere informatie

Rekenen in het MBO

Rekenen in het MBO Rekenen in het MBO 1 2 Wat komt aan de orde? Actuele ontwikkelingen Rekenen in het MBO waarom eigenlijk? Rekenen in het MBO belangrijke aandachtspunten Rekenen in het MBO actuele ontwikkelingen waarom

Nadere informatie

Havo examenexperiment. De groene leerlijn

Havo examenexperiment. De groene leerlijn Havo examenexperiment De groene Opzet workshop Modules bekijken Kenmerken groene Overzicht groene Modules bekijken Maak een keuze uit: Onbreekbare bekers of Ecoreizen deel 1: De reis Bekijk deze module

Nadere informatie

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE R.K. BASISSCHOOL KLAVERTJE VIER

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE R.K. BASISSCHOOL KLAVERTJE VIER RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE R.K. BASISSCHOOL KLAVERTJE VIER School : R.K. basisschool Klavertje Vier Plaats : Eys BRIN-nummer : 10QB Onderzoeksnummer : 95001 Datum schoolbezoek : 23 augustus Datum

Nadere informatie

Op weg naar betekenisvol onderwijs en onderzoekend en actief leren.

Op weg naar betekenisvol onderwijs en onderzoekend en actief leren. Basisschool De Buitenburcht Op weg naar betekenisvol onderwijs en onderzoekend en actief leren. Dit is de beknopte versie van het schoolplan 2015-2019 van PCB de Buitenburcht in Almere. In het schoolplan

Nadere informatie

DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL

DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL Hoe het drieslagmodel kan worden ingezet ter ondersteuning van het getalbegrip in de realistische rekenles. Het belangrijkste doel van school is niet

Nadere informatie

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013 Gericht Werken als bril om naar het zorgbeleid te kijken zorg Handelings- Leerlingenbegeleiding fase 0 fase 1 HGW HGW Leren & studeren Studieloopbaanbegeleiding Socioemotioneel fase 2 fase 3 HGW HGW centrale

Nadere informatie

STARTERSBLOKKEN - XPECT PRIMAIR OMGAAN MET VERSCHILLEN TUSSEN LEERLINGEN VERDIEPING

STARTERSBLOKKEN - XPECT PRIMAIR OMGAAN MET VERSCHILLEN TUSSEN LEERLINGEN VERDIEPING STARTERSBLOKKEN - XPECT PRIMAIR OMGAAN MET VERSCHILLEN TUSSEN LEERLINGEN VERDIEPING Versie 4.0 (07-11-2017) DOELSTELLINGEN De startersblokken van Xpect Primair zijn speciaal ontwikkeld voor jou als leerkracht

Nadere informatie

BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE

BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE Het project Curriculum.nu Doelstelling van het project Curriculum.nu is ontwikkeling van de curricula in negen leergebieden (uit: werkopdracht aan de ontwikkelteams):

Nadere informatie

De opbrengst van Opbrengstgericht Werken

De opbrengst van Opbrengstgericht Werken De opbrengst van Opbrengstgericht Werken 21 september 2011 Yvonne Leenders Juffrouw Marieke, op weg naar school.. Iedere landelijke onderwijsvernieuwing of - verandering vraagt van leraren. Meerdere landelijke

Nadere informatie

Simeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO

Simeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Simeacongres 12 december Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Programma Welkom en toelichting: interactie!!!! Inventarisatie

Nadere informatie

Handelingsgericht werken met taal

Handelingsgericht werken met taal Handelingsgericht werken met taal De leergang Handelingsgericht taalonderwijs heeft tot doel leraren en intern begeleiders toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van lees-/taalonderwijs

Nadere informatie

ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP O.B.S. DE BONGERD

ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP O.B.S. DE BONGERD DEFINITIEF RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP O.B.S. DE BONGERD Plaats : Hijken BRIN-nummer : 18TJ Onderzoeksnummer : 118979 Conceptrapport verzonden op : 26 april Datum schoolbezoek

Nadere informatie

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: Het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs: Stadium van het instructie model Oriëntatiefase

Nadere informatie

Vanuit doelen Jonge Kind naar een beredeneerd aanbod voor peuters en kleuters

Vanuit doelen Jonge Kind naar een beredeneerd aanbod voor peuters en kleuters SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Vanuit doelen Jonge Kind naar een beredeneerd aanbod voor peuters en kleuters Netwerkbijeenkomst Utrecht 23 mei 2018 het curriculum Curriculum verschillende

Nadere informatie

Toetsen en evalueren in het rekenonderwijs op de basisschool? Miniconferentie,26 maart 2013 Wilmad Kuiper Anneke Noteboom

Toetsen en evalueren in het rekenonderwijs op de basisschool? Miniconferentie,26 maart 2013 Wilmad Kuiper Anneke Noteboom Toetsen en evalueren in het rekenonderwijs op de basisschool? Miniconferentie,26 maart 2013 Wilmad Kuiper Anneke Noteboom Inhoud Toetsen en evalueren Rekenonderwijs anno 2013 Evaluatiemiddelen binnen rekenonderwijs

Nadere informatie

Handelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher

Handelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Handelingsgericht Werken Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Doelen Kennismaking met de uitgangspunten HGW Reflecteren op uitgangspunten HGW Zicht op de betekenis van HGW op de eigen praktijksituatie

Nadere informatie

Het Fundament voor goed rekenonderwijs

Het Fundament voor goed rekenonderwijs Het Fundament voor goed rekenonderwijs september 2011 Ina Cijvat Door vroegtijdige interventies kunnen alle kinderen getalbegrip ontwikkelen. Preventie van rekenproblemen Leerlijnen / tussendoelen kennen

Nadere informatie

attitudes zelfstandig leren kennis vaardigheden

attitudes zelfstandig leren kennis vaardigheden zelfstandig leren Leren leren is veel meer dan leren studeren, veel meer dan sneller lijstjes blokken of betere schema s maken. Zelfstandig leren houdt in: informatie kunnen verwerven, verwerken en toepassen

Nadere informatie

Protocol Dyscalculie

Protocol Dyscalculie Protocol Dyscalculie Inhoud Inleiding 2 Visie en uitgangspunten 3 Wat wordt verstaan onder dyscalculie? 4 Leren rekenen en rekenproblemen 4 Drie pijlers 5 Interne diagnostiek 5 Externe diagnostiek 6 Stappenplan

Nadere informatie

* Kleuters uitdagen werkt!

* Kleuters uitdagen werkt! voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs * Kleuters uitdagen werkt! Dolf Janson Kleuter is een ontwikkelingsfase Kleuter is geen leeftijdsaanduiding Wat betekent dit voor jonge kinderen met

Nadere informatie

Nationaal congres taal en lezen

Nationaal congres taal en lezen voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Dolf Janson Minder doen (compacten) Taal gebruiken (bij ander vak) Hetzelfde in andere vorm Alvast doorgaan Geen instructie dezelfde taak Niet meedoen

Nadere informatie

Stimulerend signaleren

Stimulerend signaleren Stimulerend Signaleren SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Middagconferentie juni 2015 Passend onderwijs voor begaafde leerlingen Desirée Houkema Stimulerend signaleren Talentontwikkeling

Nadere informatie

Onderwijs van deze tijd,

Onderwijs van deze tijd, 12 mei 2016 Beste ouder(s) / verzorger(s), Zoals u allen bekend is er afgelopen maandag een ouderinformatieavond geweest. Op die avond hebben wij de aanwezige ouders geïnformeerd over de volgende stap

Nadere informatie

Referentieniveaus en VVE: wat moet je ermee?

Referentieniveaus en VVE: wat moet je ermee? Referentieniveaus en VVE: wat moet je ermee? 20 november 2012 Els Loman en Aafke Bouwman 2 Inhoud workshop 1. Waarom Referentieniveaus? 2. Wat zijn Referentieniveaus? 3. Wat zijn de actuele ontwikkelingen?

Nadere informatie

Handelingsgericht en opbrengstgericht keuzes maken in het onderwijsaanbod

Handelingsgericht en opbrengstgericht keuzes maken in het onderwijsaanbod Bijlage 1 Handreiking Handelingsgericht en opbrengstgericht keuzes maken in het onderwijsaanbod Schram, Van der Laan & Koopmans Al jaren zijn scholen bezig om meer opbrengstgericht en handelingsgericht

Nadere informatie

Verslaggeving via. jaargroepoverleg

Verslaggeving via. jaargroepoverleg Jaarplan 2014-2015. c.b.s. de Vuurvlinder Onderwijs en identiteit Plan Do Check/act (Evaluatie en borging juni 2015) 1:Resultaten van de tussen- en eindopbrengsten van rekenen worden gehandhaafd en/of

Nadere informatie

Je bent jong en je wilt wat

Je bent jong en je wilt wat Je bent jong en je wilt wat Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong een vve-masterclass opbrengstgericht werken Doel masterclass a. aandacht voor ontwikkelingsvoorsprong, b. uitwisselen van ervaringen,

Nadere informatie

Ondersteuning van uw kind Ouderversie school-ondersteuningsplan

Ondersteuning van uw kind Ouderversie school-ondersteuningsplan Ondersteuning van uw kind 2016-2017 Ouderversie school-ondersteuningsplan 1 Het school ondersteuningsprofiel Het ondersteuningsprofiel is geschreven voor ouders zodat ouders weten welke ondersteuning een

Nadere informatie

Conferentie Handelingsgericht werken Vriend of vijand? Inleiding: Sonja de Lange, NTO-Effekt

Conferentie Handelingsgericht werken Vriend of vijand? Inleiding: Sonja de Lange, NTO-Effekt Conferentie Handelingsgericht werken Vriend of vijand? Inleiding: Sonja de Lange, NTO-Effekt bron: Handelingsgericht werken: een handreiking voor het schoolteam Acco ISBN nr. 9 789033475993 Actuele thema

Nadere informatie

Stap 1 Doelen vaststellen

Stap 1 Doelen vaststellen Stap 1 Doelen vaststellen! Lesdoelen staan altijd in relatie tot langere termijn doelen. Zorg dat je de leerlijn of opbouw van doelen op schoolniveau helder hebt! Groepsdoelen staan altijd in relatie tot

Nadere informatie

Zorg in de (kleuter)school: van visie naar praktijk. 27 maart 2009 met dank aan Monique De Prez

Zorg in de (kleuter)school: van visie naar praktijk. 27 maart 2009 met dank aan Monique De Prez Zorg in de (kleuter)school: van visie naar praktijk 27 maart 2009 met dank aan Monique De Prez Paradoxen 1. Visie ontwikkelen vanuit OKB/EOP 2. Koppelen aan het OWP 3. Via doelen en acties planmatig

Nadere informatie

Cursus rekendidactiek. Bijeenkomst 6 26 februari 2013 monica wijers, vincent jonker Freudenthal Instituut

Cursus rekendidactiek. Bijeenkomst 6 26 februari 2013 monica wijers, vincent jonker Freudenthal Instituut Cursus rekendidactiek Bijeenkomst 6 26 februari 2013 monica wijers, vincent jonker Freudenthal Instituut Rekenen uit de krant Huiswerk Zwakke rekenaars Bekijk samenvatting van het protocol ERWD voor

Nadere informatie

Rekenen in het VO. 9 december 2013

Rekenen in het VO. 9 december 2013 Rekenen in het VO 9 december 2013 Eén boek, vijf delen: Visie en organisatie (h 1 t/m 4) Rekenen (h 5 t/m 9) Afstemmen (h 10 t/m 13) Begeleiding (h 14 t/m 17) Onderzoek (h 18 en h 19) Kern: Goed rekenonderwijs

Nadere informatie

STARTERSBLOKKEN - XPECT PRIMAIR OMGAAN MET VERSCHILLEN TUSSEN LEERLINGEN BASIS

STARTERSBLOKKEN - XPECT PRIMAIR OMGAAN MET VERSCHILLEN TUSSEN LEERLINGEN BASIS STARTERSBLOKKEN - XPECT PRIMAIR OMGAAN MET VERSCHILLEN TUSSEN LEERLINGEN BASIS Versie 4.0 (07-11-2017) DOELSTELLINGEN De startersblokken van Xpect Primair zijn speciaal ontwikkeld voor jou als starter

Nadere informatie

Scholing ParnasSys-leerlijnen Mogelijke trajecten

Scholing ParnasSys-leerlijnen Mogelijke trajecten Scholing ParnasSys-leerlijnen Mogelijke trajecten Individuele scholen of scholengroepen die gaan werken met de module leerlijnen van ParnasSys, zullen inhoudelijk worden begeleid bij de implementatie door

Nadere informatie

Samen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken!

Samen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken! Samen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken! Over de rol van de kwaliteitszorgmedewerker binnen OGW Juliette Vermaas Opdracht 1: Inventarisatie 1. Wat is volgens jou kenmerkend voor OGW? Kies

Nadere informatie

STRATEGISCH PLAN BASISSCHOOL DE VORDERING 2015-2019

STRATEGISCH PLAN BASISSCHOOL DE VORDERING 2015-2019 STRATEGISCH PLAN BASISSCHOOL DE VORDERING 2015-2019 MISSIE DE VORDERING Vanuit een traditie van katholieke waarden en voor iedereen toegankelijk, verzorgen wij kwalitatief hoogstaand eigentijds basisonderwijs,

Nadere informatie

Training KleuterLab Onderzoekend Leren en Spelenderwijs Verrijken (groep 1-4)

Training KleuterLab Onderzoekend Leren en Spelenderwijs Verrijken (groep 1-4) Training KleuterLab Onderzoekend Leren en Spelenderwijs Verrijken (groep 1-4) Spel, avontuur, contextleren we onderstrepen allemaal het belang hiervan. Onderzoekend leren is een prachtig middel om kinderen

Nadere informatie

Planmatig samenwerken met ouders

Planmatig samenwerken met ouders Ouderparticipatie Team Planmatig samenwerken met ouders Samen vooruit! Tamara Wally Tamara Wally (MSc.) is werkzaam bij de CED- Groep. Ze werkte mee aan de publicatie Samen vooruit, over planmatig werken

Nadere informatie

Etalage conferentie 7 februari 2013. Op weg naar succes! Lydia van Deelen Meeng, managing consultant CPS

Etalage conferentie 7 februari 2013. Op weg naar succes! Lydia van Deelen Meeng, managing consultant CPS Etalage conferentie 7 februari 2013 Op weg naar succes! Lydia van Deelen Meeng, managing consultant CPS Op weg naar succes! Van de theorie naar de praktijk. Opbrengstgericht werken en de referentieniveaus.

Nadere informatie

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE OBS DE ZOEKER

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE OBS DE ZOEKER RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE OBS DE ZOEKER School : obs De Zoeker Plaats : Zaandijk BRIN-nummer : 19DK Onderzoeksnummer : 94489 Datum schoolbezoek : 9 mei 2007 Datum vaststelling : 4 juli 2007 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

ITT/HU Beoordelingscriteria praktijk Fase 3 (jaar 3)

ITT/HU Beoordelingscriteria praktijk Fase 3 (jaar 3) ITT/HU Beoordelingscriteria praktijk 2018-2019 Fase 3 (jaar 3) Kerntaak 1: Pedagogische adequaat handelen: opbouwende relatie met kinderen ontwikkelen, leiding geven aan de groep, zorgen voor een goed

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken en taal

Opbrengstgericht werken en taal Opbrengstgericht werken en taal Doe je voordeel met de opbrengsten van je leerlingen voor de kwaliteit van je onderwijs! Veronique Bekkering (OBS Broekhem), Martine Amsing (KPC Groep) Doel Welke opbrengst

Nadere informatie

Rekenen in het MBO. 11 maart 2014

Rekenen in het MBO. 11 maart 2014 Rekenen in het MBO 11 maart 2014 Eén boek, vijf delen: Visie en organisatie (h 1 t/m 4) Rekenen (h 5 t/m 9) Afstemmen (h 10 t/m 13) Begeleiding (h 14 t/m 17) Onderzoek (h 18 en h 19) Kern: Goed rekenonderwijs

Nadere informatie

Begeleidingsplan. Hogeschool IPABO

Begeleidingsplan. Hogeschool IPABO Begeleidingsplan Hogeschool IPABO Versie september 2010 1. Inleiding Het handelingsgericht werken ín de groep, zorgt er voor dat zoveel mogelijk kinderen profiteren van het onderwijsaanbod. Deze werkvorm

Nadere informatie

Domein 4 Leeromgeving

Domein 4 Leeromgeving Domein 4 Leeromgeving Domein 4 Leeromgeving Subdomeinen Thema s Indicatoren 4a. Onderwijs en begeleiding in de praktijk 4b. Onderwijs en begeleiding op het instituut - Onderwijs en begeleiding door opleiders

Nadere informatie

12/11/2013. Passende perspectieven. Referentiekader taal en rekenen (Meijerink 2010) Passende perspectieven. Wat komt aan bod:

12/11/2013. Passende perspectieven. Referentiekader taal en rekenen (Meijerink 2010) Passende perspectieven. Wat komt aan bod: Handelingsgericht werken met rekenen op basis van Passende Perspectieven Ina Cijvat Joukje Nijboer Renske Daanje - Hamstra december 2013 Wat komt aan bod: Passende Perspectieven Keuzes in leerstof Handelingsgericht

Nadere informatie

Intern Begeleider verdiepingstraject

Intern Begeleider verdiepingstraject Intern Begeleider verdiepingstraject De leergang Intern Begeleider verdiepingstraject maakt onderdeel uit van de post-hbo opleiding Intern Begeleider (IB). In dit verdiepingstraject verwerft u de competenties

Nadere informatie

Definitie inspectie. Systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van de prestaties van leerlingen

Definitie inspectie. Systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van de prestaties van leerlingen Inhoud masterclass Achtergrond Opbrengstgericht werken schoolniveau Opbrengstgericht werken bestuursniveau Leeropbrengsten van scholen vergelijken Is schoolkwaliteit alleen leeropbrengsten? Achtergronden

Nadere informatie

Masterclass: Van visie op talentontwikkeling. Nora Steenbergen-Penterman 9 december 2012

Masterclass: Van visie op talentontwikkeling. Nora Steenbergen-Penterman 9 december 2012 Masterclass: Van visie op talentontwikkeling tot ingebed beleid Nora Steenbergen-Penterman 9 december 2012 Dabrowski: overexcitabilities productief gevoelig scherpe waarneming Dweck: FIXED vs growth mindset

Nadere informatie

Diatoetsen; een formatief leerlingvolgsysteem

Diatoetsen; een formatief leerlingvolgsysteem Diatoetsen; een formatief leerlingvolgsysteem 1. Formatief toetsen 2. Differentiaal diagnose begrijpend lezen 3. Formatief evalueren 4. Lesmaterialen op niveau van de leerling Een formatief leerlingvolgsysteem

Nadere informatie

Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011

Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011 Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011 Hoe je het onderbuikgevoel zichtbaar maakt voor leerlingen (en jezelf) Wat bedoel ik met determineren? Hoe doe je dat

Nadere informatie

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'DE TOUWLADDER'

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'DE TOUWLADDER' RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'DE TOUWLADDER' School : basisschool 'De Touwladder' Plaats : Kaatsheuvel BRIN-nummer : 18KV Onderzoeksnummer : 94509 Datum schoolbezoek : 19 juni 2007 Datum

Nadere informatie

Van ontwikkelingsperspectief naar groepsplan

Van ontwikkelingsperspectief naar groepsplan Van ontwikkelingsperspectief naar groepsplan In het speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs Hoe vertaal je het ontwikkelingsperspectief van leerlingen naar het groepsplan? Hoe kun je

Nadere informatie

Opbrengstgericht Werken in de praktijk. De leerkracht aan het woord

Opbrengstgericht Werken in de praktijk. De leerkracht aan het woord Opbrengstgericht Werken in de praktijk. De leerkracht aan het woord Schoolpsychologencongres, Amsterdam 15 maart 2013 Drs. Klaartje Kuitenbrouwer kkuitenbrouwer@hetabc.nl Opbrengstgericht Werken (OGW)

Nadere informatie

Wiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje

Wiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje Wiekslag Speciaal Vanuit het kamertje Zoals wij hebben aangekondigd starten we deze week met 'de Wiekslag speciaal'. 'De Wiekslag speciaal' verschijnt een aantal keer per jaar met actuele thema s voorafgaand

Nadere informatie

KWALITEITSKAART. 1-Zorgroute. Opbrengstgericht werken

KWALITEITSKAART. 1-Zorgroute. Opbrengstgericht werken KWALITEITSKAART Opbrengstgericht werken PO Deze kaart biedt een aantal indicatoren om bij de uitvoering van de stappen uit 1-zorgroute op groepsniveau en op schoolniveau de kwaliteit te monitoren en te

Nadere informatie

Creatief leiding geven en Opbrengstgericht werken

Creatief leiding geven en Opbrengstgericht werken Creatief leiding geven en Opbrengstgericht werken SOK, 7 december 2012 Harm Klifman 1 Wat gaan we doen? Vaststellen wat Opbrengst Gericht Werken(OGW) is Onderzoeken waarom OGW een trend is Als opstapjes

Nadere informatie

Diagnostiek rekenen in de school; hoe pak je dat aan?

Diagnostiek rekenen in de school; hoe pak je dat aan? Welkom Diagnostiek rekenen in de school; hoe pak je dat aan? Presentatie door 11 december 2013 Mariska van der Vliet Aan het einde van de workshop weet/kunt u: rekenproblemen signaleren welke stappen u

Nadere informatie

Naar beter rekenonderwijs

Naar beter rekenonderwijs Naar beter rekenonderwijs 1 Wat komt aan de orde? Actuele ontwikkelingen Ontdekkingen mbt goed rekenonderwijs Naar beter rekenonderwijs Praktische tips 2 Over een groot aantal jaren, en de laatste jaren

Nadere informatie

Werkgroep portfolio & coaching. portfolio handleiding

Werkgroep portfolio & coaching. portfolio handleiding portfolio handleiding Werkgroep portfolio & coaching 1 De plaats van portfolio in het leren op het VMBO. In enkele notities en werkdocumenten is het kader voor het nieuwe onderwijs geschetst. Dit komt

Nadere informatie

1 Waarover gaat natuuronderwijs? 1.1 Natuuronderwijs op school 1.2 Waarom natuur en techniek? 1.3 De centrale doelstelling van natuuronderwijs

1 Waarover gaat natuuronderwijs? 1.1 Natuuronderwijs op school 1.2 Waarom natuur en techniek? 1.3 De centrale doelstelling van natuuronderwijs 1 Inhoud Inleiding Deel A Achtergronden 1 Waarover gaat natuuronderwijs? 1.1 Natuuronderwijs op school 1.2 Waarom natuur en techniek? 1.3 De centrale doelstelling van natuuronderwijs 2 Doen en denken 2.1

Nadere informatie

Conferentie

Conferentie ECNO 16 november 2017 Karin van de Mortel Begrijpend lezen: toepassen! WWW.CPS.NL Contactgegevens Karin van de Mortel k.vandemortel@cps.nl 06 290 446 14 Wat komt aan de orde? Begrijpend lezen: denken over

Nadere informatie