Inhoud. Voorwoord bij de eerste druk. Afkortingenlijst. Inleiding. 1 De arbeidsovereenkomst 1

Transcriptie

1 Inhoud Voorwoord bij de eerste druk Afkortingenlijst Inleiding V VII XXI 1 De arbeidsovereenkomst Inleiding De arbeidsovereenkomst Kenmerken van de arbeidsovereenkomst Verplichting persoonlijk arbeid te verrichten Tegen loon Gezagsverhouding Aanneming van werk Overeenkomst van opdracht Tussen arbeidsovereenkomst en opdracht Rechtsvermoeden van de arbeidsovereenkomst, artikel 7:610a BW Overeenkomsten met zzp ers Thuis- en telewerk, het nieuwe werken Flexibele arbeidsovereenkomsten Inleiding Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Oproepcontracten Uitzendovereenkomst Payrolling Enige bijzondere arbeidsverhoudingen Statutair bestuurder De grensoverschrijdende arbeidsovereenkomst De arbeidsovereenkomst met de AOW-gerechtigde Deeltijd huishoudelijk personeel 24 2 Wat bepaalt de inhoud van de arbeidsovereenkomst? Inleiding Internationaal en Europees arbeidsrecht Internationale organisaties en hun instrumenten Rechtstreekse en horizontale werking en doorwerking Grondrechten Inleiding Verbod van discriminatie, gelijkebehandelingswetgeving Recht op privacy Nederlandse wetgeving Overzicht wetgeving 40 XI

2 Arbeidsrecht in de praktijk Dwingend en regelend recht Goedwerkgeverschap en goedwerknemerschap Inleiding Goedwerkgeverschap Goedwerknemerschap Collectieve regelingen Inleiding De cao Algemeenverbindendverklaring van de cao Interne bedrijfsregelingen Overeenkomsten met de ondernemingsraad 47 3 De sollicitatiefase en totstandkoming van de arbeidsovereenkomst Inleiding Beginselen bij werving en selectie en bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst Redelijkheid en billijkheid Gelijkebehandelingswetgeving Voorkeursbeleid Rol van de ondernemingsraad Sollicitatiefase Werving Selectie Afronding van de sollicitatiefase Antecedentenonderzoek Psychologisch onderzoek en assessment Referenties en internetsearch Medische keuring Afbreken van de onderhandelingen Het aangaan van de arbeidsovereenkomst Overeenstemming Minderjarigen Buitenlandse werknemers Administratieve verplichtingen Informatieplicht werkgever Proeftijd Checklist arbeidsvoorwaarden 65 4 De uitvoering van de arbeidsovereenkomst Inleiding Functie Beloning Verantwoordelijkheid voor de loonbetaling 74 XII

3 4.3.2 Wettelijk toegestane loonvormen en vergoedingen Gelijk loon, minimumloonbescherming en maximumbeloning Beloning voor overwerk Variabele beloning Auto, ov-kaart en ict-voorzieningen Aandelenopties Dienstwoning Vakantiebijslag Geen arbeid, geen loon en de werkgeversverhindering Staking en het recht op loon Tijdstip en wijze van uitbetaling en specificatie van het loon Inhouding en verrekening Niet-tijdige betaling, de wettelijke verhoging Verjaring van de loonvordering Matiging van loonvorderingen Onkostenvergoedingen en de Werkkostenregeling Vakantie en verlof Loon tijdens vakantie Opbouw van vakantiedagen Het opnemen en wijzigen van vakantiedagen Als vakantiedagen aan te merken dagen Verval en verjaring van vakantiedagen Adv-dagen Verlof wegens zwangerschap en bevalling Verlof bij adoptie en pleegzorg Calamiteiten- en ander verlof Zorgverlof Ouderschapsverlof Loondoorbetaling bij ziekte Algemeen Ziek of niet ziek Hoogte van de aanspraak Duur van de aanspraak De loonbetalingsverplichting na 104 weken Uitsluiting en opschorting van loondoorbetaling Uitsluiting van loondoorbetaling Opschorting van loondoorbetaling, controle Verrekening van andere inkomsten Zwangerschap en bevalling Deskundigenoordeel. Geschillen over ziekte en re-integratie Re-integratie van de arbeidsongeschikte werknemer Algemeen Regeling procesgang eerste en tweede ziektejaar Omvang re-integratieverplichting werkgever Omvang re-integratieverplichting werknemer Sancties 130 XIII

4 Arbeidsrecht in de praktijk 4.7 Arbeidstijden en overwerk Toepasselijkheid Arbeidstijdenwet Systeem Arbeidstijdenwet Verplichting tot het verrichten van overwerk Schematisch overzicht Arbeidstijdenwet Aansprakelijkheid voor ongevallen en beroepsziekten Inleiding De zorgplicht van de werkgever Stelplicht en bewijslast De stelplicht en bewijslast in drie situaties In de uitoefening van de werkzaamheden Artikel 7:658 BW en de aanvullende zorgplicht op grond van artikel 7:611 BW Opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer Omvang en verdeling van de schade Aansprakelijkheid voor ingeschakelde zzp ers, uitzendkrachten, stagiaires, etc Verjaring Schade door de werknemer veroorzaakt Enkele bijzondere bedingen Concurrentiebeding Boetebeding Geheimhoudingsbeding Beding ter beperking van nevenwerkzaamheden Pensioen Pensioentoezegging Pensioenovereenkomst en uitvoeringsovereenkomst Soorten pensioenovereenkomsten Fiscale begrenzing Wijziging van de arbeidsovereenkomst Inleiding Wijziging inhoud overeenkomst met wederzijds goedvinden Wijziging van arbeidsvoorwaarden op grond van een eenzijdig wijzigingsbeding De regeling en het doel van het beding van eenzijdige wijziging Rechtspraak over het beding van eenzijdige wijziging Harmonisatie van arbeidsvoorwaarden tegen de wil van de werknemer Bedrijfseconomische noodzaak Wijziging op grond van redelijkheid en billijkheid De redelijkheidsnorm van artikel 7:611 BW Het onaanvaardbaarheidscriterium van artikel 6:248 lid 2 BW Functiewijziging: disfunctioneren en reorganisatie Onvoorziene omstandigheden Wijziging arbeidsduur, werktijden en arbeidsplaats 179 XIV

5 5.6.1 Aanpassing arbeidsduur Werktijdverkorting Wijziging werktijden en arbeidsplaats Wijziging van werkgever, overgang van onderneming Wijziging werkgever met wederzijds goedvinden Overgang van onderneming Beëindiging van de arbeidsovereenkomst Inleiding Einde arbeidsovereenkomst door overlijden Het einde van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Het verstrijken van de overeengekomen tijd Leeftijds- en pensioenontslag Opzegging van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd De aanzegging Voortzetting van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, de ketenregeling Onbepaalde tijd gevolgd door bepaalde tijd: de Ragetlieregel De ontbindende voorwaarde De beëindigingsovereenkomst Buitengerechtelijke ontbinding Wilsovereenstemming Wilsgebreken Inhoud en uitleg van de beëindigingsovereenkomst Checklist beëindigingsovereenkomst Nakoming van de beëindigingsovereenkomst Pro forma-ontbinding Pro forma-ontbinding en de losse eindjes overeenkomst Opzegging en ontbinding, het systeem Redelijke grond, herplaatsing niet mogelijk De a-grond: opzegging wegens bedrijfseconomische redenen Toetsing van de economische noodzaak Ontslagvolgorde: eerst de andere arbeidsrelaties Ontslagvolgorde: het afspiegelingsbeginsel Ontslagvolgorde: afwijking van het afspiegelingsbeginsel Opzegging van een payrollovereenkomst Opzegging wegens een andere dan een economische reden b-grond, langdurige arbeidsongeschiktheid c-grond, regelmatige arbeidsongeschiktheid d-grond, disfunctioneren van de werknemer e-grond: verwijtbaar handelen van de werknemer f-grond: werkweigering wegens gewetensbezwaar g-grond, verstoorde arbeidsverhouding h-grond: voortduren van de arbeidsovereenkomst in redelijkheid niet van de werkgever te vergen 237 XV

6 Arbeidsrecht in de praktijk Leeftijdsontslag De opzegverboden Opzegverboden niet van toepassing Opzegging met instemming van de werknemer Geen opzegging of instemming vereist Opzegging met toestemming van het UWV (of een cao- ontslagcommissie) De wederindiensttredingsvoorwaarde Rechtsmiddelen na een beslissing van het UWV 246 (of de Ontslagcommissie) Opzegging in strijd met de wet: herstel, vernietiging, billijke vergoeding Opzegging van de arbeidsovereenkomst van een statutair bestuurder Opzegging door de werknemer De opzegtermijn Ontbinding van de arbeidsovereenkomst Verzoek ontbinding door werkgever Ontbindingsbeschikking, termijn ontbinding, vergoeding Verzoek ontbinding door werknemer Voorwaardelijke- en pro forma-ontbinding Hoger beroep en cassatie na een ontbindingsbeschikking Ontslagvergoedingen De transitievergoeding Hoogte van de transitievergoeding Tijdelijke transitievergoeding oudere werknemers Met de transitievergoeding te verrekenen kosten Gelijkwaardige voorziening, sociaal plan, wachtgeld Overgangsrecht transitievergoedingen Transitievergoeding na einde wachttijd WIA De Wet normering topinkomens Billijke vergoeding, ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werkgever Billijke vergoeding bij vernietiging opzegging of herstel dienstverband Andere vorderingen bij of na beëindiging van het dienstverband? Opzegging in de proeftijd Ontslag op staande voet Onverwijlde opzegging Dringende reden Voorbeelden van een dringende reden Formulering en gelijktijdige mededeling van de dringende reden Vorderingen na een ontslag op staande voet Ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens wanprestatie Rondom het einde van de arbeidsovereenkomst Inleiding De eindafrekening 293 XVI

7 7.2.1 Loon en vakantiebijslag Niet-genoten vakantiedagen Verrekening met vorderingen van de werkgever Studiekosten Vergoedingen bij het einde van het dienstverband Fiscale aspecten Beëindigingsvergoeding en WW Verrekening met andere uitkeringen Het concurrentiebeding Inleiding Beëindiging als gevolg van ernstig verwijtbaar handelen of nalaten door werkgever Gehele of gedeeltelijke vernietiging van het concurrentiebeding door de rechter Een vergoeding voor de werknemer Onrechtmatige daad, onrechtmatige concurrentie Procederen over een concurrentiebeding Het getuigschrift Pensioenrechten Waardeoverdracht van pensioenrechten Afkoop van pensioenrechten Voortzetting van de pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid of na einde dienstverband Affinanciering bij einde dienstverband De sociale zekerheid Inleiding Uitvoeringsorganisaties sociale zekerheid De kring van verzekerden bij de werknemers verzekeringen De Werkloosheidswet Inleiding Aangifte Werkloosheid Referte-eis Uitsluitingsgronden Verwijtbare werkloosheid Passende arbeid verkrijgen, behouden en aanvaarden Boeten en maatregelen Hoogte en duur van de uitkering Betalingsonmacht van de werkgever De Ziektewet Ziektewetgerechtigden met en zonder werkgever Arbeidsongeschikt in de zin van de Ziektewet Verplichtingen en de benadelingshandeling Hoogte en duur van de uitkering 339 XVII

8 Arbeidsrecht in de praktijk Premiedifferentiatie en eigenrisicodragerschap De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) Inleiding Schatting WGA of IVA Hoogte en duur van de uitkering Verplichtingen Premiedifferentiatie en eigenrisicodragen De Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) Inleiding Hoogte en duur van de uitkering De garantie van een minimuminkomen Inleiding De Toeslagenwet De IOAW en de IOW De Participatiewet Medezeggenschap en de collectieve arbeidsovereenkomst Inleiding Medezeggenschap Algemeen Enkele begrippen Ondernemingen met ten minste vijftig personen Samenstelling en werkwijze van de ondernemingsraad Bevoegdheden van de ondernemingsraad Het adviesrecht (art. 25 WOR) Het instemmingsrecht (art. 27 WOR) Ondernemingen met tien tot vijftig personen Ondernemingen met minder dan tien personen Geschillenregelingen Rechtspositie leden ondernemingsraad en personeelsvertegenwoordiging De collectieve arbeidsovereenkomst Algemeen Bijzonder rechtskarakter cao Inhoud cao-bepalingen Naleving en interpretatie van cao-bepalingen Wie zijn aan de cao gebonden? Totstandkoming cao Werkingssfeer cao Overgang van onderneming Handhaving van cao-bepalingen Algemeenverbindendverklaring 400 XVIII

9 10 Procedures in het arbeidsrecht Inleiding Verval- en verjaringstermijnen Bevoegdheid van de rechter Taken sector kanton, sector civiel Verzoekschriftprocedure Algemeen Wettelijke regeling Het verloop van de verzoekschriftprocedure Rechtsmiddelen tegen beschikkingen van de kantonrechter Dagvaardingsprocedure Algemeen Wettelijke regeling Het verloop van de dagvaardingsprocedure Bewijs Rechtsmiddelen Voorlopige voorzieningen De provisionele vordering tot het treffen van een voorlopige voorziening Het kort geding Procedure bij het UWV en de ontslagcommissie Inleiding Bevoegdheid De procedure bij het UWV Procedure bij de ontslagcommissie Rechtsmiddelen na een beslissing van het UWV of de ontslagcommissie Mediation, arbitrage en bindend advies Mediation Arbitrage Bindend advies Klachtenprocedures Algemeen Nationale ombudsman Het College voor de rechten van de mens Bestuursrechtelijke procedures De procedure in bezwaar De procedure in (hoger) beroep Kosten Kosten van de procedure Kosten rechtsbijstandverlener Proceskostenveroordeling 456 Register 459 XIX