De aansluiting van de Werkloosheidswet op het ontslagrecht

Transcriptie

1 De aansluiting van de Werkloosheidswet op het ontslagrecht PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van Doctor aan de Universiteit Leiden, op gezag van de Rector Magnificus Dr. D.D. Breimer, hoogleraar in de faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen en die der Geneeskunde, volgens besluit van het College voor Promoties te verdedigen op woensdag 4 juni 2003 klokke uur door Anita Claudia Damsteegt geboren te Amsterdam in 1970

2 Inhoudsopgave WOORD VOORAF LlJST VAN AFKORTINGEN V XIII 1 INLEIDING Twee zelfstandige rechtsgebieden Probleemstelling Afbakening van het onderzoek Plan van aanpak 9 2 WERKLOOSHEIDSVERZEKERING De eerste werkloosheidsverzekeringen Werkloosheidsbesluit Wachtgeldregeling Voorontwerp van wet Voorontwerp van wet Commissie-Van Rhijn Werkloosheidswet De wachtgeldverzekering De werkloosheidsverzekering Geen recht op uitkering Wet Werkloosheidsvoorziening Werkloosheidswet Het ontstaan van het recht op uitkering Het geldend maken van het recht op uitkering Boeten en maatregelen Prestaties op grond van de Werkloosheidswet Uitvoering

3 vm DE VERWIJTBAARHEID VAN DE WERKLOOSHEID Verwijtbare werkloosheid Arbeidsrechtelijk verwijtbare werkloosheid Verwijtbaar gedrag Voorzienbaarheid Causaal verband Sociaalzekerheidsrechtelijk verwijtbare werkloosheid Voortzetting te vergen Voortzetting te bewerkstelligen Werkloos zijn of blijven Benadelingshandeling Maatregelen Evenredigheidsbeginsel bij verwijtbare werkloosheid Volgorde sanctiegronden Dringende redenen Sanctie-oplegging Inhoudsopgave VERWIJTBARE WERKLOOSHEID; DE WIJZE WAAROP EN DE REDEN WAAROM De wijze van beeindiging Dringende reden Bedrijfseconomische omstandigheden Redenen gelegen in de persoon van de werknemer Disfunctioneren Vrijheid van godsdienst, geweten en levensovertuiging Verstoorde arbeidsrelatie Medische gronden Ontslag wegens ziekte of arbeidsongeschiktheid Situatieve arbeidsongeschiktheid Geschil omtrent bestaan arbeidsongeschiktheid Meeverhuizen Met partner Verhuizing bedrijf/overplaatsing door werkgever Met ouders

4 Inhoudsopgave IX Ander werk (Wettelijke) verplichtingen Flexibele arbeidscontracten Bestaan en omvang arbeidsovereenkomst Loondoorbetalingsverplichting HET VOEREN VAN VERWEER Het voeren van verweer vereist? Werkloosheidswet 1949 De Werkloosheidswet sinds 1986 Het voeren van verweer tegen een (voorgenomen) beeindiging Opzegging Opzegverboden Opzegtermijn Kennelijke onredelijke opzegging Ontslag op staande voet Aansluiting op het ontslagrecht Ontbinding Wederzijds goedvinden Einde van rechtswege Bestaan en omvang arbeidsovereenkomst De pro forma problematiek Formele verweren en formele procedures De pro forma problematiek bij de BBA-procedure De pro forma problematiek bij ontbindingen Betekenis van de overeenkomst tot het voeren van formeel verweer Pro forma een (kwantitatief) probleem? De uitvoeringspraktijk Misvatting Het verrichten van zelfstandig onderzoek door de uitvoeringsinstantie Getroffen maatregelen ter voorkoming pro forma problematiek

5 X Het Besluit verweer tegen ontslag Beperking begrip verwijtbare werkloosheid Nieuwe voorstellen ter voorkoming van de pro forma problematiek Verbetering kenbaarheid verplichtingen Voorlichting Duidelijker criteria Vooraf duidelijkheid Ruling Constructie van procedure-overeenkomst Registratie beeindigingsovereenkomst Verleggen risico Beter toetsen Wijziging van het systeem Repressief stelsel Een rechter voor beide oordelen Andere visie op de eis van reintegratie Schrappen van de cumulariebepaling Inhoudsopgave DE WERKLOOSHEIDSUITKERING EN DE VERGOEDING BIJ ONTSLAG Rechtsgronden toekenning vergoeding Verschillende soorten vergoedingen in het ontslagrecht Schadevergoeding na onregelmatige opzegging Schadevergoeding na kennelijk onredelijke opzegging Afkoop herstel van de arbeidsovereenkomst Vergoeding na ontbinding Sociaal plan Individuele afvloeiingsregeling Redelijkheid en billijkheid Ontslagvergoeding in verband met handelen in strijd met de overeenkomst of in strijd met de wet Systeem ww ten aanzien van ontslagvergoeding Geen uitkering ingeval van loon De vergoedingen en de WW tot Toerekening financiele vergoeding per soort schadevergoeding

6 Inhoudsopgave XI De vergoeding en de ww sinds 1994 De cumulatiebepaling ex artikel 34 lid 5 ww De fictieve opzegtermijn; een tweede (mislukte) poging De fictieve opzegtermijn geintroduceerd Reikwijdte van de fictieve opzegtermijn Vaststelling fictieve opzegtermijn Inkomsten De fictieve opzegtermijn en de referte-eis De fictieve opzegtermijn en de benadelingshandeling De fictieve opzegtermijn en de contractuele opzegtermijn De fictieve opzegtermijn en de tussentijdse beeindiging van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Toerekening vergoeding De ontslagvergoeding en de ww-uitkering DE POORTWACHTERS VAN DE WW Het begrip De poortwachters van de werkloosheidsuitkering De uitvoeringsinstantie De CWI De kantonrechter De onderlinge verhouding van de drie poortwachters DE FINANCIERING VAN DE WERKLOOSHEIDSVERZEKERING De lastenverdeling In denbeginne... Werkloosheidswet 1949 De ontwikkeling vanaf de jaren '80 De toekomst Premiedifferentiatie Premiedifferentiatie en het ontslagrecht HET DUITSE RECHT

7 xn 9.2 Het Duitse ontslagrecht Opzegging van de arbeidsovereenkomst Ontslag op staande voet Ontslag tijdens de proeftijd Anderungskundigung Het einde van 'rechtswege' De arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Ontbindende voorwaarde Dood van de werknemer Beeindiging met wederzijds goedvinden Ontbinding door de rechter 9.3 Werkloosheidsverzekering Geschiedenis Plaats in het recht De uitkeringen Arbeitslosengeld Arbeitslosenhilfe Bijverdiensten Geen uitkering Andere sociale uitkeringen Recht op loon Beeindigingsvergoeding Sancties Financiering 9.4 Aansluitingsproblematiek? Sociaalzekerheidsrechtelijk verwijtbaar gedrag Voeren van verweer Ontslag en vergoeding 9.5 Inhoudsopgave SAMENVATTING EN CONCLUSIE Samenvatting Knelpunten Slotbeschouwing ZUSAMMENFASSUNG LlTERATUUR TREFWOORDENREGISTER CURRICULUM VITAE BlJLAGEN