Kijken en voelen. Over hoe we emoties van anderen lezen en wat dat met ons doet. Nieuwjaarsbijeenkomst Mediatorsvereniging 7 januari 2016

Transcriptie

1 Kijken en voelen Over hoe we emoties van anderen lezen en wat dat met ons doet Nieuwjaarsbijeenkomst Mediatorsvereniging 7 januari 2016 Agneta Fischer Universiteit van Amsterdam Mediation congres 2016, Amersfoort 1

2 Het herkennen van emoties

3

4

5 Maar niet altijd 5

6 Waarom is emotieherkenning zo moeilijk? Mediation congres 2016, Amersfoort 6

7 Overzicht 1. Emo/e communica/e: verbaal en nonverbaal 2. Emo/eherkenning Welke emo/es herkennen we? Welke emo/es herkennen we niet, of moelijker? 3. Hoe herkennen we emo/es? Objec/eve kenmerken? Wat is onze eigen rol hierin? 4. Emo/e- regula/e /jdens sociale interac/es 7

8 1. Wat zijn emoties? (korte les) Reacties op een gebeurtenis Anders dan Stemming, intuïties, gevoelens, persoonlijkheid Relatief kort durend Bestaan uit meerdere componenten Appraisals ( dit is eng ) Subjectieve ervaring/gevoel Fysiologische veranderingen Motivatie/impuls tot handelen ( ik wil het liefste weglopen ) Non- verbale expressies 8

9 Hoe communiceren we emoties? Verbaal Nonverbaal (gezicht, houding, stem, gebaren) Soms tegenstrijdige signalen: ik ben niet bang 9

10 Tegenstrijdige signalen Als verbale inhoud en non- verbale inhoud elkaar tegenspreken - > meer geloof aan non- verbale signalen Non- verbale signalen vertellen ons meer over echte gevoelens Onthullen meer dan wat mensen zeggen Automa/sch en dus moeilijk te reguleren Non- verbale lekkage 10

11 Emoties op het gezicht Gelaatsexpressies zijn sociale signalen Van interne mentale toestand (emo/es, gedragsinten/es) Van sociale inten/es en mo/even Emo(eherkenning is van cruciaal belang in het sociale verkeer (o.a. onderhandelen, media/on, leidinggeven) 11

12 Individuele verschillen Mensen met een autisme stoornis (zien minder blijdschap en meer negatieve emoties) zijn slechter Mensen met psychosociale en emotionele problemen (bv obesity, slachtoffers van kindermisbruik) zijn slechter Samenhang tussen emotieherkenning en jaarlijks inkomen van managers (via politieke vaardigheden) Mediation congres 2016, Amersfoort 12

13 Welke emoties worden herkend? Zes (basis) emoties: Boos blij verdriet angst walging en verbazing Paul Ekman Herkenning van emoties hangt samen met frequentie waarmee ze voorkomen in het dagelijks leven 13

14 14

15 15

16 Maar ook andere emoties worden boven kans niveau herkend 16

17 Nieuwe emoties We testen momenteel andere emoties die nog nooit zijn onderzocht: Mediation congres 2016, Amersfoort 17

18 2. Hoe herkennen we emoties op basis van non- verbale expressies? 1. Door de context 2. Door wat we zien 3. Door wat we zelf voelen en uiten 18

19 a. Interpreteren van context cues Gezichten in een context Andere emo/e cues Lichaam Stem Inhoud van boodschap Inconsistente cues: Minder goede en snelle herkenning 19

20 b. Door wat we zien Veel onderzoek naar combinaties van spierbewegingen (Facial Action Coding System, Ekman) Basisemoties: kenmerkende spierbewegingen 20

21 frons Gespannen kaken, lippen op elkaar 21

22 Opgetrokken neus, bovenlip 22

23 Binnenste deel wenkbrauwen omhoog Mondhoeken naar beneden 23

24 Wenkbrauwen omhoog Ogen wijd open Mond open 24

25 Binnenste deel wenkbrauw omhoog Ogen wijd open Mondhoeken naar achteren 25

26 Kin omhoog 26

27 Onderste ooglid Kraaiepootjes Mondhoeken 27

28 Asymmetrische glimlach 28

29 Blik afgewend, naar beneden Lippen op elkaar, kuiltjes 29

30 Dus We kunnen emoties goed interpreteren als er context cues zijn of als de gezichtsexpressie overeenkomt met prototypische emoties Maar: Emoties zijn in het alledaagse leven niet geposeerd, zien er vaak anders uit Emoties zijn niet altijd intens of extreem Emoties kun je niet geheel objectief observeren, het blijft tot op zekere hoogte een interpretatie Mediation congres 2016, Amersfoort 30

31 WE HEBBEN HET DUS OOK VAAK MIS! Mediation congres 2016, Amersfoort 31

32 Ingroup bias We herkennen emo/es van onze eigen groep beter en sneller dan van andere groepen (Elfenbein & Ambadi, 2011) We interpreteren de emo/es van andere groepen als minder intens (KommaWam, Jonas, Fischer, 2015) We maken eerder fouten met gezichten uit andere groepen 32

33 Mediation congres 2016, Amersfoort 33

34 Mediation congres 2016, Amersfoort 34

35 Een glimlach hoeft niet altijd positief te zijn 1. Echte glimlach 2. Neerbuigende glimlach 3. Sadistische glimlach 4. Verontschuldigende glimlach 5. Onderdanige glimlach 6. Berustende glimlach 7. Beleefde glimlach 8. Liefdevolle glimlach 9. Verlegenheidsglimlach 10. Angstige glimlach 11. Berustende glimlach 12. Miserabele glimlach 13. Melancholische glimlach 14. Spijt glimlach 35

36 neerbuigend spijt liefdevol onzeker De context kan ons helpen! 36

37 En als we weinig context cues hebben? Het voorbeeld van de glimlach Hoe onderscheiden we een echte glimlach van een fake glimlach De observator hee\ ook een rol! 37

38 Mimicry Inleven in de ander, niet alleen cognitief, maar via ons lichaam Mimicry : automatische imitatie van de emoties van de ander Beinvloedt mimicry de herkenning van emoties bij anderen? Mediation congres 2016, Amersfoort 38

39 Onderzoek naar mimicry Experimenten: blokkeren mimicry Proefpersonen moeten lachende foto s/video s bekijken Pen tussen de lippen vasthouden: geen mimicry van glimlach mogelijk Beoordelen van een glimlach: echt of niet 39

40 Resultaten Als mimicry wordt geblokkeerd (door pen), zijn mensen minder goed in het iden/ficeren van een echte glimlach Figure 1. Genuineness ratings of true and false smiles in the free, blocked and muscle-control (squeeze ball) condition of Experiment 2. Error bars represent standard errors. doi: /journal.pone g001 40

41 Effecten van mimicry Mimicry kan dus helpen bij het herkennen van de emotie van een ander Mimicry doet meer: Betere relatie Mensen vinden elkaar aardiger Conversatie verloopt prettiger Mediation congres 2016, Amersfoort 41

42 4. Emotie regulatie Wat doen we met onze eigen emoties? Onderzoek naar de sociale effecten van emotie regulatie (Butler et al., 2003) Vergelijking onderdrukking en re- appraisal versus controle Mediation congres 2016, Amersfoort 42

43 Mediation congres 2016, Amersfoort 43

44 Onderdrukking leidt tot Meer stress en hogere bloeddruk van beide partners Mediation congres 2016, Amersfoort 44

45 Effecten van eigen emotieregulatie Reguleren van de eigen emoties (met name onderdrukken) heeft ook effecten op de relatie Minder negatieve en positieve emotie- uitingen Minder affiliatie en minder responsiviteit Minder aandacht en geheugen voor de inhoud van het gesprek Hogere bloeddruk in beide partners Mediation congres 2016, Amersfoort 45

46 Take home message #1 Het herkennen van emo/es is zeer ingewikkeld, maar toch gaat het meestal goed. 46

47 Take home message #2 Let bij het interpreteren van de emo/es van een ander vooral ook op meerdere non- verbale cues Bedenk dat we op meerdere manieren emo/es kunnen herkennen bij anderen Vergeet uw eigen rol in dit proces niet, maar denk niet teveel over uw eigen gelaatsexpressies na Onderdruk uw emo/es niet, maar probeert u zich ook niet te laten meeslepen 47