Het HSP brein in Beeld

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het HSP brein in Beeld"

Transcriptie

1 HSP Brein in Beeld Diepgaande informatieverwerking Het HSP brein in Beeld Diepgaande informatieverwerking 1. Subtiele details opmerken 2. Grote geheel zien 3. Afstemming op informatie uit het lichaam 4. Betekenis geven 5. Uitvoeren (risico)-analyse 6. Interpreteren sociale setting 7. Bepalen mogelijke acties 8. Reactie neemt meer tijd en is intens 9. Zelfreflectie Bron figuur: Hoogsensitief.nl, Esther Bergsma 1

2 Esther Bergsma: 1. Fysieke prikkels 2. Emotionele prikkels 3. Prikkels die nieuwe situaties en omgevingen je geven 4. Prikkels van sociale situaties. De reactie en interactie in een groep Jagiellowicz, 2011 Foto s vergelijken HSP zijn accurater in uitvoering van bepaalde taken. Via MRI kijken naar landschapsfoto s. Gerstenberg, 2012 de letter T zoeken Signaleren sneller en accurater de T. Na een taak, meer stress & langere hersteltijd Betere focus, hogere score, snellere reactie is topsport 2

3 Jagiellowicz, 2013, 2016 Emoties Snellere responstijd bij emotionele stimuli Bianca Acevedo, 2014, 2017 Reacties op gezichten & emoties. 2. In grote geheel plaatsen Actievere Hippocampus (lange termijn geheugen) 3. Afstemmen op lichaam Interospectie: Actievere Hypothalamus & Insula: 3

4 4. Betekenis geven 5. Risico-analyse Actievere Dorsolaterale Prefrontale Cortex (rationaliseren, complexe besluitvorming) en Pre-Motor Area (aansturing lichaamshouding) 6. Interpreteren sociale context Bianca Acevedo Gebieden die hier actief bij zijn: MTG, DLPFC, VTA, ACC, AG, IFG, TPJ. Hoe verhoudt je jezelf tot de ander, Innerlijke dialoog, De rust bewaren Mentalizing, Afstemmen op de ander/ spiegelneuronen/ ander inschatten 4

5 Sociale context Acevedo 2014 HSP reageren sterker op emotionele stimuli Spiegelneuronen sterker geactiveerd (IFG en Insula) Sterker sfeer en stemming aanvoelen Meer afgestemd op stemming van anderen Snel en intuïtief emoties en bedoelingen aanvoelen HSP bereiden direct een actie voor (activatie van de VTA en DLPFC. Deze gebieden doordenken acties intensief en cognitief) Sociale context Acevedo 2017 HSP hangt samen met activatie van breingebieden met betrekking tot diepgaande verwerking, geheugen en fysiologische regulatie in reactie op emotionele stimuli. In positieve situaties (in het bijzonder een goede jeugd) leidt het tot een adaptieve responsiviteit (met bewustzijn, arousal, zelf controle en kalmte) op emotie oproepende stimuli. 7. Optimale optie kiezen PMA, DLPFC en mpfc actiever : risico s, mogelijkheden, consequenties, verwachtingen, etc. Valkuil: piekerstand 5

6 8. Reageren Meer stress > meer hersteltijd Resultaat beter en soms sneller (Gerstenberg) Complexere taken: langer kauwen/ secundair reageren Diepgaand, weloverwogen beslissen Complexe taken & snel: mogelijk hoogbegaafdheid Prestatievermogen Pluess, 2015) Diathesis-Stress en Vantage sensitivity Kinderen met sensitiviteitsgenen ervaren sterkere positieve effecten bij positieve omgeving/invloeden. Ook negatievere effecten bij negatieve omgeving/invloeden. 9. Reflectie Netwerken ACC en het DMN zijn actiever. DMN ook in RUST! De ACC maakt de afweging of je het goed hebt gedaan voor de ander. De DMN is een introspectief netwerk zorgt voor: het autobiografisch geheugen denken aan de toekomst Theory of Mind: kun je je inleven in de ander en een voorstelling maken hoe een situatie gaat uitpakken voor een ander. Kun je namens de ander denken. Kun je de ander begrijpen. Morele besluitvorming. 6

7 Zie je bij hsptraining.nl 2019 Anahata personal coaching/ HSPtraining.nl 7

Het hoogsensitieve brein in beeld

Het hoogsensitieve brein in beeld Het hoogsensitieve brein in beeld De werking van het brein is complex. Gedachten, emoties en gedrag komen tot stand door interactie tussen verschillende hersengebieden en processen en er zijn persoonlijke

Nadere informatie

Wetenschappelijke kijk op hoogsensitiviteit. Xandra van Hooff GaveMensen

Wetenschappelijke kijk op hoogsensitiviteit. Xandra van Hooff GaveMensen Wetenschappelijke kijk op hoogsensitiviteit Xandra van Hooff GaveMensen Sensory Processing Sensitivity Sigmund Freud Introversie/extraversie Jung Innate sensitiveness Eysenck Linkt introversie/extraversie

Nadere informatie

Module 6.Rejection Sensitivity

Module 6.Rejection Sensitivity Theorie Rejection Sensitivity Mijn vriendin belt en mailt me niet terug en als ze komt is ze te laat. Kennelijk ben ik niet zo belangrijk voor haar als zij voor mij. Ik heb een plan geschreven, maar ik

Nadere informatie

HOOGSENSITIVITEIT BIJ KINDEREN

HOOGSENSITIVITEIT BIJ KINDEREN HOOGSENSITIVITEIT BIJ KINDEREN Reinhilde Vermeulen 1. Inleiding: hooggevoeligheid Pionier: Elaine N. Aron en Arthur Aron Begrip HSP in 1997 geïntroduceerd in de wetenschappelijke literatuur Uitgangspunt:

Nadere informatie

WELKOM. Voorstellen Kim Oude Egberink Het Sensitieve Brein Hooggevoeligheel gewoon Care & Able (evaluatie)

WELKOM. Voorstellen Kim Oude Egberink Het Sensitieve Brein Hooggevoeligheel gewoon Care & Able (evaluatie) WELKOM Voorstellen Kim Oude Egberink Het Sensitieve Brein Hooggevoeligheel gewoon Care & Able (evaluatie) Kennismaken en persoonlijk leerdoel Oefening OEFENING - KENNISMAKEN MIJN PERSOONLIJKE LEERDOEL

Nadere informatie

Waarom kijkt iedereen boos? Vergelijkend onderzoek van de hersenen van mensen met een depressie

Waarom kijkt iedereen boos? Vergelijkend onderzoek van de hersenen van mensen met een depressie Waarom kijkt iedereen boos? Vergelijkend onderzoek van de hersenen van mensen met een depressie Jojanneke is een studente van 24 jaar en kampt al een tijdje met depressieve klachten. Het valt haar huis-

Nadere informatie

Het hoogsensitieve persoons profiel

Het hoogsensitieve persoons profiel Het hoogsensitieve persoons profiel Met wat er uit de laatste wetenschappelijke onderzoeken bekent is (2019) heb ik een vertaling gemaakt naar algemene hoogsensitieve persoonskenmerken. Dé hoogsensitieve

Nadere informatie

Verschillen tussen HSP & hoogsensitieve High Sensation Seekers

Verschillen tussen HSP & hoogsensitieve High Sensation Seekers 1 Verschillen tussen HSP & hoogsensitieve High Sensation Seekers Bijgaand artikel en onderzoeksgegevens komen uit het onderzoek HSP & HSS en onderprikkeling, gehouden van oktober tot en met begin december

Nadere informatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Thema Kernelementen Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Tips voor de trainer: Werken met mensen is werken met emotie. Leer emoties als signaal te herkennen, maar niet als leidraad te

Nadere informatie

Is GOED goed GENOEG?

Is GOED goed GENOEG? Dominique Roos dd. 03 JUNI 2016 Zijn kinderen en jongeren kwetsbaarder voor prestatiedruk dan volwassenen? Kinderen en jongeren Emotioneel gekleurd en vermijdend copinggedrag. Volwassenen Cognitief gekleurd

Nadere informatie

Grip op agressief en lastig gedrag

Grip op agressief en lastig gedrag Grip op agressief en lastig gedrag AgressieWerk.nl Brochure Agressietraining voor de Zorg Omgaan met lastig en agressief gedrag AgressieWerk.nl 06-42170546 info@agressiewerk.nl Brochure Agressietraining

Nadere informatie

WELKOM. Voorstellen: Wie ben je? Wat doe je? Wat zijn je verwachtingen? 1 e indruk

WELKOM. Voorstellen: Wie ben je? Wat doe je? Wat zijn je verwachtingen? 1 e indruk 1 WELKOM Programma van vandaag 09.30 uur: begrijpen en (h)erkennen (1) 10.30 uur: pauze 10.45 uur: begrijpen en (h)erkennen (2) 12.30 uur: lunch 13.15 uur: van karaktereigenschap naar (probleem)gedrag

Nadere informatie

Trauma behandelen, je kan het niet alleen

Trauma behandelen, je kan het niet alleen Trauma behandelen, je kan het niet alleen TRTC congres, 21 september 2017 Karin Wagenaar Wagenaar Psychotherapie, Utrecht Trauma is violation of human connection, Judith Herman uit mijn aantekeningen...

Nadere informatie

Hoe herken ik hoogsensitief zijn? 30 aanbevelingen om te leren leven vanuit jouw gevoelige kracht

Hoe herken ik hoogsensitief zijn? 30 aanbevelingen om te leren leven vanuit jouw gevoelige kracht Hoe herken ik hoogsensitief zijn? 30 aanbevelingen om te leren leven vanuit jouw gevoelige kracht Inhoudsopgave 1. HERKEN JE DIT? 2. WAT IS HSP? 3. LEER JEZELF LIEF TE HEBBEN. 4. HOE WEET JE OF JE HSP

Nadere informatie

Linking Depression. Longitudinal and neuroimaging genetic studies in major depressive disorder. Esther Opmeer

Linking Depression. Longitudinal and neuroimaging genetic studies in major depressive disorder. Esther Opmeer Linking Depression Longitudinal and neuroimaging genetic studies in major depressive disorder Esther Opmeer Nederlandse Samenvatting Depressie staat in de top 3 van ziekten die de meeste ziektelast geven

Nadere informatie

De Kracht van het Brein regen is slechts regen, dat is nog geen slecht weer

De Kracht van het Brein regen is slechts regen, dat is nog geen slecht weer De Kracht van het Brein regen is slechts regen, dat is nog geen slecht weer John van der Meij Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Therapie (Oegstgeest) Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen

Nadere informatie

Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren. Bouwen aan zelfvertrouwen. Jeugd

Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren. Bouwen aan zelfvertrouwen. Jeugd Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren Bouwen aan zelfvertrouwen Jeugd 1. Weerbaarheidstrainingen voor kinderen Heeft uw kind moeite met voor zichzelf op te komen? Of is uw kind wellicht te weerbaar?

Nadere informatie

Uitkomsten studie Genderonderzoek energiebesparing

Uitkomsten studie Genderonderzoek energiebesparing Uitkomsten studie Genderonderzoek energiebesparing Inhoudsopgave Doel Aanpak Uitkomsten Rolverdeling bij besluitvorming De krachtigste motieven De beste afzender Suggesties voor vervolg IN DE BIJLAGEN

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting Borderline-persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een ernstige psychische stoornis, die vaak voorkomt bij mensen met een

Nederlandse samenvatting Borderline-persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een ernstige psychische stoornis, die vaak voorkomt bij mensen met een Nederlandse samenvatting Borderline-persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een ernstige psychische stoornis, die vaak voorkomt bij mensen met een voorgeschiedenis van interpersoonlijk trauma, zoals kindermishandeling

Nadere informatie

Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008

Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Gevoel en emoties / definitie Emoties: in biologische zin: affectieve reacties. Prikkeling van dit systeem geeft aanleiding tot allerlei lichamelijke reacties.

Nadere informatie

Vrouwen sleutel tot ZEN? Driebergen 7 maart 2017

Vrouwen sleutel tot ZEN? Driebergen 7 maart 2017 Vrouwen sleutel tot ZEN? Driebergen 7 maart 2017 Programma Achtergrond Warming up Opzet en uitkomsten onderzoek De vrouw bepaalt Rolverdeling bij besluitvorming De krachtigste motieven De beste afzender

Nadere informatie

WELKOM. 1 e indruk. Voorstellen: Wie ben je? Wat doe je? Wat zijn je verwachtingen?

WELKOM. 1 e indruk. Voorstellen: Wie ben je? Wat doe je? Wat zijn je verwachtingen? 1 WELKOM Programma van vandaag 09.30 uur: begrijpen en (h)erkennen (1) 10.30 uur: pauze 10.45 uur: begrijpen en (h)erkennen (2) 12.30 uur: lunch 13.15 uur: van karaktereigenschap naar (probleem)gedrag

Nadere informatie

Grip op agressief en lastig gedrag

Grip op agressief en lastig gedrag Grip op agressief en lastig gedrag AgressieWerk.nl Brochure Agressietraining voor docenten, leerkrachten & OPP Omgaan met lastig en agressief gedrag AgressieWerk.nl 06-42170546 info@agressiewerk.nl Brochure

Nadere informatie

Veilig gehechte kinderen ontwikkelen steeds rijkere verbindingen, krijgen meer integratie en adequate prefrontale functies

Veilig gehechte kinderen ontwikkelen steeds rijkere verbindingen, krijgen meer integratie en adequate prefrontale functies BLOK III LIEFDE Veilig gehechte kinderen ontwikkelen steeds rijkere verbindingen, krijgen meer integratie en adequate prefrontale functies Met opgroeien van veilige hechtingsrelaties ontwikkelen kinderen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 207 Hoe handhaaf je jezelf in een sociale omgeving? Welke psychologische processen liggen hieraan ten grondslag? Welke delen van de hersenen zijn hierbij betrokken? En is zijn deze processen en/of hersengebieden

Nadere informatie

Welkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018

Welkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018 Welkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018 Wat Disclosure weten we? (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke

Nadere informatie

Hedendaagse opvattingen over emoties. Emotie en gewetensvorming in de behandeling. Welke emoties? Emotie en moraliteit. Welke emoties?

Hedendaagse opvattingen over emoties. Emotie en gewetensvorming in de behandeling. Welke emoties? Emotie en moraliteit. Welke emoties? Emotie en gewetensvorming in de behandeling Hedy Stegge Vrije Universiteit Amsterdam PI Research Duivendrecht Hedendaagse opvattingen over s Functioneel (belangenbehartigers) Persoonlijk welbevinden Kwaliteit

Nadere informatie

Breincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal. Lucia M. Talamini UvA

Breincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal. Lucia M. Talamini UvA Breincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal Lucia M. Talamini UvA Onderwerpen 1. Intro Geheugen en het brein 2. Factoren die leren en geheugen bevorderen 3. Multimodaal leren 4. Aansluiten

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkelingsgebieden Ontwikkeling A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Mindfulness voor kinderen Introductie

Mindfulness voor kinderen Introductie Mindfulness voor kinderen Introductie Mindfulness voor kinderen - Introductie Mindfulness algemeen Wat? Geschiedenis Waarom? Hoe? Mindfulness kinderen Mindfulness voor kinderen Mindful Kids training Mindful

Nadere informatie

GEWOON HOOGGEVOELIG BEN JE HSP? TRAINING

GEWOON HOOGGEVOELIG BEN JE HSP? TRAINING TRAINING GEWOON BEN JE HSP? Elaine Aron zei daarover in haar 1e boek: De HSP is als een plantje. Het soort zaad dat de grond ingaat je aangeboren karakter is maar een deel van het verhaal. De kwaliteit

Nadere informatie

Autisme, Angst en Verstandelijke beperking

Autisme, Angst en Verstandelijke beperking Autisme, Angst en Verstandelijke beperking Expertise Dichterbij Dr. Fabienne Naber Okibo-special needs Okibo-Special needs Als je de wereld om je heen niet begrijpt En de wereld begrijpt jou niet Dan is

Nadere informatie

Dutch Summary DUTCH SUMMARY

Dutch Summary DUTCH SUMMARY DUTCH SUMMARY Ieder organisme is uitgerust met een aangeboren systeem dat adaptief om moet kunnen gaan met situaties die onze fysieke en psychologische gesteldheid bedreigen. Zulke situaties worden ook

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pouw, Lucinda Title: Emotion regulation in children with Autism Spectrum Disorder

Nadere informatie

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND VANDAAG: WAAR VOEDEN WE VOOR OP? PREVENTIE ONTWIKKELING VAN HET BREIN SOCIAAL EMOTIONEEL LEREN METACOGNITIEVE VAARDIGHEDEN ESSENTIE VAN OVERDRACHT PROBLEEM

Nadere informatie

VOELEN WAT ER GEBEURT EEN KENNISMAKING MET ANTONIO DAMASIO

VOELEN WAT ER GEBEURT EEN KENNISMAKING MET ANTONIO DAMASIO VOELEN WAT ER GEBEURT EEN KENNISMAKING MET ANTONIO DAMASIO Descartes error [1994] Dit is de vergissing van Descartes: de onoverbrugbare scheiding tussen lichaam en geest ( ); de suggestie dat het vermogen

Nadere informatie

Welkom! HB Café Arnhem 25 april 2014 Eva Pama. Hooggevoeligheid, heel gewoon bij hoogbegaafden. Delphi model hoogbegaafdheid

Welkom! HB Café Arnhem 25 april 2014 Eva Pama. Hooggevoeligheid, heel gewoon bij hoogbegaafden. Delphi model hoogbegaafdheid HG in kracht Welkom! HB Café Arnhem 25 april 2014 Eva Pama Hooggevoeligheid, heel gewoon bij hoogbegaafden Herken en erken je hooggevoeligheid, en leer er praktisch mee om te gaan, zodat het jouw kracht

Nadere informatie

Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP. Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen

Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP. Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen Ontwikkelingsfasen bij kinderen. 3 Basisbehoeften van kinderen.

Nadere informatie

Welkom! Hooggevoeligheid herkennen, erkennen & in de praktijk brengen

Welkom! Hooggevoeligheid herkennen, erkennen & in de praktijk brengen Welkom! Hooggevoeligheid herkennen, erkennen & in de praktijk brengen Voorstellen Opleidingsinstituut & Kenniscentrum CRKBO registratie BTW vrijstelling Accreditaties Dagtraining Opleiding HG-deskundige

Nadere informatie

BLOK V IMPLICIET EXPLICIET GEHEUGEN

BLOK V IMPLICIET EXPLICIET GEHEUGEN BLOK V IMPLICIET EXPLICIET GEHEUGEN Verschillen in herinnering hoe het impliciete geheugen ons heden kan beïnvloeden zonder besef dat iets uit het verleden komt Impliciet geheugen: De herinnering waardoor

Nadere informatie

Disclosures. Geen. Insentis. geen. geen. geen geen

Disclosures. Geen. Insentis. geen. geen. geen geen Disclosures (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere

Nadere informatie

WELKOM. 1 e indruk. Voorstellen: Wie ben je? Wat doe je? Wat zijn je verwachtingen?

WELKOM. 1 e indruk. Voorstellen: Wie ben je? Wat doe je? Wat zijn je verwachtingen? 1 WELKOM Programma van vandaag 09.30 uur: begrijpen en (h)erkennen (1) (casuïstiek doorheen de dag) 10.30 uur: pauze 10.45 uur: begrijpen en (h)erkennen (2) 12.30 uur: lunch 13.15 uur: karaktereigenschap

Nadere informatie

ReAttach een nieuwe schema therapie voor autisme PERSPECTIEF EN IMPLICATIES VOOR ONDERWIJS

ReAttach een nieuwe schema therapie voor autisme PERSPECTIEF EN IMPLICATIES VOOR ONDERWIJS ReAttach een nieuwe schema therapie voor autisme PERSPECTIEF EN IMPLICATIES VOOR ONDERWIJS Paula Weerkamp-Bartholomeus Het Congres 27 november 2015 Wat is ReAttach? ReAttach is een methodiek gericht op

Nadere informatie

Chapter 9. Dutch Summary

Chapter 9. Dutch Summary Chapter 9 Dutch Summary Samenvatting van het proefschrift GLP-1 en de neuroendocriene regulatie van voedsel inname in obesitas en type 2 diabetes: stof tot nadenken Chapter 9 Obesitas en type 2 diabetes

Nadere informatie

Adverse Childhood Experiences:

Adverse Childhood Experiences: Adverse Childhood Experiences: Mentale en fysieke gevolgen bij jeugdigen met een verstandelijke beperking Jaarcongres Kinder- en jeugdpsychiatrie 30 oktober 2018 Esther Moonen, Verpleegkundig Specialist

Nadere informatie

Grip op agressief en lastig gedrag

Grip op agressief en lastig gedrag Grip op agressief en lastig gedrag AgressieWerk.nl Brochure Agressietraining voor Ambtenaren en Lokale Overheid Omgaan met lastig en agressief gedrag AgressieWerk.nl 06-42170546 info@agressiewerk.nl Brochure

Nadere informatie

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding

Nadere informatie

OMGAAN MET HOOGSENSITIVITEIT

OMGAAN MET HOOGSENSITIVITEIT OMGAAN MET HOOGSENSITIVITEIT 1 Sofie De Jaegere psychotherapeute IN BALANS Praatkaffee 2 oktober 2018 2 Hoogsensitief? De laatste tijd alomtegenwoordig Belang van goede onderbouwde informatie! Gebaseerd

Nadere informatie

Storm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie. Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits

Storm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie. Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits Storm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits Casus (1) Tracy, 13 jaar Ouders gescheiden, woont met moeder en oudere broer. Moeder is een alleenstaande

Nadere informatie

1. Waarneming: omgevingsinformatie wordt waargenomen aan de hand van de verschillende zintuigen.

1. Waarneming: omgevingsinformatie wordt waargenomen aan de hand van de verschillende zintuigen. Cognities In deze module gaan we eerst in op wat cognitie in het algemeen is. Daarna komen de drie verschillende cognitieve theorieën voor ASS aan bod, namelijk: theory of mind, centrale coherentie en

Nadere informatie

Mindful ouders Introductie

Mindful ouders Introductie Mindful ouders Introductie Mindful ouders - Introductie Kennismakingsrondje Mindfulness algemeen Aandacht voor het hier-en-nu Keuzemogelijkheid Heartfulness Kennismaking Kennismaking 3 vragen: Voornaam?

Nadere informatie

Ontwikkeling van het adolescentenbrein

Ontwikkeling van het adolescentenbrein Ontwikkeling van het adolescentenbrein Eveline Crone Brain & Development lab Universiteit Leiden 13 sept 1848: Een ongelooflijk verhaal.. Phineas Gage 1 Phineas Gage Phineas Gage: herstel bleef bij bewustzijn

Nadere informatie

SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS. Dr. Marcia Goddard Project Manager YoungCapital

SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS. Dr. Marcia Goddard Project Manager YoungCapital SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS Dr. Marcia Goddard Project Manager R&D @ YoungCapital ONS SOCIALE BREIN ONS SOCIALE BREIN ONS SOCIALE BREIN DE AMANDELKERNEN Essentieel voor sociale prikkelverwerking

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkeling Ontwikkelingsgebieden A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Kijken en voelen. Over hoe we emoties van anderen lezen en wat dat met ons doet. Nieuwjaarsbijeenkomst Mediatorsvereniging 7 januari 2016

Kijken en voelen. Over hoe we emoties van anderen lezen en wat dat met ons doet. Nieuwjaarsbijeenkomst Mediatorsvereniging 7 januari 2016 Kijken en voelen Over hoe we emoties van anderen lezen en wat dat met ons doet Nieuwjaarsbijeenkomst Mediatorsvereniging 7 januari 2016 Agneta Fischer Universiteit van Amsterdam Mediation congres 2016,

Nadere informatie

Red cheeks, sweaty palms, and coy-smiles: The role of emotional and sociocognitive disturbances in child social anxiety M. Nikolić

Red cheeks, sweaty palms, and coy-smiles: The role of emotional and sociocognitive disturbances in child social anxiety M. Nikolić Red cheeks, sweaty palms, and coy-smiles: The role of emotional and sociocognitive disturbances in child social anxiety M. Nikolić Rode wangen, zweethanden en coy-smiles: De rol van emotionele en socio-cognitieve

Nadere informatie

Master in Personal. Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING:

Master in Personal. Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING: Master in Personal Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING: Master in Personal Leadership: Weet jij wat jouw hart sneller doet kloppen? Communiceren en continue

Nadere informatie

Welkom! Dagtraining. Praktijkgericht werken met hooggevoeligheid

Welkom! Dagtraining. Praktijkgericht werken met hooggevoeligheid 1 Welkom! Dagtraining Praktijkgericht werken met hooggevoeligheid 2 Voorstellen Wie ben je? Wat doe je? Wat zijn je verwachtingen? 3 Voorstellen Opleidingsinstituut & Kenniscentrum CRKBO registratie BTW

Nadere informatie

Neuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht

Neuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht Neuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht Max de Leeuw, psychiater en senior onderzoeker GGZ Rivierduinen/LUMC KenBiS, 17 juni 2016 Leiden Inhoud Emotieverwerking Werkgeheugen Beloning Eerstegraads

Nadere informatie

Traject Welzijn; Communicatie MZ. Inhoudsopgave (concept)

Traject Welzijn; Communicatie MZ. Inhoudsopgave (concept) Traject Welzijn; Communicatie MZ Inhoudsopgave (concept) 1 Traject Welzijn; Communicatie MZ Inhoudsopgave (concept) THEMA 1 Communicatie Hoofdstuk 1 Aspecten van communicatie 1.1 Inleiding 1.2 Communicatie

Nadere informatie

SAMEN VOL VERTROUWEN VAN DENKEN NAAR DOEN. Jorien van der Laan Lectoraat Armoede Interventies

SAMEN VOL VERTROUWEN VAN DENKEN NAAR DOEN. Jorien van der Laan Lectoraat Armoede Interventies SAMEN VOL VERTROUWEN VAN DENKEN NAAR DOEN Jorien van der Laan Lectoraat Armoede Interventies PERSOONSGERICHT? Centrale vraag: Hoe wil een cliënt zijn leven het liefst leiden en hoe organiseren we zorg

Nadere informatie

Zoektocht: voor een goed resultaat bij coaching weg is? DRUK -> pressure. Wat is het OMGEKEERDE. van. Druk = pressure. Professionele Ontwikkeling

Zoektocht: voor een goed resultaat bij coaching weg is? DRUK -> pressure. Wat is het OMGEKEERDE. van. Druk = pressure. Professionele Ontwikkeling Professionele Ontwikkeling voor Life Changing Coaches & Kinder- & Jongerencoaches Zoektocht: Hoe zorg ik ervoor dat die druk voor een goed resultaat bij coaching weg is? DRUK -> pressure Wat is het OMGEKEERDE

Nadere informatie

Als kinderen niet (kunnen) begrijpen wat je zegt

Als kinderen niet (kunnen) begrijpen wat je zegt Als kinderen niet (kunnen) begrijpen wat je zegt Communicatie in de zwemles bij kinderen met een lager IQ Patty van t Hooft Dag van het zwemonderwijs 2017 Programma Welkom IQ Begrijpen Ontwikkelingsfasen

Nadere informatie

Zorg voor leerlingen met een stoornis: optuigen of afschminken?

Zorg voor leerlingen met een stoornis: optuigen of afschminken? osmoconsult & onderwijsvannu Trainingen & Opleidingen Zorg voor leerlingen met een stoornis: optuigen of afschminken? Klaas Jan Terpstra, 27 november 2014 www.osmoconsult.nl 1 Klaas Jan Terpstra Docent

Nadere informatie

Directe therapie bij het jonge stotterende kind

Directe therapie bij het jonge stotterende kind Directe therapie bij het jonge stotterende kind Mies Bezemer Stottercentrum Zeeland NVLF congres, 18-11-2011 NVLF congres 2011 1 Stottercentrum Zeeland & maatschap logopedie Goes Middelburg Zierikzee R.Grauwels

Nadere informatie

Werken met veerkracht bij de Rabobank. BA&O, 22 oktober 2015

Werken met veerkracht bij de Rabobank. BA&O, 22 oktober 2015 Werken met veerkracht bij de Rabobank BA&O, 22 oktober 2015 Veerkracht is nodig De Rabobank is in beweging De klantbediening verandert Er is een sterke focus op beheer Een grote krimp van personeel Dit

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Uit crosscultureel onderzoek is bekend dat de cultuur waarin men opgroeit van jongs af aan invloed heeft op emotie-ervaringen en emotie-uitingen. Veel minder bekend is in welke

Nadere informatie

Jaardag NAC Leren van crisis? Gebruik je hersens!

Jaardag NAC Leren van crisis? Gebruik je hersens! Jaardag NAC Leren van crisis? Gebruik je hersens! Brainessentials en recepten bij crisis Breinprincipes voor leren Brigitte Spee en NS Leercentrum 29 september 2016 Kennismaken met het brein Opbouw en

Nadere informatie

Neurobiologie van HSP

Neurobiologie van HSP Neurobiologie van HSP HSP kenmerkt zich door een sterkere prikkelgevoeligheid en met name het diepere doordenken. In onderzoek bij hoogsensitieve mensen is een aantal andere zaken opgevallen. Op MRI-scans

Nadere informatie

Let s talk about stress Copyright Institute of HeartMath

Let s talk about stress Copyright Institute of HeartMath Let s talk about stress Vechten Verstijven Veiligheid zoeken Vluchten Verzorgen Onze dagelijkse stress Een lichamelijke reactie op een onzichtbare tijger : Files en verkeersdrukte Financiën gezondheid

Nadere informatie

KINDEREN DIE OPVALLEN

KINDEREN DIE OPVALLEN KINDEREN DIE OPVALLEN Kinderen met autisme Ik ben niet anders Ik denk anders De sterke kanten van kinderen met autisme: Ze kunnen zich heel goed verdiepen in een bepaald onderwerp. Ze weten daar dan alles

Nadere informatie

ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester

ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Positieve ingesteldheid 1 zich emotioneel goed voelen 2 zich als persoon iets

Nadere informatie

WELKOM. Dagdeel 2 Programma van vandaag Van karaktereigenschap naar probleemgedrag Dagelijkse praktijk/praktische handvatten

WELKOM. Dagdeel 2 Programma van vandaag Van karaktereigenschap naar probleemgedrag Dagelijkse praktijk/praktische handvatten WELKOM Dagdeel 2 Programma van vandaag Van karaktereigenschap naar probleemgedrag Dagelijkse praktijk/praktische handvatten Afspraken veiligheid respect en eerlijkheid er zijn zorg goed voor jezelf Stel

Nadere informatie

1 Inleiding Een eenvoudig voorbeeld Een complex voorbeeld 19. Deel I Klachtenbeelden Pijn 24

1 Inleiding Een eenvoudig voorbeeld Een complex voorbeeld 19. Deel I Klachtenbeelden Pijn 24 Inhoud 1 Inleiding 17 1.1 Een eenvoudig voorbeeld 18 1.2 Een complex voorbeeld 19 Deel I Klachtenbeelden 23 2 Pijn 24 2.1 Chronische lage rugpijn 24 2.1.1 Kliniek 24 2.1.2 Psychosociale factoren 25 2.1.3

Nadere informatie

LEREN LEREN, FLOW & KERNCONCEPTEN M.T. A. van de Kamp, MA, MSc EXPERTISECENTRUM-KUNSTTHEORIE/ILO-UvA

LEREN LEREN, FLOW & KERNCONCEPTEN M.T. A. van de Kamp, MA, MSc EXPERTISECENTRUM-KUNSTTHEORIE/ILO-UvA LEREN LEREN, FLOW & KERNCONCEPTEN M.T. A. van de Kamp, MA, MSc EXPERTISECENTRUM-KUNSTTHEORIE/ILO-UvA 1 WAT IS LEREN? Het ontstaan of tot stand brengen, door middel van het selecteren, opnemen, verwerken,

Nadere informatie

BANG, BANGER, BOOST DR. DELPHINE VANHAMME KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER DE DAUW, MOREGEM

BANG, BANGER, BOOST DR. DELPHINE VANHAMME KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER DE DAUW, MOREGEM BANG, BANGER, BOOST DR. DELPHINE VANHAMME KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER DE DAUW, MOREGEM BANG, BANGER, BOOST Voorstelling De Dauw Autismespectrumstoornis en emoties In de praktijk VOORSTELLING DE DAUW Kleinschalig

Nadere informatie

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017 CVA zorg, topsport voor ons allemaal Dinsdag 11 april 2017 Onzichtbare gevolgen Daniël du Corbier Ergotherapeut / Cognitieve Revalidatie Therapeut (CPCRT) CVA in Nederland 46.000 CVA patiënten per jaar

Nadere informatie

HSP - hulp bij overprikkeling en stress

HSP - hulp bij overprikkeling en stress Renée Merkestijn HSP - hulp bij overprikkeling en stress GigaBoek 3 Inhoud Inleiding 7 Aandacht 13 Aanraking 17 Aarden 22 Adem en zuurstof 27 Beweging 32 Centreren 35 Creativiteit 38 Dieren 42 Emoties

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Introductie 6. Hand-outs Bijeenkomst 1 8. Hand-outs Bijeenkomst Hand-outs Bijeenkomst Hand-outs Bijeenkomst 4 42

Inhoudsopgave. Introductie 6. Hand-outs Bijeenkomst 1 8. Hand-outs Bijeenkomst Hand-outs Bijeenkomst Hand-outs Bijeenkomst 4 42 Inhoudsopgave Introductie 6 Hand-outs Bijeenkomst 1 8 Hand-outs Bijeenkomst 2 17 Hand-outs Bijeenkomst 3 26 Hand-outs Bijeenkomst 4 42 Hand-outs Bijeenkomst 5 57 Hand-outs Bijeenkomst 6 69 Hand-outs Bijeenkomst

Nadere informatie

Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs

Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs naam leerling: leeftijd (jaar) geslacht groep: datum: jongen meisje ingevuld door: Taakgericht gedrag 1 Afleidbaarheid: externe prikkels De leerling blijft

Nadere informatie

VUB 13/05/2015 Symposium HSP LINDA T'KINDT. www.gevoeligopvoeden.be. linda@gevoeligopvoeden.be LINDA T'KINDT. www.gevoeligopvoeden.

VUB 13/05/2015 Symposium HSP LINDA T'KINDT. www.gevoeligopvoeden.be. linda@gevoeligopvoeden.be LINDA T'KINDT. www.gevoeligopvoeden. Hoogsensitieve kinderen en uitdagingen voor ouders http//: http//:www.hspvlaanderen.be linda@hspvlaanderen.be VUB 13/05/2015 Symposium HSP Wie ben ik? Linda T Kindt Mede auteur van het boek Mijn kind is

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting 173 174 De drijfveer tot beheersing: Hoe affect en motivatie cognitieve controle beïnvloeden Helpen emoties in een situatie die vraagt om mentale inspanning? Dat is de centrale vraag die dit proefschrift

Nadere informatie

Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen

Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen maar het zit toch niet tussen mijn oren John van der Meij Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Therapie (Oegstgeest) Instituut voor

Nadere informatie

Mentaliseren: een veilige basis voor emotionele beschikbaarheid Erik De Belie

Mentaliseren: een veilige basis voor emotionele beschikbaarheid Erik De Belie Mentaliseren: een veilige basis voor emotionele beschikbaarheid Erik De Belie Wat kan je verwachten? o Emotionele ontwikkeling in verbinding o Veelzeggende beroepskeuze & emotionele deskundigheid o Mentaliseren,

Nadere informatie

MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie

MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie Enkele cijfers 17,9 % van de patiënten met een angststoornis lijdt aan een alcoholverslaving 19,4% van de alcoholverslaafden heeft een angststoornis (Addiction

Nadere informatie

Focus op aandacht! Aandacht en aandachtsstoornissen: de gedragsneurologische en neuropsychologische invalshoek

Focus op aandacht! Aandacht en aandachtsstoornissen: de gedragsneurologische en neuropsychologische invalshoek Focus op aandacht! Aandacht en aandachtsstoornissen: de gedragsneurologische en neuropsychologische invalshoek VWVJ-Symposium Leuven, 20-3-2015 Prof. Dr. Evert Thiery Universiteit Gent Disclosure belangen

Nadere informatie

AGRESSIE EN WEERBAARHEID. Overzicht Elementen Training

AGRESSIE EN WEERBAARHEID. Overzicht Elementen Training AGRESSIE EN WEERBAARHEID Overzicht Elementen Training Voorwoord Hier is een overzicht van Agressie en Weerbaarheid Wat leuk dat je interesse hebt in onze training Agressie en Weerbaarheid! In deze training

Nadere informatie

Aandacht training. Sessie 8. Bas Kniest

Aandacht training. Sessie 8. Bas Kniest Aandacht training Sessie 8 Bas Kniest Aandacht training Ervaringen week 7? Wat is belangrijk in de basishouding bij aandacht training op je stoel? 1. Hoofd lichtjes achterover 2. Handen op de stoel naast

Nadere informatie

Het maakbare brein? Inhoud. Sociale competentie. Waarom van belang?

Het maakbare brein? Inhoud. Sociale competentie. Waarom van belang? Inhoud Het maakbare brein? Selfmanagementtraining bij adolescenten met een zwakke sociale competentie Gieke Buur GZ-psycholoog in opleiding tot klinisch neuropsycholoog GGzE-Universiteit Leiden Wat is

Nadere informatie

De psychologische aspecten van pijn. Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel

De psychologische aspecten van pijn. Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel De psychologische aspecten van pijn Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel Wat is pijn? Definitie: pijnis eenonplezierige, zintuiglijkeen emotioneleervaring

Nadere informatie

Traject Welzijn; Communicatie PW. Inhoudsopgave (concept)

Traject Welzijn; Communicatie PW. Inhoudsopgave (concept) Traject Welzijn; Communicatie PW Inhoudsopgave (concept) 1 Traject Welzijn; Communicatie PW Inhoudsopgave (concept) THEMA 1 Communicatie Hoofdstuk 1 Aspecten van communicatie 1.1 Communicatie en interactie

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands

Samenvatting in het Nederlands Samenvatting in het Nederlands Emotionele stoornissen bij schizofrenie, zoals een vervlakking of vermindering van affect zijn al sinds het begin van het beschrijven en classificeren van de ziekte schizofrenie

Nadere informatie

ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger

ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger In elk mens schuilt een potentiële moordenaar! Wat als zij straks het schelmes neemt? ANGSTEN OVERWINNEN

Nadere informatie

Informatie over het werkgeheugen

Informatie over het werkgeheugen Informatie over het werkgeheugen Wat is het Werkgeheugen? De mogelijkheid om informatie van verschillende aard vast te houden en deze informatie te gebruiken in een denkproces waarbij nieuwe en reeds aanwezige

Nadere informatie

Het Nieuw Leiderschap is het brein managen. Mini masterclass Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk

Het Nieuw Leiderschap is het brein managen. Mini masterclass Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk Het Nieuw Leiderschap is het brein managen Mini masterclass 7-12-2018 Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk Guido de Valk (1963) Wie ben ik? Trainer, schrijver, spreker Expert

Nadere informatie

VMBO-congres, 9 november 2009. Eveline Crone. Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl

VMBO-congres, 9 november 2009. Eveline Crone. Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl VMBO-congres, 9 november 2009 Ontwikkelende hersenen Eveline Crone Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl b l Brein en onderwijs Op welke leeftijd zijn scholieren in staat om keuzes

Nadere informatie

Lichaamsgericht coachen en counselen 6-daagse nascholing

Lichaamsgericht coachen en counselen 6-daagse nascholing Lichaamsgericht coachen en counselen 6-daagse nascholing Het overgrote deel van onze communicatie gebeurt non-verbaal. Dit leren lezen helpt ons op het persoonlijke en professionele vlak naar succesvolle

Nadere informatie