B&W Vergadering. 3. Aanpak Social Return 3.0. voor de bouwsector per 1 november 2016 toe te passen bij alle

Transcriptie

1 2.1.3 Vaststellen uitvoeringsnotitie Social Return 2016 e.v. 1 Dossier 963 voorblad.pdf B&W Vergadering Dossiernummer 963 Vertrouwelijk Nee Vergaderdatum 8 november 2016 Agendapunt Omschrijving Vaststellen uitvoeringsnotitie Social Return 2016 e.v. Zaaknummer Commissie Commissiedatum Gemeenteraad Behandeld in Datum B&W Vergadering 8 november 2016 Voorgesteld besluit 1. De uitvoeringsnotitie "Social Return 2016 e.v." vast te stellen. 2. Een intern aanspreekpunt social return te benoemen. 3. Aanpak Social Return 3.0. voor de bouwsector per 1 november 2016 toe te passen bij alle gemeentelijke aanbestedingen van 'werken' boven de Het Convenant "Social Return - duurzaam opleiden" af te sluiten. 5. Aan de portefeuillehouder G. IJff volmacht te verlenen om het Convenant "Social Return - duurzaam opleiden" te ondertekenen namens het college. 6. De raad conform bijgaande raadsinformatiebrief te informeren over de aanpak Social Return 3.0 voor de bouwsector en het Convenant "Social Return - duurzaam opleiden". Besluit 1. De uitvoeringsnotitie "Social Return 2016 e.v. "vast te stellen. 2. Een intern aanspreekpunt social return te benoemen. 3. Aanpak Social Return 3.0. voor de bouwsector per 1 november 2016 toe te passen bij alle gemeentelijke aanbestedingen van 'werken' boven de Het Convenant "Social Return - duurzaam opleiden" af te sluiten. 5. Aan de portefeuillehouder G. IJff volmacht te verlenen om het Convenant "Social Return - duurzaam opleiden" te ondertekenen namens het college.

2 6. De raad conform bijgaande raadsinformatiebrief te informeren over de aanpak Social Return 3.0 voor de bouwsector en het Convenant "Social Return - duurzaam opleiden".

3 2 BW voorstel - social return 2016 e.v.docx VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN DE GEMEENTE ROERMOND Bijlagen: 1. Uitvoeringsnotitie Social Return 2016 e.v. 2. Convenant Social Return duurzaam opleiden 3. Raadsinformatiebrief Social Return 4. Protocol social return regio Midden-Limburg Samenvatting: Het stimuleren van arbeidsparticipatie is door de stijgende werkloosheid in de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden. Met de ingeplande bezuinigingen op het participatiebudget enerzijds en de stijging van de werkloosheid anderzijds is het creëren van reguliere arbeidsplaatsen nog urgenter geworden. Het sociaal inkopen (Social Return) beoogt bij te dragen aan de noodzakelijke verhoging van de arbeidsparticipatie van de onderkant van de arbeidsmarkt (Participatiewet). De gemeente heeft veelal een fors beïnvloedbaar inkoopvolume per jaar en daarmee ook een belangrijk middel om de participatie op de arbeidsmarkt te stimuleren. Deze inkoopkracht kan effectiever en efficiënter benut worden door het toepassen van Social Return. In dit voorstel willen we vaststellen hoe we Social Return concreet toepassen in de regio Midden-Limburg. Toelichting op voorstel: Inleiding In de zeven gemeenten in de regio Midden-Limburg is het uitgangspunt dat iedereen zoveel mogelijk meedoet in de maatschappij. Wie kan werken, wordt actief geholpen om een baan te krijgen. Om deze reden wordt sterk ingezet op beleid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De Participatiewet, waarbij de gemeenten met ingang van 1 januari 2015 ook verantwoordelijk zijn voor mensen die voorheen zouden instromen in de WSW en Wajong, maakt de uitstroom naar reguliere arbeidsplaatsen nog urgenter. Eén van de instrumenten om de arbeidsparticipatie en -ontwikkeling in samenspraak met werkgevers te verhogen, is Social Return on investment (vanaf nu Social Return genoemd). Het doel van Social Return is ervoor te zorgen dat een investering door de gemeente, naast het gewone rendement ook een concreet maatschappelijk rendement oplevert. De gemeenten in de regio Midden-Limburg vinden het belangrijk dat haar opdrachtnemers een bijdrage leveren aan het verwezenlijken van sociale doelstellingen, waarbij het accent ligt op het terrein van werkgelegenheid van mensen die een uitkering ontvangen, SW geïndiceerd zijn of aan leerlingen die voor hun opleiding een leerwerk-/stageplaats zoeken. De gemeenten in Midden-Limburg hebben de ambitie uitgesproken om binnen de regio te komen tot één uniform social return beleid bij inkoop en een uniforme toepassing en uitvoering van het beleid. Hoe wordt er op dit moment vorm gegeven aan de Social Return bij de Midden-Limburgse gemeenten? Elke Midden-Limburgse gemeente heeft in 2012 een module Social Return binnen het inkoopbeleid opgenomen. Echter deze is sedert dien niet geactualiseerd en wordt in veel gevallen onvoldoende verzilverd. Dit heeft meerdere oorzaken: Social Return heeft bij inkoop vaak niet de eerste prioriteit; Er zijn onvoldoende geschikte kandidaten; Er is te weinig speelruimte binnen de voorwaarden van Social Return voor de opdrachtnemer om op een creatieve manier invulling te geven aan Social Return.

4 Pagina 2 Deze ervaringen en de wetenschap dat arbeidsparticipatie in deze tijd hoop op de agenda staat heeft er toe geleid dat Social Return opnieuw hoog op de agenda staat als middel om de werkgeversbenadering en daarmee re-integratie van deelnemers te bevorderen en stimuleren. Middels dit voorstel stellen wij vast hoe we Social Return voor 2016 e.v. gaan toepassen. Inhoudelijke toelichting In het huidige inkoop- en aanbestedingsbeleid is het drempelbedrag voor toepassing Social Return vastgesteld op voor werken, leveringen en diensten. Bij kleine aanbestedingen is het rendement van Social Return relatief laag, terwijl de inspanningen ongeveer gelijk zijn aan die van grote aanbestedingen. Hierdoor wordt voorgesteld het drempelbedrag voor de regio Midden-Limburg voor verplichte inzet van Social Return te verhogen van naar voor leveringen en diensten. Voor werken het drempelbedrag te verhogen naar per opdracht. Voor aanbestedingen vanaf tot het vorengenoemde drempelbedrag geldt dat de regiogemeenten per aanbesteding een afweging maken of Social Return toegepast wordt. De uitvoering hiervan wordt belegd bij een interne contactpersoon van de betreffende regiogemeente. Uitvoering van opdrachten boven de regionale drempel vallen onder de verantwoordelijkheid van de regio coördinator Social Return. De regiogemeenten zullen elk een intern aanspreekpunt Social Return benoemen. Dit aanspreekpunt zal samen met de regio coördinator Social Return een ambassadeursrol vervullen om meer draagvlak te creëren voor toepassing van het instrument en uitvoering geven aan de Social Return opdrachten beneden het drempelbedrag. Er zijn drie manieren om invulling te geven aan Social Return 1) voorkeurspositie 2) selectie- en gunningcriteria 3) contract eis Het is niet zozeer een kwestie van kiezen tussen deze drie vormen. Alle vormen kunnen (al dan niet in combinatie met elkaar) worden ingezet. 1. Voorkeurposities Omdat de gemeenten in Midden-Limburg (bestuurlijk en financieel) verbonden zijn via een gemeenschappelijke regeling aan Westrom of Risse, kunnen ze er voor kiezen om een opdracht voor te behouden aan Westrom/Risse. Men noemt dit Quasi inbesteden. Westrom/Risse voert de opdracht uit al dan niet in samenwerking met een (onder)aannemer, dienstverlener of leverancier. Hiermee wordt 100% voldaan aan de inzet van Social Return. We gaan bij inkoop en aanbestedingen (in de marktverkenningsfase) expliciet overwegen een opdracht voor te behouden aan Westrom/Risse. 2. Gunning en/of selectiecriteria De inzet van gunning en/of selectie criteria is beperkt vanwege de wettelijke eis dat deze criteria betrekking moeten hebben op de opdracht zelf. Dit is in de praktijk vaak (juridisch) moeilijk hard te maken. Hierdoor wordt het gebruik van selectie criteria daarom afgeraden. 3. De contracteis Opdrachtnemers worden verplicht om boven het drempelbedrag minimaal 5% van de totale aanneemsom te besteden aan Social Return. Bij kapitaalintensieve opdrachten is dit 7% van de loonsom. Uitvoering Social Return De uitvoering van de Social Return verplichting wordt belegd bij het regionaal opererende

5 Pagina 3 Werkgeversservicepunt (WSP) Midden-Limburg. Dat betekent dat het WSP de opdrachtnemer/werkgever ondersteunt bij het zoeken naar en matchen van kandidaten op arbeidsplaatsen, leerwerkplekken en stages. De verantwoordelijkheid om de Social Return verplichting na te komen, ligt uitdrukkelijk bij de opdrachtnemer. Westrom en Risse hebben ieder aangeboden 0,5 fte beschikbaar te willen stellen voor de uitvoering van Social Return. Deze in totaal 1 fte zal gepositioneerd worden binnen het WSP om zodoende de SW doelgroep beter te belichten bij matching van Social Return vacatures. Invulling Voor de invulling van de Social Return verplichting kan de opdrachtnemer gebruik maken van de volgende mogelijkheden: 1. Het bieden van een betaalde arbeidsplaats aan kandidaten in een uitkeringssituatie. 2. Het aanbieden van een leerwerkplek of stage aan scholieren en studenten. 3. Het bieden van een tijdelijke werkervaringsplaats aan werkloos en werkzoekende jongeren in de leeftijd van 18 tot 27 jaar. 4. Ingekochte dienst bij bedrijf of instelling met sociale doelstelling. 5. Maatschappelijke activiteit; bijvoorbeeld het verzorgen van een gastles over de sector. 6. Blijkt dat de Social Return verplichting niet kan worden ingevuld binnen de voornoemde categorieën, dan kan de opdrachtnemer in overleg met en na toestemming van de gemeente zelf een voorstel indienen hoe hij op een andere wijze invulling wil geven aan zijn verplichting. Waarderingsgrondslag Bij de invulling van de Social Return verplichting door middel van werkgelegenheid wordt gerekend met normbedragen volgens het zgn. blokkenmodel Midden-Limburg Dit model is nader uitgewerkt in het protocol Social Return Midden-Limburg. Handhaving Wanneer inschrijvers een opdracht gegund krijgen, maar op den duur niet voldoen aan de eisen met betrekking tot Social Return volgt er een boete ten bedrage van de openstaande Social Return verplichting. Social Return en de bouwsector. Vorengenoemd is de variant Social Return die we bestempelen als de 2.0 variant. Deze variant kan in veelal alle situatie worden toegepast. In de praktijk is echter gebleken dat er voor de overbrugging van werkzoekenden naar werk in bepaalde sectoren (nog) meer nodig is. Een andere kijk op Social Return kan hieraan een belangrijke bijdrage leveren. In deze paragraaf willen wij u daarom Social Return 3.0 introduceren. Deze variant is specifiek bedoeld voor sectoren waar sprake is van een te kort aan vaklieden zoals dit het geval is in de sector Bouw. De bouwsector kampt, als gevolg van de crisis, enerzijds met vergrijzing en anderzijds met ontgroening. De sector is met veertig procent gekrompen ten opzichte van pakweg zeven jaar geleden. Naar verwachting gaat de komende 5 jaar in Limburg ook nog eens ca 20% van de beroepsbevolking in deze sector uittreden. Hierdoor ontstaat er een groot tekort aan goed opgeleide vakmensen. Als opdrachtgevers hebben de gemeenten in Midden-Limburg middels bestekken de sleutel in handen om opdrachtnemers te bewegen leerlingen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Zo wordt een level playing field gecreëerd voor alle deelnemers en wordt opleiden een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Door het verwezenlijken van leerling(bouw)plaatsen als invulling van de Social Return verplichting wordt bedrijven de mogelijkheid geboden Social Return vereisten in te vullen middels onderwijs. Leerlingen

6 Pagina 4 verwerven een startkwalificatie, waardoor hun positie op de arbeidsmarkt structureel verbetert. Gekwalificeerde leerlingen blijven doorgaans langer in de bedrijfstak werkzaam. Hiermee wordt het vakmanschap van bouwwerknemers bevorderd en behouden. Deze aanpak geeft een antwoord op twee ontwikkelingen. Allereerst de teruglopende instroom bij bouwopleidingen. Daarnaast sluit dit initiatief aan bij de ontwikkeling om het onderwijs beter af te stemmen op de praktijk en de arbeidsmarkt. Werkwijze Jaarlijks brengt de regio Midden-Limburg hun inkoopvolume voor infrawerken in kaart. Hiervan wordt 5% door de opdrachtnemer ingezet als invulling van de Social Return verplichting. Deze verplichting wordt jaarlijks in samenwerking met Bouwmensen Limburg gekwantificeerd tot een aantal opleidingsplaatsen voor de regio. De opleidingsplaatsen worden voor 80% gevuld door zij-instromers (uitkeringsgerechtigden uit de regio Midden- Limburg). De overige 20% aan Social Return verplichting wordt ingevuld door inzet van reguliere leerlingen. Bij uitvoering van de werken worden deze leerlingen ingezet voor de invulling van de Social Return verplichting. Tussentijds worden zij door Bouwmensen Limburg bij andere bedrijven ingezet om hun leer-werktraject op niveau 1 of 2 af te kunnen ronden. Hierdoor zijn kandidaten verzekerd van een duurzame toekomst en de sector is verzekerd van nieuwe instroom van vakmensen (win-win situatie). Bouwmensen Limburg zal in samenwerking met Gilde Opleidingen een niveau 1 opleiding aanbieden, de zogeheten entree opleiding. Hierdoor wordt het mogelijk gemaakt ex-pro en VSO-leerlingen(Praktijkopleiding en Voortgezet Speciaal Onderwijs) te kwalificeren voor werkzaamheden in de bouw. Deze aanpak is besproken met het bestuur van het regionale Werkbedrijf waarin sociale partners en overheid samenwerken met als doelstelling om meer mensen met een arbeidsbeperking aan de slag te krijgen. Het bestuur van het Werkbedrijf heeft een positief advies afgegeven, temeer deze aanpak ook een positieve bijdrage kan leveren aan de regionale inzet voor de landelijke banenafspraak uit het sociaal akkoord van Teneinde voldoende draagvlak te creëren bij alle betrokken partijen en de benodigde aandacht te krijgen voor het inzetten van deze vorm van Social Return, is bijgevoegd convenant opgesteld. De partijen bij het convenant zijn de gemeenten in de regio Midden-Limburg, Provincie Limburg, (beroeps(onderwijs), Bouwmensen Limburg, Bouwend Nederland en Wonen Limburg. Provincie Limburg en Wonen Limburg hebben de regiofunctionarissen in Limburg verzocht invulling te geven aan de Social Return verplichting opgenomen in hun bestekken. Gezien hun inkoopvolume kunnen zij voor met name de sector bouw een wezenlijk verschil maken. Aantal leer-werkplekken De totale orderportefeuille aan bouwopdrachten bedraagt voor de regio Midden-Limburg in de periode 2e helft 2016 tot januari Hiervan wordt 5% ( ) gebruikt voor de invulling van Social Return. Een BBL leerling in de bouwsector kost een aannemer op jaarbasis gemiddeld genomen Er zijn voor de regio Midden-Limburg voor de periode augustus januari 2018, 39 leerling(bouw)plaatsen beschikbaar. Hiervan zal 80% ingevuld worden door zij-instromers (uitkeringsgerechtigden) en 20% door reguliere leerlingen. Het is immers niet wenselijk reguliere leerlingen te verdringen. Proces Voor de invulling van deze opleidingsplaatsen selecteren de regio gemeenten geschikte kandidaten en dragen deze aan bij Bouwmensen Limburg waar ze een assessment ondergaan. Bij geschiktheid zullen ze na een interne basisopleiding van gemiddeld 2 maanden (met behoud van uitkering) starten in de reguliere BBL opleiding niveau 1 of 2. Vanaf dat moment zijn ze minimaal 1 jaar uitkeringsonafhankelijk.

7 Pagina 5 Rol Bouwmensen Limburg Bouwmensen treedt op als opleider en werkgever voor de Social Return kandidaten. Daarnaast coördineren zij de inzet van de Social Return kandidaten. Indien er onvoldoende (geschikte)opdrachten voorhanden zijn zal Bouwmensen de kandidaten tewerkstellen bij hun lid-bedrijven. Juridische toelichting Bij een aanbesteding boven de Europese aanbestedingsdrempel mag een gemeente juridisch gezien niet discrimineren. Dat betekent dat de opdrachtnemer vrij is om Social Return met mensen uit bijvoorbeeld de eigen vestigingsplaats in te vullen. We kunnen dit ondervangen door bedrijven ondersteuning te bieden bij het vinden van geschikte kandidaten vanuit ons Werkgeversservicepunt. Voor aanbestedingen binnen de sector bouw wordt de verplichting opgenomen de Social Return verplichting in te vullen door inzet van een leerling bouwplaats. Opleider Bouwmensen Limburg ondersteunt opdrachtnemer bij de invulling van deze verplichting. Risico s Om zorg te dragen voor voldoende toekomstige vakmensen (leerlingen) en het afbreukrisico van kandidaten gedurende het opleidingstraject te beperken is de inzet van een jongerenmakelaar annex sociale coach noodzakelijk. De coach dient te beschikken over een breed netwerk, makkelijk contact te leggen met (randgroep)jongeren en ze te kunnen motiveren naar een leer-werktraject. Daarnaast dient hij te beschikken over een 24/7 mentaliteit en ze bij te staan met raad en daad op allerlei leefgebieden en goed te kunnen schakelen met de leermeester op de werkplek. Deze coach zal ingehuurd worden door Bouwmensen. Hiervoor zullen zij een subsidieverzoek indienen bij Provincie Limburg en deels de loonkosten doorberekenen in het uurtarief van de kandidaten.