SKRIFLESING: Prediker 1:1-11. TEKS: Prediker 1:3. Los van God bied die lewe niks. Psalm 149 : 1, 2. Skrifberyming 19 (2-1) : 1, 2.

Transcriptie

1 SKRIFLESING: Prediker 1:1-11 TEKS: Prediker 1:3 TEMA: Los van God bied die lewe niks Psalm 149 : 1, 2 Skrifberyming 19 (2-1) : 1, 2 Psalm 90 : 2, 3 Psalm 90 : 1, 9 Ook: Ps 39 : 3, 4 Ps 102 : 11, 12

2 Wanneer n jaar einde se kant toe staan, leef die basiese vrae van mens-wees nogal in n mens se binneste: - hoekom is ons hier? - wat is die sin van ons bestaan? - is ons lewens ooit die moeite werd? As ons terugdink aan alles wat ons in al die fasette van ons lewens die afgelope jaar gedoen het al ons harde werk, ons geswoeg - was dit die moeite werd? - het ons iets daarmee bereik? - het ons wins gemaak iets wat saak maak by ons lewens bygevoeg? - of was ons moeite vergeefse moeite? - is dit alles nie maar net deel van n nimmereindigende kringloop nie? - is ons bestaan ooit die moeite werd? Dis hierdie soort vrae wat die Prediker ook gevra het, waarmee die Heilige Gees hom laat worstel het en wat Hy hom laat opskryf het, sodat ons kan sien dat ook gelowiges hierdie soort vrae vra. Het die Prediker darem antwoorde ook gekry? Dit sal ons maar moet sien. - Gaan nie vanoggend hier aan die begin van die preek al die hoofgedagte die antwoord gee nie. - Ons gaan eers n bietjie saam met die Prediker worstel voordat ons by antwoorde kom Kom ons kyk na 1. die vraag van die Prediker; 2. sy eie antwoord; 3. waar dit ons laat DIE VRAAG Die vraag wat die Prediker hier in vers 3 vra, is een van die fundamentele vrae wat mense in hierdie lewe vra: Wat kry die mens vir sy geswoeg, sy geswoeg in hierdie wêreld? = Wat bring dit n mens in die sak? = Watter voordeel hou dit vir jou in?

3 = As jy nou klaar is met jou geswoeg, wat kan jy daarvoor wys? Ons geswoeg is al die harde werk wat ons in hierdie lewe doen met al die gesukkel en moegword en spanning en bekommernisse wat daarmee saamgaan; nie net ons beroepswerk, waarmee ons ons salarisse verdien nie, maar ook ons werk in die huis en in die tuin en die werk wat ons in die samelewing doen in allerlei organisasies en ons dienswerk in die kerk enige werk, enige verantwoordelikheid, enige inspanning wat ons op watter terrein van die lewe ook al het. 3 Geswoeg is die regte woord daarvoor, nie waar nie? - Daar s min mense wie se werk vir hulle net plesier is. - Die meeste soorte werk in hierdie wêreld het ook maar n deel wat nie lekker is nie. - Om die waarheid te sê: daar s baie mense vir wie hulle werk eintlik glad nie lekker is nie! - Dit ís maar, as jy mooi gaan dink, n geswoeg En wat kry jy daarvoor? is die vraag wat die Prediker nou vra. Wat sal ons van hierdie vraag sê? o Aan die een kant ruik hierdie vraag so n bietjie na selfsug. Hierdie vraag impliseer dat n mens in die eerste plek werk vir die voordeel wat jy daaruit kan kry! Dis of hierdie vraag vergeet dat dit darem ook n voorreg is om op God se aarde te kan woon en werk. En hierdie vraag vergeet so n bietjie dat n mens jou werk op watter terrein ook al, behoort te sien as verering van God en as liefdesdiens aan medemense. So, hierdie vraag ruik n bietjie na selfsug. o Aan die ander kant is hier ook iets geldigs in hierdie vraag. Werk is darem ook bedoel om vir ons voordeel te bring. Dis tog die manier wat die Here self vir ons gegee het om vir ons dinge bymekaar te maak:

4 4 - jy saai met jou energie en kundigheid en vernuf met die doel om een of ander oes te kry! Hierdie vraag is darem nie nét selfsugtig nie. n Mens mág ook vra of jou werk vir jou die nodige voordeel oplewer! o Dis in elk geval n tipies-menslike vraag, een wat amper alle mense van tyd tot tyd vir hulleself afvra. En omdat die Woord van die Here vir gewone mense bedoel is, het die Heilige Gees hierdie algemeen-menslike vraag ook n plek in die Woord gegee: Wat kry die mens vir sy geswoeg, sy geswoeg in hierdie wêreld? Wat krý die mens? 2. DIE PREDIKER SE EIE ANTWOORD Die Prediker het eintlik sy antwoord al weggegee nog voordat hy sy vraag opgeskryf het. Hy t in vers 2 al gesê: Alles kom tot niks 1 Die woordjie wat hier met niks weergegee is, is n woord wat vir n baie ligte windjie of selfs net vir n mens se asemdamp gebruik word. Dis iets wat amper nie bestaan nie. En hy gebruik hierdie woord in vyf keer hier in vers 2 in n sin wat in die Hebreeus net uit agt woorde bestaan en dan gebruik hy dit nog in die oortreffende trap ook, m.a.w. hy praat van die ligste van ligte asemdampies so goed soos niks! Alles in hierdie wêreld (sê die Prediker) is soos n asemdampie, dis vir n oomblik daar en dan s dit weg, dan s daar niks. Al ons geswoeg - al ons gespook en gespartel, - al ons energie en kundigheid en vernuf, - al ons moeite en bekommernis en spanning, 1 Sy vraag in vers 3 is dus nie meer n gewone vraag nie. Hy kla meer as wat hy vra. Dis eintlik n kreet: wat kry die mens? Niks!

5 bring ons uiteindelik niks in die sak nie. As ons klaar die som van ons lewens gemaak het, dan is die antwoord nul! En hier in verse 4-11 gee die Prediker ons dan n verduideliking hoekom hy so sê. Hy t as t ware so op n afstand gaan staan en na alles gaan kyk: na die natuur en na die mense se gewoel en gewerkskaf deur al die eeue. En wat het hy gesien? 5 o Hy t byvoorbeeld n lang string van mense-geslagte gesien, van die begin af tot in sy tyd toe, wat eintlik niks wesentliks kon verander aan die gang van die wêreld nie. 2 o Hy t die nimmereindigende kringlope van die natuur gesien, van die son en die wind en die water. 3 o Hy t gesien dat die mens nooit genoeg kan kry van kennis en ervaring nie. 4 o Hy t n dodelike eentonigheid in die gang van alles gesien: - daar s nooit regtig iets nuuts nie; - en dan praat hy nie van nuwe dinge wat die mens kan uitvind nie, maar van die menslike lewe op hierdie aarde in sy geheel gesien; - alles is op een of ander manier maar net n herhaling van wat daar reeds was. 5 o En hy t gesien dat alles wat jy dink jy dalk bereik het, vergeet word voor jy nog jou oë kon uitvee! 6 En daarom was daar vir hom net een konklusie moontlik: alles in hierdie wêreld, al ons geswoeg, loop uiteindelik op niks uit nie. Die apostel Paulus sou later skryf: die skepping is aan die nietigheid onderworpe 7 En dan is nietigheid dieselfde woord wat die Prediker vyf keer hier in vers 2 gebruik het! 8 2 Vers 4 3 Verse Vers 8 5 Verse Vers 11 7 Rom 8:20 8 Vgl LXX by Pred 1:2

6 Die Prediker vra: Wat kry die mens vir al sy geswoeg in die wêreld? En hy antwoord homself: Niks, absoluut niks! 6 3. WAAR DIT ONS LAAT Hierdie antwoord laat ons eintlik nêrens. Dit maak ons selfs n bietjie verslae. Dit laat ons wonder: - wat gaan nóú aan? - is die Bybel dan nie veronderstel om n boek van hoop te wees nie? - maar as dit wat die Prediker sê, die finale antwoord is, waarvoor swoeg ons dan nog? waarvoor lééf ons dan nog enigsins? Daar was al teoloë wat deur die skynbare wanhoopsklanke van hierdie boek verlei is om te sê dat hierdie boek nie in die Bybel tuishoort nie. Maar dis te gou gepraat! U moet die Prediker nie weggooi nie. Hy s definitief nie n romantiese idealis nie en hy s beslis nie iemand met so n blinde soort optimisme nie, maar hy s ook nie n pessimis nie en hy s nie regtig sinies nie. Hy gee regte antwoorde ook, nie ál die antwoorde nie, maar tog ware en belangrike antwoorde op die vrae waarmee hy geworstel het. Die Heilige Gees het hom nie net al die afgronde laat sien nie, maar Hy t hom vashouplekke ook gewys! Selfs in die gedeelte wat ons vanoggend gelees het een van die donkerste dele van hierdie boek is daar tog al iets van n antwoord, so n skrefie lig. In ons teksvers vra die Prediker: Wat kry die mens vir sy geswoeg, sy geswoeg in hierdie wêreld?

7 7 - in hierdie wêreld; - letterlik: onder die son. Hierdie onder die son is n baie belangrike uitdrukking in die boek van die Prediker: - dit kom nege-en-twintig keer in die boek voor; - en dit gee ons perspektief op al die donker dinge wat die Prediker in sy boek sê. Hierdie uitdrukking sê: - die Prediker kyk onder die son; - hy kyk watter antwoorde jy dáár kry; - hy wys vir ons hoe dit lyk as jy onder die son kyk nét onder die son. Hy laat (om dit so te sê) vir God, wat tog bó die son op die troon van die ganse heelal sit, vir eers buite rekening; want hy wil vir ons wys waar jy gaan uitkom as jy God buite rekening laat, hoe die antwoord lyk as jy God nie saamtel nie, hoe ons lewens en ons geswoeg sal wees as ons sonder God is. Die Prediker se boodskap is dus nie maar net: Alles kom tot niks nie, maar: - ónder die son kom alles tot niks; - sonder Gód kom alles tot niks; - as jy net dit wat jy hier sien, in berekening bring, dán is al jou geswoeg verniet, sonder enige ware voordeel. Máár en dis wat die Prediker dan by implikasie sê, dis die stukkie van die antwoord wat die Heilige Gees hier deur hom gee - mét God verander die hele prentjie; as jy Hóm ook in berekening bring, as jy bókant die son uitkyk, dan word alles anders. Dan (byvoorbeeld) is die skynbaar eindelose kringloop van son en wind en water die wonderlike manier waarop die Here sonder ophou vir mense en diere en plante sorg. 9 Dan is die lang string van mensgeslagte wat kom en gaan sonder om die wêreld wesentlik te verander, nie hopelose herhaling nie, maar die manier waarop die Here die getal van Sy uitverkorenes bly aanvul, totdat die laaste een sal gekom het. En dan word die feit dat al die ou dinge weer en weer op die aarde gebeur, n les aan die mensdom dat hy nie uit sy eie uit dit wat werklik nuut is, sal kan laat aanbreek nie. 9 Gen 8:22

8 God sal van Bo af moet ingryp om iets te laat gebeur wat nog nooit was nie. Wat Hy natuurlik ook gedoen het, toe daar in Maria deur die Heilige Gees n Kindjie verwek is, wat uiteindelik deur Sy dood aan die kruis en Sy opstanding uit die dood uit die nuwe lewe vir elkeen wat in Hom glo, laat deurbreek het n lewe wat so totaal anders is as dit wat hierdie wêreld as lewe ken En as jy God in berekening bring, is ons geswoeg nie waardeloos nie, want Hy maak alles wat ons vir Hom doen, waardevol. Hy maak alles wat ons op watter lewensterrein ook al in gehoorsaamheid aan Hom gedoen het, op maniere wat ons nie nou al kan verstaan nie, steentjies waarmee Hy aan Sy ewige koninkryk bou en so deur en deur die moeite en bekommernis en spanning werd Los van God (en dis die hoofgedagte van vanoggend se preek) bied die lewe niks. Sonder Hom is jou lewe leeg en sinloos en al jou geswoeg vergeefse moeite. Maar mét Hom het alles sin, bring selfs jou geswoeg ewige wins in 8 TEN SLOTTE Voel u dalk hier naby die einde van die jaar dat hierdie jaar se harde werk en moeite en opofferings verniet was, op niks uitgeloop het nie? Dan het u kop te veel gesak. En dan moet u n bietjie hoër kyk, tot bokant die son, tot daar by Hóm wat alles anders maak AMEN