documentatiemap dienstverlening Molenwaard Nabij bestuurlijke besluitvorming mei 2012

Transcriptie

1 documentatiemap mei 2012 bestuurlijke besluitvorming dienstverlening Molenwaard Nabij

2 Alstublieft Deze uitgave bevat documentatie rondom het bestuurlijke besluitvormingsproces om te komen tot een vernieuwend concept van dienstverlening voor de nieuwe gemeente Molenwaard. Na een informatief kaartje over de per 1 januari 2013 te vormen gemeente pagina 1 zijn de bestuurlijke documenten en presentaties chronologisch geordend: map 1 diverse presentaties pagina 2-28 over de periode tot december 2011 map 2 raadsopdracht / kaderstelling pagina kerngericht werken Molenwaard 13 december 2011 map 3 raadsafspraken / presentatie pagina invulling dienstverleningsconcept 14 februari 2012 map 4 raadsbesluit Plan van Aanpak.. pagina e tranche dienstverleningsconcept Molenwaard Nabij 15 mei 2012 map 5 raadsbesluit. pagina Toekomstvisie Molenwaard mei 2012 zie voor meer informatie:

3 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 1 de gemeente Molenwaard per totaal inwonertal per Nieuwpoort Langerak Groot-Ammers (+ Waal) 822 Kinderdijk Nieuw-Lekkerland Oud-Alblas Streefkerk Bleskensgraaf Wijngaarden 696 Brandwijk Molenaarsgraaf 972 Ottoland 881 Goudriaan 3 x inwoners 13 kernen =126 km2 meer info:

4 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 2 map 1 tot december 2011 diverse presentaties gehouden tijdens raadsvergaderingen Graafstroom, Liesveld, Nieuw-Lekkerland kerngericht werken / dienstverlening Molenwaard

5 kerngericht werken Molenwaard documentatie tot december 2011 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 3 1

6 indeling documentatie kerngericht werken 1. proces besluitvorming 2. inhoudelijk 3. aanvullende informatie documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 4 2

7 Liesveld Nieuw-Lekkerland Graafstroom 3 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 5

8 raadsbesluit december 2010 besluit 1. instemming met denklijn invulling gemeentehuis -gerelateerde zaken 2. collegeopdracht onderzoek te doen naar de functionaliteiten en de gebouwelijke weerslag ervan, zoals de gemeentelijke overheid richting de samenleving in de nabije toekomst heeft waar te maken 3. op basis van onderzoek ad 2 op 22 februari 2011 raadsvoorstel voor kredietbesluit documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 6 4

9 januari - februari 2011 collegepresentaties aan de raden over samenhang, visie, inzet documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 7 5

10 januari - februari 2011 collegepresentaties aan de raden over samenhang, visie, inzet documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 8 6

11 januari - februari 2011 collegepresentaties aan de raden over samenhang, visie, inzet 7 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 9

12 proces maart - november 2011 eerste prioriteit/actie bij ontwikkeling strategische visie en de kadernota bestuurlijke momenten: 19 april: raden > vaststelling 1 e fase ontwikkeling strategische visie Molenwaard 2020 / kaderstelling 26 mei: werkconferentie / gesprek met het maatschappelijk middenveld over de 1 e fase ontwikkeling strategische visie Molenwaard 2020 / kaderstelling 30 juni: raden > algemene beschouwingen Kadernota september: raden > vaststelling Kadernota , inclusief bijbehorend Scenario Molenwaard documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 10 8

13 twee sporen documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 11 9

14 gevraagd raadsbesluit 13 dec concept dienstverlening / huisvesting = kerngericht werken past binnen uitgangspunten strategische visie & financiële kaders van zorgen voor naar zorgen dat kadernota herbevestiging: in begroting middelen beschikbaar exploitatielasten huidige bedrijfsvoering 3 mln. incidenteel 3. gemeentehuis Groot-Ammers wordt centrale backoffice Liesveld verkoopt pand aan De Waard 4. op korte termijn: Programma van Eisen / Plan van Aanpak benoemen risico s invulling raadsbetrokkenheid / beslismomenten 10 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 12

15 Liesveld Nieuw-Lekkerland Graafstroom 11 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 13

16 vertrekpunt visie Molenwaard identiteit rolverdeling overheidsamenleving basisgedachte het versterken van het vermogen van de gemeenschap om haar eigen toekomst vorm te geven en blijvende veranderingen te realiseren 13 kernen - weinig onderlinge samenhang - sociale cohesie is kracht geld participatie organisatie schaal van aanpak organisatiegeld verleggen naar maatschappelijke investeringen 12 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 14

17 inzet = de burger ervaart overheid nabij de dienstverlening in/voor de kernen is kwalitatief op orde raad en college zijn bestuurskrachtig kernen waar het goed wonen is versterking kracht van de kernen nieuwe ontwikkelingen op maat inpassen 13 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 15

18 de nabije gemeente 14 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 16

19 de visie / het streefbeeld 1 in de kern interactie: digitaal alle producten digitaal beschikbaar behalve rijbewijs, allemaal nog 1 x langskomen (in bijv. brede school Nieuw-Lekkerland) 24 uur / 7 dagen contactmogelijkheid en statusinformatie voor burgers en bestuur huisbezoek + periodiek in de kern afspraken met partners gemeente heeft/geeft antwoord, digitaal (en fysiek) we doen al: divers digitaal / wmo-huisbezoek 15 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 17

20 de visie / het streefbeeld 2 in de kern interactie: fysiek bestuurders en medewerkers veel meer in de kernen oog, oor en mond (meer) accountmanagement in de kernen stimuleren en faciliteren van participatie raden en fracties vergaderen in de kernen (goed gefaciliteerd, geen vast gebouw) representatie in de kernen in bestaande gebouwen projectbureaus op locatie, naar bevind van zaken 16 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 18

21 de visie / het streefbeeld 3 in de kern interactie: productie bestuur en organisatie volstrekt plaats-onafhankelijk veel in de kern enkel productie -kantoor: zeer efficiënt ruimtegebruik volgens hoogste norm 80 werkplekken nodig op basis van Het Nieuwe Werken sturing: van inspanning naar resultaat eenvoudig en online zaken af te handelen dossiers en documenten altijd en overal beschikbaar (geautoriseerd en beveiligd) - nomaden met tent - aanlanden / HNW slim combineren bestaande ICT-techniek 17 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 19

22 de visie / het streefbeeld wat ziet de burger? maatschappelijke investering groen / civiel / infra / kernzorg account/ dienstverlening sociaal / maatschappelijk bouw / toez. / handhaving bestuur / beleid projecten / 18 ontwikkelingen documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 20

23 de visie / het streefbeeld wat ziet de burger? maatschappelijke investering meer medewerkers in de kern: 60 i.p.v. 25 geen gang meer naar het gemeentehuis nog 1x rijbewijs dienstverlening digitaal of maatwerk thuis / in de kern doelgroepenbenadering, meer participatie raad en college regelmatig in de kern de burger ervaart overheid nabij kwalitatieve, eigentijdse dienstverlening bestuurskracht 19 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 21

24 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 22 de visie / het streefbeeld hoe het was een voorbeeld dagrendement bijna 2,5 uur reistijd overtypen gegevens werkplek gebonden (i.v.m. bureau + hard- /software) 5. bij cliënt uur gesprek + aantekenen op papier 3. bij cliënt uur gesprek + aantekenen op papier kantoor Bleskensgraaf uur mails beantwoorden, afspraken maken, enz uur papieren dossier opzoeken; SZW-net raadplegen = kantoor gebonden actie (2 cliënten) uur lunch + afstemming met collega s uur uitwerking rapportages cliënten 1 en 2 consulent WMO 9. overleg uur overleg in Gorinchem 20

25 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 23 de visie / het streefbeeld hoe het wordt een voorbeeld dagrendement meer cliënten per dag te bezoeken = kortere wachtlijst effectiever tijdbeslag flexibeler inzet werkplekonafhankelijk (hard- / software) 4. bij cliënt uur gesprek + rechtstreekse aantekening in digitale administratie 2. bij cliënt 1 vanaf huis of backoffice naar cliënt uur gesprek + rechtstreekse aantekening in digitale administratie 6. bij cliënt uur gesprek + rechtstreekse aantekening in digitale administratie 7. lunch/afstemming uur lunch op aanlandplek + afstemming met collega s consulent WMO uur vanaf huis of backoffice of aanlandplek uur mails beantwoorden, afspraken maken enz uur digitaal informatie cliënten doornemen 10. gewonnen tijd uur effectieve tijd voor flexibele inzet naar cliënt, op backoffice, of op aanlandplek 9. overleg uur overleg in Gorinchem 21

26 Liesveld Nieuw-Lekkerland Graafstroom 22 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 24

27 context afwegingen kaders trends dienstverleningsvisie juli/aug. 2009, raden Grf, Lsv, NLL doelgroepenbenadering maatwerk verkleining afstand overheid - burger uit ivoren toren beleid niet achter bureau iedere gemeente verplichting per andere overheid financiële kaders sluitend financieel meerjarenperspectief exploitatielasten huidige bedrijfsvoering 3 mln. incidenteel informatisering / digitalisering wijziging kanaalkeuze (click mail call face-to-face) informatie overal en door een ieder te raadplegen alles is uitwisselbaar ontwikkeling HNW (Het Nieuwe Werken) plaats- en tijdonafhankelijk werken papierloos werken visie uitgangspunten levendige plattelandsgemeente kerngericht meer leefbaarheid kernen / vitaliteit gemeenschappen versterking vermogen van de gemeenschap om haar eigen toekomst vorm te geven van zorgen voor naar zorgen dat burgergerichte interactie - interactieve beleidsontwikkeling - actief burgerschap 23 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 25

28 feiten huidig gemeentekantoor 1. werkplek voor vrijwel iedere formatieplaats / medewerker 2. bezettingsgraad 70-75% veel bureau s / pc s onbezet verlichting, verwarming, facility werkt 100% 3. steeds meer thuiswerk bepaalde dagen (delen) door gezinssituatie / mobiliteit 4. spontaan baliebezoek is nihil Molenwaard is uitgestrekt gebied: grote reisafstanden/tijd digitale bereikbaarheid werkt voor veel / al meer producten eerst telefonisch contact geeft vaak afdoend antwoord gerichte afspraak/ontmoeting werkt effectiever 24 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 26

29 vergelijking traditioneel / kerngericht financieel variant incidenteel nodig tot 2018 structureel t.o.v. kerngericht werken in Groot Ammers per bv peiljaar 2018 oorzaak structurele verschillen 1 kerngericht werken vanuit bestaand gebouw GA 3,4 miljoen tenminste budgettair neutraal laagste kapitaallasten gebouw (tenminste budgettair neutraal) hoogste jaarlasten ICT (1,3 miljoen) grote inverdieneffecten* ICT (-1,3 miljoen) 2 kerngericht werken vanuit nieuw gebouw SK 4,3 miljoen K ongunstiger hogere kapitaallasten gebouw dan kerngericht GA (300K) hoogste jaarlasten ICT (1,3 miljoen) grote inverdieneffecten* ICT (-1,3 miljoen) 3 traditioneel vanuit nieuw gebouw. 7,5 miljoen K ongunstiger variant 1 is de enige variant die past binnen alle geldende kaders hogere kapitaallasten gebouw dan kerngericht GA (550K) laagste jaarlasten ICT (1 miljoen) veel minder inverdieneffecten* ICT (-700K) 25 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 27

30 denkbare aanvullende kaders dagelijks bestuur en Het Nieuwe Werken bij kerngerichte dienstverlening wordt er vanuit gegaan dat bestuurders en ambtenaren hun persoonlijke gesprekken met burgers, instellingen en bedrijven uit Molenwaard, indien gewenst, in de dorpskern organiseren en dat bestuurlijke vertegenwoordiging plaatsvindt in bestaande gebouwen natuurlijk kunnen bestuurders voor bijvoorbeeld onderling overleg (B&W-vergaderingen) of afstemming met ambtenaren ook gebruik maken van de backoffice in Groot-Ammers de wijze waarop ruimte beschikbaar wordt gesteld is vergelijkbaar met de wijze waarop nu al gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden, gerealiseerd met de pilot in het VOC-laantje hoewel voor contact tussen bestuurders en instanties of burgers voldoende representatieve ruimten binnen het grondgebied aanwezig zijn (voorbeelden te over), is het denkbaar een dergelijke representatieve ontmoetingsplek te creëren binnen de backoffice 26 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 28

31 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 29 map 2 13 december 2011 openbare vergaderingen gemeenteraden van Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland raadsopdracht / kaderstelling kerngericht werken Molenwaard

32 map 2: raadsopdracht / kaderstelling 13 december 2011 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 30 RAADSVOORSTEL Conform vastgesteld door de gemeenteraden van Graafstroom, Liesveld en datum voorstel : 1 november 2011 Nieuw-Lekkerland, tijdens hun openbare vergaderingen van datum raadsvergadering : informerend > 8 november december 2011 technische avond > 14 november 2011 opiniërend/besluitvormend > 13 december 2011 (elke raad besluit voor de eigen gemeente) onderwerp : Dienstverlenings- en Huisvestingsconcept Molenwaard (bestuurlijk woordvoerder: burgemeester Van der Borg) Gevraagd besluit: Elke raad besluit voor de eigen gemeente: 1. te constateren dat de in dit raadsvoorstel geschetste contouren van het Dienstverlenings- en Huisvestingsconcept passen binnen de uitgangspunten van de strategische visie Molenwaard en de financiële kaders, voor beide vastgelegd in de Kadernota , inclusief bijbehorend Scenario Molenwaard (raadsbesluit 6 september 2011); 2. te herbevestigen dat voor het Dienstverlenings- en Huisvestingsconcept de exploitatielasten van de huidige bedrijfsvoering beschikbaar zijn, alsmede een bedrag van 3 mln. incidenteel, onder instemming van de dotatie van de 3 gemeenten, zoals voorgesteld; 3. gezien bovenstaande constateringen het voormalig gemeentehuis Groot-Ammers te benutten als centrale backoffice van de gemeente, waarmee de gemeente Liesveld dit pand verkoopt aan Werkorganisatie De Waard; 4. de uitwerking van het Dienstverlenings- en Huisvestingsconcept op projectmatige wijze te laten plaatsvinden onder opdracht aan het college van burgemeester en wethouders op zo kort mogelijke termijn te komen met een Programma van Eisen / Plan van Aanpak, met als concrete aandachtspunten: het benoemen van risico s en de invulling van de raadsbetrokkenheid met concrete beslismomenten. 1. Inleiding Het proces rond het Dienstverlenings- en Huisvestingsconcept Molenwaard blijkt weerbarstig, zowel op inhoud als vanwege de diverse belangen en invalshoeken op het vraagstuk. De afgelopen drie jaar zijn hierover de nodige voorstellen besproken. Zo is uitgebreid gesproken over benodigde en beschikbare budgetten, vestigingslocaties en dienstverlenings- en huisvestingsconcepten. Wij geven in dit voorstel een door ons unaniem onderschreven uitwerking van het vraagstuk over de dienstverlening van de gemeente Molenwaard, en het daarmee samenhangende huisvestingsvraagstuk. Het gaat niet alleen over de huisvesting van ambtenaren. Het gaat ook over belangrijke functies in de gemeentelijke dienstverlening, zoals de directe (balie)dienstverlening aan onze burgers en de wijze waarop de contacten tussen bestuur, politiek en gemeenschap wordt mogelijk gemaakt. Dit laatste gebeurt vooral door ontmoeting; waarmee er een relatie is met het in maatwerk vinden van onderdak daarvoor. De basis voor besluitvorming over de genoemde thema s wordt gevormd door eerder door de raden geformuleerde beleidsmatige en financiële kaders. In dit voorstel gaan we kort in op de relevante eerdere besluitvorming, waarna we ingaan op de visie en de uitvoering van deze visie. Alles gevolgd door een concreet voorstel.

33 map 2: raadsopdracht / kaderstelling 13 december 2011 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 31 blad nr Voorgeschiedenis Op 22 februari jl. besloot u uw visie op gemeentelijke dienstverlening nadrukkelijk te koppelen aan de ontwikkeling van de strategische visie Molenwaard. Letterlijk is besloten, dat 1. op korte termijn stappen worden gezet om te komen tot de eerste hoofdlijnen van een strategische visie, gericht op identiteit en keuzes, voor de nieuwe gemeente: onder interactie met het maatschappelijk middenveld en betrokken inwoners; uitmondend in een kadernota , waarin een financieel meerjarenperspectief van de drie gemeenten en de nieuwe gemeente wordt neergezet; 2. deze strategische visie en dit financieel meerjarenperspectief het kader bieden voor de keuze van een dienstverleningsconcept; 3. het voormalige gemeentehuis in Groot-Ammers en de locatie Streefkerk nader worden uitgewerkt op een zodanige wijze dat de financiële aspecten van de beide locaties voldoende vergelijkbaar zijn om een verantwoorde keuze tussen beide locaties te maken. Tot dat moment wordt de locatie Groot-Ammers veilig gesteld (m.a.w. uit de verkoop gehaald) en onder gezamenlijke verantwoordelijkheid van de 3 gemeenten ter beschikking gehouden tot het moment dat een besluit genomen wordt over het al of niet gebruiken van het pand als toekomstige huisvesting. Het betreffende pand wordt per heden onder verantwoordelijkheid van GR De Waard gebracht (onder goede juridische borging die ook gebaseerd moet zijn op een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het pand). N.B.: Bekend is dat de gemeente Liesveld uit de boekwinst op dit pand een bijdrage levert aan de bestemmingsreserve nieuw bestuurscentrum, ter voldoening aan de in het kaderdocument, september 2010, gemaakte afspraak. In de periode 22 februari tot heden lag - conform de raadsuitspraak - de eerste prioriteit en actie bij de ontwikkeling van de strategische visie en de kadernota, leidend naar de volgende bestuurlijke momenten: - 19 april: gezamenlijke besluitvormende raad > vaststelling 1 e fase ontwikkeling strategische visie Molenwaard 2020 / kaderstelling; - 26 mei: werkconferentie / gesprek met het maatschappelijk middenveld over de 1 e fase ontwikkeling strategische visie Molenwaard 2020 / kaderstelling; - 30 juni: gezamenlijke raad > algemene beschouwingen Kadernota ; - 6 september: gezamenlijke besluitvormende raad > vaststelling Kadernota , inclusief bijbehorend Scenario Molenwaard ; - Daarnaast is in de tussenliggende periode nagegaan hoe met een taakstellend budget en conform de hoofdlijnen van de strategische visie een Dienstverlenings- en Huisvestingsconcept er uit moet zien en verantwoorde keuzes kunnen worden gemaakt. 3. Strategische visie & Kadernota In het proces Kadernota 2012 is het strategisch Scenario Molenwaard, de toekomst begint vandaag ontwikkeld. Dit scenario speelt een centrale rol in de strategische visie voor Molenwaard en doet richtinggevende uitspraken over de invulling en werkwijze van de nieuwe gemeente. Op 26 mei jl. hield u hierover een burgerconsultatie. Het proces heeft geleid tot een nieuwe opvatting over de rol van de gemeente: Van zorgen voor naar zorgen dat.. Zoals aangegeven stelde u op 6 september jl. de Kadernota vast, inclusief het Scenario Molenwaard. In de strategische visie Molenwaard komt meer dan ooit de burger centraal te staan, want het doel is de kracht van de kernen te versterken. Dat feit in combinatie met moderne technieken maakt het mogelijk de relatie met onze burgers in een heel ander perspectief te plaatsen. Hiermee kunnen we de relatie met onze burgers behouden, terwijl dit gepaard kan gaan met de bestuurlijke schaalvergroting als gevolg van de herindeling. De uitgangspunten van de Strategische visie Molenwaard zijn: 1. Het belangrijkste speerpunt van de gemeente Molenwaard is de instandhouding van leefbaarheid en vitaliteit in al haar kernen.

34 4. Het concept Dienstverlening / Kerngericht werken (conform de strategische visie) Binnen de uitgangspunten van de strategische visie Molenwaard hebben wij een visie op dienstverlening en huisvesting ontwikkeld. De vertaling hiervan vindt zijn uitwerking in een tweetal onderdelen: 1. Dienstverlening aan de burger In de nieuwe situatie kunnen burgers op ieder gewenst moment over informatie beschikken. Zo kunnen burgers (bijna) alles digitaal afhandelen, maar ook een persoonlijke afspraak maken. Daarmee neemt de gemeentelijke dienstverlening sterk toe. Vergelijk dit met een bank, waarvan de meest voorkomende producten ook ieder moment van de dag beschikbaar zijn. Meer concreet gaat het om de volgende maatregelen: De gemeente richt haar informatievoorziening (digitaal en fysiek) in volgens het landelijke concept Antwoord De vernieuwde website is en wordt ingericht volgens het concept Antwoord. In plaats van aanbodgerichte, lange teksten over de gemeentelijke producten en diensten, wordt uitgegaan van korte Vraag-Antwoord Combinaties (VAC s) die burgers/bezoekers stellen als zij informatie zoeken. Het is de bedoeling ook voor andere onderdelen van de website te gaan werken met VAC s en deze ook te integreren naar het kanaal telefonie. Verder wordt het algemene telefoonnummer omgezet naar , het landelijke toegangsnummer voor de gemeente. 24 uur / 7 dagen per week is er een digitale contactmogelijkheid en statusinformatie voor burgers en bestuur De informatie op de website is 24 uur en 7 dagen per week benaderbaar. Verder gaan we alle producten zaakgericht inrichten en aan burgers/bedrijven beschikbaar stellen via een E- formulier. Dit betekent dat 24 uur per dag en 7 dagen per week producten kunnen worden aangevraagd en vragen aan de gemeente kunnen worden gesteld. Een product dat zaakgericht is ingericht is vervolgens via het zoek- en volgsysteem te volgen. Iedere keer dat een stap in het proces wordt genomen, krijgt de burger indien gewenst statusinformatie via SMS of zijn adres. Met een pincode is het vervolgens mogelijk om via onze website in zijn zaakdossier te komen en de relevante stukken in te zien. Alle individuele producten (uittreksels, verhuizingen, wmo-voorzieningen, leerlingenvervoer, subsidies, omgevingsvergunningen, enz.) die door de gemeente Molenwaard worden verleend, zijn digitaal of periodiek een aantal keer per jaar fysiek ( aan de balie ) in de eigen kern aan te vragen (m.u.v. rijbewijs: hiervoor naar verwachting nog 1x per 10 jaar naar centraal rijbewijsuitgiftepunt t.z.t. te realiseren in Brede School NLL) Als alle individuele producten zaakgericht zijn ingericht en via een E-formulier via de website aan te vragen zijn, is het ook mogelijk om medewerkers met een laptop en mobiele internetverbinding de kernen te laten bezoeken om mensen zonder internet of een terughoudendheid te begeleiden bij hun aanvraag. Verder is het mogelijk om de werkwijze van het aanvragen van een reisdocument (paspoort/id-kaart), zoals we nu doen in verzorgingshuizen, aan een breder publiek beschikbaar te stellen. De randvoorwaarden/condities waaronder dit mogelijk is, moeten in een volgende fase verder worden uitgezocht. Momenteel is de ICT-techniek nog niet zover en zien we ook bij de RDW nog geen ontwikkelingen die het momap 2: raadsopdracht / kaderstelling 13 december 2011 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 32 blad nr De rol van de gemeente verandert de komende tijd echter wel: er komt een verschuiving van een zorgende naar een meer ondersteunende gemeente. Dit wordt gevat onder de noemer: van zorgen voor naar zorgen dat.. 3. Deze veranderende rol van de gemeente is het gevolg van een gemeentebegroting waar met minder budgetten meer taken verricht moeten worden; 4. De gemeente gaat daarom de komende jaren op zoek naar nieuwe samenwerkingsvormen en (ondersteunings)arrangementen. Er vindt een verschuiving plaats van uitvoering door de gemeente naar uitvoering door de burgers en de gemeenschappen zelf. De gemeente wil hierin nadrukkelijk ondersteunen/faciliteren. 5. Er komt ook meer nadruk te liggen op het stimuleren/ondersteunen van burgerinitiatieven: concrete inspanningen die bijdragen aan gemeentelijke doelen worden door de gemeente ondersteund. 6. Het principe de gebruiker betaalt wordt meer en vaker gehanteerd, met meer transparantie in kosten en opbrengsten. De gebruiker betaalt daarbij een redelijk tarief. Het is niet de bedoeling dat dit leidt tot onbetaalbare voorzieningen. 7. Deze visie is bedoeld als basis voor de nieuwe gemeente. De invoering ervan zal meerdere jaren vergen.

35 map 2: raadsopdracht / kaderstelling 13 december 2011 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 33 blad nr. 4 gelijk maken om aanvragen rijbewijs plaats onafhankelijk (dus overal in de gemeente Molenwaard) te kunnen aanvragen. Vandaar het realiseren van een rijbewijsuitgiftepunt in de Brede School in Nieuw-Lekkerland. De gemeente biedt maatwerk aan burgers door huisbezoeken (bv. voor een Wmo-aanvraag of geboorteaangifte) en afspraken voor overleg in een aanlandplek in de kern (bv. vooroverleg over een omvangrijk bouwplan voor een nieuwe woning) In sommige gevallen zal maatwerk moeten worden geboden, bij voorbeeld aan oudere bewoners die een Wmo-aanvraag willen indienen. Voor het stellen van de juiste indicatie is het dan handig om, zoals nu al gebruikelijk, een huisbezoek af te leggen om de thuissituatie in de afweging mee te nemen. Ook burgers en bedrijven die omvangrijke bouwplannen hebben, kunnen niet altijd alleen via of telefonisch contact worden geholpen. In plaats van burgers en bedrijven in dat geval te vragen om al hun documenten mee te nemen en naar het gemeentehuis te komen, bereiden wij het gesprek goed voor en zoeken de burgers thuis, in zijn/haar kantoorpand of in de kern op (bv. in de centrale ontmoetingsruimte van een dorpshuis). Ook hier geldt het voordeel dat de beoordelaar gelijk de feitelijke situatie ziet en kan vastleggen en toevoegen aan het dossier zodat het voor beide partijen duidelijk is waarover het verzoek handelt. 2. Kerngericht werken Het effect van de strategische visie is echter groter dan alleen de directe dienstverlening aan de burger. Ook de relatie met onze burger wordt veel minder afstandelijk, doordat we de kernen intrekken. We willen dat vatten onder de noemer Kerngericht Werken. De belangrijkste reden om over te gaan tot kerngericht werken zijn een effectievere communicatie met de inwoners, het vroegtijdig betrekken van burgers bij planvorming en het verkleinen van de afstand tussen gemeente en burgers. Kerngericht werken richt zich ook op het verbeteren van de directe leefomgeving in de wijken of kernen in samenwerking met de burgers. De gemeente wil daartoe interactief beleid als uitgangspunt gaan hanteren en actief burgerschap gaan promoten. Actief burgerschap is de betrokkenheid van inwoners bij de woon- en leefomgeving en bij de uitvoering van het beleid. Bij actief burgerschap ligt het initiatief vooral bij de inwoners. Actief burgerschap houdt in dat de vragen van de inwoners leidend zijn en dat de regie bij de inwoners ligt. De gemeente stelt aan de voorkant kaders en heeft verder een faciliterende rol. Idee is dat er in de gemeente Molenwaard een verschuiving optreed van de initiatiefrol en trekkersrol van de gemeente naar de samenleving. Meer concreet gaat het, vanuit het perspectief dienstverlening en huisvesting, om de volgende maatregelen: Raden, bestuurders en medewerkers vergaderen in de kernen en zijn dus veel zichtbaarder in de kernen aanwezig. Raadsvergaderingen kunnen worden gehouden in Het Arsenaal, Hof van Ammers, t Waellant, De Spil, Trefpunt, enz. Bestuurders kunnen voor overleggen met burgers ook bij hen thuis afspreken (vergelijkbaar met bezoek huwelijksjubileum) of op een andere ontmoetingsplaats in de kern. Overleggen met schooldirecteuren/schoolbesturen kunnen bijvoorbeeld plaatsvinden in de bestaande schoolgebouwen, overleggen met de Wmo-adviesraad in verzorgingshuizen. Ook medewerkers kunnen voor overleggen over een subsidie of renovatie van een sportveld afspreken in het clubhuis van de sportvereniging. Bijeenkomsten van signaleringsnetwerken bijvoorbeeld bij een woningbouwvereniging. Er zijn structurele bestuurlijke en ambtelijke contacten met de kernen (w.o. bedrijven, instellingen, verenigingen, bewonersorganisaties, klankbordgroepen). Zij ondersteunen initiatieven en samenwerking binnen de kernen en met de ambtelijke organisatie, en ondersteunen een integrale aanpak van lokale vraagstukken op een overzichtelijk en werkbaar niveau: de wijk of dorpskern. Bij dit kerngericht werken zijn naast inwoners en gemeente waar nodig ook dienstverlenende instellingen als politie, zorginstellingen en woningcorporatie betrokken. Bestuurlijke representatie vindt plaats in bestaande panden/gebouwen. Voor de ontvangst van colleges van andere gemeenten kan wederom gebruik worden gemaakt van Het Arsenaal, De Spil, Boerderij Gijbeland, stadhuis Nieuwpoort, enz. Tijdelijke projectbureaus bevinden zich in de kernen. Soms wordt in een kern een groot project gerealiseerd, zoals nieuwbouw van woningen of een dorpshuis, of grootschalige herinrichting van de openbare ruimte. De ambtenaren die hieraan werken kunnen een deel van hun werk zichtbaar in de kernen doen. Hiermee wordt

36 U hebt in de Kadernota 2012 als kader meegegeven dat er hooguit tijdelijk van een hogere exploitatielast sprake kan zijn tot een maximum van 3 mln. incidenteel. In de Kadernota staat dit als volgt verwoord: Voor het realiseren van de ICT-investeringen en een investering in de huisvesting is straks 3 miljoen euro beschikbaar. Dit bedrag is toereikend om in de jaren tot en met 2015 de extra lasten op te vangen. Ná 2015 kan het nieuwe dienstverleningsconcept in combinatie met de nieuwe huisvesmap 2: raadsopdracht / kaderstelling 13 december 2011 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 34 blad nr. 5 het project al in de ontwikkelfase zichtbaar in de kern, dus ruim voordat er al iets wordt uitgevoerd. Daarnaast kan deze manier van werken leiden tot meer inzicht in de lokale situatie als gevolg van het meer directe contact tussen burger en gemeente. Het traject Burgerparticipatie & Actief burgerschap, dat binnenkort wordt opgestart, is bedoeld om het Kerngericht werken verder vorm te geven. 5. Effecten Concept Dienstverlening / Kerngericht Werken Het concept Dienstverlening / Kerngericht Werken heeft grote effecten op de werkwijze, huisvesting en inrichting van de interne organisatie. a. Werkwijze Niet alleen voortschrijdende digitalisering en de mogelijkheden die dat biedt om op afstand te werken, maar ook de visie om dichterbij de inwoners ons werk te doen vraagt om een heel andere manier van (samen)werken. Het nieuwe werken vraagt veel meer dan nu al het geval is veel van de ambtenaren, managers en bestuurders. Zij zullen zich allen deze nieuwe manier van werken tot op zekere hoogte eigen moeten maken. Deze transformatie kost tijd en moeite en zal de één gemakkelijker afgaan dan de ander. Belangrijk om hier voldoende aandacht aan te besteden. b. Huisvesting Ook betekent dit dat een traditioneel gemeentehuis als verzamelpunt van gemeentelijke functies niet meer nodig is. Immers: Er is geen centrale balie meer, waar burgers hun producten moeten afhalen. Producten worden digitaal aangevraagd of er worden huisbezoeken afgelegd. Indien nodig wordt voor een paar uitzonderingsgevallen een fysieke plaats aangewezen waar producten kunnen worden afgehaald zoals een rijbewijsuitgiftepunt in de brede school van Nieuw-Lekkerland. Bestaande gebouwen in onze kernen kunnen - zoals aangegeven - worden gebruikt voor raadsvergaderingen en besprekingen tussen bestuur of ambtenaren, en burgers. Zonder uitwerking in dit stadium valt te denken aan: o De dorpshuizen in de kernen; en verder o De Brede School Nieuw-Lekkerland o De Spil te Bleskensgraaf o Het Hof van Groot-Ammers o Het Trefpunt, Oud-Alblas Feitelijk blijft alleen de noodzaak van een centrale backoffice (ambtenarenkantoor) nodig, vooral omdat dit efficiënt is. In dit concept kan volstaan worden met een backoffice van beperkte omvang, ongeveer 80 werkplekken. Een deel van de ambtenaren zal daarnaast in de kernen werken, een ander deel werkt thuis. Omdat de ontwikkelingen op dat gebied en de ICT-mogelijkheden snel gaan is het niet ondenkbaar dat er op termijn zelfs met nog minder werkplekken kan worden volstaan. Ook speelt nadrukkelijk de bezuinigingstaakstelling. c. Situering huisvesting Met het bovenstaande als vertrekpunt is de vraag waar de backoffice moet worden gesitueerd. In de meest recente besluitvorming resteert een tweetal locaties, namelijk aan de Randweg te Streefkerk en Groot-Ammers. In de eerste situatie zal nieuwbouw moeten plaatsvinden, in de tweede situatie kan worden uitgegaan van hergebruik van het voormalige gemeentehuis. Beide zijn qua locatie en omvang geschikt dan wel geschikt te maken. Het concept is hierop toepasbaar. 6. Kostenaspecten De te maken kosten zijn divers. Het grootste deel van het budget dat nodig is, is voor huisvesting en investeringen in ICT. De kaderstelling leidt wel tot een niet-traditionele verdeling tussen deze posten: er kan worden volstaan met relatief minder geld voor huisvesting en er is een extra en structurele impuls in ICT noodzakelijk. Omdat gekozen wordt voor bewezen ICT-technieken (ook om risico s te mijden), is de uitvoering van onze strategische visie op dit punt mogelijk.

37 map 2: raadsopdracht / kaderstelling 13 december 2011 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 35 blad nr. 6 ting niet méér kosten dan op dit moment. Met andere woorden: veel meer kwaliteit van dienstverlening die aansluit bij de visie op Molenwaard voor dezelfde prijs. Het bovenstaande is vertaald in de conceptbegroting Voor de 3 mln. extra is een reserve gevormd. Deze wordt wat ons betreft gevuld met de volgende bedragen: Graafstroom Liesveld Nieuw-Lekkerland waarvan de helft al beschikbaar is gesteld boekwinst verkoop voormalig gemeentehuis GA boekwinst verkoop voormalige ambtswoning Vervolgens zijn alle extra ICT- en huisvestingskosten binnen de begroting De Waard gebracht en tot een maximum van 3 mln. gedekt uit deze reserve. Bij de uitwerking resteert per jaar nog een taakstellende bezuiniging. (zie bijlage 1) Voor 3 mln. krijgt de gemeente Molenwaard een onderkomen met hoogwaardige ICT-oplossingen die het mogelijk maken om: de dienstverlening 24/7, met hoge kwaliteit, transparant en waar wenselijk dichtbij de burger te brengen; van zorgen voor naar zorgen dat tot leven te brengen door de ontmoeting zowel ambtelijk als bestuurlijk steeds in de kernen te laten plaatsvinden; maximaal gebruik te maken van de voordelen die het nieuwe werken met zich brengen. En dit alles met een veel geringere investering in ambtelijke huisvesting dan gebruikelijk, ondanks dat ook, binnen hetzelfde budget op vele locaties aanlandplekken georganiseerd zullen worden. Aan de voornoemde uitgangspunten voldoet alleen het voormalige gemeentehuis Groot-Ammers. En dat is ook vanzelfsprekend. In Streefkerk zal een nieuw gebouw moeten worden gebouwd en dat is altijd duurder dan een bestaand gebouw ombouwen. Zie voor de onderbouwing bijlage 2. De voornaamste oorzaak van de incidenteel en structureel hogere lasten is het feit dat grondige renovatie van een bestaand gebouw aanmerkelijk goedkoper is dan nieuwbouw. Concreet betekent dit dat het voormalig gemeentehuis in Groot-Ammers als enige locatie als backoffice past binnen de kaderstelling van de gemeenteraden. 7. Afweging en gevraagd besluit Samengevat menen wij dat dit raadsvoorstel past binnen de uitgangspunten van de strategische visie Molenwaar en de financiële kaders, zoals vastgelegd in de Kadernota en het bijbehorende Scenario Molenwaard. Om binnen uw kaderstelling verder te gaan met zowel de uitvoering van het nieuwe dienstverleningsconcept als het kerngericht werken, maar ook de huisvesting is het van belang definitief te kiezen voor de verkoop (door de gemeente Liesveld) van het voormalig gemeentehuis Groot- Ammers aan werkorganisatie De Waard met als doel voorbereidingen te treffen voor de gebouwelijke randvoorwaarden die passen bij uw en onze visie op de nieuwe gemeente. Daarom wordt u voorgesteld het voormalig gemeentehuis Groot-Ammers te benutten als centrale backoffice van de gemeente. Logisch is de uitwerking van het Dienstverlenings- en Huisvestingsconcept op projectmatige wijze te laten plaatsvinden. Daarmee is het logische gevolg op korte termijn bij uw raad te komen met een Programma van Eisen / Plan van Aanpak. Bijzondere aandacht verdienen daarbij het benoemen van risico s en de invulling van de raadsbetrokkenheid, die in onze optiek op het thema dienstverlening aan de burger nadrukkelijk aanwezig moet zijn. De colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland, namens deze, De secretaris, ir. J.C. van Ginkel De voorzitter van het gezamenlijk collegeoverleg, mr. drs. W. Gradisen

38 map 2: raadsopdracht / kaderstelling 13 december 2011 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 36 Bijlage 1 Extra jaarlasten scenario 3 miljoen Basis voor onderstaande gegevens zijn de expertrapporten (februari 2011) Pijler 5: ICT-techniek/Hardware Extra middelen nodig De Cloud Netwerk Nieuwe Werken Projectmanagement (programmamanagement door eigen mensen) Totale Lasten Pijler Reeds aanwezige budgetten Jaarlijkse baten hardware/software Inhuur helpdesk vervallen Onderhoud kantoorautomatisering verdwijnt Minder eigen apparaten taakstellend Internetverbindingen (GEMNET) Jaarlijkse baten formatie Totale Baten Pijler Totaal saldo Pijler Pijler 4: Huisvesting/zowel centrale huisvesting als aanlandlocaties en rijbewijsuitgiftepunt Extra middelen nodig Jaarlasten behorende bij Bouwinvesteringen tot een totaal van ruim 6,6 miljoen Reeds aanwezige budgetten Archiefopslag in kelder (besparing huur archiefruimte) Inkomsten door verhuur Vrijvallende kapitaallasten Bleskensgraaf Taakstellend Totale Baten Pijler Totaal saldo Pijler Communicatieplan en uitingen Onderzoekskosten HRM (nulmetingen) etc Workshops interieurarchitect t.b.v. betrokkenen en pve Werkbezoeken (1.000 per keer) Ludieke acties Opleiding en begeleiding Coaching (digicoach/hnw/effectiviteit) Tentbijeenkomsten/ontmoeten Totale lasten Pijler Actie burgerschap / Kerngericht werken: dekken uit reguliere budgetten Investering instrument meting klanttevredenheid: dekken uit Ruimte voor Inwoners Klanttevredenheidsmonitoring Totale lasten Pijler Pijler 3: Digitalisering/software Extra middelen nodig Jaarlasten behorende bij ICT-investeringen tot een totaal van ruim 1,13 miljoen Midoffice Raadsinformatiesysteem Zaakgericht werken Invoeren "Antwoord" Programmamanagement door eigen mensen Totale lasten Pijler Reeds aanwezige budgetten Functiemigratie (besparing) Back-Office applicatie (besparing) Vermindering Fte Vrijvallende kapitaallasten ICT m.i.v Totale baten Pijler Totaal saldo Pijler Totaal per jaar Extra taakstelling op de jaarlasten Totaal tot en met 2015 Pijler 2: Cultuuraspecten Pijler 1 De burger betrokken en tevreden

39 map 2: raadsopdracht / kaderstelling 13 december 2011 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 37 Bijlage 2 Pijler 4 in "Scenario 3 miljoen" - investeringsoverzicht Aankoop pand van gemeente Liesveld Bouwkundige aanpassingen aan centrale ruimte (pand geschikt maken voor "het nieuwe werken" door het aan de binnenkant praktisch helemaal te strippen en opnieuw in te richten) inclusief rijbewijsuitgiftepunt in Brede school NLL Realiseren werk- en aanlandplekken en extra reiskosten Beveiligde ruimte Bijkomende kosten (leges) Parkeervoorzieningen Installatiewerk incl. voorbereiden digitalisering Inventaris, inrichting en los meubilair Verhuiskosten Onvoorzien Structureel: Budgettair neutraal Pijler 4 in "Scenario nieuwbouw" - investeringsoverzicht Aankoop grond Bouwkosten nieuwbouw volgens principes van "het nieuwe werken" inclusief rijbewijsuitgiftepunt in Brede school NLL Realiseren werk- en aanlandplekken en extra reiskosten Beveiligde ruimte Bijkomende kosten (leges) Parkeervoorzieningen 0 Installatiewerk incl. voorbereiden digitalisering Inventaris, inrichting en los meubilair Verhuiskosten Onvoorzien Structureel: ruim BOVEN budgettair neutraal

40 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 38 map 3 14 februari 2012 openbare vergaderingen gemeenteraden van Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland afspraken / presentatie over nadere invulling dienstverleningsconcept

41 raadsopdracht 13 december 2011 kerngericht werken Molenwaard 1. uitwerking op projectmatige wijze 2. op zo kort mogelijke termijn komen met een Programma van Eisen/Plan van Aanpak (PvA) 3. daarbij concrete aandachtspunten: benoemen van risico s invulling raadsbetrokkenheid met concrete beslismomenten map 3: raadsafspraken / presentatie 14 februari 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 39 1

42 uit fractiebijdragen 13 december 2011 kerngericht werken Molenwaard 1. uitgangspunt is: raden, bestuurders en medewerkers zichtbaar in de kernen 2. het kerngericht werken verbetert de dienstverlening aan de burger 3. cultuuraspect voor medewerkers belangrijk (ondersteuning/ontmoeting) 4. huidige traditionele werken geen optie map 3: raadsafspraken / presentatie 14 februari 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 40 2

43 uit fractiebijdragen 13 december 2011 kerngericht werken Molenwaard 5. organisatie moet goed geoutilleerd zijn om kerngericht te kunnen werken 6. let op informatiebeveiliging 7. niet alle geld in basiskantoor stoppen; ontwikkelingen gaan door 8. binnen budget blijven 9. plaats raadsvergaderingen nog ter discussie 10. pleidooi voor gefaseerd PvA map 3: raadsafspraken / presentatie 14 februari 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 41 3

44 te bereiken doelen kerngericht werken 3 strategische visie van zorgen voor naar zorgen dat leefbare & vitale kernen van zorgende naar ondersteunende gemeente map 3: raadsafspraken / presentatie 14 februari documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 42

45 gefaseerd PvA kerngericht werken strategische visie van zorgen voor naar zorgen dat leefbare & vitale kernen van zorgende naar ondersteunende gemeente map 3: raadsafspraken / presentatie 14 februari documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 43

46 suggestie invulling waar staan we over een ½ jaar? er is in alle kernen een overlegplatform dorpsagenda s zijn opgehaald in 5 kernen zijn aanlandplekken 60% van de producten is digitaal / nabij er is een technisch PvA inrichting basiskantoor GA de eerste 20 medewerkers werken volgen HNW na 1 januari 2013 er worden politieke markten gehouden er zijn kernwethouders map 3: raadsafspraken / presentatie 14 februari 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 44 6

47 wie doet wat map 3: raadsafspraken / presentatie 14 februari 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 45 7

48 wie doet wat map 3: raadsafspraken / presentatie 14 februari 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 46 8

49 vervolg 1. college komt met - PvA basiskantoor/aanlandplekken - doorontwikkeling dienstverlening - betrokkenheid raden 2. raadswerkgroep ontwikkelt 1 e halfjaar - processtappen burgerparticipatie/bestuursstijl - in relatie tot Strategische Visie en dorpsagenda s 3. elk half jaar onder ogen zien - autonome ontwikkelingen - actualiseren einddoel 4. waarna volgend niveau map 3: raadsafspraken / presentatie 14 februari 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 47 9

50 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 48 map 4 15 mei 2012 openbare vergaderingen gemeenteraden van Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland besluitvorming Plan van Aanpak 1 e tranche Dienstverleningsconcept Molenwaard Nabij

51 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 49 RAADSVOORSTEL datum voorstel : 1 mei 2012 datum raadsvergadering : 15 mei 2012 Conform vastgesteld door de gemeenteraden van Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland, tijdens hun openbare vergaderingen van 15 mei 2012 onderwerp : Plan van Aanpak 1 e tranche Dienstverleningsconcept Molenwaard Nabij (bestuurlijk woordvoerder: burgemeester Van der Borg) Gevraagd besluit: Elke raad besluit voor de eigen gemeente: 1. met instemming kennis te nemen van het Plan van Aanpak 1 e tranche Dienstverleningsconcept Molenwaard Nabij ; 2. het college op te dragen in oktober 2012 te rapporteren over de resultaten van deze eerste tranche en met een voorstel te komen voor invulling van de volgende tranche. 1. Inleiding Tijdens de raadsvergadering van 14 februari jl. besprak u aan de hand van een presentatie het proces om te komen tot een nadere invulling van het dienstverleningsconcept, het kerngerichte werken van de gemeente Molenwaard. Alles onder een goede verbinding met de Strategische Visie Molenwaard Ook zijn toen afspraken gemaakt welke aspecten specifiek door ons college worden uitgewerkt en welke punten door uw raad worden opgepakt. Onder respect uiteraard van de algemene kaderstellende en controlerende rol van de raad is uw raad op dit thema concreet primaathouder op de onderdelen bestuursstijl en burgerparticipatie: de interactie met de samenleving en de borging via de Strategische Visie. Ons college staat voor de doorontwikkeling van de dienstverlening, het maken van een Plan van Aanpak binnen de door uw raad op 13 december 2011 gestelde kaders. Daarbij geldt verder dat in goede samenspraak met uw raad op elk volgend ijkmoment autonome ontwikkelingen onder ogen worden gezien, op grond waarvan mogelijk het einddoel wordt geactualiseerd. Dit raadsvoorstel wil u informeren over de uitwerking tot heden van het colleges-aandeel. 2. Uitwerking aandeel college: dienstverleningsconcept Onder ambtelijke projectsturing is de afgelopen weken een Plan van Aanpak 1 e tranche opgesteld met als werktitel Molenwaard Nabij. Inmiddels was er op dit onderdeel organisatiebreed ook al een medewerkersmoment voor input/inspraak. Hoewel het Plan van Aanpak een uitgebreid document is geworden met voor uw raad (te) veel detail, menen wij er goed aan te doen het boekwerk in zijn geheel als bijlage bij dit voorstel te voegen. Lettend op uw kaderstelling zijn de doelen (hoofdstuk 6) concreet verwoord, onder formulering van gerichte resultaten (hoofdstuk 7) voor het eerste ijkmoment (1 oktober 2012). De financiële paragraaf (hoofdstuk 8) leert dat het gehele project binnen de door uw raad gevormde voorziening blijft; verder blijven de uitgaven 2012 onder het bij de begroting beschikbaar gestelde budget. Tot slot is voor elke pijler een uitgebreide risicoanalyse, inclusief risicobeheersing uitgevoerd (hoofdstuk 9). De colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland, namens deze, De secretaris, ir. J.C. van Ginkel MCM De voorzitter van het gezamenlijk collegeoverleg, mr. drs. W. Gradisen

52 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 50 De gemeenteraden van Graafstroom, Liesveld en Nieuw- Lekkerland namen tijdens hun openbare vergaderingen van 15 mei 2012 met instemming kennis van dit Plan van Aanpak, onder de opdracht aan het college in oktober 2012 te rapporteren over de resultaten van deze eerste tranche en met een voorstel te komen voor invulling van de volgende tranche. Plan van Aanpak, 1 e tranche Dienstverleningsconcept versie 1 mei

53 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 51 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 1 Vooraf 2 2 Visie 3 3 Proces: stap voor stap 5 4 Communicatie 6 5 Dienstverleningsarrangementen 7 6 Deelvisie en doelen per pijler 8 7 Resultaten tot/per 1 oktober Financiële paragraaf 14 9 Risico s Projectsturing Beschrijving per pijler 21 Pijler Burgerparticipatie 22 Pijler Bestuursstijl 23 Pijler Dienstverlening 24 Pijler Werken: 26 Pijler ICT 28 Pijler Huisvesting 30 Communicatie 32 Overzicht werkgroepen Molenwaard Nabij 33 versie 1 mei

54 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 52 1 Vooraf De visie op dienstverlening voor Molenwaard was de afgelopen tijd regelmatig onderwerp van gesprek: December 2010: Samen Dienen 3.0 een denklijn voor een dienstverleningconcept in relatie tot de huisvesting van de ambtelijke organisatie. De gemeenteraad stemt in met de gepresenteerde denklijn en besluit onderzoek te doen naar de gevolgen voor het huisvestingsvraagstuk. Februari 2011: thuis 2014 in de kern interactie een dienstverleningsvisie (breed) gebaseerd op veel fysieke interactie met de kernen, een veel grotere digitale interactie met klanten en een plaatsonafhankelijke productieomgeving gebaseerd op Het Nieuwe Werken. De gemeenteraad besluit deze visie nadrukkelijk te koppelen aan de ontwikkeling van de Strategische Visie Molenwaard. Juni/Sept. 2011: Kadernota/Scenario Molenwaard 2012/2015 thuis 2014 wordt hierin verbonden aan de aanzet voor de strategische visie voor Molenwaard met als motto Van zorgen voor naar zorgen dat De gemeenteraad besluit tot nadere uitwerking van het concept thuis 2014 binnen (met name financiële) kaders/randvoorwaarden. December 2011: Molenwaard Regie: Dienstverlening is de beloofde uitwerking van de kaderstelling uit sept Hier zijn het concept thuis 2014 (inhoudelijk) en de randvoorwaarden qua ICT en huisvesting vastgesteld. Verder is de kaderstelling van beschikbare middelen ( ,- op exploitatiebasis over de jaren ) definitief vertaald in de begroting. De gemeenteraad besluit conform het voorstel en geeft kaders voor een door het college op te stellen Plan van Aanpak (o.a. sturingsmomenten, financiële monitoring en een risico-inventarisatie). Januari 2012: In een raadspresentatie Kerngericht werken Molenwaard wordt een eerste verkenning teruggekoppeld met de bedoeling een complex uitvoeringstraject hanteerbaar te maken. Te bereiken doelen op hoofdlijnen, hun onderlinge samenhang, het volgen van een stap-voor-stap proces en een rolverdeling raad / college / organisatie worden besproken. De gemeenteraad bevestigt deze eerste uitwerking; het college is primaathouder voor het opstellen van het Plan van Aanpak voor de doorontwikkeling van de dienstverlening binnen de in december 2011 gestelde kaders; de raad is primaathouder voor de deelpijlers burgerparticipatie en bestuursstijl. Verder geldt dat in goede samenspraak tussen college en raad elk half jaar autonome ontwikkelingen onder ogen worden gezien, op grond waarvan mogelijk het einddoel wordt geactualiseerd. April 2012 Dit is het Plan van Aanpak, 1 e fase. Een eerste concretisering op basis van de kaderstelling. Een Plan van Aanpak met daarin concrete doelen op duidelijke ijkmomenten. Verder een risico-inventarisatie en een financiële paragraaf. versie 1 mei

55 2 Visie Dit plan van aanpak gaat verder dan alleen het uitwerken van een dienstverleningsconcept, het inspelen op nieuwe digitale mogelijkheden en het omgaan met een veranderende samenleving. Daarom past het voor dit proces een integrale visie te hebben. Een visie waarbij begrippen als Van zorgen voor naar zorgen dat, kerngericht werken, de Overheid heeft Antwoord en Overheid 2.0 passend zijn. Een visie waarin de inwoner van de (nieuwe) gemeente Molenwaard zich wil en kan herkennen, toekomstgericht. Het motto of de kernboodschap is Molenwaard Nabij De visie: Molenwaard kiest voor haar rol als vormgever van beleid en inrichter en beheerder van de openbare ruimte voor een meer faciliterende rol richting de gemeenschap dan een verzorgende. De gemeenschap heeft voldoende kracht haar eigen toekomst vorm te geven; de overheid ondersteunt. Het gaat om vertrouwen hebben en vertrouwen geven. Voor deze rol, maar ook voor de klassieke rollen als leverancier van producten, toepasser van regels en toezichthouder op naleving, profiteert Molenwaard maximaal van nieuwe vormen van het hebben van contact tot de ultieme vorm van nabijheid: bij inwoners en bedrijven in hun kern, op hun tablet of zelfs aan de keukentafel. Dit contact, deze nabijheid, wordt vertaald in dienstverleningsarrangementen die kunnen variëren van het organiseren van nabijheid in termen van fysieke aanwezigheid in de kernen wanneer dat voor kortere of langere tijd passend is voor bijvoorbeeld het realiseren van een dorpsagenda, tot nabijheid bij het leveren van individuele producten waarbij zowel persoonlijk als digitaal contact gefaciliteerd kan worden. Omdat deze visie feitelijk allesomvattend is, was het nodig te identificeren op welke aspecten van het gemeentelijk functioneren dit streven impact zal hebben. versie 1 mei map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 53

56 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 54 Dit heeft de afgelopen maanden geleid tot de vorming van onderstaande verbeelding. Van linksonder naar rechtsboven herkennen we achtereenvolgens het hart van de Strategische Visie Van zorgen voor naar zorgen dat de behoefte aan een kerngerichte benadering het willen bereiken van maatschappelijke resultaten de drijvende kracht binnen de ambtelijke organisatie de facilitering van dit alles dienstverleningsarrangementen als samenbindend principe communicatie als noodzakelijke voorwaarde. De zes pijlers en de twee samenbinders verbeelden feitelijk de aspecten van de gemeentelijke organisatie waar de visie en het motto tot verandering uitdaagt. Die verandering is waar dit document over gaat. Voor ieder van de zes pijlers is een afgeleide visie en einddoel beschreven. Een stip op de horizon, een richting. Ook is een eerste mijlpaal beschreven met concrete doelen en activiteiten om die doelen te bereiken. En, omdat voor het bereiken van de einddoelen de onderlinge afhankelijkheid evident is, is gezocht naar en wordt gestuurd op de verbinding tussen de pijlers. Voor de samenbinders dienstverleningsarrangementen en communicatie is hun rol binnen het proces beschreven. versie 1 mei

57 3 Proces: stap voor stap Van groot belang voor het vervolg is de wijze waarop de veranderingen tot stand worden gebracht. Door de allesomvattendheid alleen al is het onmogelijk exact te beschrijven wat het einddoel is. Het is op dit moment hooguit letterlijk een contour aan de horizon dat pas scherper wordt naarmate we naderen. Ook heeft het geen zin te wachten tot we dat beeld wel hebben. Het succes van de aanloop naar de gemeente Molenwaard is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan het met vertrouwen op weg gaan en uitlijnen waar nodig. Zo n benadering past ook nu. Opnieuw omdat er veel van afhangt past het bij deze reis echter om bewust en scherp ijkmomenten te kiezen waarop de voortgang tot op dat moment en het perspectief richting de toekomst opnieuw tegen het licht gehouden worden. Nieuwe inzichten moeten van invloed kunnen zijn op het vervolg. Een nadrukkelijk stap-voor-stap proces dus. Eerste ijkmoment Voor dit plan van aanpak is gekozen een doelbeschrijving per 1 juli 2014 als wenkend perspectief. Ook is gekozen voor een eerste ijkmoment op 1 oktober Per pijler worden concrete resultaten geformuleerd die op dat moment bereikt moeten zijn. Dat is dus de focus voor de komende maanden. In oktober 2012 stellen we vast waar we zijn en bepalen we integraal de volgende stap binnen de pijlers. Bij die alsdan nieuw te formuleren onderling samenhangende resultaten bepalen we ook het nieuwe ijkmoment. April 2012 Okt. 2012???????? Juli 2014 PvA 1 e ijkmoment 2 e ijkmoment 3 e ijkmoment versie 1 mei map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 55

58 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 56 4 Communicatie Visueel is communicatie aangeduid als de verbinding onder alles. Het is omschreven als een noodzakelijke voorwaarde. Het zegt iets over de grote rol die communicatie zal gaan spelen op alle aspecten van dit project. Hierna worden verschillende aspecten nader belicht. Visie Communicatie kent in dit project verschillende kanten. We onderscheiden twee soorten: communicatie over het project; en communicatie als proces. Daarnaast onderscheiden we grofweg twee doelgroepen. De interne doelgroep en de externe doelgroepen. Beiden tegenover elkaar gezet, levert onderstaande matrix. In de matrix staan de verschillende communicatiedoelen vermeld. Doelen Intern Extern Over het project Kennis van het project en de na te streven uitkomsten vergroten en begrip creëren voor de gekozen weg en gemaakte keuzes. Kennis en begrip vergroten van de ingeslagen weg en de concrete gevolgen. Als proces Delen en ophalen van ideeën en vergroten van de betrokkenheid bij de aankomende veranderingen. Aanzetten tot een verandering in werkhouding. Delen en ophalen van ideeën en bewoners laten ervaren wat hun nieuwe rol wordt. Resultaten per 1 oktober 2012 De medewerkers zijn op de hoogte van het project, de doelen en gewenste resultaten en weten op hoofdlijnen hoe het verdere proces er uit ziet. De medewerkers zijn op relevante punten betrokken. Een extern communicatieplan is gereed. Het plan betreft zowel het aspect project, als proces. Dit betekent niet dat tot 1 oktober niet met burgers gecommuniceerd wordt. Alleen de nadruk in deze maanden ligt intern. versie 1 mei

59 5 Dienstverleningsarrangementen Wat zijn? De term dienstverleningsarrangementen is de afgelopen periode de aanduiding geworden voor alles waarbij contact tussen gemeente en inwoners of kern een centrale rol vervuld. Dienstverlening in de breedste zin van het woord dus en arrangementen om de flexibiliteit te duiden. Individuele contacten In de relatie tussen gemeente en inwoner (lees ook bedrijf of vereniging) zijn vele verschillende aanleidingen voor het hebben van contact. Contact over individuele zaken of producten. Denk bijvoorbeeld aan benodigde documenten als identiteitsbewijzen of rijbewijzen, maar ook aan vergunningen, ontheffingen, subsidies, uitkeringen of belastingen. Voor leveren van dit soort individuele producten en diensten zal het contact op vele manieren kunnen verlopen. Enerzijds nemen de digitale mogelijkheden alleen maar toe, anderzijds is daar het bewustzijn dat ook het belang van of de wens aan persoonlijk (zelfs face-to-face) contact groot kan zijn. Voor individuele producten is het voor te stellen dat deze worden aangeboden langs variabelen als prijs, locatie (contactvorm), snelheid en kwaliteit. Een inwoner zal per product of groep van producten de keuze uit verschillende mogelijkheden hebben, waarbij de consequentie van die keuze volkomen helder is. Een willekeurig voorbeeld: Het aanvragen van een verklaring omtrent gedrag gebeurt volledig digitaal met procesvoortgang via mail en SMS en afhandeling zonder face-to-face of zelfs telefonisch contact. Dit is snel, goed, goedkoop en locatieonafhankelijk. Deze zelfde verklaring kan ook via een bepaalde vorm van persoonlijk contact worden verkregen. Dit geschiedt dan op een in tijd en plaats variërende locatie, wellicht tegen hogere kosten. Dit is slechts een willekeurig voorbeeld ter illustratie. Een nog uit te werken visie op de individuele dienstverleningsarrangementen moet duidelijk maken wat daar precies mogelijk is. Collectieve belangen De relatie tussen de gemeente Molenwaard en haar kernen beweegt zich in ieder geval voor een deel langs de lijn van de, in het kielzog van de strategische visie op te stellen, dorpsagenda s. Deze dorpsagenda s hebben een toekomstgerichte inhoud waarbij collectieve belangen een plaats hebben. Zaken als voorzieningenniveau, woningbehoefte, beheer openbare ruimte en bereikbaarheid zijn daar thema s. De dienstverlening van de gemeente voor deze collectieve belangen zal bestaan uit regievoering, ondersteuning en uitvoering. Om het belang van de kernen te onderstrepen is het voorstelbaar dat de nabijheid van die gemeente zichtbaar is in de kern door aanwezigheid van relevante ambtenaren. Dit kan van kern tot kern in tijd en locatie verschillen. De dorpsagenda biedt hier houvast. Ook hier is een nadere uitwerking van deze visie gewenst, tevens met het doel een deel van het huisvestingsvraagstuk te beantwoorden. Resultaat per 1 oktober Uitgewerkte visie op Dienstverleningsarrangementen. versie 1 mei map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 57

60 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 58 6 Deelvisie en doelen per pijler Hier in overzichtelijke tabelvorm de verzamelde doelen van de pijlers Visie Interactieve beleidsontwikkeling en Actief burgerschap zijn de fundamenten van een gemeenschap die haar eigen toekomst vormgeeft, waarbij de overheid faciliteert. Burgerparticipatie Doel Interactieve beleidsontwikkeling Participatie is een vast onderdeel bij projecten en beleid, tenzij. Participatie op een zo hoog mogelijk niveau, tenzij.. Participatie via een gedifferentieerd aanbod passend bij de doelgroep(en) Visie Besturen is het vervullen van de rol van intermediair en procesregisseur. Actief burgerschap: Verschuiving van initiatief van de gemeente naar actief burgerschap Bewonersinitiatieven worden door gemeente ondersteund, tenzij Iedere kern heeft zijn eigen bewonersplatform passend bij de kern en de tijd Bestuursstijl Doel Een visie die meer neigt naar faciliteren dan naar verzorgen vereist ook een andere bestuursstijl. Om de stijl te laten evolueren van partijpoliticus en bestuurderpoliticus naar intermediair of zelfs procesregisseur is een zoektocht te gaan. Doelen die daarbij horen zijn: vinden van nieuw primaat van de politiek; zichtbare vertegenwoordiging o.a. tot uitdrukking komend in de nabijheid van gemeenteraadsvergaderingen; bereiken dat maatschappelijke omgeving meedoet/mee bepaalt. versie 1 mei

61 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 59 Visie Een volledige op maat ingericht dienstverleningsconcept waarbij de burger zijn/haar producten op een zo snel, makkelijk en efficiënt mogelijke manier kan aanvragen. Visie Molenwaard staat voor goed en aantrekkelijk werkgeverschap. In Werken traject begeleiden we de huidige vakspecialistische ambtenaren naar gemeentelijke dienstverleners. Het gaat ook om de juiste persoon op de juiste plaats, waarbij maatwerk centraal staat. De belangrijkste begrippen die in dit traject een rol spelen zijn de cultuurwaarden, vertrouwen, ruimte, verantwoordelijkheid en prestatiegerichte afspraken (resultaatgerichtheid). Dienstverlening Doel 1. Dienstverleningsarrangementen: Producten en diensten worden aangeboden volgens zogenaamde dienstverleningsarrangementen. 2. Overheid heeft Antwoord -proof: De gemeente richt haar informatievoorziening (digitaal en fysiek) in volgens het landelijke concept 2015: Overheid heeft Antwoord 3. Producten in de kern: Een deel van de producten is periodiek een aantal keer per jaar fysiek in de eigen kern aan te vragen 4. 24/7: Permanent is er een digitale contactmogelijkheid en statusinformatie voor burgers en bestuur. 5. Huisbezoeken: De gemeente biedt maatwerk aan burgers door huisbezoeken (bv. voor een Wmo-aanvraag of geboorteaangifte) en afspraken voor overleg in een aanlandplek in de kern (bv. vooroverleg over een omvangrijk bouwplan voor een nieuwe woning) 6. Vooruit denken: De gegevens zijn in de basis op orde, we kunnen proactieve diensten verlenen 7. Actueel: We hebben juiste en actuele sturingsinformatie online Werken Doel Uitgangspunt is een lerende organisatie. Met andere woorden het traject Werken is een blijvend proces (ontwikkeltraject) en geen blauwdruk. Met dit traject blijf je inspelen op de wensen van de klant (het leveren van maatwerk). Als het gaat om de doorontwikkeling bestaan de einddoelen per 1 juli 2014 uit de volgende punten; 1. Ambassadeurs: van de gemeente in de kernen; 2. Werkgeverschap: Een aantrekkelijke werkgever is voor alle medewerkers van hoog tot laag, van jong tot oud, van vast tot tijdelijk; 3. Maatwerk 4. Innovatief: Innovatieve technologie (waaronder social media) wordt optimaal gebruikt zodat wij slim en met plezier kunnen werken en voorbereid zijn op een andere rol van de overheid (van buiten naar binnen). versie 1 mei

62 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 60 Visie De kantooromgeving is virtueel d.w.z. dat iedere medewerker de werkzaamheden waarbij ICT apparatuur nodig is op elke plaats, op ieder moment en met elk (eigen) apparaat kan verrichten (24/7 en 4xA). De ICT-strategie De Waard vormt hierbij het bepalende kader voor het ontwikkelen van het virtuele kantoor. ICT Doel 1. Molenwaard as a Service (virtueel kantoor): Het per 1 juli 2014 gerealiseerd hebben van een virtueel kantoor conform het MaaS 1 principe. o Functionele mogelijkheden primair zo dicht mogelijk bij de gebruiker (Decentraal verantwoordelijkheid, eigen verantwoordelijkheid medewerker; BYOD/CYOD/DYO). o Betrouwbare, toegankelijke, beheersbare, mobiele informatievoorziening met bijbehorende standaard gegevensformaten en berichtenverkeer (de kern; borging centrale verantwoordelijk op basis van wet- en regelgeving). 2. Veilig: Informatiebeveiliging afgestemd op nut-en-noodzaak (risicoanalyse), wet en regelgeving, kosten en werkbaarheid in het licht van de dienstverlening. Het gaat dus niet om de meest perfecte informatiebeveiliging maar de meest optimale informatiebeveiliging bezien vanuit verschillende perspectieven. Ook de realisatie van continuïteit van de bedrijfsvoering maakt een onderdeel uit van de informatiebeveiliging. 1 MaaS staat voor Molenwaard as a Service en is het samentrekken van alle (ICT) aspecten met betrekking tot het leveren van cloud-services (zoals SaaS: Software as a Service, PaaS: Platform as a Service, IaaS: Infrastructure as a Service etc.) versie 1 mei

63 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 61 Visie Aanlandplekken in de kernen, waaronder in het basiskantoor. Huisvesting is dienend aan de visie van Molenwaard nabij. Gebouwelijkheid is met name functioneel en veelzijdig. Centraal, decentraal, vanuit huis of mobiel, flexibiliteit is het antwoord. Daar waar huisvesting georganiseerd wordt, is duurzaamheid een sleutelbegrip. Visie Producten uitgifte locaties Fysieke mogelijkheid om veilig (zowel in data als in mensen) producten te kunnen aanbieden in de kernen (eisen komen uit visie face-toface ). Denk aan reisdocumenten/rijbewijzen. Deze producten kunnen niet huis-aan-huis worden aangevraagd. Huisvesting Doel 1. Flexibel naar werkproces: Per 1 juli 2014 een passende flexibele werkomgeving (aanlandplekken in de kernen, waaronder in het basiskantoor) die optimaal aansluit bij de werkprocessen van de gemeente Molenwaard. Het bevordert interactie met burgers en de samenwerking tussen collega s onderling. 2. Flexibel naar behoefte: Flexibiliteit om groei (opschalen) en krimp van de organisatie op te vangen. 3. Duurzaam en aansprekend: Een aansprekende en duurzame werkomgeving (boeien en binden). 4. Wettelijke eisen: Functie gerelateerde werkplekken die voldoen aan de eisen gesteld in de Arbowet en passen in een flexibel kantoorconcept is. Doel Producten in de kern: Een aantal nader te bepalen producten, die door de gemeente Molenwaard worden verleend, is periodiek vanaf 1 juli 2014 een aantal keer per jaar fysiek in de eigen kern aan te vragen. versie 1 mei

64 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 62 7 Resultaten tot/per 1 oktober 2012 Het 1 e ijkmoment, het moment om vast te stellen waar we staan en integraal te bepalen wat de volgende stap in alle pijlers moet zijn is 1 oktober De beoogde resultaten voor dat moment luiden (per pijler) als volgt. Burgerparticipatie De gemeenteraad is trekker van deze pijler. Hij formuleert de eigen tussendoelen. Bestuursstijl De gemeenteraad is trekker van deze pijler. Hij formuleert de eigen tussendoelen. Dienstverlening Eerste piket paaltjes visie Face-to-face, incl. dienstverleningsarrangementen. Inrichting Klantcontactsysteem voor Frontoffice. Technisch aangesloten op telefoonnummer (nog geen communicatie naar burger, wel bereikbaar). Programma van Eisen (PvE) telefonische bereikbaarheid. 50 nieuwe externe processen zaakgericht (= 35% van het totale aantal externe processen). Gestart met eerste interne processen zaakgericht. Gestart met social media monitoring (webcare). Digitale mogelijkheid om afspraken te maken. Eerste verkenning over mogelijkheden om reisdocumenten/rijbewijzen in de kernen aan te bieden (huis-aan-huis niet mogelijk). Hiervoor vindt op korte termijn overleg met BZK en KING plaats. Werken Eerste basisafspraken over eventuele vergoeding kosten (persoonsgebonden budget, reis- en verblijf, de verwarming etc.). Eerste basisafspraken over plaats- en tijdsonafhankelijk werken. Gestart met werkgroep Ambassadeurs, vertegenwoordiging vanuit elke afdeling (quick-wins). Inventariseren wat leidinggevenden nodig hebben c.q. behoefte hebben in het kader van Werken. Eerste start gemaakt, maatwerk programma leidinggevenden. Pilot gestart met een tweetal teams, conform uitgangspunten Werken. versie 1 mei

65 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 63 ICT OTAP 2 omgeving Mozard. Gemeentekantoor volledig internet draadloos (bruikbaarheid mobiele device verhogen en leerervaring vergroten). In de Spil zijn de vergaderruimtes boven voorzien van draadloze internet toegang. Ambassadeurs en project/pilotmedewerkers voorzien van mobiele apparatuur (tablet + smartphone). Vijftal kernen aanlandplekken realiseren conform MaaS-principe. Inventarisatie van UMTS/3G dekking in gebied Molenwaard. Video vergaderen (binnen generieke oplossing Office365). Op korte termijn < mei 2012 starten als pilot. Uitbreiding mobielwerkenfunctionaliteit als tijdelijke oplossing voor het verbreden van mobiele productiefunctionaliteit. Realisatie van basisbeveiliging (VPN en encryptie) op (mobiele) data verbindingen. Eerste start bredere uitrol smartphones voor medewerkers met de pilotgroepen. PvA bewustzijn informatiebeveiliging i.s.m. pijler Werken (cultuur & techniek; clean-desk policy). Directe internettoegang Zaaksysteem (buiten thuiswerkomgeving). Realisatie methodiek terugmeldvoorziening op alle primaire gegevensbronnen zaaktype TMV) i.s.m. pijler Dienstverlening. Huisvesting Basiskantoor en aanlandplekken in kernen: Alle aanlandlocaties in de verschillende kernen zijn inzichtelijk. PVE voor basiskantoor gereed (eind mei) met varianten rond thema s duurzaamheid, flexibiliteit en soberheid. PVE aanlandlocatie in kernen gereed. 5 aanlandplekken in verschillende kernen zijn ingericht en contracten/werkafspraken met beheerders zijn vastgesteld. Producten uitgifte locatie: PVE producten uitgifte locatie is gereed. De producten uitgifte locaties zijn bekend. 2 OTAP staat voor Ontwikkel, Test, Acceptatie en Productie. Nu specifiek Mozard, later in traject volledige primaire omgeving. versie 1 mei

66 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 64 8 Financiële paragraaf Molenwaard Nabij Investeringen Omschrijving Rente/Afschr Rente/Afschr t/m Exploitatie inv. t/m 2011 inv. t/m 2012 Burgerparticipatie Onderzoek en begeleiding Bestuursstijl Onderzoek en begeleiding Anders Werken Maatwerkprogramma Leidinggevenden Training Powerambtenaar medewerkers pilots Training Powerambtenaar ambassadeurs Externe oriëntatie Workshops Ludiek Uitvoeren MedewerkersTevredenheidsOnderzoek Externe oriëntatie/ondersteuning arbeidsvoorwaarden Onvoorzien Dienstverlening Investeringen Andere Overheid Zaakgericht werken fase Klantcontact Systeem Digtaal afspraken maken Klanttevredenheid monitoring Ombouwen website Molenwaard Invoering bronregistraties Digitaal archief fase Huisvesting Aankoop vm. Gemeentehuis Liesveld (Groot Ammers) Basiskantoor: Programma van Eisen Basiskantoor: Vertaling PvE in schets- en def. Ontwerp Aanlandlocaties: Facilitering Uitgiftelocatie: Inrichting ICT Tablets ca voor programmateam Tablets ca voor ambassadeurs ca Tablets ca 1e tranche overig personeel (ná oktober 2012) Testomgeving zaaksysteem Basisinfrastructuur virtueel kantoor (voorlopige inschatting) Draadloos internet gemeentekantoor Draadloos internet De spil Virtualisering module verplichtingen Business Intelligence: organisatiebrede ontsluiting informatie Aanpassing telefoonfunctionaliteit Koppeling nummerherkenning met zaaksysteem Vijf aanlandplekken in de kernen Externe advisering diversen Dienstverleningsarrangementen Geen aparte raming Communicatie Presentatie gemeente professionaliseren Intranet optimaliseren Internet verder verbeteren Introductiecampagne (m.n. 2013) Inzet eigen personeel voor project Productie-ondersteuning mogelijk maken inzet eigen personeel Uitname uit reserve in Conclusies op basis van deze 1 e herijking van de cijfers: 1. Het in tijd opschuiven van het project, zorgt voor wat opstapeling van kosten in dit eerste jaar. 2. Er is sprake van een verschuiving van benodigde inzet van middelen grofweg van de pijler ICT naar de Werken en Communicatie. 3. Hoewel nog geen zicht is op de ontwikkeling in de komende jaren, vallen de destijds voorziene grotere investeringen in ICT en Dienstverlening lager uit dan voorzien. Dit geeft vertrouwen voor de nog in te vullen taakstelling (400K). 4. Op dit moment is de conclusie gerechtvaardigd dat de totale uitname uit de reserve niet groter zal zijn dan 3,4 miljoen euro én (na invulling extra taakstelling) hoogstwaarschijnlijk ook niet groter zal zijn dan 3 miljoen euro. versie 1 mei

67 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 65 9 Risico s Hieronder de risicomatrix voor dit project. Risico s kunnen gebaseerd zijn op financiën, juridische aspecten of imago. Geïnventariseerde risico s zijn uitgedrukt in kwadranten, gebaseerd op de kans dat een risico zich voordoet en de impact ervan wanneer GEEN actie wordt ondernomen om die kans of de impact te beheersen. Risicomatrix ZONDER risicobeheersing Hoog F 12 5 C 8 D A Hoge impact, lage waarschijnlijkheid van voorkomen E B 3 13 Hoge impact, hoge waarschijnlijkheid van voorkomen 10 Impact 15 2 Lage impact, lage waarschijnlijkheid van voorkomen 14 Lage impact, hoge waarschijnlijkheid van voorkomen Laag Laag Waarschijnlijkheid dat het zich voordoet Hoog Hierna een beschrijving van de geïnventariseerde risico s en de acties, die zullen worden ondernomen om de waarschijnljkheid dat een risico zich voordoet en/of de impact ervan te verkleinen. versie 1 mei

68 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 66 Algemeen A. Capaciteit van organisatie. Er spelen nog meer grote projecten waar veel capaciteit gevraagd wordt, strategische visie (kleur molenwaard), zaakgericht werken, herindeling, incl. verkiezingen, etc. Ruimte voor inhuur; zoveel mogelijk eigen mensen op project Om te voorkomen dat het project 'verzandt' door gebrek aan capaciteit, is er per pijler gemiddeld 1 fte nodig om de organisatie te compenseren voor de inzet van medewerkers in de (deel)projecten. Totaal is dit 5 fte. Het is de bedoeling deze 5 fte niet specifiek te benoemen, maar flexibel te laten verdelen door de projectleiders over de verschillende pijlers in afstemming met de afdelingshoofden/teamleiders. Kosten: 5 fte = circa (Ondanks deze becijfering wordt voorshands een bedrag van aangehouden.) B. Snelheid versus zorgvuldigheid. Tijdige signalering door alle betrokkenen. Geen extra kosten om beheersmaatregelen te nemen. C. Verlies verbinding pijlers. Structureel overleg. Heldere deelprojectbeschrijvingen. Geen extra kosten om beheersmaatregelen te nemen. D. Draagvlak verliezen. Projectleiders zijn de schakel tussen de werkvloer en het programma; het gaat om een bottom-up beweging (eenrichtingsverkeer). Geen extra kosten om beheersmaatregel te nemen. E. Niet open communiceren. Transparant communiceren. (Er is nog geen geld geclaimd voor communicatie). Eenduidige communicatie is van belang. Bij gebrek aan interne capaciteit is het nodig deze extern weg te zetten. Kosten: P.M. De nadere uitwerking volgt in het (nog te vormen) communicatieplan. F. Financiën. Kosten gaan voor baten uit. Investeren in licht toekomstige opbrengsten. Pijler ICT 1. Onvoldoende mobiele dekking internet (dataconnectie). Overleg starten bijplaatsen masten door providers (moeilijk). Gegevens meenemen op device (slechts deels een oplossing). Onderzoek leveringsverplichting OT Informatie lekken decentrale omgeving. Informatie beveiligingsbewustzijn medewerkers verhogen (continu proces). Meenemen ook in cultuurtraject. 3. Interne capaciteit. Inhuur van externe capaciteit. Inschatting kosten 2012: Geen dekkend beheer als gevolg van hybride situatie. Vermijden van gefragmenteerde uitbesteding/housing, dataopslag en virtualisatie-omgeving als contingent uitbesteden; inschatting kosten: ,- (hybride situatie: lees oud/nieuw). Heldere SLA s, waarin taken en verantwoordelijkheden scherp zijn beschreven. versie 1 mei

69 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina Continuïteitsrisico bedrijfsvoering tijdens project. Duidelijke Plannen van Aanpak. Heldere fallback/rollback scenario s. Realisatie OTAP omgeving; inschatting kosten 2012: (exploitatie). Pijler Dienstverlening 6. Juridisch: BZK / BRP geeft geen toestemming voor (bepaalde) uitgifte producten in de kern. Een beheersmaatregel is vroegtijdig overleg met BZK en KING (Kwaliteits Instituut Nederlandse Gemeenten) om met een pilot te starten. Hiervoor zijn inmiddels gesprekken gepland. Een noodscenario is een fallback, waarbij voor de zwaarst juridische producten toch een apart uitgiftepunt komt. Dit scenario wordt doorberekend in het Plan van Aanpak dienstverlening. Kosten om risico te beheersen: P.M. Het is niet te voorspellen wat de kosten worden als BZK toch besluit geen toestemming te geven voor de pilot. 7. Niet voldoen aan Programma van Eisen ICT en Huisvesting met als gevolg dat de beveiliging (zowel in data als medewerker) niet op orde is (denk aan paspoort). Strenge bewaking dat aan beide Programma s van Eisen wordt voldaan (geen concessies). Tijdige signalering van de projectleider(s) aan de stuurgroep, wanneer dit dreigt te gebeuren door tijds- of bezuinigingsdruk. Geen extra kosten om beheersmaatregel te nemen. 8. Beheer van basisregistraties niet in huis (niet in eigen beheer). Hierdoor is er geen regie meer om gegevens te gebruiken voor zaaksysteem/gegevensmagazijn. Eenmalige registratie door burger/meervoudig gebruik van gegevens door overheid kan niet gerealiseerd worden, webformulieren niet meer automatisch gevuld met burgergegevens, etc. Het huidige zaakgericht werken, Antwoord op de website is zo ingericht dat er volledig toegang is tot de basisregistraties waarvan de gemeente bronhouder is (GBA/BAG). Indien dit weg zou vallen doordat het beheer naar een externe partij gaat, valt de koppeling weg. Gevolg: geen voor ingevulde formulieren meer op de website, geen koppeling met GBA in elke geregistreerde zaak, etc. Een directe terugval op de dienstverlening en een forse desinvestering van 2011/2012 (koppeling zaaksysteem). Maatregel: Vaststellen besluit via colleges/ DB dat basisregistraties waarvan de gemeente bronhouder is, tenminste tot in eigen beheer (Molenwaard) blijven. Geen extra kosten om beheersmaatregelen te nemen. Pijler Werken 9. Niet iedereen kan mee. De kans is aanwezig dat niet iedere medewerker in staat is om invulling te geven aan het begrip Werken. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen het kunnen en het willen. Voorop staat dat medewerkers gefaciliteerd worden bij Werken. Met andere woorden iedereen krijgt een kans. Het is wel van belang om aan de voorkant ook rekening te houden met mogelijke kosten voor bijvoorbeeld outplacement. 10. Weerstand. Draagvlak en communicatie zijn hierin de keywoorden. Mogelijke weerstand neemt af wanneer er voldoende aandacht aan de keywoorden wordt besteed. De ambassadeurs en de pilotgroepen hebben hierin een belangrijke rol. versie 1 mei

70 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 68 Pijler Huisvesting 11. Niet tijdig starten met realisatiefase (besluitvorming), niet tijdig opleveren, langer in huidig gemeentekantoor. De doorlooptijd van elke inhoudelijke projectactiviteit moet nauwkeurig geschat worden, rekening houdend met de logische of natuurlijke samenhang met andere inhoudelijke activiteiten en de capaciteit aan menskracht en middelen, die daarvoor nodig en beschikbaar zijn. Naarmate het project verder komt, zijn tijdsplanningen, schattingen en ramingen steeds nauwkeuriger en wordt de tolerantie kleiner. Hier rekening mee te houden in de fasering. K&A Houtbouw en De Waard maakten geen afspraken over de terugkoopprijs na 60 maanden gebruik van het huidige gemeentekantoor. Het terugkoopbedrag per 1 juli 2014 is ; het terugkoopbedrag na 1 juli 2014 is niet vastgelegd. Beheerskosten: Het maken van een nieuw contract voor de terugkoopprijs na 1 juli 2014 (geen extra kosten) en daarnaast rekening houden met minder inkomsten, als na 1 juli 2014 het gemeentekantoor wordt overgedragen. 12. Aanbestedingsrisico; onvoldoende het Inkoopbeleid gehanteerd en bedrijven spannen rechtszaak aan tegen gemeente waardoor huidige planning/ fasering niet gehaald wordt. Begeleiding door Inkoop en Inkoopbeleid hanteren. Beheerskosten: Voor ondersteuning inkoop is in ALGEMEEN A. rekening gehouden met extra inhuur per pijler; zo ook voor ondersteuning inkoop bij aanbesteding basiskantoor. 13. Leegstandrisico van overige niet te gebruiken m2, hogere kosten. Vroeg starten (opnemen in projectmatige fasering) met bekend maken van te verhuren ruimten aan verenigingen, stichtingen of andere bedrijven. 14. Wijzigingen in duurzaamheidseisen i.v.m. oplevering 1 juli 2014 (hogere kosten). Nauwkeurig blijven volgen van ontwikkelingen op het gebied van Duurzaamheidseisen / ontwikkelingen. En de gemaakte afspraken in de beleidsnotitie Molenwaard Duurzaam meenemen in het Programma van Eisen. Beheerskosten: Geen extra beheerskosten; afspraken / wensen / eisen meenemen in het Programma van Eisen voor het basiskantoor. 15. Onvoldoende werkplekken beschikbaar. Van te voren (oriëntatie / definitiefase) onderzoeken hoeveel werkplekken en welke functie gerelateerde (speciale) werkplekken er daadwerkelijk nodig zijn in de kernen. Uitgangspunt: voor iedere medewerker is er altijd een werkplek beschikbaar. Beheerskosten: Onderzoek/ ondersteuning benodigde soorten werkplekken in kernen en mogelijke basislocatie, (bedrag is opgenomen in Hoofdstuk Financiën). versie 1 mei

71 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 69 Risicomatrix MET risicobeheersing Hoog F C 3 E B Hoge impact, lage waarschijnlijkheid van voorkomen 4 D A Hoge impact, hoge waarschijnlijkheid van voorkomen Impact 15 1 Lage impact, lage waarschijnlijkheid van voorkomen Lage impact, hoge waarschijnlijkheid van voorkomen Laag Laag Waarschijnlijkheid dat het zich voordoet Hoog versie 1 mei

72 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina Projectsturing De eerste afspraken over de sturing op het overall project en de deelprojecten zijn gemaakt. Kernteam: Jan van Ginkel: Laurianne Kwakernaat: Willeke van Dijk: Patricia Havelaar: John van Eijk: Jan Meijsen: Bart Stolk: Michel Kok Team: Ben Roos: Dick van Mourik: Gert Krijgsman: Jan Peter van Zoelen: Henk Lingeman: Ans Koedood: Overall aansturing en maatschappelijke resultaten (en daarmee linking pin naar bestuurlijk primaathouders voor pijlers burgerparticipatie en bestuursstijl en samenbindend principe van de Dienstverleningsarrangementen ) Drijvende kracht Dienstverlening Werken Facilitering ICT Huisvesting Communicatie ICT/DIV Financieel consulent Personeelsadviseur Voorzitter Ondernemingsraad projectsecretaris projectondersteuning Voorlopig komt het volledige team wekelijks bij elkaar op maandag van 8.30 tot 10.00u. versie 1 mei

73 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina Beschrijving per pijler versie 1 mei

74 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 72 Pijler Burgerparticipatie Burgerparticipatie is een veelomvattend begrip, gekozen wordt voor een tweedeling: één interactieve beleidsontwikkeling en twee actief burgerschap. De volgende doelen/kaders worden voorgesteld: Interactieve beleidsontwikkeling Participatie is een vast onderdeel bij projecten en beleid, tenzij. Participatie op een zo hoog mogelijk niveau, tenzij.. Participatie via een gedifferentieerd aanbod passend bij de doelgroep(en) Actief burgerschap: Verschuiving van initiatief van de gemeente naar actief burgerschap Bewonersinitiatieven worden door gemeente ondersteund, tenzij Iedere kern heeft zijn eigen bewonersplatform passend bij de kern en de tijd Deze pijler is, net als de pijler Bestuursstijl binnen dit project het domein van het bestuur. De gemeenteraad zal (tussen)doelen formuleren en nastreven. Financiën Molenwaard Nabij Omschrijving Investeringen Rente/Afschr t/m inv. t/m 2011 Burgerparticipatie Onderzoek en begeleiding Rente/Afschr Exploitatie inv. t/m 2012 versie 1 mei

75 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 73 Pijler Bestuursstijl Deze pijler is, net als de pijler Burgerparticipatie binnen dit project het domein van het bestuur. De gemeenteraad zal (tussen)doelen formuleren en nastreven. Visie Besturen is het vervullen van de rol van intermediair en procesregisseur Einddoel Een visie die meer neigt naar faciliteren dan naar verzorgen vereist ook een andere bestuursstijl. Om de stijl te laten evolueren van partijpoliticus en bestuurder-politicus naar intermediair of zelfs procesregisseur leidt tot een zoektocht. Doelen die daarbij horen zijn: vinden van nieuw primaat van de politiek; zichtbare vertegenwoordiging o.a. tot uitdrukking komend in de nabijheid van gemeenteraadsvergaderingen; bereiken dat maatschappelijke omgeving meedoet / meebepaalt. Financiën Molenwaard Nabij Omschrijving Investeringen Rente/Afschr t/m inv. t/m 2011 Bestuursstijl Onderzoek en begeleiding Rente/Afschr Exploitatie inv. t/m 2012 versie 1 mei

76 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 74 Pijler Dienstverlening Op weg naar een excellente dienstverlening heeft GR De Waard de afgelopen jaren fors ingezet op verbetering van de informatievoorziening en digitalisering van de producten. Het programma Andere Overheid, speciaal hiervoor opgericht, heeft een basis neergezet die voor lange termijn houdbaar is en waarbij de doelen voor de komende jaren gerealiseerd kunnen worden. De doelen voor het onderdeel dienstverlening zijn dus haalbaar door het voortborduren en verder ontwikkelen van de reeds gedane stappen (Zaakgericht werken, basisregistraties, De Waard heeft Antwoord, etc.) Visie Een volledige op maat ingericht dienstverleningsconcept waarbij de burger zijn/haar producten op een zo snel, makkelijk en efficiënt mogelijke manier kan aanvragen. De invulling vindt plaats door dienstverleningsarrangementen aan te bieden. Waar mogelijk wordt er onderscheid gemaakt tussen tijd, plaats, kwaliteit, waarbij geld een resultante is. Hierbij wordt een evenwicht gezocht tussen digitaal (snel/makkelijk/goedkoop) en persoonlijk (via de kern of huis-aan-huis). Uitgangspunt is : Eerste voorkeur digitaal Telefonie Anders (ontmoeting face-to-face). Voorbeeld: product x digitaal aangevraagd is het goedkoopst en snelst geleverd. Het is echter ook mogelijk om via fysiek contact in de kern aan te bieden, waarbij een persoonlijk gesprek met een ambtenaar plaatsvindt, maar dan is het product wel duurder of het kan langer duren. Het motto hierbij is verleiding (kanaalsturing).einddoelen (1 juli 2014) Einddoelen 1. Waar mogelijk wordt rekening gehouden met de -individuele- wensen van burgers / kernen (bv kenbaar gemaakt via burgerpanel). Producten en diensten worden aangeboden volgens zogenaamde dienstverleningsarrangementen. 2. De gemeente richt haar informatievoorziening (digitaal en fysiek) in volgens het landelijke concept 2015: Overheid heeft Antwoord, d.w.z. dat de gemeente Molenwaard dé ingang is voor overheidsvragen. 3. Een aantal nader te bepalen producten die door de gemeente Molenwaard worden verleend, zijn periodiek een aantal keer per jaar fysiek ( aan de balie ) in de eigen kern aan te vragen uur / 7 dagen per week is er een digitale contactmogelijkheid en statusinformatie voor burgers en bestuur. 5. De gemeente biedt maatwerk aan burgers door huisbezoeken (bv. voor een Wmoaanvraag of geboorteaangifte) en afspraken voor overleg in een aanlandplek in de kern (bv. vooroverleg over een omvangrijk bouwplan voor een nieuwe woning) 6. De gegevens zijn in de basis op orde, we kunnen proactieve diensten verlenen 7. We hebben juiste en actuele sturingsinformatie online Resultaten per 1 oktober 2012 Eerste piketpaaltjes voor visie Face-to-face, inclusief dienstverleningsarrangementen. Inrichting Klantcontactsysteem voor Frontoffice. Technisch aangesloten op telefoonnummer (nog geen communicatie naar burger, wel bereikbaar). Programma van Eisen (PvE) telefonische bereikbaarheid. 50 nieuwe externe processen zaakgericht (= 35% van het totale aantal externe processen). versie 1 mei

77 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 75 Gestart met eerste interne processen zaakgericht. Gestart met social media monitoring (webcare). Digitale mogelijkheid om afspraken te maken. Eerste verkenning over mogelijkheden om reisdocumenten / rijbewijzen in de kernen aan te bieden (huis-aan-huis niet mogelijk). Hiervoor vindt op korte termijn overleg met BZK en KING plaats. Financiën Molenwaard Nabij Omschrijving Verbinding met andere pijlers Werken / Interne communicatie: Bewustwording medewerkers dat dienstverlening volgens principe: 1. digitaal / 2. telefoon / 3. face-to-face gaat. Medewerkers zijn in staat om balieloos te werken. Medewerkers van de Frontoffice zijn in staat om 80% van de vragen direct te beantwoorden. Huisvesting / facilitair: ICT Investeringen Rente/Afschr t/m inv. t/m 2011 Fysieke mogelijkheid om veilig (zowel in data als in mensen) producten te kunnen aanbieden in de kernen (eisen komen uit visie face-to-face ). Denk aan reisdocumenten/rijbewijzen. Deze producten kunnen niet huis-aan-huis worden aangevraagd. Beveiligde verbinding met landelijke GBA. Plaats- en tijdonafhankelijk producten/diensten kunnen verlenen. (telefonische) bereikbaarheid medewerkers. Rente/Afschr Exploitatie inv. t/m 2012 Dienstverlening Investeringen Andere Overheid Zaakgericht werken fase Klantcontact Systeem Digtaal afspraken maken Klanttevredenheid monitoring Ombouwen website Molenwaard Invoering bronregistraties Digitaal archief fase versie 1 mei

78 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 76 Pijler Werken: Visie Molenwaard staat voor goed en aantrekkelijk werkgeverschap. In Werken traject begeleiden we de huidige vakspecialistische ambtenaren naar gemeentelijke dienstverleners. Het gaat ook om de juiste persoon op de juiste plaats, waarbij maatwerk centraal staat. De belangrijkste begrippen die in dit traject een rol spelen zijn de cultuurwaarden, vertrouwen, ruimte, verantwoordelijkheid en prestatiegerichte afspraken (resultaatgerichtheid). Algemene Doelen Integrale aanpak (samenhang pijlers). Digitaal werken en plaats- en tijd onafhankelijk. Leidinggevende is ondersteunend, zorgt voor juiste faciliteiten voor medewerkers (coachen en inspireren). Goed en aantrekkelijk werkgeverschap. Beschikken over de juiste medewerkers (kunnen/willen). Vakman staat centraal (en hierdoor kwaliteit voor klant). Lerende organisatie. Per fase in beeld krijgen wat de knelpunten zijn en daarop anticiperen. Draagvlak creëren (coördinatie vanaf de vloer; daar is inzicht). Menselijk maat in plaats van schaalvergroting (maatwerk, hierdoor meer betrokkenheid en bevlogenheid). Het begeleiden van de huidige vakspecialistische ambtenaren naar gemeentelijke dienstverleners. Voldoende borgen van identiteit en verbondenheid. Resultaten tot/per 1 oktober 2012 Eerste basisafspraken over eventuele vergoeding kosten (persoonsgebonden budget, reis- en verblijf, de verwarming etc.). Eerste basisafspraken over plaats- en tijdsonafhankelijk werken. Gestart met werkgroep Ambassadeurs, vertegenwoordiging vanuit elke afdeling (quick-wins). Inventariseren wat leidinggevenden nodig hebben c.q. behoefte hebben in het kader van Werken. Eerste start gemaakt, maatwerk programma leidinggevenden. Pilot gestart met een tweetal teams, conform uitgangspunten Werken. Einddoelen Uitgangspunt is een lerende organisatie. Met andere woorden het traject Werken is een blijvend proces (ontwikkeltraject) en geen blauwdruk. Met dit traject blijf je inspelen op de wensen van de klant (het leveren van maatwerk). Als het gaat om de doorontwikkeling bestaan de einddoelen per 1 juli 2014 uit de volgende punten: 1. Ambassadeurs van de gemeente in de kernen. 2. Een aantrekkelijke werkgever is voor alle medewerkers van hoog tot laag, van jong tot oud, van vast tot tijdelijk. 3. Ruimte voor maatwerk. 4. Innovatieve technologie (waaronder social media) wordt optimaal gebruikt, zodat wij slim en met plezier kunnen werken en voorbereid zijn op een andere rol van de overheid (van buiten naar binnen). versie 1 mei

79 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 77 Verbinding met ander pijlers Huisvesting: Locaties (gemaakte afspraken als het gaat om koffie/thee/toiletvoorzieningen) In het programma van eisen m.b.t. de werkplekken rekening houden met diversiteit van werkzaamheden (concentratie/soort informatie / ruimte voor ontmoeting. ICT: In het Programma van Eisen de volgende punten meenemen: o goede 24/7 informatievoorziening is cruciaal. o snel netwerk voor toegang tot tekst, beeld en geluid. o digitalisering informatie. o telefoonbeleid. o toegang tot digitaal kantoor (ook voor smartphones/tablets). o intranet ter ondersteuning interne informatievoorziening. o informatiebeveiliging. Dienstverlening: Door sociaal monitoring/burgerpanels feedback over service halen. Dit geeft input in het type ambtenaar dat nodig is. Wat gaat goed en wat niet. Ook bestuurders kunnen hierin een rol spelen. Communicatie Informatie is betrouwbaar (correct), toegankelijk (digitaal beschikbaar) en eenduidig (in-en extern). Informatie bestaat uit informatie uitwisseling burgers en bedrijven en met andere overheidsinstanties en daarnaast uit informatie uitwisseling binnen interne organisatie. Projectleiders en strategisch communicatieadviseur hebben een brengplicht in het aanleveren van informatie, conform format. Wekelijks wordt digitaal gecommuniceerd (intranet/ social media) richting de interne organisatie over de voortgang. Maandelijks vindt er een personeelsbijeenkomst plaats. Er worden spreekuren met projectleiders georganiseerd. Financiën Molenwaard Nabij Omschrijving Investeringen Rente/Afschr t/m inv. t/m 2011 Anders Werken Maatwerkprogramma Leidinggevenden Training Powerambtenaar medewerkers pilots Training Powerambtenaar ambassadeurs Externe oriëntatie Workshops Ludiek Uitvoeren MedewerkersTevredenheidsOnderzoek Externe oriëntatie/ondersteuning arbeidsvoorwaarden Onvoorzien Rente/Afschr Exploitatie inv. t/m 2012 NB: Kosten voor de pijler Communicatie zijn niet inbegrepen. Kosten voor de pijler ICT middelen zijn opgenomen in de pijler ICT. versie 1 mei

80 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 78 Pijler ICT Visie De kantooromgeving is virtueel. D.w.z. dat iedere medewerker de werkzaamheden waarbij ICT apparatuur nodig is op elke plaats, op ieder moment en met elk (eigen) apparaat kan verrichten (24/7 en 4xA). De ICT-strategie De Waard vormt hierbij het bepalende kader voor het ontwikkelen van het virtuele kantoor. Einddoelen 1 juli Het per 1 juli 2014 gerealiseerd hebben van een virtueel kantoor conform het MaaS 3 principe. o Functionele mogelijkheden primair zo dicht mogelijk bij de gebruiker (Decentraal verantwoordelijkheid, eigen verantwoordelijkheid medewerker; BY- OD/CYOD/DYO). o Betrouwbare, toegankelijke, beheersbare, mobiele informatievoorziening met bijbehorende standaard gegevensformaten en berichtenverkeer (de kern; borging centrale verantwoordelijk op basis van wet- en regelgeving). 2. Informatiebeveiliging afgestemd op nut-en-noodzaak (risicoanalyse), wet en regelgeving, kosten en werkbaarheid in het licht van de dienstverlening. Het gaat dus niet om de meest perfecte informatiebeveiliging maar de meest optimale informatiebeveiliging bezien vanuit verschillende perspectieven. Ook de realisatie van continuïteit van de bedrijfsvoering maakt een onderdeel uit van de informatiebeveiliging. 3. Noodzakelijke ICT randvoorwaarden voor overige pijlers zijn gerealiseerd. Acties eerste 6 maanden Tablets voor programmateamleden (op korte termijn). Directe internettoegang Zaaksysteem (buiten thuiswerkomgeving). OTAP 4 omgeving Mozard. Gemeentekantoor volledig internet draadloos (bruikbaarheid mobiele device verhogen en leerervaring vergroten). 3 MaaS staat voor Molenwaard as a Service en is het samentrekken van alle (ICT) aspecten met betrekking tot het leveren van cloud-services (zoals SaaS: Software as a Service, PaaS: Platform as a Service, IaaS: Infrastructure as a Service etc.) 4 OTAP staat voor Ontwikkel, Test, Acceptatie en Productie. Nu specifiek Mozard, later in traject volledige primaire omgeving. versie 1 mei

81 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 79 In de Spil zijn de vergaderruimtes boven voorzien van draadloze internet toegang. Ambassadeurs en project/pilotmedewerkers voorzien van mobiele apparatuur (tablet + smartphone). Vijftal kernen aanlandplekken realiseren conform MaaS-principe. Inventarisatie van UMTS/3G dekking in gebied Molenwaard. Video vergaderen (binnen generieke oplossing Office365). Op korte termijn < mei 2012 starten als pilot. Uitbreiding mobielwerkenfunctionaliteit als tijdelijke oplossing voor het verbreden van mobiele productiefunctionaliteit. Realisatie van basisbeveiliging (VPN en encryptie) op (mobiele) data verbindingen daar waar het verbinding tot mobiel apparaat betreft. PvA bewustzijn informatiebeveiliging i.s.m. pijler Werken (cultuur & techniek; clean-desk policy). Realisatie methodiek terugmeldvoorziening op alle primaire gegevensbronnen zaaktype TMV) i.s.m. pijler Dienstverlening. Verbinding met andere pijlers Huisvesting: Voldoende stroomvoorziening en internetdekking voor vaste en/of mobiele internetdekking op locaties van aanlandplekken, uitgiftepunten (?) en mogelijke locaties huis van de raad. Beveiliging dataverbindingen op aanlandplekken, uitgiftepunten en mogelijke locaties huis van de raad. Beperkte of geen housing van centrale ICT-systemen. Dienstverlening: 24/7 (continue) veilige digitale beschikbaarheid en ontsluiting alle informatie en dienstverlenings-/productieprocessen (ook specifiek kernen). Centrale functionaliteit telefoniekanaal (vml. telefooncentrale). Telefonische bereikbaarheid alle medewerkers. Werken: Bewustzijn van medewerkers t.a.v.: o Informatiebeveiliging (niet alleen mobiel maar óók clean desk policy). o Informatieverantwoordelijkheid d.w.z. actueel en betrouwbaar houden van gegevens. (Is ook consequent terugmelden aan bron als er een afwijking wordt geconstateerd). o Digitalisering, geen primaire papieren versies. Digitaal is leidend. Communicatie: Uitdragen van brede beelden (MaaS). Faciliteren/adviseren waar nodig m.b.t. Social Media, Blogs, samenwerkingsplatforms etc. Financiën Molenwaard Nabij Omschrijving Investeringen Rente/Afschr t/m inv. t/m 2011 Rente/Afschr Exploitatie inv. t/m 2012 ICT Tablets voor programmateam Tablets voor ambassadeurs ca e tranche overig personeel (ná oktober 2012) Testomgeving zaaksysteem Basisinfrastructuur virtueel kantoor (voorlopige inschatting) Draadloos internet gemeentekantoor Draadloos internet De spil Virtualisering module verplichtingen Business Intelligence: organisatiebrede ontsluiting informatie Aanpassing telefoonfunctionaliteit Koppeling nummerherkenning met zaaksysteem Vijf aanlandplekken in de kernen Externe advisering diversen versie 1 mei

82 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 80 Pijler Huisvesting Visie basiskantoor en aanlandplekken in de kernen Een passende flexibele werkomgeving die optimaal aansluit bij de werkprocessen van de gemeente Molenwaard en de samenwerking bevordert tussen collega s onderling en met de burgers en waarbij functie gerelateerde werkplekken en het flexibel kantoorconcept het uitgangspunt is (het vermogen groei en krimp van de organisatie op te vangen, er is altijd een werkplek beschikbaar). Een werkomgeving die medewerkers aanspreekt (boeien en binden), voldoet aan de gestelde eisen zoals die in de Arbowet zijn gesteld en een bijdrage levert aan de duurzaamheiddoelstelling van Molenwaard. Een werkomgeving waarbij op een zo efficiënt mogelijke wijze gebruik wordt gemaakt van de beschikbare ruimte in het basiskantoor en op aanlandplekken in de kernen. Visie producten uitgifte locatie Het is voor de burgers mogelijk een nog nader te bepalen aantal soorten producten die door de gemeente Molenwaard wordt verleend periodiek een aantal keer per jaar fysiek aan de balie in de eigen kern aan te vragen. Einddoel 1 juli 2014 en deelresultaten tot 3 e kwartaal 2012 Basiskantoor en aanlandplekken in kernen Medewerkers kunnen vanaf 1 juli 2014 aanlanden in het basiskantoor en in de verschillende kernen. PVE en selectie architect voor basiskantoor gereed. Alle aanlandlocaties in de verschillende kernen zijn inzichtelijk. PVE aanlandlocatie in kernen gereed. 5 aanlandplekken in verschillende kernen zijn ingericht en contracten/werkafspraken met beheerders zijn vastgesteld. Hierbij is in ieder geval ingegaan op de suggesties van t Arsenaal in Nieuwpoort. Producten uitgifte locatie Het is vanaf 1 juli 2014 fysiek mogelijk om veilig (zowel in data als in mensen) producten te kunnen aanbieden in de kernen (eisen komen uit visie face-to-face ). Denk aan reisdocumenten/rijbewijzen. PVE producten uitgifte locatie is in juni 2012 gereed. De producten uitgifte locaties zijn bekend in oktober Verbinding met andere pijlers Dienstverlening Fysieke mogelijkheid om veilig (zowel in data als in mensen) producten te kunnen aanbieden in de kernen (eisen komen uit visie face-to-face ). Denk aan reisdocumenten/rijbewijzen. Werken en Interne communicatie Bewustwording van Werken betreffende aanlanden(gouden regels), flexwerken, functie gerelateerde werkplekken en telefonie. ICT Inrichting en noodzaak bespreken betreffende serverruimte, noodaggregaat, telefonie en copiers (PVE basis aanland kantoor en aanlandplekken kernen). Verbinding en beveiliging producten uitgifte locaties. versie 1 mei

83 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 81 Financiën Molenwaard Nabij Omschrijving Investeringen Rente/Afschr t/m inv. t/m 2011 Rente/Afschr Exploitatie inv. t/m 2012 Huisvesting Aankoop vm. Gemeentehuis Liesveld (Groot Ammers) Basiskantoor: Programma van Eisen Basiskantoor: Vertaling PvE in schets- en def. Ontwerp Aanlandlocaties: Facilitering Uitgiftelocatie: Inrichting versie 1 mei

84 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 82 Communicatie Visueel is communicatie aangeduid als de verbinding onder alles. Het is omschreven als een noodzakelijke voorwaarde. Het zegt iets over de grote rol die communicatie zal gaan spelen op alle aspecten van dit project. Hierna worden verschillende aspecten nader belicht. Visie Communicatie kent in dit project verschillende kanten. We onderscheiden twee soorten: communicatie over het project; en communicatie als proces. Daarnaast onderscheiden we grofweg twee doelgroepen. De interne doelgroep en de externe doelgroepen. Beiden tegenover elkaar gezet, levert onderstaande matrix. In de matrix staan de verschillende communicatiedoelen vermeld. Doelen Intern Extern Over het project Kennis van het project en de na te streven uitkomsten vergroten en begrip creëren voor de gekozen weg en gemaakte keuzes. Kennis en begrip vergroten van de ingeslagen weg en de concrete gevolgen. Als proces Delen en ophalen van ideeën en vergroten van de betrokkenheid bij de aankomende veranderingen. Aanzetten tot een verandering in werkhouding. Delen en ophalen van ideeën en bewoners laten ervaren wat hun nieuwe rol wordt. Resultaten per 1 oktober 2012 De medewerkers zijn op de hoogte van het project, de doelen en gewenste resultaten en weten op hoofdlijnen hoe het verdere proces er uit ziet. De medewerkers zijn op relevante punten betrokken. Een extern communicatieplan is gereed. Het plan betreft zowel het aspect project, als proces. Dit betekent niet dat tot 1 oktober niet met burgers gecommuniceerd wordt. Alleen de nadruk in deze maanden ligt intern. Financiën Molenwaard Nabij Omschrijving Investeringen Rente/Afschr t/m inv. t/m 2011 Communicatie Presentatie gemeente professionaliseren Intranet optimaliseren Internet verder verbeteren Introductiecampagne (m.n. 2013) Rente/Afschr Exploitatie inv. t/m 2012 versie 1 mei

85 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 83 Overzicht werkgroepen Molenwaard Nabij Naam werkgroep Ambassadeurs Werken Projectleider/ Pijler Patricia Werken Teamleden Frequentie Totaal uren p.p. Gerold den Haan 1x per 3 weken Per bijeenkomst Gert Krijgsman op dinsdagmiddag 2 uur. John den Besten (indien Voorberei- Jan Peter v Zoelen nodig vaker) ding is per Bart Stok persoon verschillend +/- 2 uur. Start datum Datum gereed Kosten 24 april 2012 Doorlopend Trainingskosten Powerambtenaar + vervolg 5600,00 Bijzonder heden Pilot 1: Handhavers Patricia Werken Kees Putters Eric van Heijgen Jasper Mels Pascal van Arkel Paul Vissers 1x per maand op de dinsdagmiddag (indien nodig vaker) 2 uur (all-in) 1 mei november 2012 Trainingskosten Powerambtenaar + vervolg 3200,00 Pilot 2: Voorbereiding ICT PvE aanlandplekken in de kernen Patricia Werken Willeke Dienstverlening Willeke Dienstverlening Jan M ICT Bart Huisvesting Bert Jonker Eddy Von Hout Abdullah Azami Rasim Novalic Jan v.d. Sluis Peter Verwoert Martijn v.d. Zwaal Tony Tessers - naam volgt - naam volgt - Nathan de Geest - Ben Roos - Eddy (OR) - Rick Wolterink - Dennis/Baldwin - Caroline Blom 1x per maand op de dinsdagmiddag (indien nodig vaker) 1x per week in startfase 1 x per 14 dagen 1 ½ uur per 2 uur (all-in) 1 mei november uur Reeds gestart met ICT 1 oktober 2012 voor 1 e fase 4 ½ uur 1 mei juni 2012 Trainingskosten Powerambtenaar + vervolg 4800,00 Per 1-5 bekend n.a.v. keuzes Mogelijke directe invoering basis virtueel kantoor versie 1 mei

86 map 4: raadsbesluit Plan van Aanpak 15 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 84 Naam werkgroep PvE producten uitgifte locaties Projectleider/ Pijler Bart Huisvesting Teamleden Frequentie Totaal uren p.p. Start datum Datum gereed - Willem Andeweg overleg - Stef Hendriksen - Dorien Jansen - Piet (OR) - Truus/ Jozien 1 x per 14 dagen 4 ½ uur 1 mei juni Rick Wolterink - Dennis 1 ½ uur per - overleg Kosten Bijzonder heden versie 1 mei

87 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 85 map 5 29 mei 2012 openbare vergaderingen gemeenteraden van Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland besluitvorming Toekomstvisie Molenwaard 2030

88 map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 86 Raadsvoorstel Bleskensgraaf, 22 mei 2012 Raadsvoorstel ** Programmanaam Bestuur, Openbare Orde, Handhaving en Veiligheid Bestuurlijk woordvoerder GRM Burgemeester Van der Borg Vergaderkenmerk Datum vergadering dinsdag 29 mei 2012 Agendapunt 8 Kenmerk / VB Onderwerp Vaststelling Toekomstvisie Molenwaard 2030 Samenvattend advies De raadswerkgroep stelt voor de bijgevoegde Toekomstvisie Molenwaard 2030 vast te stellen en kennis te nemen van onderliggend materiaal; de huidige raadswerkgroep op te heffen, met inachtneming van een goede afronding van de huidige fase van het proces. Inleiding Bij deze brief vindt u de concept Toekomstvisie Molenwaard 2030 Vooruitstrevend vasthouden, alsmede de bijbehorende bijlage. Deze toekomstvisie is op uw verzoek in de afgelopen maanden tot stand gekomen en markeert het voorlopig eindpunt van het doorlopen proces. Voorafgaand aan de visie zijn via de site verschillende documenten beschikbaar gekomen en u ook aangereikt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de digitale peiling en de verslagen van de verschillende bijeenkomsten. Hoewel hierbij formeel de visie wordt vastgesteld, vragen wij u tevens om de onderliggende documenten vast te stellen. Zo kunnen we deze in het vervolg ook actief gebruiken. De toekomst Aan deze visie hebben vele inwoners en organisaties hun bijdrage geleverd. De visie probeert een antwoord te geven op de vraag waar de gemeente Molenwaard voor wil staan en wat zij wil bereiken. Deze visie is geen visie waarin grote projecten en activiteiten beschreven worden. Ze stelt juist veel meer onze inwoners centraal en geeft een beeld van de manier van samenwerken tussen inwoners (ook onderling), de gemeente en andere overheden. Ze stelt de individuele kernen als vertrekpunt voor de nieuwe gemeente vast. Doorlopen proces De raden hebben een raadswerkgroep geformeerd, die het proces rond de strategische visie heeft begeleid. Op 19 december 2011 hebben de gezamenlijke raden het tussenproduct en het plan van aanpak voor het vervolg van de toekomstvisie vastgesteld. Dit proces heeft geleid tot de volgende stappen waarop het product is gebaseerd:

89 map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 87 2 Het proces: Lagerhuisdebat Wellant Themabijeenkomst 20 maart Digitale peiling interviews tekenwedstrijd Kernbijeenkomst 4 april Raadsbijeenkomst 24 april Visie Molenwaard 2030 In aantallen zijn de volgende aantallen mensen en organisaties betrokken geweest. Digitale peiling: 501 reacties Kernbijeenkomsten: 170 aanwezigen Themabijeenkomst: 50 organisaties aanwezig Mailing senioren: 3000 brieven Tekenwedstrijd: 95 deelnemers Interviews: 36 jongeren Lagerhuisdebat Wellantcollege: 170 leerlingen Daarnaast zijn kundige inwoners gevraagd om op te treden als begeleider van de thema- en kernbijeenkomsten. Vaststelling visie In deze door u vast te stellen eindversie is het Tussenproduct verwerkt. Deze komt hiermee dan ook te vervallen. Wij vragen u nu om te bekijken of de inhoud en de toonzetting van het product aansluit bij het proces Geef Molenwaard kleur. Opmerkingen die gemaakt worden tijdens uw Raadsvergadering van 29 mei worden in het nu voorliggende concept eindproduct verwerkt. De definitieve versie zal u uiterlijk de laatste raadsvergadering voor de zomer worden uitgereikt. Publieksversie Naast het eindproduct van het proces Geef Molenwaard kleur, wordt er een publieksversie van Vooruitstrevend vasthouden gemaakt. Hiervan krijgt u tijdens de raadsvergadering op 29 mei twee voorbeelden te zien. U kunt de meest aansprekende versie laten uitwerken tot een product voor een breed publiek. We willen tenslotte ook aan hen laten zien wat we met alle reacties hebben gedaan en vooral: wat we er komende maanden mee gaan doen. We streven ernaar de publieksversie tevens voor de zomervakantie officieel aan de inwoners aan te bieden. Afronding en vervolg Komende weken wordt het eerste traject van Geef Molenwaard kleur afgerond. Inwoners worden geïnformeerd en het eindproduct wordt gereed gemaakt. De huidige raadswerkgroep heeft daarmee zijn opdracht afgerond en kan daarmee worden opgeheven.

90 map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 88 Na vaststelling van Vooruitstrevend vasthouden zal de visie in concrete acties moeten worden vertaald. Dit is iets waar onze inwoners expliciet om vragen. De komende periode moeten we hier actief mee aan de slag, als bijvoorbeeld via de gemeentebegroting Molenwaard Daarnaast kunnen op basis van de uitkomsten van kernbijeenkomsten van 4 april jl. zogenaamde dorpsagenda s worden geformuleerd. Deze worden dan gebaseerd op de agenda s, die de dorpen zelf op 4 april hebben geformuleerd. Op deze agenda s staan alle onderwerpen die de aanwezige inwoners belangrijk vinden, naar zwaarte geordend. Gevraagde besluiten De raadswerkgroep stelt voor de bijgevoegde Toekomstvisie Molenwaard 2030 vast te stellen en kennis te nemen van onderliggend materiaal; de huidige raadswerkgroep op te heffen, met inachtneming van een goede afronding van de huidige fase van het proces. Tot slot Wij hopen dat u positief terugkijkt op het doorlopen proces en het bereikte resultaat. 3 Namens de raadswerkgroep, T.W. Kanters

91 map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 89 Vooruitstrevend vasthouden geef Molenwaard kleur! Toekomstvisie Molenwaard 2030 voorjaar 2012

92 2 map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 90 Vooruitstrevend vasthouden voorjaar 2012 Toekomstvisie Molenwaard 2030 Welkom in Molenwaard 3 Voorwoord 4 1. Onze ambitie 5 2. Onze inzet actieve burgers & ondersteunende gemeente 6 Actieve burgers 6 Ondersteunende gemeente 7 Aanpak 7 3. Onze doelen 8 Wonen woonbehoeften dorpen en stad zijn leidend 8 Economische dragers: werk voor onze inwoners 10 Ondersteuning: samen een vangnet vormen 12 Voorzieningen: vraaggericht 13 Colofon 15

93 Welkom in Molenwaard Welkom in Molenwaard, Met de kenmerkende golvende lintbebouwing langs de Alblas en de Graafstroom, de dichtbebouwde dijken. De molens en de weilanden met koeien. Overal kleine bedrijfjes, van agrariërs tot kleine ambachtelijkheid en extensieve vormen van recreatie. Kleinschalige als je kijkt naar de infrastructuur met de smalle, kronkelige weggetjes. En natuurlijk is er water, veel water. Is er geen sloot te zien, dan toch zeker een vaart of boezem, misschien zelfs een eendenkooi. Ons landschap is sterk bepaald door de verovering op het water, maar onder de oppervlakte gaat de inklinking van het veen door. Agrariërs zijn bepalend voor het landschap. Je ziet uit het verleden nog de grote, statige boerderijen met de daarbij in het niet zinkende arbeidershuisjes. Kleinschalig zijn ook de uitbreidingswijken in de vele dorpen, hoewel in Groot-Ammers en Nieuw-Lekkerland de uitbreidingswijken wel bepalender zijn voor de karakteristiek van het dorp. Nieuwbouw, nodig voor behoud van de dorpswinkel en het bouwen voor eigen inwoners maar soms wat eenvormig. Juist daarom zijn de kerk en oude, statige panden die vaak in de kern van een dorp te vinden zijn, zo in het oog springend. En als je langs de Lek fietst, zie je niet alleen de rivier, maar vallen ook de grote bedrijven op, in contrast met het open landschap doorsneden met dorpen en linten, aan de andere kant. Want in Molenwaard is nog wel een sterke sociale structuur te vinden. Dit komt zeker ook door de hechte, geloofsgemeenschappen. Het zit in de mentaliteit. Mensen zijn sterk op elkaar betrokken en helpen elkaar. De agrarische wortels drukken nog steeds hun stempel op de manier van omgaan met elkaar. Harde werkers en betrouwbaar. Dit is zelfs blijven bestaan nu een groot deel van de mensen toch elders is gaan werken, omdat er minder banen zijn dan mensen. In Molenwaard werk je al snel bij een van de grote jongens langs de Lek, in een klein bedrijfje of als boer. Bedrijven met innovatiekracht. En in de vrije tijd? Ja, daar bloeit het verenigingsleven. Van fanfare tot sportvereniging. En als er dan ijs ligt, dan staat ook echt iedereen op de schaats! map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 91 3

94 4 map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 92 Voorwoord Op 1 januari 2013 is het zover. De gemeenten Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland houden op te bestaan. Molenwaard ontstaat. Hoe ziet deze nieuwe gemeente er eigenlijk uit? Hoe gaat zij om met haar inwoners en met de prachtige omgeving waarin zij ligt? Wat wil Molenwaard? Dát vindt u in deze visie. Het is geen groot en dik boek geworden. Het is een richting geworden, een raamwerk van kaders waarmee de gemeente Molenwaard aan de slag kan. In het uitgebreide totstandkomingsproces zijn we met inwoners en partners tot de conclusie gekomen dat we vooral willen vasthouden wat er nu is. We zijn trots op Molenwaard! Tijden veranderen en vele ontwikkelingen hebben hun invloed op de samenleving, zo ook in Molenwaard. Maar de kracht en eigenheid van Molenwaard willen we vasthouden. Willen we dit realiseren, dan zullen we op een andere manier moeten gaan werken. Vasthouden gaat namelijk niet vanzelf, daar moet je kracht voor zetten. We moeten ons, met elkaar, actief en vooruitstrevend inzetten voor een mooie toekomst van Molenwaard. We beginnen de visie moet onze ambitie. Het is de kern van de opdracht die wij onszelf meegeven. Onze ambitie wordt uitgewerkt naar Onze inzet in hoofdstuk 2. Hoe gaan wij het aanpakken? In hoofdstuk 3 wordt de ambitie uitgewerkt naar verschillende thema s. Welkom in Molenwaard!

95 1. Onze ambitie Wij willen de kernwaarden van het gebied vasthouden, ontwikkelen en stimuleren. Vanuit historische tradities en landschappelijke kwaliteiten streven we naar een comfortabele en veilige woon- en werkomgeving in een levend, groen en duurzaam landschap. Dit alles binnen een sociaal hechte gemeenschap. Wij gaan er alles aan doen om bestaande verbanden te koesteren en nieuwe te leggen. Molenwaard stelt haar dorpen centraal als brandpunt van ontwikkeling, behoud en ontmoeting. Wij bieden een inspirerend platform voor maatschappelijke initiatieven en ideeën die kunnen rekenen op een breed draagvlak. De plannen die daaruit voortkomen gaan wij helpen realiseren door praktische ondersteuning of een financiële injectie, en altijd met creativiteit en daadkracht. Niet alleen lokaal, maar als het onderwerp daarom vraagt, ook regionaal. Wij zien de gemeente daarbij als een eigentijdse invulling van de begrippen gemeenschap en bestuurlijk coördinatiepunt. Deze missie is voor ons het belangrijkst. Molenwaard ontleent er haar bestaansrecht aan. Daarom zullen we onze resultaten afmeten aan de doelstellingen in deze visie. Niets van waarde is gratis. Wij geloven zo in - en hechten zo aan deze missie dat we daarvoor onze middelen willen vrijmaken die daar op een maximale wijze aan bij kunnen dragen. map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 93 5

96 6 map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina Onze inzet: actieve burgers en ondersteunende gemeente De kernwaarden en kracht van Molenwaard vasthouden. Hoe gaan we dat doen? De relatie tussen inwoners en gemeente verandert, enerzijds door veranderende opvattingen, maar ook door de beperktere financiële middelen van de gemeente. Vanuit de samenleving is er behoefte aan maatwerk en snelheid, terwijl de wensen ook diverser worden. Inwoners wensen meer directe invloed op zaken die hen persoonlijk raken. Tegelijk zijn onze inwoners goed in staat zonder of met beperkte betrokkenheid van de gemeente hun toekomst vorm te geven. En daar waar ondersteuning wel wenselijk is, hoeft dat niet meteen om gemeentelijke betrokkenheid te gaan, maar kan het ook gaan om bijvoorbeeld zorgpartners, bedrijven of woningcorporaties. Met een vooruitstrevende, gezamenlijke en brede inzet bereiken we uiteindelijk meer voor Molenwaard. Met actieve burgers en een ondersteunende gemeente dus. Actieve burgers Zelfsturing Zelfsturing wil zeggen dat de gemeente en de maatschappelijke partners ruimte geven aan gemeenschappen (dorpen en stadje) en kleinere sociale verbanden zoals bijvoorbeeld verenigingen, gezinnen en individuen. Ruimte aan inwoners om nog veel meer eigen verantwoordelijkheid te nemen voor de kwaliteit van hun leven en leefomgeving. Zij weten immers het beste wat ze willen, wat zij daar zelf aan kunnen bijdragen en wat zij van de gemeente verwachten. De gemeente stuurt daarbij op een manier die recht doet aan de beoogde zelfsturing. Deze verandering is niet van vandaag op morgen te realiseren. Alle betrokkenen zullen moeten zoeken naar nieuwe vormen van samenwerking in deze nieuwe verhouding. En het uiteindelijke doel is zelfsturende gemeenschappen. Burgerschap Voor zelfsturing is burgerschap nodig. Burgerschap betekent actief lid willen zijn van een samenleving, een dorp, een vereniging en een gezin, waarbij verbindingen worden aangegaan, betrokkenheid naar de omgeving ontstaat en de verantwoordelijkheid voor de gemeenschap en ieders eigen leven centraal staat. Het begrip burgerschap drukt uit dat mensen hun verantwoordelijkheid nemen om samen inhoud en vorm geven aan het openbare, gemeenschappelijke leven. Als de bereidheid er is om dit te doen, kan de gemeente als onderdeel van die samenleving mensen toerusten en ondersteunen in het nemen en dragen van deze verantwoordelijkheid, in het worden en zijn van een actief burger.

97 Ondersteunende Gemeente Molenwaard wil een ondersteunende gemeente zijn. Daarom zal het voor uitvoering van deze Toekomstvisie zowel dicht bij de inwoner moeten staan, als de belangen regionaal moeten behartigen. Bestuur wordt daarmee groter én kleiner. Meer taken worden vanuit de rijksoverheid en provincie aan gemeenten overgedragen en daarmee dichter bij de inwoners gebracht. Tegelijkertijd gaat Molenwaard kleinschaliger te werk: niet gemeentebreed, maar per dorp of per buurt of straat. Steeds vaker wordt maatwerk gezocht voor het individu. Zo overlegt de Wmo-consulent aan de keukentafel. Voor deze rol, maar ook voor de klassieke rollen als leverancier van producten, toezichthouder en handhaver, profiteert Molenwaard maximaal van het nog dichter bij de burger staan. Bestuur wordt kortom kleiner. Maar het bestuur wordt ook groter. Gemeenten fuseren en werken steeds meer (regionaal) samen met andere gemeenten of partners. De uitvoering van onze Toekomstvisie Molenwaard vindt dus ook plaats in een bredere maatschappelijke en bestuurlijke context dan uitsluitend gemeente Molenwaard. Samenwerking in verschillende vormen en op verschillende schaalniveaus is wenselijk en nodig. Samenwerking met allerlei organisaties, corporaties bijvoorbeeld. Maar ook regionale bestuurlijke samenwerking. Molenwaard neemt daarin een leidende rol. Aanpak Dit alles vraagt een vooruitstrevende en andere aanpak van de gemeente, om zo de kracht van Molenwaard vast te houden. Denken in kansen en daarmee het denken in risico s, regels en beleid loslaten. Niet de gemeente bepaalt beleidsmatig wat goed is, maar steeds meer de inwoner zelf. Daarbij is de kunst om te kunnen loslaten van groot belang. Zowel voor organisatie, bestuur als raad. Tegelijk moet de kunst van het ondersteunen worden ontwikkeld. Kansrijke initiatieven en energieke groepen in de maatschappij vinden en daarop focussen. En waar nodig een steuntje in de rug bieden. De invloed van de burger willen we ook vergroten door ze zo vroeg mogelijk te betrekken bij gemeentelijke plan- en beleidsontwikkeling. De vorm die daarbij wordt gekozen is afgestemd op de betrokken inwoners, organisaties en de thematiek. Dit kan zowel ad hoc rond een project of meer structureel rond een thema. Een bewonersplatform is daarbij één van de mogelijke vormen. map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 95 7

98 8 map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 96 Welke vormen passen bij deze andere werkwijze zullen we, gemeente en inwoners, nog met elkaar moeten ontdekken. Het is juist niet de bedoeling een extra bestuurslaag per dorp of stad in te voeren, maar om vormen te vinden die de bij onze inwoners levende vragen en kracht naar boven halen. Een agenda per dorp vormt daarvoor een eerste, belangrijke, aanzet. 3. Onze Doelen Dit zijn onze doelen. De weerslag van onze ambitie op verschillende thema s. Wonen, economische dragers, ondersteuning, voorzieningen en landschap. Impliciet is in de doelen rekening gehouden met een veranderende wereld: een veranderende bevolkingssamenstelling, veranderende leefstijlen, een veranderende economische structuur en klimaatverandering. De doelen geven richting aan en kaders voor de gemeentelijke inzet. Wonen: woonbehoeften dorpen en stad zijn leidend Molenwaard wil een comfortabele en veilige woon- en werkomgeving bieden in een levend, groen en duurzaam landschap en binnen een sociaal hechte gemeenschap. Voor wonen betekent dat vooral dat we woningen en een woonomgeving willen bieden waarin de inwoners zich thuis voelen en waar een aanbod van voorzieningen op maat is. Voor de komende jaren is de opgave om dit te doen in een wereld die sterk aan verandering onderhevig is, zowel economisch als demografisch. Groei is niet meer vanzelfsprekend.

99 20 In Molenwaard bieden we in ieder geval plaats aan de mensen die hier al wonen en die willen blijven mensen die een binding hebben met de gemeente, bijvoorbeeld omdat ze hier werken of hier voorheen gewoond hebben. Mensen moeten de mogelijkheid hebben om daar te wonen waar ze willen, in een woning die bij hen past. De woonwens en de eigen dorp/stad als woonplaats zal centraal staan in het gemeentelijk woonbeleid. Mensen moeten zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Om dit mogelijk te maken wil Molenwaard inzetten op levensloopbestendige woningen zorg aan huis In Molenwaard is het veilig wonen: De gemeente bevordert de verkeersveiligheid door te sturen op gedragsbeïnvloeding van verkeersdeelnemers. Fysieke maatregelen worden alleen indien hoognoodzakelijk toegepast. De brandweerzorg en rampenbestrijding is regionaal georganiseerd, ten aanzien van het kwaliteitsniveau wordt uitgegaan van het wettelijk minimum. Burgers zijn de eerst verantwoordelijken in de kern voor de sociale veiligheid en worden gestimuleerd zelf initiatief te nemen. 30 Om deze doelen te realiseren wordt verbinding gezocht met individuele bewoners, de dorpen en de stad, corporaties, de regio en de provincie. map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 97 9

100 10 map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 98 Economische dragers: werk voor onze inwoners Molenwaard wil bereiken dat haar inwoners werk en inkomen hebben. Daarvoor is voldoende en het juiste type bedrijvigheid nodig, in de gemeente, maar ook daarbuiten. Ongeveer de helft van onze inwoners werkt immers elders. In Molenwaard is moderne bedrijvigheid gevestigd, veel maakindustrie met een innovatief karakter. De scheepsbouw langs de waterwegen mag hier zeker worden genoemd, en ook de goed renderende agrarische bedrijven in het buitengebied. Molenwaard wil lokaal en ook regionaal inspelen op economische ontwikkelingen. Het doel is de aantrekkelijkheid van de gemeente voor werkgevers te behouden. Een gemeente waar het goed wonen en recreëren is en waar voldoende andere voorzieningen zijn, is interessant voor bedrijven om zich te vestigen of gevestigd te blijven. De aanwezigheid van de vele molens in ons Hollandse polderlandschap bieden kansen om recreatie en toerisme als economische drager verder te ontwikkelen en daarmee onze inwoners meer werk en inkomen te verschaffen. Met Kinderdijk vanzelfsprekend als de parel in de kroon.

101 20 Molenwaard wil bedrijven in hun ontwikkeling actief ondersteunen, zowel gemeentelijk als regionaal. Een goede (digitale) infrastructuur is essentieel voor de toekomst van bedrijven. De inzet van de gemeente is er op gericht deze voorzieningen zoveel mogelijk te bevorderen en te faciliteren. Molenwaard wil zijn bedrijven begeleiden in hun ontwikkeling. Dit vraagt om maatwerk en veelal heel praktische oplossingen. Door de beperkte vraag naar uitbreiding en vanwege het spanningsveld met de landschappelijke kwaliteiten van het gebied, is uitbreiding van het bestaande bedrijventerreinareaal geen speerpunt. Als voor doorgroei van een bedrijf uiteindelijk verplaatsing de beste optie is, zetten wij ons hier voor in. Een relatie met regionale ontwikkelingen en mogelijkheden is hier noodzakelijk (herijking Regionale bedrijventerreinstrategie). Molenwaard wil als toeristisch aantrekkelijk gebied te boek staan. Daarom gaan we inzetten op: Een betere toegankelijkheid van het Werelderfgoed Kinderdijk, het opwaarderen van het toeristisch product Kinderdijk en het verleiden van de bezoekers van Kinderdijk om langer in ons gebied te blijven. Een goed recreatief-toeristisch product voor de binnenlandse bezoeker. Voor de ontwikkeling van recreatieve voorzieningen zien wij belangrijke potenties in de zuidrand van Molenwaard. Dat gebied kan prima dienst doen als ontspanningsgebied voor de eigen inwoners maar ook voor bewoners van de verstedelijkte zuidrand. 30 Voor de realisatie van deze doelen wordt samengewerkt met bedrijven/ ondernemers, de dorpen en de stad, brancheorganisaties en de regio. Een goed afgewogen regionale aanpak heeft hierbij meer economisch effect dan verschillende lokale plannen bij elkaar; het resultaat is meer dan de som der delen. 11 map 5: raadsbesluit 29 mei 2012 documentatiemap Molenwaard Nabij - pagina 99

102 Ondersteuning: samen een vangnet vormen Met materiële en/of immateriële hulp worden inwoners ondersteund die dit nodig hebben om deel te nemen aan de samenleving. Deelname aan de maatschappij is er in allerlei vormen: van het kunnen onderhouden van sociale contacten, het doen van vrijwilligerswerk of deelname aan het verenigingsleven tot het verwerven van een eigen inkomen. Onze inwoners zijn allereerst zelf verantwoordelijk om deel te nemen aan onze samenleving. Zij kunnen vertrouwen op eigen kracht en die van hun sociale netwerk, zoals familie, kennissen en lokale vrijwilligers. Soms is dat niet voldoende. In dat geval vervult de gemeente een vangnetfunctie. De bedoeling daarbij is dat betrokkene zo snel mogelijk weer op eigen benen kan staan. Als de gemeente om ondersteuning wordt verzocht, wordt bezien of via de eigen kracht en het sociaal netwerk een oplossing kan worden bereikt. Als dat niet mogelijk is, wordt ondersteuning georganiseerd door de gemeente of met behulp van de gemeente en/of wordt doorverwezen naar professionele ondersteuning Voor de realisatie van deze doelen wordt samengewerkt met inwoners, lokale en regionale partners, zoals zorgaanbieders, vrijwilligersorganisaties en het bedrijfsleven. Ook worden de partners betrokken om de lokale sociale netwerken in staat te stellen deelname aan de samenleving te bevorderen. Goede toegankelijkheid van woningen en woonomgeving is ook een voorwaarde om deelname van een ieder aan de samenleving te bevorderen. Daarom wordt verbinding gelegd met het thema wonen. 12 map 5: raadsbesluit 29 mei documentatiemap 2012 Molenwaard Nabij - pagina 100

103 Voorzieningen: vraaggericht De inwoners van Molenwaard vinden voorzieningen in de eigen kernen belangrijk voor de leefbaarheid. Onder een voorziening wordt verstaan een fysiek middel dat een functie dient voor collectief maatschappelijk belang. Een voorbeeld hiervan is een dorpshuis dat de ontmoetingsfunctie dient of een supermarkt die in de levensbehoefte voorziet. Diverse ontwikkelingen zijn van invloed op voorzieningen zoals vergrijzing, ontgroening, afnemend aantal gezinnen, meer alleenstaanden (gezinsverdunning) en digitalisering. Op deze ontwikkelingen moet flexibel ingespeeld kunnen worden. Voorzieningen zijn daarbij volgend. Dit is mogelijk door de functies, en daaruit wellicht volgend voorzieningen, vraaggericht te organiseren en bundeling na te streven. 13 map 5: raadsbesluit 29 mei documentatiemap 2012 Molenwaard Nabij - pagina 101

104 14 map 5: raadsbesluit 29 mei documentatiemap 2012 Molenwaard Nabij - pagina 102 Onze inwoners, instellingen, vrijwilligersorganisaties (waaronder verenigingen) en kerken worden als gebruikers als eerste verantwoordelijk voor de voorzieningen. De gemeentelijke ondersteuning is vraaggericht en maatwerk. Aanvullende ondersteuning is bij voorkeur voorwaardenscheppend, en incidenteel of kort van aard. Als hulp van de gemeente nodig is, dan hangt dit af van het draagvlak van deze voorziening onder de inwoners, instellingen en verenigingen. Dat draagvlak bestaat uit het gebruik van de voorziening, de zelfwerkzaamheid en samenwerking van de gebruikers, en de bereidheid te betalen voor het gebruik en de instandhouding van de voorziening. 20 Als de behoefte en inzet van onze inwoners en verenigingen dorp/stad verschilt dan accepteren we binnen Molenwaard ook verschillen in voorzieningenniveau. Wettelijke taken bepalen vanzelfsprekend het minimum. Al het meerdere is afhankelijk van behoefte en draagvlak in de kernen. Vaak wordt bij voorzieningen gedacht aan gebouwen en leidt dit tot nieuwbouw. Dat is relatief duur. Daarom wordt in de toekomst ook gekeken naar combinatie van functies en samenwerking in netwerken en bestaande gebouwen. 30 Voor de realisatie van deze doelen wordt samengewerkt met onder andere inwoners, instellingen, vrijwilligersorganisaties en kerken. Dit is mogelijk door partijen samen te brengen, samenwerking te ondersteunen, bundeling van functies te stimuleren, deskundigheidsbevordering, inbreng van expertise en eventueel een financiële bijdrage. De vraaggerichte benadering vraagt een continue afstemming met het thema wonen. Als bijvoorbeeld in een kern voornamelijk gebouwd wordt voor ouderen, is afstemming nodig met de vraag naar voorzieningen van ouderen.

105 Colofon De Toekomstvisie Molenwaard is tot stand gekomen met de hulp van veel inwoners en organisaties: 501 inwoners hebben de internetpeiling ingevuld 170 inwoners hebben deelgenomen aan de kernbijeenkomsten 170 leerlingen van het Wellant College hebben deelgenomen aan het Lagerhuisdebat 36 jongeren zijn geïnterviewd 95 kinderen hebben deelgenomen aan de tekenwedstrijd 50 lokale en landelijke organisaties hebben hun kennis gedeeld bij de themabijeenkomst 15 map 5: raadsbesluit 29 mei documentatiemap 2012 Molenwaard Nabij - pagina 103

106 map 5: raadsbesluit 29 mei documentatiemap 2012 Molenwaard Nabij - pagina 104 geef Molenwaard kleur! Werkorganisatie De Waard Melkwegplein 1, 2971 VR Bleskensgraaf Postbus 5, 2970 AA Bleskensgraaf T: F: I:

107 map 5: raadsbesluit 29 mei documentatiemap 2012 Molenwaard Nabij - pagina 105 Bijlage I, behorend bij Vooruitstrevend vasthouden; toekomstvisie Molenwaard 2030 De wereld verandert. We zien een aantal ontwikkelingen op ons af komen. Met kansen en bedreigingen voor Molenwaard Deze ontwikkelingen zijn meegewogen en impliciet verwerkt in de toekomstvisie Molenwaard. In deze bijlage zijn ze verder uitgewerkt. Veranderende bevolkingssamenstelling De groei van de bevolking neemt langzaam af en zal tegen 2020 stabiliseren. Binnen Molenwaard worden vergrijzing en ontgroening voorspeld. Er komen naar verhouding meer ouderen en minder jongeren. Hoewel op de langere termijn het aantal inwoners mogelijk afneemt, zal door huishoudensverkleining het aantal huishoudens blijven toenemen. Wonen We krijgen te maken met vergrijzing en ontgroening. Het aantal eenpersoonshuishoudens neemt toe. De woningvoorraad bestaat vooral uit eengezins(rij)woningen. Deze voorraad sluit niet goed aan op de toekomstige vraag. Dit kan niet uitsluitend opgelost worden door nieuwbouw; in de bestaande voorraad is herstructurering nodig. Voorzieningen en ondersteuning Voorzieningen voor jongeren, zoals scholen en peuterspeelzalen, komen onder druk te staan. De vraag naar voorzieningen en ondersteuning voor senioren, al dan niet aan huis, zal stijgen. Denk hierbij aan aanpassingen in de woning, maar ook een grotere behoefte aan mantelzorg en professionele zorg. Economische dragers Ook de beroepsbevolking verandert. Door ontgroening zal het voor bedrijven lastiger worden jonge werknemers te vinden en aan zich te binden.

108 map 5: raadsbesluit 29 mei documentatiemap 2012 Molenwaard Nabij - pagina 106 Veranderende leefstijlen De manier waarop mensen in het leven staan verandert. Individualisering is een al langer durende trend die nog verder zal doorzetten. Dit heeft gevolgen voor de verhouding tussen mensen en hun sociale en fysieke omgeving. Inwoners zullen minder lokaal gericht zijn en meer opgaan in flexibele verbanden, sociale status en familie en vrienden in plaats van verenigingen en organisaties. Ondersteuning Er zijn meer tweeverdieners, waardoor mensen minder tijd hebben voor mantelzorg en vrijwilligerswerk. Mensen gaan anders deelnemen aan het verenigingsleven en ook kijkt men anders aan tegen werk. Individuen stellen steeds hogere eisen aan hun omgeving, verwachten maatwerk voor hun individuele situatie. Economische dragers De individualisering blijkt ook uit het groeiend aantal mensen dat voor zich zelf begint, bijv. als ZZP er. De snel voortschrijdende digitalisering maakt het makkelijker om vanuit verschillende plekken te werken. Je woonplek is steeds makkelijker ook je werkplek. Door toenemend online winkelen staat de detailhandel verder onder druk. Zeker als het winkelen geen beleving is. Voorzieningen Sportbeoefening zal individueler worden, het in stand houden van verenigingen lastiger. Welke invloed hebben sociale media als Facebook op de behoefte om in onze dorpshuizen samen te komen? Wonen (Hoogopgeleide) jongeren trekken weg uit de gemeente, dorpen ontgroenen. Dit heeft gevolgen voor de woningen in de dorpen en het stadje van Molenwaard. De woonwensen veranderen en er is een tekort aan betaalbare (koop)woningen. Ouderen zijn langer vitaal en willen steeds langer thuis blijven wonen. Ze wensen zorg en dienstverlening aan huis. Dit vraagt om aangepaste woningen en hulpmiddelen en zorg op maat. Ook nemen ouderen nemen steeds langer deel aan het sociale leven en er is sprake van een toenemende flexibiliteit en mobiliteit van ouderen. Aan de andere kant ontstaat er, doordat mensen steeds ouder worden, ook een steeds grotere groep oudere bejaarden die intensieve verzorging nodig zal hebben. Verbinding Mensen blijven zoeken naar netwerken en contacten. Soms zijn dat oude (buurt) structuren maar vaker wordt gebruik gemaakt van nieuwe (digitale) sociale net werken. Denk daarbij aan Twitter, Facebook enz. Er ontstaan andere sociale net werken, waardoor mensen op een andere manier met elkaar omgaan. Het is niet meer vanzelfsprekend dat mensen zich voor langere tijd binden aan verenigingen en organisaties, en ook niet aan de gemeente. Door de individualisering verandert de relatie tussen overheid en inwoner en tussen inwoners onderling. Mensen willen op elk gewenst moment hun vragen aan de gemeente kunnen stellen. Dit gebeurt veelal digitaal. Een ander effect van de individualisering is een toenemend gevoel van onveiligheid. Doordat we steeds minder houvast hebben in onze sociale omgeving en door de snelheid waarmee de samenleving om ons heen verandert, voelen we ons steeds minder veilig.

109 map 5: raadsbesluit 29 mei documentatiemap 2012 Molenwaard Nabij - pagina 107 Veranderende economische structuur Onder invloed van de digitale revolutie en het wegvallen van economische grenzen (globalisering) verandert de economische structuur. De steeds verder gaande globalisering zorgt voor een toenemende mobiliteit van mensen en goederen. We produceren onze goederen en diensten op verschillende plekken en in verschillende landen en werelddelen. Er is sprake van een voortdurende uitwisseling van kapitaal en arbeid. Werk krijgt een andere betekenis in het leven van mensen. Vroeger was werk vooral een bron van inkomen. Nu is werk behalve een inkomen ook een manier om zich te ontplooien en een identiteit aan te ontlenen. Verandering en ontwikkeling worden belangrijker en dit is ook terug te vinden in de arbeidsrelaties. Economische dragers Door schaalvergroting bij bedrijven worden strategische besluiten ook vaker buiten de regio genomen. Bedrijven worden daardoor minder plaatsgebonden. Doordat bedrijven en daarmee ook de werknemers niet meer gebonden zijn aan een vaste locatie, zal de verbinding met andere gemeenten en regio s groter worden. Er vindt uitwisseling plaats van arbeid en middelen tussen verschillende regio s en gemeenten. Voor Molenwaard betekent dit dat ze steeds sterker economisch verbonden zal zijn met de Drechtsteden. Actieve regionale samenwerking is onvermijdelijk. De digitalisering neemt steeds verder toe. Vooralsnog is geen einde te voorzien voor dit proces. Naar 2030 toe betekent dit dat de infrastructuur voor digitale data van voldoende kwaliteit moet zijn. Digitalisering leidt ook tot nieuwe sociale processen die economische mogelijkheden bieden en door de maatschappij kunnen worden benut. Denk hierbij aan verandering van vervoersstromen door een scherpere afstemming van vraag en aanbod, waaronder meer bezorgdiensten aan huis. Wonen Doordat agrarische bedrijven steeds grootschaliger worden en meer ruimte vragen dan nu rondom de bestaande boerenbedrijven beschikbaar is, komen boerderijen leeg te staan. Deze boerderijen zullen daarmee een andere functie krijgen. Landschap In de agrarische sector is sprake van een toenemende grootte van de bedrijfsvoering om winstgevend te kunnen opereren. Aandacht voor zeer omvangrijke stallen is groot. Aan de andere kant zie je echter de trend richting het stimuleren van de lokale / streekproducten als reactie op de schaalvergroting van de agrarische bedrijven.

110 map 5: raadsbesluit 29 mei documentatiemap 2012 Molenwaard Nabij - pagina 108 Klimaatverandering Het klimaat verandert; de aarde warmt op, de zeespiegel stijgt, weersystemen veranderen. De uitstoot van broeikasgas wordt hiervoor als belangrijke oorzaak gezien. Het is dan ook van belang om minder broeikasgassen uit te stoten. Dit kan met energiebesparing en het gebruik van duurzame energie. Ook binnen Molenwaard zullen de gevolgen van de klimaatverandering merkbaar zijn. Denk aan het dalen (inklinken) van de bodem en stijging van het water. Landschap We zullen we ons moeten voorbereiden op de gevolgen van extremer weer. Extreem warme en droge zomers zullen vaker voorkomen net als pieken in neerslag en rivierafvoer. Dit zal leiden tot wateroverlast. De soortenrijkdom zal in Nederland, en daarmee ook in Molenwaard, naar verwachting afnemen doordat de temperatuur stijgt. Verschillende soorten planten en dieren dreigen te verdwijnen uit Nederland en andere zullen hiervoor in de plaats komen. Er is een duidelijke afname van het aantal weidevogels waarneembaar. De bodem daalt en het water stijgt, daarom is aandacht noodzakelijk voor het verhogen van dijken en is er behoefte aan waterberging in ons gebied. Wonen Woningen zullen duurzamer gebouwd en gebruikt moeten worden. Economische dragers Natuurlijke hulpbronnen zullen steeds schaarser worden. De kosten hiervan zullen toenemen. Het opwekken en gebruik van duurzame energie zal een vlucht nemen. De landbouwsector in onze gemeente zal ook beïnvloed worden door de klimaats verandering. De grond zal verschralen en verarmen, waardoor er zonder maatregelen steeds minder mogelijkheden zijn voor het gebruik van deze grond als landbouwgrond.

111 meer informatie via