Strategisch Kader VO-raad

Transcriptie

1 Strategisch Kader VO-raad Inhoud 1. Inleiding 2. Strategische doelstellingen 3. Visie, rol en missie 4. Interne en externe ontwikkelingen 5. Inhoudelijk strategische lijnen 5.1 Onderwijs dat recht doet aan de individuele talenten van leerlingen 5.2 Professionalisering van de schoolorganisatie 5.3 Bedrijfsvoering, modern werkgeverschap en cao 5.4 Governance 6. Verdere uitwerking 1. Inleiding De samenleving verandert en het onderwijs verandert mee. Dit is een continu proces. Welke kennis en vaardigheden moet het onderwijs de leerlingen meegeven om goed voorbereid te zijn op de toekomst? Welk curriculum en welke onderwijsarchitectuur past daarbij? Hoe beïnvloeden technologische en demografische ontwikkelingen het onderwijs, welke kansen en risico's brengt dit met zich mee? Juist in een tijd waarin veranderingen elkaar in een snel tempo opvolgen, is het zaak op gezette tijden het strategische kompas te herijken. Dat doen we in dit Strategisch Kader Hierbij bouwen we voort op ontwikkelingen die in de afgelopen periode in gang zijn gezet. In 2014 participeerden bijna vijfhonderd schoolleiders en bestuurders in de VO2020-tour. Deze gesprekken gaven richting aan het sectorakkoord VO dat nog hetzelfde jaar gesloten werd. De ambities voor onderwijsvernieuwing uit deze agenda zijn een belangrijke onderlegger voor dit Strategisch Kader. In de komende periode zal de VO-raad in een voortdurend gesprek met scholen en zijn leden, door middel van de periodiek te houden VO2020-tour, het VO-congres, regiobijeenkomsten en diverse projecten, de realisatie van de ambities uit het sectorakkoord stimuleren, en toetsen of de gemaakte afspraken aanscherping behoeven. Het Strategisch Kader geeft inzicht in de strategische doelen die de VO-raad als vereniging wil bereiken en de strategie die de vereniging daarbij volgt. Uit dit meerjarige kader worden de activiteiten voor 2016 en verder gedestilleerd in de vorm van jaarplannen. 2. Strategische doelstellingen De VO-raad is een vereniging van schoolbesturen in het voortgezet onderwijs. De strategische doelstellingen, zoals verankerd in de statuten, zijn: Het behartigen van de gemeenschappelijke belangen van de leden van de vereniging belangenbehartiging. Het bevorderen van de kwaliteit en de ontwikkeling van het voortgezet onderwijs in Nederland sectorontwikkeling.

2 3. Visie, rol en missie Voor goed onderwijs, dat recht doet aan de individuele talenten van leerlingen, zijn diverse partijen belangrijk. De overheid en de politiek, die op nationaal niveau de kaders en randvoorwaarden vaststellen waarbinnen het voortgezet onderwijs opereert. De ouders die de ontwikkeling van hun kinderen toevertrouwen aan een school en het beleid van de school mede vormgeven. De leraren die zich dagelijks, binnen en buiten de klas, inspannen voor de ontwikkeling van de leerlingen. De bestuurders en schoolleiders die de organisatie van de school als instelling op zich nemen en richting geven aan de kwaliteit van de school. In de visie van de VO-raad is leiderschap essentieel voor het bevorderen van de kwaliteit van het voortgezet onderwijs. Bestuurders en schoolleiders stellen leraren en ondersteunend personeel in staat hun werk goed te doen en creëren daarmee de omstandigheden, waaronder een veilige leeromgeving, waarin leerlingen het best tot hun recht kunnen komen. Zonder leiderschap en goed bestuur geen goed en vernieuwend onderwijs. Als vereniging van schoolbesturen behartigt de VO-raad de collectieve belangen van schoolbesturen, onder andere in hun rol als werkgever, en faciliteert schoolbestuurders en -leiders bij het vervullen van hun taak. Hij doet dit sector-breed en werkt hierbij, waar mogelijk, samen met andere partijen die een wezenlijke rol spelen bij het bevorderen van de kwaliteit van het voortgezet onderwijs, zoals overheid en politiek, (organisaties van en voor) leraren, ouders en leerlingen en het toeleverend en vervolgonderwijs. In dit complexe maatschappelijk onderwijsveld inventariseert en bespreekt de VO-raad de wensen en behoeften van leden en vertaalt deze door naar eigen beleidskeuzes en collectieve maatregelen als de cao. Zo worden praktijk en beleid met elkaar verbonden. Missie Goed onderwijs waarin de individuele talenten van leerlingen tot hun recht komen en leerlingen worden voorbereid op hun rol in de samenleving, is een belangrijk maatschappelijk goed. De VO-raad bevordert de kwaliteit en ontwikkeling van het voortgezet onderwijs in Nederland. Leiderschap en goed bestuur in de schoolorganisatie zijn hiervoor essentieel. Als vereniging van schoolbesturen behartigt de VO-raad de gemeenschappelijke belangen van zijn leden en faciliteert schoolbestuurders en -leiders bij het vervullen van hun taak. 4. Interne en externe ontwikkelingen De samenleving, en daarmee het onderwijs, is continu in beweging. Demografische, economische, sociaal-culturele en technologisch ontwikkelingen zorgen de komende jaren voor een andere context en andere condities voor het voortgezet onderwijs. Wat gebeurt er om ons heen en wat betekent dit voor de vraag aan scholen en onze rol als VO-raad?

3 Flexibilisering Onder invloed van technologische ontwikkelingen en een toenemende individualisering groeien we toe naar een kennis- en netwerksamenleving. Voor het onderwijs betekent dit een omslag van massaproductie naar maatwerk. Deze flexibiliseringsbeweging raakt het voortgezet onderwijs op diverse manieren. Denk aan de wens om individuele talenten van leerlingen aan te boren en te ontwikkelen, het benutten van de mogelijkheden van ICT binnen het primaire proces, het bevorderen van de ontschotting tussen de sectoren PrO-vmbo-havo-vwo, de noodzaak om in te spelen op de snel veranderende (flexibiliserende) arbeidsmarkt en om 21ste eeuwse vaardigheden een centrale plek te geven in het onderwijs. Bovendien staan scholen voor de uitdaging om met een dalend aantal leerlingen aantrekkelijk en gevarieerd onderwijsaanbod in stand te houden. Brede vormingstaak Voortschrijdende globalisering en culturele en religieuze diversiteit in onze samenleving dragen bij aan de roep om een brede vorming. De VO-scholen willen deze brede taak van het onderwijs vormgeven, leerlingen opvoeden tot kritische wereldburgers en aandacht geven aan de kernwaarden in onze samenleving. Accountability De samenleving vraagt in toenemende mate om transparantie en doelmatigheid. Het onderwijs wordt gefinancierd met publieke middelen. Dit vraagt van scholen en schoolbesturen een heldere verantwoording over de kwaliteit van het onderwijs en over de doelmatige inzet van de middelen. Tevens groeit hiermee het besef dat de hele sector wordt aangesproken op een misstap bij één enkel schoolbestuur. Dit vraagt een zelfkritische sector, waarin leden elkaar aanspreken en besturen zich willen houden aan lidmaatschapseisen binnen de Code Goed Bestuur. 5. Inhoudelijk strategische lijnen In aansluiting op bovenstaande zijn vier inhoudelijk strategische lijnen te benoemen die voor de komende jaren richtinggevend zijn voor het werk van de VO-raad. Deze lijnen hangen met elkaar samen en kunnen dan ook niet los van elkaar gerealiseerd worden. We streven naar onderwijs dat recht doet aan de individuele talenten van leerlingen. Dit kan alleen in een professionele schoolorganisatie. Daarvoor zijn modern werkgeverschap en goed bestuur nodig. Hieronder worden de vier inhoudelijk strategische lijnen verder uitgewerkt en toegelicht. 5.1 Onderwijs dat recht doet aan de individuele talenten van leerlingen De samenleving is voortdurend in ontwikkeling en de vraag om innovatie en flexibilisering is groot. Dit stelt hoge eisen aan de opdracht van het voortgezet onderwijs, waar kennis en vaardigheden voor de toekomst centraal staan. Geen statische begrippen, maar een constante beweging. De brede maatschappelijke opdracht impliceert dat scholen een goede balans weten te vinden in de elementen kennis, maatschappelijke toerusting en persoonsvorming. Het gaat om onderwijs dat qua inhoud, vorm en vaardigheden is toegerust voor de 21e eeuw.

4 In de samenleving van nu is het individu meer centraal komen te staan. Van scholen wordt verwacht dat zij de individuele talenten van leerlingen centraal stellen en dat elke leerling een kwalificatie haalt die past bij zijn of haar talent. Scholen werken daarom aan maatwerk, gepersonaliseerd en gedifferentieerd onderwijs en meer flexibiliteit. De leerling staat centraal, niet het systeem. Door sterker op talenten te focussen, maatwerk te bieden en het onderwijs meer te richten op de brede vorming van leerlingen en competenties die nodig zijn in de 21e eeuw, bereiden we onze leerlingen het best voor op de samenleving van morgen. Wat betekent dit voor de VO-raad? De kwaliteit van het onderwijs wordt bepaald door de mate waarin de scholen erin slagen de leerlingen voor te bereiden op een passende plaats in een dynamische samenleving. De VO-raad ziet het als zijn verantwoordelijkheid dat scholen in het voortgezet onderwijs in staat gesteld worden om deze kwaliteit te kunnen leveren. De VO-raad zet zich in voor voldoende ruimte en mogelijkheden voor scholen om maatwerk te leveren en bevordert dat scholen vormen van gepersonaliseerd en gedifferentieerd onderwijs ontwikkelen. 5.2 Professionalisering van de schoolorganisatie Leerlingen in het voortgezet onderwijs leren het meest in een inspirerende leeromgeving. Dit stelt eisen aan de professionaliteit van de schoolorganisatie en de bestuurders, schoolleiders en leraren, omdat verwacht wordt dat zij een ambitieus leerklimaat creëren. De scholen leveren daarmee een belangrijke bijdrage aan een duurzame kwaliteitsverbetering in de VO-sector en aan de aantrekkelijkheid van het voortgezet onderwijs als werkveld. Dit vraagt van schoolleiders en bestuurders dat ze binnen de school een gezamenlijke visie en richting creëren, de juiste beroepscompetenties en bekwaamheden bezitten en toegerust zijn om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en hun bestuurlijke taak in een snel veranderende samenleving te vervullen. Schoolleiders en bestuurders blijven investeren in hun professionele ontwikkeling. Professionele leraren zijn cruciaal voor goed onderwijs. Leraren oefenen hun vak echter altijd uit binnen de context van hun schoolorganisatie. Belangrijk is dat dit een organisatie is waarin continu wordt gewerkt aan de verbetering van de onderwijskwaliteit. Daarvoor moeten leraren in staat gesteld worden zich blijvend te ontwikkelen en de werkzaamheden aan te passen aan een voortdurend veranderende omgeving. Bestuurders en schoolleiders hebben hierbij de taak om werk te maken van de school als aantrekkelijke werkomgeving, door het voeren van goed strategisch personeelsbeleid (HRM). Daarnaast stimuleren en faciliteren zij de professionele ontwikkeling van leraren en creëren ze de juiste randvoorwaarden om leraren in staat te stellen om zich te blijven ontwikkelen

5 Wat betekent dit voor de VO-raad? De VO-raad ziet het als zijn verantwoordelijkheid om schoolleiders en bestuurders te faciliteren en te stimuleren in de verdere richting naar professionele schoolorganisaties. De activiteiten van de VO-raad richten zich op het koppelen van onderwijs- en personeels-ontwikkeling, het versterken van strategisch HRM en een ambitieus leerklimaat binnen het VO. Omdat schoolleiders en bestuurders de primaire doelgroep van de VO-raad zijn, organiseert de VO-raad professionaliseringsactiviteiten voor deze beroepsgroepen, onder meer voor het versterken van effectief schoolleiderschap, de sturing op de professionalisering van leraren en schoolleiders, het ontwikkelen van de school als lerende organisatie en het versterken van bestuurskracht. 5.3 Bedrijfsvoering, modern werkgeverschap en cao Een gezonde financiële huishouding van de schoolorganisatie en goede verhoudingen tussen werkgever en werknemer binnen de school zijn belangrijk voor de kwaliteit van het onderwijs. Een optimale bedrijfsvoering is noodzakelijk voor de efficiënte en effectieve inzet van middelen. Deze bedrijfsvoering staat altijd in dienst van de structurele borging en verbetering van de onderwijskwaliteit. Van schoolbesturen wordt verwacht dat zij vooruit kijken, plannen op basis van een evenwichtige risicoanalyse en zorgen dat de inkomsten en uitgaven op lange termijn in evenwicht zijn. Professionalisering en een onderlinge aanspreekcultuur zijn van belang bij de verdere verbetering van de bedrijfsvoering; zo worden publieke middelen ingezet waar ze voor bedoeld zijn: goed onderwijs. Het kunnen aantrekken en behouden van goede medewerkers vraagt om een sterke positie van de VO-sector op de arbeidsmarkt en een goede balans tussen in-, door- en uitstroom van medewerkers. Hiervoor is modern werkgeverschap van belang. Schoolbesturen moeten de ruimte hebben om in samenspraak met werknemers het strategisch personeelsbeleid vorm te geven. Een kaderstellende cao draagt bij aan goede verhoudingen binnen de school en geeft houvast aan bestuurder, schoolleider en medewerker. De CAO VO voorziet in eenduidige arbeidsvoorwaardelijke afspraken, maakt (personeels-)kosten voorspelbaar en stabiel, ondersteunt modern werkgeverschap en draagt daarmee bij aan een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering. Specifieke afspraken die in het belang zijn van de ontwikkeling van de sector worden met de cao, ook buiten wettelijke bepalingen om, mogelijk gemaakt zonder dat de ruimte voor maatwerk, die op bestuursniveau nodig is, verloren gaat. Wat betekent dit voor de VO-raad? De VO-raad bevordert dat bestuurders en schoolleiders werk maken van een structurele verbetering en professionalisering van de bedrijfsvoering, modern werkgeverschap en het vormgeven van strategisch personeelsbeleid. De VO-raad zet zich in voor een zo voorspelbaar mogelijke bekostiging en een goede balans tussen baten en lasten op macroniveau. De VO-raad zet zich gezamenlijk met werknemersorganisaties in voor een goede cao en sluit deze namens de sector af.

6 5.4 Governance De hoge eisen die worden gesteld aan de kwaliteit van het onderwijs, vergen dat de sector kritisch naar zichzelf kijkt en serieus werk maakt van de diverse uitdagingen die de bestuurskracht van scholen raken. Dit vraagt om bestuurders en schoolleiders die altijd de onderwijskwaliteit voorop stellen en constant op zoek zijn naar verbetering. Bestuurders die werken aan een gedeelde visie, kritisch zijn en daarnaast niet bang om hun eigen tegenkracht te organiseren en kritiek verwelkomen. Leerlingen, leraren en ouders spelen hierbij een belangrijke rol en krijgen de ruimte om, bijvoorbeeld middels medezeggenschap, mee te denken en waar nodig tegenwicht te bieden. Deze bestuurders kunnen uitleggen waarom welke keuzes gemaakt zijn en leggen hierover verantwoording af naar de directe omgeving van de school en de maatschappij als geheel. Bestuurders gaan zelf het gesprek aan over gedragsnormen en spreken elkaar hier op aan. Als de door de samenleving toevertrouwde middelen zo goed mogelijk ingezet worden en hierover verantwoording plaatsvindt, wordt vertrouwen gecreëerd en het risico op incidenten die het imago van de sector schaden kleiner. Wat betekent dit voor de VO-raad? De VO-raad investeert in de versterking van de bestuurskracht en bevordert dat besturen en schoolleiders inspelen op de behoeften van de omgeving en het zichtbaar maken van resultaten. De VO-raad stimuleert en faciliteert de door bestuurders in gang gezette beweging naar een professionele cultuur. Hiermee worden de collectieve belangen van de sector, van leerlingen, leraren en ouders gewaarborgd. 6. Verdere uitwerking Dit Strategisch Kader geeft zicht op de doelen van en richting aan het handelen van de VO-raad. Deze strategie wordt vertaald in jaarplannen met de prioriteiten, activiteiten en de begrotingen voor het betreffende jaar. In deze jaarplannen zal steeds worden aangegeven hoe deze zich verhouden tot de meerjarenstrategie.