Pijn bij kinderen; van acuut naar chronisch.
|
|
- Robert Vos
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Pijn bij kinderen; van acuut naar chronisch. 6e Nationaal Pijn Congres 8 april 2014 Tom de Leeuw anesthesioloog-pijnbehandelaar
2 Disclosure: One of the investigators in de GAPP-study Sponsored by the EU and Dompe, Italy.
3
4 Hoe moet het gaan worden?
5 Voor de meest kwetsbaren?? Neonaat: Oude idee : Pijnreceptoren? Pijnzenuwen : niet gemyeliniseerd => trage geleiding Spino-corticale banen : niet aangelegd, niet gemyeliniseerd Onrijpe cortex : geen pijnbesef, geen pijnherinnering
6 Neonaat: Maar 1. Pijnreceptoren : - Rond mond vanaf 7 week ZS/ Overal vanaf 20 week ZS - Dichtheid > volwassene - Lagere pijndrempel bij prematuur!! 2. Pijnzenuwen : - Onvolledig gemyeliniseerd => trage geleiding Echter bij volwassenen ook slecht gemyeliniseerd 3. Ruggenmerg : - Intakte schakeling vanaf 6 zwangerschapsweek
7 Neonaat: 4. Centraal + Cortex : Spino-thalaam : vanaf 30 week volledig gemyeliniseerd Thalamo-corticaal : aanwezig vanaf week volledig gemyeliniseerd vanaf 37 week Somato-sensorische cortex : aktief vanaf week
8 Neonaat: Verder: behalve Aδ en C vezels ook Aβ betrokken (hebben lagere drempel, werken als Aδ en C bij volw) central receptive fields in dorsale hoorn en corticale somatosensore cellen zijn groter meer gestimuleerd door perifere input minder inhibiting descending neurons
9 Neonatale pijn: 1. Verhoogde pijngevoeligheid! - Lagere pijndrempel van de receptoren - Hogere dichtheid van de receptoren - Nog beperkte cortico-spinale controle minder pijncontrole
10 Neonatale pijn: 1. Verhoogde pijngevoeligheid! 2. Hyperalgesia en chronische pijn l Herhaalde pijn leidt tot - meer pijn - langer pijn l Gewone prikkel wordt pijnprikkel!
11 Neonatale pijn: 1. Verhoogde pijngevoeligheid! 2. Hyperalgesia en chronische pijn 3. Pijncommunicatie
12 (Preterme) neonaten l Voelen wellicht meer pijn l ontwikkelen sneller hyperalgesie en chronische pijn l worden in de meest pijngevoelige zones meest gepijnigd l communiceren pijn
13
14 Niet statisch: Geboorte (mn prematuren): nociceptieve banen vatbaar voor schade/activiteit gerelateerde plasticiteit tgv voortdurende ontwikkelings veranderingen Aantal pijnlijke procedures op NICU ~ verminderde hoev witte stof en subcort grijze stof in het CZS Brummelte S et al. Procedural pain and brain development in premature newborns. Ann Neurol 2012; 71:
15 lange termijn effecten: volwassene met veranderde pijngevoeligheid (lagere drempel tov controle, hyperalgesie bij re-injury, maar ook hypoalgesie)
16 Mechanismen die een rol spelen: -sprouting en sensitisatie perifere nociceptoren hyperinnervatie met A en C vezels door neurotrophine uit beschadiging -toename sens dorsale hoorn LTP, receptive fields, inhibitie (glycine mediated GABA-erge reductie) -neuroimmuun activatie microglia-activatie, cytokines en groeifactoren nociceptie dorsale hoorn Schwaller F, Fitzgerald M. The consequences of pain in early life: injury-induced plasticity in developing pain pathways. Eur J Neurosci 2014; 39:
17 langdurig veranderd pijngedrag (veranderingen in de stress-hpa-as) Bijvoorbeeld: meer pijn gerelateerd catastropheren toename emotionele respons/attentie voor pijn. (fmri) Schwaller F, Fitzgerald M. The consequences of pain in early life: injury-induced plasticity in developing pain pathways. Eur J Neurosci 2014; 39:
18 Hohmeister J et al. Cerebral processing of pain in school-aged children with neonatal nociceptive input: An exploratory fmri study. Pain 2010; 150:
19 Chronisch pijn bij kinderen Incidentie? Invloed op patient, familie? CPSP Maatschappelijke invloed, kosten? Mechanisme? Hoe te voorkomen, behandelen? Conclusies
20 Incidentie chronische pijn bij kinderen Perquin CW et al. Pain in children and adolescents: a common experience. Pain 2000; 87: kinderen, 5424 response (82%) 1-18 jr Toename rond 8 yrs methode verkrijgen van data
21 Intensiteit voor chron pijn sign hoger Sign hoger voor meisjes <8 yrs abdominaal 8 yrs ledematen, hoofd, abdomen > 3 maanden VAS > 50 mm
22 King S et al. The epidemiology of chronic pain in children and adolescents revisited: A systematic review. Pain 2011; 152: Review van 41 studies Prevalentie met leeftijd (behalve abdominale pijn) Meisjes > jongens Φ: angst, depressie, laag zelfbeeld, chronische gezondheidsproblemen, lage SES SES: educatie nivo ouders, psychische status, type woning, tijdsduur voor de TV
23 Impact Huguet A, Miro J. The severity of chronic pediatric pain: An epidemiological study. J Pain 2008; 9: N = 561, 8-16 yrs 37.3% chronische pijn, 5.1% matig/ernstig chron pijn depressie, angst, slaap stoornissen, problemen in ontwikkeling
24 Kinderen met chronische pijn hebben vaker: Depressie Angst/Slaapstoornissen Lagere kwaliteit van leven Missen vaker school (e.g. hoofdpijn) verminderd academisch succes Meer sociaal geisoleerd Verminderde atletische performance Huguet A, Miro J. The severity of chronic pediatric pain: An epidemiological study. J Pain 2008; 9: Hunfeld JA et al. Chronic pain and its impact on quality of life in adolescents and their families. J Pediatr Psychol 2001; 26:
25 -2/3 van de adolescenten verwezen naar een pijncentrum voor chronische pijn pijn op volwassen leeftijd!! Gallo et al. Does chronic pain in adolescence persist in adulthood? Ten years follow up study of 129 patients. Poster 9th ISPP Stockholm 2013.
26 Sociaal-economische gevolgen: -consumeren meer medicatie (40%) -bezoeken vaker health care professionals (60%) afhankelijk van: intensiteit leeftijd oorpijn opleidingsniveau (12-16 yr) -80% van de chronische pijn patienten heeft een familielid met een pijnprobleem
27 -respons van het familielid op pijn kan pijnprobleem beinvloeden -leeftijd van belang bij terugkeer naar normale dagelijkse activiteiten (jong meer) Hunfeld JA et al. Chronic pain and its impact on quality of life in adolescents and their families. J Pediatr Psychol 2001; 26: Huguet A, Miro J. The severity of chronic pediatric pain: An epidemiological study. J Pain 2008; 9: Latham J, Davis BD. The socioeconomic impact of chronic pain. Disabil Rehabil 1994; 16: Perquin et al. Chronic pain among children and adolescents: physician consultation and medication use. Clin J Pain 2000; 16:
28 Chronic post surgical pain CPSP: Definitie IASP 1999: Patient still suffering from pain at the site of surgery, that lasts at least 2 months after surgery, and other causes of the pain have been excluded. (chronic infection, recurrence of malignancy, pre-existing pain problem)
29 Incidentie: Volwassenen % ( % ernstig) andere bronnen 5-85% (2-10% ernstig) Kinderen 13% (voor de VS kinderen/jr) 30% interfereert met dagelijks functioneren gemiddelde duur 4.1 maanden 50% meeste dagen/wk Steynaert A, de Kock M. Chronic postsurgical pain. Curr Opin Anesthesiol 2012; 25: Fortier M et al. Acute to chronic pain in children: preliminary findings. J Pediatr Surg 2011; 46:
30 Is het een probleem?? chronic pain is the most common and serious long term problem after repair of an inguinal hernia Jenkins JT, O Dwyer PJ. Inguinal hernias. Br Med J 2008; 336: but in children probably less then in adults (5.1% vs 5-35%) Kristensen AD et al. Cronic pain after inguinal hernia repair in children. Br J Anaesth 2012; 109:
31 Adults Children Macrae WA. Chronic post-surgical pain: 10 years on. Br J Anaesth 2008; 101: miljoen/jr in the VS Fortier M et al. Acute to chronic pain in children: preliminary findings. J Pediatr Surg 2011; 46: /jr in the VS
32 Problemen voor de praktijk: Discrepantie met het aantal patienten in Pijnpoli s!! -Bijna 25% van volwassen patienten verwezen naar een PBC hebben CPSP Crombie et al. Cut and thrust: antecedent surgery and trauma among patients attending a chronic pain clinic. Pain 1998; 76: Kinderen?? Diversiteit van syndromen, met verschillende soorten pijn. Macrae WA. Chronic post-surgical pain: 10 years on. Br J Anaesth 2008;101:77-86.
33 Onze eigen polikliniek: 30 nieuwe patienten in 2012: -1 pt CPSP na voetoperatie -1 pt coccygodynie en een orthopedische interventie -1 pt CRPS na een ingreep (nagel extractie) -1 pt pain na scoliose-ok maar met een losse schroef -1 pt geopereerd 2 inguinal hernia operaties ivm persistende pijn in de lies 1 pt met CPSP
34 Mechanisme: Kehlet H et al. Persistent postsurgical pain: Risk factors and prevention Lancet 2006: Overwegend neuropathisch i.e. veranderingen in ZS na beschadiging celdood perifeer apoptose dors hoorn mn inhib neuronen Maar bij sommige pt: geen neuropathische verschijnselen!! (eg. hypoaesthesie) Mogelijk meer pathophysiol mechanismen!!
35 Ook betrokken: -vanilloid 1 transient receptor potential receptors (Trpv1) inn huid naast incisie spont ontladen subgroep C-vezels allodynia -TNF-ɑ (neuro-imm reaction) toename ectopische activiteit axonen
36 Maar: Mate van zenuwbeschadiging ernst van de CPSP Eg. No association between nerve injury during thoracotomy and chronic pain 3 months later
37 Long-term potentiation: Ruschewey at al. Long-term potentiation in spinal nociceptive pathways as a novel target for pain therapy. Molecular Pain 2011; 7: Amplificatie van nociceptieve signalen tussen prim aff C-vezels en dorsale hoorn met switching on van omliggende nociceptieve prim afferenten. Kan ook worden veroorzaakt door plotselinge onttrekking van opioiden. (Op dezelfde plaats) verhoogt acute postoperatieve pijn bron van chron dysfunctionele (maladaptieve) pijn Hypothese: bij chronische pijn LTP verlengd door versch factoren boost maintenance van LTP e.g. door endog antinociceptieve systemen intermitterend low level noxious input uit de periferie
38
39 Psychosociale factoren: -toegenomen pre-op angst -introverte persoonlijkheid -(min of meer) catastropheren Niet conclusief pro: nadeel voortdurende bevestiging con: mobilisatie hulp/acute verwerking/vroege behandeling kleinere kans op CPSP Maar respons farmacol interventies
40 -social support -psychologische kwetsbaarheid/neurotische persoonlijkheid -invloed van familie/vrienden die pijngedrag vergroten
41 CPSP en PTSD PTSD 3 kenmerken: -herbeleven trauma -emotionele afstomping -vermijden gedachten/gevoelens/activiteiten samenhangend met trauma Chronicsche pijn ~ PTSD symptoom overlap: -angst en hyper arousal -attention bias -vermijdings-gedrag -emotionele labiliteit -high somatic focus
42 Hoe te voorkomen (en hoe te behandelen)? Onderscheid hoog-risico patienten Genetisch profiel Toekomst: gen therapie en patch bad gene variants die riscico zijn voor CPSP Voor chron pijn: 5-HTTLPR (coding serotonine transporter) migraine, irr bowel syndr, fibromyalgia MC1R (melanocortin rec) opioid and loc anesth COMT inact catecholamines several pain entities >200 knaagdier genen betrokken bij pijn modellen Er zijn geen genen die pre disponeren; acute chronic pain!!!
43 CPM conditioned pain modulation (voorheen DNIC test, pain inhibits pain ) Yarnitsky et al. Prediction of chronic post-operative pain: Pre-operative DNIC testing identifies patients at risk. Pain 2008;138: Yarnitsky D. Conditioned pain modulation (the diffuse noxious inhibitory control-like effect): its relevance for acute and chronic pain states. Current Opin Anesthesiol 2010; 23: Psychosociale factoren: -ervaring uit het verleden, omgeving, level of physical activity -catastroferen -preoperative angst/angst voor pijn in de postop setting Niet conclusief: Geslacht Johansen A et al. Persistent postsurgical pain in a general population: Prevalence and predictors in the Tromsö study. Pain 2012;153:
44 Voorkomen: Geen operatie eg. asymptomatische liesbreuk Protective surgery Echter vermijden van transsectie van zenuwen onvoldoende om CPSP te vermijden, maar aan de andere kant: doorsnijding resulteert niet altijd in chronische pijn. Toegenomen kans op CPSP: duur chirurgie open vs laparoscopisch conventional hernia repair intraoperatieve zenuwschade scopisch opereren, muscle sparing thoracotomie, vermijd beklemming zenuwen in hechtingen Katz J, Seltzer S. Transition from acute to chronic postsurgical pain: risk factors and protective factors. Expert Rev Neurother 2009; 9:
45 Vermijdt ernstig postoperatieve pijn!!! (preventive analgesia) Hoewel er geen direkt bewijs is van causaliteit!!!! Voorkom: Intraoperatieve zenuwschade Sensitisatie van nociceptoren in het operatiegebied Vroege postop ectopische acitviteit van aangedane zenuwen en naastgelegen zenuwen Collateral sprouting van naastgelegen Aδ vezels Centrale sensitisatie Structurele veranderingen in CZS veroorzaakt door perifere nocicept act verdwijnen van anti noc inhib neuronen
46 Prevent LTP (Long Term Potentiation) Not too high doses opioids (not proven but less intense acute pain!!) (remifentanil) -reduce basal syn transmission at 1st nociceptive synaps (opioids,loc anesth before incision!!) -directly interfere with NMDA-receptor activation -interfere with additional sources of activity-dependant intracellular Ca-rise -interfere with intracell pathways downstream from Ca-influx
47
48 Aggressieve multi modale analgesie: Locoregionaal epiduraal pos resultaat in postamputatie (niet conclusief, geen complete blokkade van noc impulse) thoracotomie, colectomie, prostatectomie paravertrebraal mastectomie local infiltration/topical schedel
49 Ketamine mastectomie, laminectomie, colectomie, gewrichts-operaties Clonidine Gabapentine pos result in mastectomie Pregabaline Cox 2 remmers mastectomie Cox 2 remmers en opioiden voor inflamm pijn afferent neurale blokkade, ketamine, A2δ calcium kanaal blokkers voor neuropathische pijn
50 Conclusies: CPSP bij kinderen mogelijk minder vaak dan verwacht of een niet-herkend probleem?? langere follow up postoperatief nodig?? als het optreedt belangrijke consequenties voor patiënt en diens toekomst bijzonder kwetsbaar: allerkleinsten (plasticiteit ontwikkelend ZS) Beware of orthopedics!!! Moeilijk te behandelen niet veel conclusief bewijs probeer het te voorkomen
51 Beste resultaten: goede postoperatieve pijn therapie met rescue medicatie
52 Blokkeren van specifieke pijn receptoren TRPV1 eg capsicaine Steynaert A, de Kock M. Chronic postsurgical pain. Curr Opin Anesthesiol 2012; 25: Gebruik van Nerve Growth Factor Blokkade van pijn specifieke Na/Ca kanalen Stimuleren van inhibitoire systemen
53
54
55 Ongoing inflammation Persistend nociceptive Kehlet H et al. Persistent postsurgical pain: Risk factors and prevention Lancet 2006:
56
Chronificatie van postoperatieve pijn
Chronificatie van postoperatieve pijn Dr. Baeyens Malika, ASO Dienst anesthesie 5 december 2017 Wat is pijn? IASP definition (1994) An unpleasant sensory and emotional experience associated with actual
Nadere informatieAcute pijn bij volwassenen. Dr. Markus Klimek, D.E.A.A., E.D.I.C. Plaatsverv. Afdelingshoofd / Plaatsverv. Opleider
Acute pijn bij volwassenen Dr. Markus Klimek, D.E.A.A., E.D.I.C. Plaatsverv. Afdelingshoofd / Plaatsverv. Opleider Acute pijn - geen probleem? De zorgvragen bij acute pijn: Waarom heb ik die pijn? Hoe
Nadere informatieChronificeren van acute postoperatieve pijn
University Hospitals Ghent Chronificeren van acute postoperatieve pijn een onderschat probleem? Patrick Wouters Anesthesie & Perioperatieve Geneeskunde Ugent UZ Gent Terminologie! Chronification! When
Nadere informatienociception in offspring exposed to perinatal maternal stress and/or developmental anti depressant medications.
Summary L. Knaepen SUMMARY Summary Chapter 1 provides a brief overview of two perinatal events, i.e. perinatal maternal stress exposure and repetitive neonatal pain exposure, which are described in this
Nadere informatieChronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen
Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen maar het zit toch niet tussen mijn oren John van der Meij Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Therapie (Oegstgeest) Instituut voor
Nadere informatieFARMACOLOGIE VAN CHRONISCHE PIJN
NEUROBIOLOGIE EN FARMACOLOGIE VAN CHRONISCHE PIJN BART MORLION DOELSTELLING Inzicht verwerven in de processen van perifere/centrale sensitisatie en descenderende modulatie als basismechanismen voor het
Nadere informatiePersisterende postchirurgische pijn. 22 mei 2013 Multidisciplinair Pijncentrum dr. J. De Witte
Persisterende postchirurgische pijn 22 mei 2013 Multidisciplinair Pijncentrum dr. J. De Witte Definitie chronische postchirurgische pijn IASP: pijn moet ontstaan zijn na chirurgie pijn duurt 2 maanden
Nadere informatiePROGRAMMA PIJN EN AMPUTATIE PIJN EN AMPUTATIE BIJ HEMODIALYSE PATIËNTEN. o THEORETISCHE ACHTERGROND EN STUDIE UZ LEUVEN o B.
PROGRAMMA PIJN EN AMPUTATIE o THEORETISCHE ACHTERGROND EN STUDIE UZ LEUVEN o B. MERTENS PIJN EN AMPUTATIE BIJ HEMODIALYSE PATIËNTEN o PROJECT AZ DELTA o K. VERMEULEN PIJN EN AMPUTATIE Een onafscheidelijk
Nadere informatieRapid Recovery. Anesthesiologische mogelijkheden. Xander Eijsbouts Xeijsbouts@fzr.nl Anesthesioloog Franciscus Ziekenhuis Roosendaal
Rapid Recovery Anesthesiologische mogelijkheden Original in the Royal College of Surgeons of England, London. 18th Century Surgery October 17, 1846: First public demonstration of the use of ether in anesthesia
Nadere informatiePijn na tonsillectomie
Pijn na tonsillectomie Retrospectieve studie Dr. An Teunkens Katrien Cootjans Overzicht 1. Tonsillectomie 2. Tramadol 3. Opzet studie 4. Resultaten Tonsillectomie met/zonder adenotomie Dagziekenhuis Zeer
Nadere informatieHoofdpijn bij kinderen. THEMA dagen 2010 Drs. M.C.G. Beeren. Kinderarts H.C. Stael. Semi-arts St. Anna ziekenhuis, Geldrop
Hoofdpijn bij kinderen THEMA dagen 2010 Drs. M.C.G. Beeren. Kinderarts H.C. Stael. Semi-arts St. Anna ziekenhuis, Geldrop Inhoudsopgave Epidemiologie Kinderen met hoofdpijn Multidisciplinair carrousel
Nadere informatiePijn bij patiënten met een dwarslaesie
Pijn bij patiënten met een dwarslaesie Incidentie op IC en mechanisme 26 januari 2018 Quirine Habes Casus Patient, 30 Traumatische dwarslaesie C5-C6 met central cord lesion na trauma Spondylodese en miami
Nadere informatiePijn. Matthieu Berenbroek. Pijn 2 - Matthieu Berenbroek 1998-2008 PIJN. Wat is Pijn?
Pijn Matthieu Berenbroek PIJN Wat is Pijn? 1 PIJN Pijn is een onaangename, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselschade of die wordt beschreven in termen
Nadere informatieGoed pijnmanagement op de SEH, belangrijk voor zowel acute als chronische pijn!
Goed pijnmanagement op de SEH, belangrijk voor zowel acute als chronische pijn! Jorien Pierik -Minisymposium pijnbestrijding van A tot Z- 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieMag het ietsjes warmer? Onderkoeling en pijn. dr. Jan H Vranken, anesthesioloog pijngeneeskundige
Mag het ietsjes warmer? Onderkoeling en pijn dr. Jan H Vranken, anesthesioloog pijngeneeskundige Medisch Centrum Alkmaar Rode Kruis Ziekenhuis Slotervaartziekenhuis Beverwijk Amsterdam Mag het iets warmer?
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieChronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek
Chronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek Stefaan Van Damme - er is geen enkel belangenconflict of financiële band met de industrie - slaapproblemen angst werkverzuim/conflict
Nadere informatieOver angst en chronische pijn
Over angst en chronische pijn Maurice Theunissen afdeling Anesthesiologie & Pijnbehandeling Maastricht UMC+ Ik ga naar huis.. Preoperatieve angst Angst Operatie Postoperatieve pijn Angst Acute pijn
Nadere informatieDe overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten
De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten Dr. Jonna van Eck van der Sluijs Psychiater en senior onderzoeker Symposium Personalized medicine:
Nadere informatiePerifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014
Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014 Vraag Maskeert een perifere zenuwblokkade het optreden van
Nadere informatieKaren J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon
Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety
Nadere informatiePijn en pruritus. Yusuf Özbay, AIOS Anesthesiologie MDO-praatje
Pijn en pruritus Yusuf Özbay, AIOS Anesthesiologie 02-08-2017 MDO-praatje Pruritus Samuel Hafenreffer (350 jr geleden) onaangenaam sensatie/gevoel waarbij de wens of een reflex is om te krabben Acute en
Nadere informatieLange termijn gevolgen van neonatale pijn
Together into the future Lange termijn gevolgen van neonatale pijn Christ-jan van Ganzewinkel Verpleegkundig Specialist Intensieve Zorg bij Somatische Aandoeningen Máxima Medisch Centrum Veldhoven Vraagje.heb
Nadere informatieIs geboren worden pijnlijk? Is geboren worden pijnlijk? Is geboren worden pijnlijk? Pijn bij pasgeborenen en de gevolgen voor het latere leven
Pijn bij pasgeborenen en de gevolgen voor het latere leven Richard van Lingen has nothing to disclose It is easier to build strong children than to repair broken men Frederick Douglass 700 612 600 500
Nadere informatieDe interventiebundels POWI en Lijnsepsis: toe aan verandering?
De interventiebundels POWI en Lijnsepsis: toe aan verandering? Jan Wille, coördinator infectiepreventie Titia Hopmans, senior adviseur PREZIES RIVM, Centrum voor Infectieziektebestrijding 1 Patiëntveiligheid
Nadere informatieDe rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten
De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten madelon peters de overtuiging dat men over het algemeen goede uitkomsten zal ervaren in het leven Scheier & Carver, 1985
Nadere informatie8-11-2011. Agenda. Pijn in het brein, de fysiotherapeut als hersenchirurg? Prevalentie Chronische pijn. Functie. Acute (nociceptieve) pijn
Pijn in het brein, de fysiotherapeut als hersenchirurg? Agenda Pijn Pijn typen Pijn modellen Paul van Wilgen Fysiotherapeut, Gezondheidspsycholoog, Epidemioloog Chronische pijn Sensitisatie (CZS, brein)
Nadere informatiePijn en MS in de medische literatuur. Omschrijving probleem. Prevalentie. Prevalentie 63 % (nl populatie 19 %)
Pijn en MS in de medische literatuur Roger Haenen, Revalidatiearts Orbis Medisch Centrum Sittard - Geleen Omschrijving probleem Prevalentie 63 % (nl populatie 19 %) RRMS 50% PPMS 70% SPMS 70 % 25 % ervaart
Nadere informatieCENTRALE SENSITISATIE. 2 de Algologisch Lentesymposium 24 Mei 2014! Ann Dierick, MD Multidisciplinair Pijncentrum
CENTRALE SENSITISATIE 2 de Algologisch Lentesymposium 24 Mei 2014! Ann Dierick, MD Multidisciplinair Pijncentrum Index Anatomie pijnbanen Definities Historiek- van perifere tot centrale sensitisatie Centrale
Nadere informatieAcute en chronische pijn bij de geriatrische patiënt. Hellen Goossens & Tilly Pirotte Interne Liaison Geriatrie
Acute en chronische pijn bij de geriatrische patiënt Hellen Goossens & Tilly Pirotte Interne Liaison Geriatrie Inhoud 1. Definitie van pijn 2. Soorten pijn 3. Het model van Loeser 4. Onder behandeling
Nadere informatieSummary 136
Summary 135 Summary 136 Summary The objectives of this thesis were to develop of a mouse model of neuropathic pain and spinal cord stimulation (SCS) and to increase the efficacy of spinal cord stimulation
Nadere informatieFast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA.
Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA. Isala Anouk Spijkerman & Marieke Hollewand 24 september 2014 Introductie Veel voorkomende operaties in Nederland: Totale knie prothese:
Nadere informatieZorginnovatie voor pijnlijke diabetische polyneuropathie. Margot Geerts Verpleegkundig Specialist
Zorginnovatie voor pijnlijke diabetische polyneuropathie Margot Geerts Verpleegkundig Specialist Diabetische polyneuropathie 1. Distale symmetrische polyneuropathie Uitval van een combinatie van sensore,
Nadere informatieBegeleiding van HIV-patiënten
Symposium Up-to-Date in Infectieziekten Zaterdag 11 februari 2012 Begeleiding van HIV-patiënten Anneleen Lijnen Nurse physician assistant Dienst Infectieziekten 1) Voorstelling Verpleegkundige Ondersteuning
Nadere informatieIk krijg er buikpijn van
Ik krijg er buikpijn van Anterior cutaneous nerve entrapment syndrome Duodagen 2018 Niels Heins & Annemarie Boer Jelmer Bergsma & Steven Buijk Vrouw 31 jaar VG/ sectio Pijn ROB, Stekend, hevig & kortdurend.
Nadere informatieDE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE. Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student
DE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student Definitie trauma in de kindertijd Emotioneel misbruik Emotionele verwaarlozing Fysiek misbruik Fysieke verwaarlozing Seksueel misbruik
Nadere informatiePijn, wat is dat nu eigenlijk? Prof dr Frank Huygen Afdeling Anesthesiologie Pijngeneeskunde Erasmusmc Rotterdam
Pijn, wat is dat nu eigenlijk? Prof dr Frank Huygen Afdeling Anesthesiologie Pijngeneeskunde Erasmusmc Rotterdam Disclosure Lid wetenschappelijke adviesraad Spinal modulation (Spinal modulation inc.) Lid
Nadere informatieNeuropatische Pijn WOV SYMPOSIUM 3 OKTOBER 2014
Neuropatische Pijn WOV SYMPOSIUM 3 OKTOBER 2014 Wat is neuropathische pijn? Wat is neuropathische pijn? Neuropathische pijn = pijn die veroorzaakt wordt door een primaire laesie of disfunctie van het perifere
Nadere informatieIs het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn?
Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Lotte Bloot, MSc Marianne Heins, Phd Rogier Donders, Phd Gijs
Nadere informatieThursday, March 29, 2018
Thursday, March 29, 2018 Chronische hoofdpijn Hoofdpijn! Van jong tot oud Migraine! van jong tot oud Hoogste prevalentie vrouwen 18e - 44e jaar Inleiding Pathofysiologie Praktijk Take home messages Disclosures:
Nadere informatieMedicalisering van de partus:
Medicalisering van de partus: Gevolgen voor de borstvoeding Rob Hardeman Klinisch verloskundige Ziekenhuis Rivierenland Tiel "Borstvoeding loont" 7-10-2008 Medicaliseren van de partus Actief ingrijpen
Nadere informatieHemofilie / stollingsstoornissen en Pijn
1 Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn 01 november 2018 3 Wie heeft er weleens pijn? Antwoord: ja Antwoord: nee 4 Wie heeft er ongeveer 1 x per maand pijn? ja nee 5 Wie heeft er wekelijks pijn? ja
Nadere informatieMarlies Peters. Workshop Vermoeidheid
Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren
Nadere informatieOpleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013
Opleiding Orthopedische Manuele Therapie 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie Is Orthopedische Manuele Therapie nog Orthopedische Manuele Therapie? Zijn de huidige paradigma shifts wenselijk?
Nadere informatieINFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN
INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN WAT IS PIJN? PIJN HOE EN WAT Pijn is een ontzettend complex en belangrijk mechanisme in ons lichaam. De definitie van pijn is: Een onplezierige
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Selectief mutisme.
Selectief mutisme Wat is een selectief mutisme? Een selectief mutisme is een ontwikkelingsstoornis waarbij kinderen in bepaalde situaties niet praten, terwijl deze kinderen in een andere situaties wel
Nadere informatieStress en Psychose 59 Noord. Stress and Psychosis 59 North. A.N.M. Busch
Stress en Psychose 59 Noord Stress and Psychosis 59 North A.N.M. Busch Prevalentie van Subklinische Psychotische Symptomen en de Associatie Met Stress en Sekse bij Noorse Psychologie Studenten Prevalence
Nadere informatieEffect van medicatie op ons brein. Koen Van Boxem, MD, FIPP, EPDM, PhD Ziekenhuis Oost-Limburg, Genk/Lanaken UHasselt
Effect van medicatie op ons brein Koen Van Boxem, MD, FIPP, EPDM, PhD Ziekenhuis Oost-Limburg, Genk/Lanaken UHasselt No Disclosure Leerdoelen Hersenen : beïnvloeden onbewust gedrag Analgetica : do s and
Nadere informatieFarmacovigilantie. een voorbeeld voor arbovigilantie? Prof. dr. A.C. van Grootheest. Rijksuniversiteit Groningen.
Farmacovigilantie een voorbeeld voor arbovigilantie? Prof. dr. A.C. van Grootheest Rijksuniversiteit Groningen www.lareb.nl Casus Vrouw, 52 jaar Voorgeschiedenis: Carcinoïd van de long Hypothyreoidie Symptomen
Nadere informatieKwaliteit van Leven na Hartchirurgie
Kwaliteit van Leven na Hartchirurgie 15 april 2014 Thanasie Markou Cardio-thoracaal chirurg A.L.P. Markou Quality of life after cardiac surgery Quality of life after cardiac surgery A.L.P. Markou Kwaliteit
Nadere informatieFysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten
Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,
Nadere informatieBotulinetoxine bij neuropathische pijn. Sander Wout AIOS Anesthesiologie 06 mei 2019
Botulinetoxine bij neuropathische pijn Sander Wout AIOS Anesthesiologie 06 mei 2019 Botulinetoxine (BTX of BoNT) Botuline(neuro)toxine kent zeven serotypes: BoNT [A-G] Botox = BoNT type A Inhibitie acetylcholine
Nadere informatieAlcohol policy in Belgium: recent developments
1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November
Nadere informatieMDO september 2014 CAT: bewijs voor nimodipine bij SAB
MDO september 2014 CAT: bewijs voor nimodipine bij SAB B. J. Snel AIOS anesthesiologie Rowland MJ, Hadjipavlou G. Delayed cerebral ischemia after subarachnoid haemorrage: looking beyond vasospasm. Br J
Nadere informatieINTER&PSY*Lente*Symposium*2013!
INTER&PSYLenteSymposium2013! Angst voor Pijn Paul van Wilgen PhD Gezondheidspsycholoog Fysiotherapeut Epidemioloog Workshop -Wat is pijn -Wat is chronische pijn -Sensitisatie -De rol van angst -Bewegingsangst
Nadere informatieBuikwandpijnsyndroom Soms wordt in plaats van ACNES de Nederlandse term buikwandpijnsyndroom gebruikt.
ACNES Wat is ACNES? ACNES is een aandoening waarbij kinderen en volwassenen last hebben van hevige buikpijnklachten aan een kant van de buik als gevolg van afknelling van een zenuwtakje in de huid van
Nadere informatieUnilaterale diafragma hoogstand. MR Ghamati
Unilaterale diafragma hoogstand. MR Ghamati Inleiding Etiologie Risicofactoren en oorzaken Diagnostisering Kliniek Diafragma plicatie Review Conclusie Etiologie Oorzaken van een hoogstand van hemidiafragma
Nadere informatieEen pijnwetenschappelijk perspectief op schouderpijn
Een pijnwetenschappelijk perspectief op schouderpijn Dr. Lennard Voogt l.p.voogt@hr.nl Onderzoek naar pain-motor interactions and shoulder pain! Pijnfysiologie! Relatie tussen pijn en bewegen! Fysiologie
Nadere informatieChronische postoperatieve pijn
Chronische postoperatieve pijn Dr. J. Maeyaert vzw AZ Alma Polikliniek AZ Alma Sijsele (maatschappelijke zetel) Gentse Steenweg 132 Ond.nr. 0463.862.908 8340 Sijsele-Damme Ringlaan 15 9900 Eeklo Chronische
Nadere informatieKinesitherapie bij patiënten met centrale sensitisatie: The pain revival
Kinesitherapie bij patiënten met centrale sensitisatie: The pain revival Jo Nijs, Kelly Ickmans, Jessica Van Oosterwijck, Filip Struyf, Nathalie Roussel, Liesbeth Daenen & Mira Meeus ECT 23th September
Nadere informatieSOLK. Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd. Dr. Tim olde Hartman
SOLK Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd Dr. Tim olde Hartman MINDSET Bewegen Bewegen en mortaliteit 3 cross-sectional surveys patiënten overleden follow-up NHIS: 1990 40.760 11.088 (27.2%)
Nadere informatieNeurostimulatie, zonder brein geen pijn. Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare
Neurostimulatie, zonder brein geen pijn Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare - Definities pijn - Classificaties volgens duur & oorsprong - Chronische
Nadere informatieRevalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen. Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut]
Revalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut] Patiënt X VKB-R 2014 30 tot 40 maal grotere kans op een VKB recidief Na 12 maanden ondervindt 28%
Nadere informatieInhalatieanesthetica op IC? MDO-praatje Dionne Miseré ANIOS IC
Inhalatieanesthetica op IC? MDO-praatje 15-01-2018 Dionne Miseré ANIOS IC Casus Patient 56 jaar. Voorgeschiedenis: - COPD GIII - Allergisch astma Dag 1 opname IC; intubatie ivm volledig respiratoir insufficiënt
Nadere informatieCommon Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016
Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences
Nadere informatieHoe voorkom je dat (operatie) pijn chronisch wordt. Inge Arnts Verpleegkundig specialist pijn Radboud UMC Nijmegen
Hoe voorkom je dat (operatie) pijn chronisch wordt Inge Arnts Verpleegkundig specialist pijn Radboud UMC Nijmegen Lesopzet Kennismaking Casuistiek Definities Prevalentie Bespreking recente studies Alle
Nadere informatieSerotonergic Control of the Developing Cerebellum M. Oostland
Serotonergic Control of the Developing Cerebellum M. Oostland Nederlandse samenvatting De ontwikkeling van de hersenen is een proces dat nauwgezet gereguleerd wordt, zowel voor als na de geboorte, en is
Nadere informatieImmunologische transitie van de neonaat.
Immunologische transitie van de neonaat www.huidziekten.nl D.H. Visser, 28 januari 2015 Wereldwijd sterven 3000 neonaten per dag als gevolg van een infectie Lawn JE et al. Lancet 2005 30-50% van de prematuren
Nadere informatiehuisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde
huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Dokter, hoe moet ik nu toch verder met die pijn? Pijnrevalidatie in de eerste lijn Henriëtte van der Horst, huisarts Hoofd afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde
Nadere informatieInfobrochure. Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen Sinds enkele jaren heeft het Mariaziekenhuis een pijncentrum. Dit centrum legt zich vooral toe op de behandeling van chronische pijn. Samen met de
Nadere informatie18/03/2016. inhoud. Zorg voor jongeren met psychiatrische problemen. jongeren populatie. jongeren populatie. jongeren populatie. jongeren populatie
inhoud Zorg voor jongeren met psychiatrische problemen Jongeren als doelgroep Burden of disease in praktijk Slot: New horizont Marijana Cvitan Sutterland psychiater OPZ Geel, Maart, 2016 Juridische grens
Nadere informatieOverbehandeling in radiotherapie. Prof. Dr. Caroline Weltens
Overbehandeling in radiotherapie Prof. Dr. Caroline Weltens 29-09-2018 veilig de lokale therapie verminderen zonder de uitkomst te compromiteren Juiste balans tussen benefit en neveneffecten Bij combinatie
Nadere informatieOsteonecrosis of the jaw (ONJ)
INLEIDING Welkom 1 2 Osteonecrosis of the jaw (ONJ) Hoe kunnen we dit voorkomen en als het toch optreedt, hoe kunnen we het managen? 3 Complication of bisphosphonate and denosumab use 1 Dit ga je echter
Nadere informatieGOR: inzicht in gezondheidsgevolgen en (zorg)behoeften
Psychosociale hulp en gezondheidsonderzoek bij rampen en crises Anticiperen op kwetsbaarheden Michel Dückers, NIVEL/IMPACT Netwerkdag PSH-GOR, 22 november 2016, Bilthoven GOR: inzicht in gezondheidsgevolgen
Nadere informatie(Hoe) kan lichaamsbeweging deze pagënten helpen?? Centrale sensitisatie: bewegen of niet bewegen? 23-10- 14
Centrale sensitisatie: bewegen of niet bewegen? Chronische pijn als uitdaging: hedendaagse neurowetenschappelijke inzichten binnen de mul0disciplinaire prak0jk 22 oktober 2014, Abe Lenstra Stadion, Heerenveen,
Nadere informatieZenuwpijn behandelen met medicijnen
Zenuwpijn behandelen met medicijnen Anesthesie alle aandacht Zenuwpijn behandelen met medicijnen Deze folder geeft uitleg over de behandeling van zenuwpijn met medicijnen. Deze medicijnen zijn meestal
Nadere informatiepijnbestrijding bij de zuigeling: wat zijn de opties?
pijnbestrijding bij de zuigeling: wat zijn de opties? Erasmus MC Rotterdam, the Netherlands KU Leuven, Belgium karel allegaert euroanaesthesia london 28052016 treatment maturational aspects unexplained
Nadere informatieSTIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer
STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1 Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer Stigmatization of Patients with Lung Cancer: The Role of
Nadere informatiePijn na CVA. Erik Scherder Afdeling Klinische Neuropsychologie Vrije Universiteit Amsterdam
Pijn na CVA Erik Scherder Afdeling Klinische Neuropsychologie Vrije Universiteit Amsterdam Sensori-discriminatieve aspecten Lateral pain system Medial pain system Medial pain system Cogn. evaluat. aspecten
Nadere informatiePIJN VERLICHTEN LEVEN HERSTELLEN. Neurostimulatie. Innovating for life.
PIJN VERLICHTEN LEVEN HERSTELLEN Innovating for life. Wat is neurostimulatie? is een bewezen, veilige en effectieve behandeling die de pijn onder controle kan houden en die weer een leven kan bieden dat
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 188 Type 1 Diabetes and the Brain Het is bekend dat diabetes mellitus type 1 als gevolg van hyperglykemie (hoge bloedsuikers) kan leiden tot microangiopathie (schade aan de kleine
Nadere informatie14 april 2016 Dr. M. Burin
14 april 2016 Dr. M. Burin https://www.youtube.com/watch?v=9pfdtcl jezo https://www.youtube.com/watch?v=xakocii LlwY Ondergediagnosticeerd Onderbehandeld Zelden gebruik van aangepaste pijnschaal Discrepantie
Nadere informatie1 De neurofysiologie van acute en chronische pijn
1 De neurofysiologie van acute en chronische pijn Jo Nijs en C. Paul van Wilgen Om educatie over pijnfysiologie toe te passen bij patiënten met chronische pijn is een gedegen kennis van pijnfysiologie
Nadere informatieT IS GEBEURD. Een minikwis over pijn
T IS GEBEURD Een minikwis over pijn POLL OPEN Morfine 1. Morfine werkt niet op nociceptieve pijn 1.43% 2. Morfine werkt niet op neuropathische pijn 11.43% 3. Morfine werkt beter op nociceptieve dan op
Nadere informatieDe patiënt als helpende hand in de strijd tegen infecties
De patiënt als helpende hand in de strijd tegen infecties Postoperatieve wondinfecties? Hoe groot is het gevaar? 1 op 20 operaties leidt tot een postoperatieve wondinfecties Staphylococus aureus is de
Nadere informatieLate chronische pijn na een operatie voorkomen door goede perioperatieve pijnbestrijding
STAND VAN ZAKEN Late chronische pijn na een operatie voorkomen door goede perioperatieve pijnbestrijding Monique A.H. Steegers en Oliver H.G. Wilder-Smith Chronische pijn na een chirurgische ingreep is
Nadere informatie16u25-16u55 Gele vlaggen bij pijn. Gwen Van den Bergh en Dina Van Regenmortel Zorgexperten pijn, algologisch team
16u25-16u55 Gele vlaggen bij pijn Gwen Van den Bergh en Dina Van Regenmortel Zorgexperten pijn, algologisch team Algologisch team Betekenis algologie In de biologie: wetenschappelijke studie van algen
Nadere informatieDownloaded from ijn.iums.ac.ir at 18:16 IRST on Monday September 23rd 2019
:.. : :. :. :. : (/) (-/).. : ( )... .( Cunningham) Walker,Jolly) ().( Bhabra :. Herman, ).( Davis Benfield Wilson,Katz.( )... ().. Krous..( )..( ).,Gant,Cunningham Hauth,Gilstrap ) ( Wenstrom,Leveno,Passchier,Vingerhoets,Paarberg
Nadere informatieNurse versus physician-led care for the management of asthma
TRAM onderzoek Nurse versus physician-led care for the management of asthma Maarten C Kuethe1, Anja A P H Vaessen-Verberne1, Roy G Elbers2, Wim MC Van Aalderen3 1. Paediatrics, AMPHIA Hospital, Breda,
Nadere informatieVan het kind en het badwater Over ziekte en seksualiteit. Peter Leusink, huisarts, seksuoloog
+ Van het kind en het badwater Over ziekte en seksualiteit Peter Leusink, huisarts, seksuoloog + Take home Als je ziek bent kun je seksueel gezond zijn Seksuele gezondheid vraagt om aanpassing Aanpassing
Nadere informatieNeurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies
Neurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies Dr. Ben van Cranenburgh, neurowetenschapper Stichting ITON: www.stichtingiton.nl Symposium KNGF Scheutig met pijn 15 april Alkmaar, 20
Nadere informatieIndividuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie. Anja Huizink
Individuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie Anja Huizink Adolescentie = grenzen verkennen Op zoek naar prikkels Brein in ontwikkeling Nucleus accumbens (basale ganglia): -
Nadere informatieCogmed Werkgeheugen Training & Transfer & ROI. Cogmed is opgenomen in de Databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut.
Cogmed Werkgeheugen Training & Transfer & ROI Cogmed is opgenomen in de Databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut. Introductie en inhoud Onderliggende research Voorwaarden
Nadere informatieVragenlijsten kwaliteit van leven
Click for the English version Vragenlijsten kwaliteit van leven TNO heeft een aantal vragenlijsten ontwikkeld om de gezondheidsrelateerde kwaliteit van leven te meten van kinderen, jongeren en jong-volwassenen.
Nadere informatieAstma controle, is er ruimte voor verbetering? Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen met astma in Nederland?
Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Walter Balemans, kinderlongarts Antonius ziekenhuis, Nieuwegein CAHAG conferentie, januari 2017 Gewetensvraag Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen
Nadere informatie12 e Post O.N.S. Meeting. Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis
12 e Post O.N.S. Meeting Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis Screening for distress The Sixth Vital Sign Doelen De toehoorder: 1. heeft achtergrondkennis over distress en
Nadere informatiePijneducatie Chronische pijn: hoe leg je dat uit? Agenda. Nociceptieve pijn 11/06/2014. Harkema. Dr. Doeke Keizer, huisarts
Pijneducatie Chronische pijn: hoe leg je dat uit? Dr. Doeke Keizer, huisarts Harkema Geen sponsoring vanuit industrie Agenda Even voorstellen Soorten pijn Chronische pijn > sensitisatie Pijneducatie Anderhalvelijnszorg
Nadere informatieChapter 10. Nederlandse samenvatting
Chapter 10 Nederlandse samenvatting Samenvatting Dunnevezelneuropathie (DVN) is een aandoening waarbij selectief of overwegend de dunne zenuwvezels (Aδ en C) zijn aangedaan. Het klinisch beeld wordt gekenmerkt
Nadere informatieQ-koorts, een complexe diagnostiek! (the JBZ experience!)
Q-koorts, een complexe diagnostiek! (the JBZ experience!) De microbiologen zagen zieke mensen. In hun ogen waren dat er veel meer dan normaal en zij spraken van een epidemie. ( ) We hebben de epidemie
Nadere informatieDe Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior
De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:
Nadere informatie