Aan de Raad. Ontwikkeling Mfa Kollum - Scholen voor voortgezet onderwijs

Transcriptie

1 Aan de Raad Agendapunt: 6 Onderwerp: Ontwikkeling Mfa Kollum - Scholen voor voortgezet onderwijs Kenmerk: Status: SaZa - Welzijn / MJ Besluitvormend Kollum, 14 januari 2014 Samenvatting In december 2012 heeft de raad besloten de financiële mogelijkheden uit te werken voor een Kindcentrum (Multifunctionele accommodatie (Mfa)) bestaande uit nieuwbouw van de cbs Kon. Juliana en obs Prof. Casimir naast zalencentrum De Colle, gecombineerd met renovatie van het zalencentrum De Colle. Daarbij zou worden uitgegaan van maatschappelijke financiering. Dit onderzoek is afgerond. Bij het onderzoek is ook een alternatieve private financieringsstructuur betrokken en zijn de mogelijkheden om ook voor de onderhuisvesting van het voortgezet onderwijs oplossingen te vinden meegenomen. Het onderzoek heeft geresulteerd in een voorstel voor financiering van zowel een Mfa (combinatie onderwijshuisvesting en De Colle) als nieuwbouw voor beide scholen voor VO in Kollum. Inleiding Op 12 december 2012 heeft de raad besloten de financiële mogelijkheden uit te werken voor een Kindcentrum (Mfa) bestaande uit nieuwbouw van de cbs Kon. Juliana en obs Prof. Casimir naast zalencentrum De Colle, gecombineerd met renovatie van het zalencentrum De Colle. Daarbij diende te worden uitgegaan van maatschappelijke financiering. Tegelijkertijd is besloten om het voortgezet onderwijs kenbaar te maken dat de gemeente op dit moment de financiële ruimte niet heeft om de huisvesting van het voortgezet onderwijs te verbeteren. Verbreding project: alternatieve financieringsstructuur en uitbreiding met VO Omdat het belangrijk is om het onderwijsaanbod van voortgezet onderwijs voor Kollumerland c.a en de wijde regio te behouden, is ondanks het gebrek aan financiële ruimte, in overleg met de schoolbesturen het onderzoek uitgebreid. Er is gezocht naar mogelijkheden om ook voor het VO een oplossing te vinden. Gaandeweg het proces is naast de beoogde maatschappelijke financiering nog een vorm van financiering in beeld gekomen. Dit betekent dat we twee scenario s hebben onderzocht voor de financiering. Eén toegespitst op de Mfa, het andere voor een combinatie: VO en Mfa. Met name het laatste lijkt kansrijk wanneer aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. De uitgangspunten voor het project/proces waren en zijn: realisatie is slechts mogelijk wanneer een externe partij meedoet via een constructie waarbij financiering, beheer en risico s buiten de deur liggen (huurconstructie); 1

2 de gemeente is in staat is om de (geschatte) huur voor het onderwijsgedeelte te betalen. De huur legt echter wel beslag op de resterende beschikbare structurele middelen voor onderwijshuisvesting. Op basis van de uitkomsten zou de raad een besluit moeten kunnen nemen ten aanzien van go/no go de middelen om de financiering vast te stellen voor het onderwijsdeel de vorm van toezicht op de rechtsvorm Overwegingen In 2013 is een proces doorlopen met de betrokken partijen, te weten de beoogde gebruikers van de Mfa, en de bestuurders van het voortgezet onderwijs in Kollum. Er zijn twee onderzoekstrajecten gevolgd: 1. onderzoek Mfa, uitgaande van maatschappelijke financiering (BCN, Grontmij en Coresta) 2. onderzoek Mfa + VO, uitgaande van private financiering volgens UNPRI (dat zijn door de Verenigde Naties gehanteerde Principles for Responsible Investment ). In beide trajecten is de ruimtebehoefte uitgewerkt en op basis daarvan is de investeringsomvang geraamd. 1. Mfa maatschappelijke financiering In het kader van traject 1 zijn conceptstatuten opgesteld. Niet alle onderdelen van de in december 2012 voorgestelde vervolgstap zijn uitgevoerd. Zo is het onderdeel erfpacht nog niet nader uitgewerkt en ook zijn er nog geen offertes uitgevraagd. Grontmij schat wel in dat het mogelijk is om de Mfa tegen een bepaald rentepercentage via de markt gefinancierd te krijgen. De resultaten zijn uitgebreid beschreven in Rapport investeren en financieren Kind & Dorp. Hierin is ook een voorstel opgenomen voor de kostprijsverdeling tussen de gebruikers (zie bijlage). De totale investering die nodig is om de Mfa te realiseren is berekend op Daarbij is uitgegaan van de volgende ruimtebehoefte: m2 nieuwbouw t.b.v. scholen en halve bibliotheek (helft komt in nieuwbouw, helft in bestaande deel van De Colle) m2 verbouw De Colle (N.B. BCN schat ca m2) Totaal m2 BVO gebouw. De gemeente is verantwoordelijk voor de kosten van het onderwijsgedeelte, de andere gebruikers voor het overige deel van de kosten. De gemeentelijke kosten bestaan uit structurele en eenmalige lasten. Structureel is het kapitaaldeel van de huur van de scholen ( ), incidenteel zijn de sloopkosten en de vergoeding voor tijdelijke huisvesting. De verdeling is analoog aan de wijze waarop de gemeente dit normaliter verantwoordt in haar begroting. Lasten voor de gemeente Dekking Bedrag Jaarlijkse huursom scholen AD Eenmalig Acht jaar huur tijdelijke huisvesting t.l.v. reserve Sloop huidige gebouwen t.l.v. reserve

3 2. Mfa + VO, alternatieve private financiering In dit onderzoek is voorgesteld de beide ontwikkelingen (Mfa en VO-scholen) én de herinrichting van de openbare ruimte onder te brengen in één project en een koppeling te maken met een subsidieaanvraag bij de provincie. Hiermee komt een alternatieve vorm van financieren binnen bereik. De totale kosten van het project zijn geraamd op globaal 11,6 miljoen (ex. BTW), waarvan 5 miljoen voor de Mfa, 6 miljoen voor de VO-scholen en 0,6 miljoen voor de buitenruimte rondom Mfa en VO-scholen (schoolpleinen, beplanting, parkeren, e.d.). Het programma van eisen (BCN) met benodigd ruimtebeslag en de calculaties van de investeringen (Grontmij/Coresta) zijn uitgangspunt voor de berekening van de investering benodigd voor de Mfa. Voor de ontwikkeling van de nieuwbouw voor de VO-scholen (complex met Piter Jelles en Lauwers College) is de berekening van de scholen als uitgangspunt genomen. Voor de scholen voor VO zijn nog geen exacte calculaties van de investering gemaakt, maar ruw geschat komen we op 6 á 7 mln. De benodigde 11,6 miljoen zal worden gefinancierd vanuit een financieringsstructuur uitgaande van de door de Verenigde Naties gehanteerde Principles for Responsible Investment (UNPRI). Vanuit deze financieringsstructuur kan 100 % investeringsvolume worden verkregen voor projecten, die aansluiten bij de gestelde ESG-principes (Environment, Social en Governance) en die een duurzaam rendement van minimaal 2-4 % (ROI) hebben. Om voor financiering vanuit deze financieringsstructuur uitgaande van UNPRI in aanmerking te komen moet het project een projecteigenaar (project-bv) hebben die verantwoordelijk is voor het langdurig functioneren van het project volgens de ESG-principes. Zie voor meer informatie het rapport Mfa Kollum en scholen voor voortgezet onderwijs Eindrapport onderzoek haalbaarheid. Voorwaarde van deze financieringsstructuur is dat de gemeente zich garant stelt voor de huur. De gemeente kan vervolgens contracten met onderhuurders afsluiten. In het rapport van Grontmij is een voorstel geformuleerd voor de huurverdeling van de betrokken partijen. Het onderliggende principe van deze huurverdeling kan toegepast worden bij de huurverdeling bij dit financieringsmodel. Dit zou betekenen dat de gemeente te maken krijgt met een jaarlijkse last van ongeveer voor onderwijshuisvesting voor zowel basisals voortgezet onderwijs (2 basisscholen en 2 scholen voor VO). De andere partijen die gebruik maken van de accommodatie moeten dan gezamenlijk de resterende opbrengen. Bij de berekening van de structurele last voor de gemeente is (nog) geen rekening gehouden met een eventuele (extra) bijdrage van de schoolbesturen. De scholen krijgen in geval van nieuwbouw te maken met veel lagere exploitatiekosten (beperktere energielasten). Een deel van dit voordeel zou door de scholen beschikbaar gesteld kunnen worden om de haalbaarheid van het project te vergroten. In het najaar van 2013 is nog bekeken of het mogelijk is de cbs Pr. Bernhard bij het project te Mfa + VO te betrekken. Het bleek echter niet mogelijk een derde basisschool onder te brengen in de 1 e tranche voor financiering; wanneer het VCBO hierom vraagt en bij voldoende draagvlak bij alle betrokken partijen kan een verzoek bij de financier worden ingediend om dit in een 2 e tranche mee te nemen. Voor beide ontwikkellocaties (Mfa én VO) zullen bestemmingsplanwijzigingen moeten worden doorlopen alvorens gestart kan worden met de bouw. 3

4 Conclusies onderzoek beide trajecten Op basis van de ruimtebehoefte berekeningen zijn twee financieringsmogelijkheden bekeken: maatschappelijke financiering (Grontmij/Coresta) en private financiering volgens UNPRI. Maatschappelijk financiering heeft zich geconcentreerd op het project Mfa Kollum; de alternatieve financiering op een bredere projectomvang: Mfa + scholen voor voortgezet onderwijs. De structurele jaarlasten komen voor de Mfa Kollum (2 basisscholen, maatschappelijke financiering) uit op (afgerond) en voor het bredere project (2 basisscholen en 2 scholen voor voortgezet onderwijs, private financiering volgens UNPRI) op Bij de eerste variant (Mfa) moet ook nog rekening gehouden worden met éénmalige kosten voor 8 jaar tijdelijke huur en sloopkosten. Op basis van het voorgaande concluderen we het volgende: de financiering via de alternatieve route, ofwel de private financiering volgens UNPRI, biedt de mogelijkheid en een unieke kans om tegen zeer lage kosten nieuwbouw voor zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs te realiseren; bij financiering volgens UNPRI kan substantieel meer worden gerealiseerd (4 scholen!) voor een lagere structureel huurbedrag, namelijk per jaar; de gemeente moet voor een lange termijn garant (40 jaar) staan voor de huursom. In het geval van maatschappelijke financiering werd uitgegaan van een beperktere garantstelling; de gemeente is dan slechts verantwoordelijk voor de restschuld, wanneer de stichting niet aan de betalingsverplichtingen kan voldoen. Als het project niet doorgaat is nieuwbouw cbs Kon. Juliana aan de orde én zijn renovatie, onderwijskundige maatregelen en levensduur verlengend onderhoud van de obs Prof. Casimir nodig. Dit levert een jaarlast van afgerond op. Daarnaast is renovatie van de cbs Pr. Bernhard nodig, wat een structurele jaarlast van met zich meebrengt. Omdat de bouw van één basisschool naar verwachting niet interessant is voor een private investeerder zal in dat geval de gemeente zelf moeten investeren en daarvoor ontbreken de middelen. Bovendien zijn er vanuit de Wet Hof limieten gesteld aan de investeringsruimte van de gemeente, met als gevolg dat er ook dan keuzes gemaakt c.q. prioritieten gesteld moeten worden. De bouw van één basisschool lijkt dus geen aantrekkelijk alternatief. Relatie tot gemeentelijk beleid De gemeente is verantwoordelijk voor het gebouwenonderhoud bij de basisscholen die op basis van de wetgeving voor rekening van de gemeente komen. De gemeente is voor het voortgezet onderwijs verantwoordelijk voor de voorzieningen (vervangende) nieuwbouw en uitbreiding. De gemeente heeft uitgesproken de huisvesting van de kindgerichte voorzieningen niet te (kunnen) financieren. In geval van realisatie van een Mfa met meerdere functies onder één dak en een nieuwe school voor voortgezet onderwijs wordt de gemeente niet de eigenaar van de gebouwen, maar huurder voor het schoolgedeelte van het gebouw, resp. de school. Actie/planning Voor beide ontwikkellocaties (Mfa én VO) zullen bestemmingsplanwijzigingen moeten worden doorlopen alvorens gestart kan worden met de bouw. Bij een positief besluit van de 4

5 raad zal direct gestart moeten worden met de bestemmingsplan procedures om de ontwikkelingen mogelijk te maken. Tegelijkertijd zal een aanbestedingstraject worden gestart om de partij die zal gaan optreden als projecteigenaar te selecteren. Binnen de gemeente zal een voorstel worden uitgewerkt voor dekking van de structurele (huur)lasten. Financiële gevolgen Op dit moment is er geen dekking voor de huurlast. Het project is alleen mogelijk wanneer er structureel middelen worden vrijgemaakt voor onderwijshuisvesting. Gelet op het grote geraamde begrotingstekort voor de jaren 2015 en verder, dienen tijdig de nodige maatregelen te worden getroffen om de jaarlijkse huurlast van de scholen te kunnen dekken. Dit kan alleen door herschikking van middelen binnen de begroting. Een voorstel hiervoor wordt uitgewerkt en meegenomen in de begrotingsvoorstellen voor 2015 en de meerjarenbegroting. Risico s Een project van deze omvang, complexiteit, waar meerdere stakeholders bij betrokken zijn brengt altijd risico s met zich mee. Dit vraagt de nodige aandacht in de vervolgfase. Voorstel Wij stellen u voor: Met het oog op realisatie van een Mfa in Kollum (nieuwbouw van 2 basisscholen gecombineerd met renovatie De Colle) en nieuwbouw van een school voor voortgezet onderwijs ter vervanging van de schoolgebouwen van het Piter Jelles Impuls en het Lauwers College: in te stemmen met de omschreven financieringsstructuur op basis van de UNPRI, uitgaande van een tijdelijke project-bv als projecteigenaar, die op termijn het project overdraagt aan een stichting, en de 'garantstelling' van de gemeente jegens deze; in te stemmen met een langjarige huurperiode (40 jaar), voor een prijs van per jaar voor het scholengedeelte van de Mfa én de scholen voor voortgezet onderwijs. bij de begrotingsbehandeling van 2015 en volgende jaren rekening te houden met het beslag op de begrotingsruimte in verband met de huur voor de scholen. Bijlage : Eindrapport_onderzoek_haalbaarheid_Mfa_Kollum_scholen_vo2013 Financiering_MFA_kind_dorp Kadernotitie_visie_MFAKollum Toelichting_bij_ruimtebehoefte Ter inzage: VO_scholen_Kollum_concept_ruimtelijk_model Burgemeester en wethouders van de gemeente Kollumerland c.a. R.L.H. Schoonderbeek, gemeentesecretaris B. Bilker, burgemeester 5

6 Nr. De raad van de gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland; Gelet op artikel 91 en volgen in afdeling 3 van de Wet op primair onderwijs (WPO) en artikel 76b en volgend in hoofdstuk 1 van de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO) gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 14 januari 2014, besluit: in te stemmen met de omschreven financieringsstructuur op basis van de UNPRI, uitgaande van een tijdelijke project-bv als projecteigenaar, die op termijn het project overdraagt aan een stichting, en de 'garantstelling' van de gemeente jegens deze; in te stemmen met een langjarige huurperiode (40 jaar), voor een prijs van per jaar voor het scholengedeelte van de Mfa én de scholen voor voortgezet onderwijs. bij de begrotingsbehandeling van 2015 en volgende jaren rekening te houden met het beslag op de begrotingsruimte in verband met de huur voor de scholen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van I. L. Rozemeijer, griffier B. Bilker, voorzitter 6