LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn"

Daniël Bosman
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn Martine Veehof, Hester Trompetter, Ernst Bohlmeijer & Karlein Schreurs 28 maart 2013

2 Inhoud Achtergrond Online interventie Leven met pijn Opzet onderzoek Resultaten & conclusies

3 Achtergrond

4 Achtergrond Toenemend bewijs voor effectiviteit ACT bij chronische pijn (Veehof et al., 2011; Wetherall et al., 2011; Smout et al., 2012 ) Voornamelijk face-to-face interventies hoge kosten! Toenemend onderzoek naar effecten (online) zelfhulp interventies Online CGT zelfhulp interventies voor chronische pijn net zo effectief als face-to-face interventies (Cuijpers et al., 2008) Effecten online ACT zelfhulp interventie bij chronische pijn niet eerder onderzocht

5 Online interventie Leven met pijn Gebaseerd op: - zelfhulpboek Leven met pijn (Veehof, Schreurs, Hulsbergen & Bohlmeijer, 2010) - online interventie Voluit leven

6 Positive mental health - Sanne Lamers

7 Lessen 1. Pijn en pijnbehandelingen 2. De pijn uit de weg gaan 3. Pijn en toch gelukkig? 4. Het opbloeien van de roos 5. Het opgeven van verzet 6. Ja, maar ik heb pijn 7. Ik ben, wie ben ik eigenlijk? 8. Pijn heb je niet alleen INFORMATIE (teksten, filmpjes) OEFENINGEN MINDFULNESS METAFOOR 9. Leven met pijn, een nieuw verhaal

8 Positive mental health - Sanne Lamers

9 Positive mental health - Sanne Lamers

10 Positive mental health - Sanne Lamers

11 Positive mental health - Sanne Lamers

12 Positive mental health - Sanne Lamers

13 Positive mental health - Sanne Lamers

14 Usability onderzoek Doel: onderzoeken tevredenheid van potentiële eindgebruikers met website Methode: gebruikerstest o.b.v. think-aloud methode - 1 e 4 lessen - 12 mensen met chronische pijn - Voorbeeld scenario s: Volg de instructies op het scherm en voer les 2 uit en Stel dat u het ervaringsverhaal bij deze les wilt lezen. Wat doet u?

15 Usability onderzoek

16 Usability onderzoek Constructen Positief (72%) Negatief (24%) Design Gebruiksgemak Inhoud Kenmerken Ik vind de site erg overzichtelijk. De lay-out is rustig en duidelijk. Het programma is makkelijk en duidelijk in gebruik. Er worden veel voorbeelden gegeven, dat vind ik altijd wel makkelijk. Prettig en gepast taalgebruik. Leuk om ook de ervaringsverhalen van anderen te lezen. Leuk om een dagboek bij te houden. De pijltjes waar je op kunt drukken voor meer tekst zijn onduidelijk. Het viel me tegen dat wanneer er 10 opties staan, je ze ook alle 10 moet invullen om verder te kunnen Je moet wel erg veel tekst lezen. Veel lezen voordat je bij een opdracht komt, ik zou wel wat meer opdrachten willen. Je kan niet tussentijds opslaan, daar was ik al bang voor De terug button doet het niet. Oh, je moet de kruisjes slepen, zet dat er dan bij!

17 Doel van het onderzoek 1. Onderzoeken van de effecten van de online ACT-interventie op pijn interferentie in het dagelijks leven (primaire uitkomstmaat), pijn intensiteit en psychische klachten (secundaire uitkomstmaten) 2. Onderzoeken van effecten van de online ACT-interventie op ACT processen (psychologische flexibiliteit, waardegericht leven, mindfulness) 3. Onderzoeken of de ACT processen het effect van de online ACTinterventie op pijn interferentie mediëren

18 Design & procedure RCT met 2 controle condities Werving in februari en maart 2012

19 Positive mental health - Sanne Lamers

20 Design & procedure RCT met 2 controle condities Werving in februari en maart 2012 Online screening (PIPS, HADS, WSQ, NRS) Inclusie: Exclusie: - chronische pijn > 6 maanden - pijn intensiteit 3 (NRS) voor 3 dagen (per week) - psychische klachten (HADS, WSQ, MINI) - psychologische inflexibiliteit (PIPS) - geen internet / adres - onvoldoende tijd - leesproblemen - lopende CGT behandeling

21 Flowchart Aangemeld en gescreend (n=269) Exclusie (n=31): - HADS > 24 (n=15) - Pijn < 6 mnd (n=2) - Andere CGT (n=3) - Onvoldoende tijd (n=1) - Lees problemen (n=2) - Pijn klachten < 3 dgn p wk (n=2) - Geen baseline vragenlijst (n=6) Gerandomiseerd (n=238)

22 Kenmerken deelnemers (n = 238) 76% vrouw Leeftijd: 54 (sd 12; range jaar) 74% getrouwd of samenwonend Opleiding: - laag (20%) - middel (36%) - hoog (44%) 63% > 5 jaar pijn; 83% diagnose bekend (veel reumatische aandoeningen)

23 Aangemeld en gescreend (n=269) Exclusie (n=31): - HADS > 24 (n=15) - Pijn < 6 mnd (n=2) - Andere CGT (n=3) - Onvoldoende tijd (n=1) - Lees problemen (n=2) - Pijn klachten < 3 dgn p wk (n=2) - Geen baseline vragenlijst (n=6) Gerandomiseerd (n=238) ACT (experimentele groep) n=82 Expressief schrijven (ES) (minimale interventie controle groep) n=79 Wachtlijst (WL) (wachtlijst controle groep) n=77

24 Controle groepen 1) Minimale interventie groep: expressief schrijven (Pennebaker, 1997) - Online interventie - Opdracht: schrijven over emotionele gebeurtenissen (minimaal 3x per week) - 9 lessen (9-12 weeks) - Wekelijks feedback per

25 Positive mental health - Sanne Lamers

26 Controle groepen 1) Minimale interventie groep: expressief schrijven (Pennebaker, 1997) - Online interventie - Opdracht: schrijven over emotionele gebeurtenissen (minimaal 3x per week) - 9 lessen (9-12 weeks) - Wekelijks feedback per 2) Wachtlijst groep

27 Meetinstrumenten Primaire uitkomstmaat: - pijn interferentie Mulidimensional Pain Inventory pain interference (MPI) Secundaire uitkomstmaten: - psychische klachten Hospital Anxiety Depression Scale (HADS) - pijn intensiteit 11-punts numerieke schaal (NRS) Proces maten: - psychologische inflexibiliteit Psychological Inflexibility in Pain Scale (PIPS) - mindfulness Five Facet Mindfulness Questionnaire (FFMQ) - waardegericht leven Engaged Living Scale (ELS)

28 Aangemeld en gescreend (n=269) Exclusie (n=31) Gerandomiseerd (n=238) ACT (n=82) Interventie afgerond: n=59 (72%) ES (n=79) Interventie afgerond: n=50 (63%) WL (n=77) T1 meting: n=59 (72%) T2 meting: n=53 (65%) T1 meting: n=51 (65%) T2 meting: n=50 (63%) T1 meting: n=62 (81%) T2 meting: n=64 (83%)

29 Effect op pijn interferentie (MPI) ACT baseline post-treatment follow-up

30 Effect op pijn interferentie (MPI) ACT ES baseline post-treatment follow-up

31 Effect op pijn interferentie (MPI) ACT ES WL baseline post-treatment follow-up ACT versus ES ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d Post-treatment Follow-up

32 Posttreatment Posttreatment ACT versus ES ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d Follow-up Pijnintensiteit ACT ES WL ACT versus ES ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d Follow-up baseline post-treatment follow-up

33 Effect op psychologische inflexibiliteit baseline post-treatment follow-up ACT ES WL ACT versus ES ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d Post-treatment Follow-up

34 Posttreatment ACT versus EW ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d Follow-up Posttreatment ACT versus EW ACT versus WL p Cohen s d p Cohen s d Follow-up

35 Samenvattend ACT referentie ES ++ + / Pijn interferentie post-treatment & follow-up Pijn intensiteit post-treatment & follow-up Psychische klachten follow-up Psychologische inflexibiliteit post-treatment & follow-up Geen significante effecten op overige procesmaten.

36 Mediatie effect? ACT referentie ES Pijn interferentie post-treatment & follow-up Indirect effect? Psychologische inflexibiliteit afname

37 Mediatie effect? (post-treatment) ACT referentie ES c = -.12 (n.s.) Pijn interferentie post-treatment a = -.20* Totale effect c = -.17* b =.24** Psychologische inflexibiliteit afname Mediator effect: -2,49; -0,13 (95% bootstrap CI)

38 Mediatie effect? (follow-up) ACT referentie ES c = -.15 (n.s.) Pijn interferentie follow-up a = -.22** Totale effect c = -.19* b =.20** Psychologische inflexibiliteit afname Mediator effect: -2,55; -0,16 (95% bootstrap CI)

39 Conclusies Middelgroot effect op pijninterferentie in het dagelijks leven; sterkste effect bij follow-up Kleine tot middelgrote effecten op pijnintensiteit en psychische klachten; sterkste effecten bij follow-up Middelgrote tot grote effecten op psychologische inflexibiliteit Effect pijninterferentie verklaard door afname psychologische inflexibiliteit

40 Vervolgonderzoek / analyses Analyse follow-up metingen na 9 maanden Moderator analyses Interviews naar gebruikerservaringen Analyse log data (relatie gebruikerspatroon en adherentie / effecten)

41 Dank voor uw aandacht!

Vergelijkbare documenten

MINDFULNESS EN AANVAARDING HELPEN BIJ CHRONISCHE PIJN

MINDFULNESS EN AANVAARDING HELPEN BIJ CHRONISCHE PIJN Karlein Schreurs 16 mei 2014 Het gaat redelijk goed. Ik doe weer wat in de tuin en ik help mijn zoon op de boerderij. Maar die pijn, die pijn is niet