Veiligheidsmonitor 2008 Hollands Midden

Transcriptie

1 Veiligheidsmonitor 2008 juni 2009 een onderzoek in opdracht van de Veiligheidsregio

2 Onderzoeker Projectleider Opdrachtgever Andrea van der Meide Liesbeth Wendrich Paul van Wensveen Jolanda Verdurmen Veiligheidsregio BOOM, Rotterdam, juni 2009 Bureau Onderzoek Op Maat (BOOM) Goudsesingel 184 Postbus GA Rotterdam telefoon: internet:

3 Inhoudsopgave Management Samenvatting i 1 Veiligheidsmonitor Inleiding Opzet van de Veiligheidsmonitor Opzet veldwerk Vergelijkingen in het rapport Indicatoren Leeswijzer 2 2 Leefbaarheid van de woonomgeving Oordeel over de woonbuurt Sociale cohesie Fysieke voorzieningen in de woonbuurt Beoordeling gemeentelijke inzet voor leefbaarheid en veiligheid 7 3 Buurtproblemen Dreiging en sociale overlast Overlast van vermogensdelicten Verkeersoverlast Fysieke verloedering Belangrijkste problemen in de buurt 14 4 Onveiligheidsbeleving 15 5 Slachtofferschap 17 6 Melding en aangifte van misdrijven 19 7 Functioneren van de politie in de woonbuurt Tevredenheid over het totale functioneren van de politie Beschikbaarheid en functioneren van de politie Politie betrouwbaar en bekwaam Interactie tussen politie en burgers Contacten tussen politie en burgers 25 8 Voorzorgsmaatregelen tegen criminaliteit 27 Bijlage 1 Achtergronden en geschiedenis Veiligheidsmonitor 29 Bijlage 2 Onderzoeksverantwoording 31 Bijlage 3 Cijfers in tabellen 33

4

5 Veiligheidsmonitor 2008 i Management Samenvatting Aan de Veiligheidsmonitor 2008 hebben inwoners van de regio meegedaan. De resultaten van de vier districten zijn vergeleken met het gemiddelde van de hele regio. De Veiligheidsmonitor 2008 is de eerste meting in deze vorm, er is dus nog geen vergelijking in de tijd mogelijk. In deze rapportage wordt ingegaan op de resultaten van de enquête, gegevens van de politie zijn hierin niet opgenomen. ten opzichte van Nederland De resultaten van zijn grotendeels vergelijkbaar met het gemiddelde van Nederland. Wat betreft leefbaarheid scoort gemiddeld. Het rapportcijfer voor de leefbaarheid en woonomgeving is vergelijkbaar. Hetzelfde geldt voor de sociale cohesie en het oordeel over de ontwikkeling van de buurt. Op twee van de vijf indicatoren voor buurtproblemen scoort slechter: fysieke verloedering (3,8 versus 3,6) en overlast vermogensdelicten (2,9 versus 2,7). De score voor dreiging ligt echter lager in (1,1 versus 1,2). Sociale overlast en verkeersoverlast is in Hollands Midden vergelijkbaar met het Nederlands gemiddelde. Inwoners in voelen zich even veilig als gemiddeld. Wel zijn minder inwoners het afgelopen jaar slachtoffer geweest (22% versus 25%). Over het functioneren van de politie in de buurt zijn inwoners van even tevreden. Wel scoort op drie van de zes indicatoren betreffende het functioneren van de politie beter dan gemiddeld. Inwoners van hebben even veel preventieve maatregelen genomen als gemiddeld in Nederland. Verschillen tussen de politiedistricten Politiedistrict De uitkomsten zijn vaak negatiever dan het gemiddelde in de hele regio. Meer inwoners van vinden dat de buurt achteruit is gegaan (16% versus 13%). Ze geven een lager cijfer voor de woonomgeving (7,4 versus 7,5). De score voor sociale cohesie is lager (5,9 versus 6,3) en ook die voor het functioneren gemeente is iets lager (5,4 versus 5,5). Wat betreft de buurtproblemen scoort op drie van de vijf indicatoren slechter dan gemiddeld: dreiging (1,2 versus 1,1), sociale overlast (1,9 versus 1,6) en fysieke verloedering (4,1 versus 3,8). Bij verkeersoverlast en overlast vermogensdelicten scoort dit district vergelijkbaar met. De inwoners van voelen zich ook minder veilig dan gemiddeld, 25% voelt zich wel eens onveilig versus 22% in. 19% voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt, in is dit 15%. Meer inwoners zijn ook slachtoffer geweest het afgelopen jaar (25% versus 22%). Met name zijn er meer inwoners slachtoffer geweest van vermogensdelicten (14% versus 10%). Wel zijn inwoners meer tevreden over de politie (50% versus 45%). Op alle indicatoren over het functioneren van de politie scoort beter dan gemiddeld. Inwoners hebben minder vaak socio-preventieve en techno-preventieve maatregelen genomen dan gemiddeld. Politiedistrict Ook het district scoort vaak minder goed dan gemiddeld in de regio. Bij het thema leefbaarheid is de score voor fysieke voorzieningen lager (5,6 versus 5,8) en ook die voor het functioneren van de gemeente is iets lager (5,4 versus 5,5).

6 ii Bureau Onderzoek Op Maat Op alle vijf de indicatoren voor buurtproblemen scoort slechter. Bij bijna alle buurtproblemen vinden meer inwoners dat deze vaak voorkomen dan gemiddeld in. Vooral de score op vermogensdelicten ligt een stuk hoger (3,4 versus 2,9). Inwoners in voelen zich minder veilig dan gemiddeld. 24% voelt zich wel eens onveilig en 2% voelt zich vaak onveilig. In is dit 22% en 1%. Het rapportcijfer voor de veiligheid in de eigen buurt is dan ook lager (6,8 versus 7,0). 23% is in het afgelopen jaar slachtoffer geweest, dat is vergelijkbaar met. Inwoners van zijn minder tevreden over het functioneren van de politie (39% versus 45%) en vaker ontevreden (14% versus 10%). Ook bij alle indicatoren over het functioneren van de politie zijn de inwoners minder positief dan gemiddeld in. Met name de score voor de beschikbaarheid van de politie in de buurt is lager (3,9 versus 4,3). Inwoners hebben wel meer socio-preventieve en techno-preventieve maatregelen genomen. Politiedistrict Dit district scoort vaak positiever dan gemiddeld in. Het rapportcijfer voor de leefbaarheid is hoger (7,5 versus 7,4). De score voor de sociale cohesie is beter (6,5 versus 6,3). Op alle vijf de indicatoren van buurtproblemen scoort beter dan gemiddeld in : dreiging (0,8 versus 1,1), sociale overlast (1,2 versus 1,6), overlast vermogensdelicten (2,5 versus 2,9), verkeersoverlast (3,6 versus 3,8) en verloedering (3,4 versus 3,8). Bij bijna alle buurtproblemen vinden hier minder inwoners dat deze vaak voorkomen. Inwoners van de voelen zich veiliger in de eigen buurt dan gemiddeld (13% voelt zich wel eens onveilig versus 15% gemiddeld) en ook het rapportcijfer voor veiligheid is hoger (7,1 versus 7,0). In de zijn minder inwoners slachtoffer geweest dan gemiddeld (20% versus 22%). Het oordeel over de politie komt in dit district overeen met het gemiddelde van. Inwoners in hebben meer socio-preventieve maatregelen getroffen dan gemiddeld. Politiedistrict Dit district scoort op veel punten gemiddeld. Op een aantal punten scoort beter dan. De score voor de fysieke voorzieningen is in dit district beter dan gemiddeld (5,9 versus 5,8). Bij drie indicatoren van buurtproblemen zijn inwoners ook positiever. Bij dreiging (0, 9 versus 1,1), overlast van vermogensdelicten (2,5 versus 2,9) en verloedering (3,6 versus 3,8). Inwoners in de voelen zich veiliger dan gemiddeld. 13% voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt versus 15% gemiddeld. Inwoners van de zijn even vaak slachtoffer geweest als gemiddeld (21% versus 22%). De inwoners van dit district zijn iets vaker tevreden over het functioneren van de politie (49% versus 45%) en de score voor de indicator beschikbaarheid van de politie (4,5 versus 4,3). Het aantal genomen preventieve maatregelen is vergelijkbaar met het gemiddelde. Verschillen naar achtergrondkenmerken Geslacht Mannen zijn iets positiever over de fysieke voorzieningen (5,8 versus 5,7) maar iets minder positief over het functioneren van de gemeente (5,4 versus 5,5). Wat betreft de buurtproblemen zijn mannen positiever over fysieke verloedering in de buurt (3,7 versus 3,9) en overlast van vermogensde-

7 Veiligheidsmonitor 2008 iii licten (2,8 versus 3,0). Mannen voelen zich veiliger dan vrouwen, 11% van de mannen voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt versus 20% van de vrouwen. Type woning (huurwoning of koopwoning) Bewoners van een koopwoning zijn positiever over de leefbaarheid. De score voor sociale cohesie ligt hoger (6,5 versus 5,8) en bewoners van een koopwoning geven een hoger rapportcijfer voor de woonomgeving (7,6 versus 7,2) en de leefbaarheid (7,5 versus 7,1). Over het functioneren van de gemeente zijn bewoners van koopwoningen minder positief (5,4 versus 5,6). De score op drie van de vijf indicatoren voor buurtproblemen is positiever bij bewoners van koopwoningen: dreiging (0,9 versus 1,3), sociale overlast (1,5 versus 2,0) en fysieke verloedering (3,7 versus 4,1). Verkeersoverlast scoort juist hoger (3,8 versus 3,6). Bewoners van koopwoningen voelen zich veiliger, 14% voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt versus 19% bij huurwoningen. Deze groep is wel minder positief over het functioneren van de politie, bij vijf van de zes indicatoren zijn de scores op de indicatoren voor het functioneren van de politie lager. Leeftijdgroepen Inwoners in de leeftijd van 15 tot en met 34 jaar jarigen zijn positiever over de ontwikkeling van de buurt, 15% van deze leeftijdsgroep vindt dat de buurt vooruit is gegaan versus 10% bij de andere groepen. Tevens zijn ze meer tevreden over de fysieke voorzieningen (5,9 versus 5,7). De score voor dreiging (1,3 versus 0,9) en voor sociale overlast (2,0 versus 1,4) is bij deze groep hoger, dus minder positief en zij voelen zich vaker onveilig, 19% voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt versus 14% jarigen zijn wel meer tevreden over het functioneren van de politie (47% versus 45%) en de score voor beschikbaarheid van de politie ligt hoger (4,7 versus 4,2). Inwoners in de leeftijd van 35 tot en met 49 jaar Inwoners van deze leeftijdsgroep zijn positiever over de sociale cohesie (6,4 versus 6,2), maar minder positief over de fysieke voorzieningen (5,6 versus 5,8) en het functioneren van de gemeente ((5,3 versus 5,5). Bij de buurtproblemen is deze groep minder positief over de verkeersoverlast (4,1 versus 3,6) en de overlast van vermogensdelicten (3,0 versus 2,8). Ook zijn de minder tevreden over het functioneren van de politie (47% is hierover tevreden versus 42%) en op vier van de zes indicatoren over het functioneren van de politie scoort deze leeftijdsgroep lager. Inwoners in de leeftijd van 50 tot en met 64 jaar Inwoners van deze leeftijdsgroep scoren meestal gemiddeld. Wat betreft buurtproblemen is deze groep positiever over dreiging (0,9 versus 1,1) en sociale overlast (1,5 versus 1,6), overlast van vermogensdelicten scoort juist hoger (3,0 versus 2,8). Deze leeftijdsgroep is minder positief over de beschikbaarheid van de politie (4,1 versus 4,4).. Inwoners in de leeftijd van 65 jaar en ouder Inwoners van 65 jaar en ouder zijn over het algemeen positiever in hun oordeel. De score voor het functioneren van de gemeente is gunstiger (5,9 versus 5,4). De scores zijn ook beter bij vier van de vijf buurtproblemen (alleen niet bij fysieke verloedering). Men voelt zich minder vaak onveilig, 11% voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt versus 16%. Deze groep is meer tevreden over de politie. De score is gunstiger bij vijf van de zes indicatoren over het functioneren van de politie. Alleen over de beschikbaarheid van de politie is men minder tevreden (4,0 versus 4,3).

8 iv Bureau Onderzoek Op Maat Huishoudensamenstelling Twee persoonhuishoudens met kinderen Twee persoonhuishoudens met kinderen zijn positiever over de sociale cohesie (6,6 versus 6,2), maar zij voelen zich vaker onveilig dan gemiddeld (17% voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt versus 15%). De score voor verkeersoverlast is bij deze groep minder positief (4,0 versus 3,7). Ook over het functioneren van de politie is men minder tevreden (43% is hierover tevreden versus 46%), tevens scoort deze groep op drie van de zes indicatoren over het functioneren van de politie minder positief. Twee persoonhuishoudens zonder kinderen Twee persoonhuishoudens zonder kinderen scoren meestal gemiddeld. Deze groep is wel minder positief over de beschikbaarheid van de politie (4,1 versus 4,4) en over de sociale cohesie in de buurt (6,2 versus 6,3). Eenpersoonshuishoudens Eenpersoonshuishoudens zijn minder positief over de sociale cohesie in de buurt (5,9 versus 6,3) Daarnaast zijn de uitkomsten bij deze groep juist vaak positiever. Inwoners uit deze groep zijn meer tevreden over het functioneren van de gemeente (5,7 versus 5,4). Tevens is de score op drie indicatoren voor buurtproblemen lager: vermogensdelicten (2,5 versus 2,9), verkeersoverlast (3,5 versus 3,8) en verloedering (3,6 versus 3,8). Ook over het functioneren van de politie is deze groep meer tevreden (45% versus 49%) en is de score voor vijf van de zes indicatoren voor het functioneren van de politie hoger. Opleidingsniveau Vbo, lbo, mavo Inwoners uit deze groep zijn minder positief over de fysieke voorzieningen in de buurt (5,7 versus 5,8). De score op dreiging (1,0 versus 1,1) en sociale overlast l(1,5 versus 1,6) ligt hier juist lager. Over het functioneren van deze politie is deze groep meer tevreden (48% versus 44%), maar de score voor de beschikbaarheid van de politie ligt lager (4,1 versus 4,4). Mbo, havo, vwo Deze groep scoort grotendeels gemiddeld. Wel ligt de score bij dreiging (1,1 versus 1,0) en sociale overlast (1,7 versus 1,5) hoger dan bij de andere groepen. Hbo, vwo Ook deze groep scoort grotendeels gemiddeld. Deze groep is positiever bij de rapportcijfers woonomgeving en leefbaarheid (bij beiden 7,5 versus 7,5) en zij zijn meer tevreden over de beschikbaarheid van de politie (4,5 versus 4,2).

9 Veiligheidsmonitor Veiligheidsmonitor 1.1 Inleiding De Veiligheidsmonitor is een grootschalig onderzoek onder de bevolking naar de gevoelens van veiligheid, leefbaarheid, criminaliteit en slachtofferschap. De Veiligheidsmonitor maakt onderdeel uit van een landelijke Veiligheidsmonitor. De monitor geeft inzicht in de beleving en ervaringen van bewoners en vormt een belangrijke aanvulling op de politiegegevens. Voorheen werden verschillende meetinstrumenten voor de veiligheidssituatie en leefbaarheid naast elkaar gebruikt; de Politiemonitor Bevolking, het Permanent Onderzoek Leefsituatie van het CBS en de Leefbaarheid- en Veiligheidsenquête voor het Grote Stedenbeleid. De Veiligheidsmonitor is ontstaan uit de samenvoeging van delen van deze instrumenten. De Veiligheidsmonitor is op landelijk niveau inmiddels volledig uitgevoerd in 2006, 2007 en Vervolgens is deze monitor in samenwerking met politiekorpsen, de VNG, de G4 en de G27 verder ontwikkeld en toegesneden op de specifieke behoefte van de regionale en lokale veiligheidspartners. Sinds het najaar van 2008 is het voor gemeenten en politieregio's mogelijk om aan te sluiten bij de landelijke monitor. Gemeenten kunnen de monitor goed gebruiken als input voor het veiligheidsplan dat zij verplicht zijn op te stellen. De Veiligheidsregio heeft in 2008 aan deze Veiligheidsmonitor meegedaan. Het gaat om 29 gemeenten en het regionale politiekorps bestaande uit 4 districten. Het is de bedoeling om deze monitor één keer per twee jaar uit te voeren in de regio. De Veiligheidsmonitor 2008 is de eerste meting in deze vorm, er is dus nog geen vergelijking in de tijd mogelijk. Elke gemeente en elk politiedistrict krijgt een rapportage met daarin de belangrijkste uitkomsten. Dit is de rapportage voor de politieregio. In deze rapportage wordt ingegaan op de resultaten van de enquête, gegevens van de politie zijn hierin niet opgenomen. 1.2 Opzet van de Veiligheidsmonitor Opzet veldwerk De Veiligheidsmonitor is in september december 2008 uitgevoerd in de hele regio. In totaal hebben er in de politieregio mensen meegedaan. Er hebben (65%) via internet meegedaan, (10%) schriftelijk, (25%) telefonisch en 44 face-to-face. In bijlage 2 gaan wij dieper in op de opzet van het veldwerk Vergelijkingen in het rapport Dit rapport is een beknopte weergave van de belangrijkste uitkomsten. Deelnemende gemeenten en politieregio s krijgen daarnaast toegang tot een internetapplicatie waarmee de eigen gegevens nader kunnen worden vergeleken met die van de andere deelnemers uit heel Nederland (zowel gemeenten als politieregio s). Voor meer informatie verwijzen wij naar de website van de Veiligheidsregio ( en naar de website

10 2 Bureau Onderzoek Op Maat Er wordt in deze rapportage een onderscheid gemaakt in de vier politiedistricten Leiden- Voorschoten,, en. Het kan voorkomen dat er in een grafiek een verschil lijkt te zijn, bijvoorbeeld tussen het politiedistrict en, maar dat dit verschil er statistisch gezien niet is. Er is alleen sprake van een significant verschil in de uitkomsten als hier in de toelichtende tekst over wordt gesproken. Lees hierover meer in bijlage 2 over de onderzoeksverantwoording Indicatoren In dit rapport worden de uitkomsten, behalve in de vorm van rapportcijfers vaak weergegeven in de vorm van indicatoren. Deze zijn door het CBS geconstrueerd op basis van een aantal vragen uit het onderzoek. De indicatoren zijn zo samengesteld dat de waarden kunnen lopen van nul tot tien. De score is geen rapportcijfer. De absolute hoogte van het cijfer is minder interessant dan de relatieve hoogte. Gebieden kunnen onderling worden vergeleken op de scores op de indicatoren. De vergelijking tussen de verschillende indicatoren is echter niet mogelijk. Bij elke indicator wordt aangegeven of de waarde 10 voor de meest gunstige of meest ongunstige waarde staat Leeswijzer Hoofdstuk 2 gaat over de leefbaarheid in de buurt. Er zal worden ingegaan op de vraag of inwoners vinden dat de buurt vooruit of achteruit is gegaan, op de rapportcijfers voor leefbaarheid en woonomgeving en op het oordeel over de sociale cohesie en fysieke voorzieningen. Ook wordt ingegaan op de tevredenheid over het functioneren van de gemeente bij de aanpak van leefbaarheid en veiligheid. Hoofdstuk 3 gaat verder in op de vraag hoe vaak buurtproblemen voorkomen. Inwoners konden aangeven hoe vaak bepaalde overlast of criminaliteit bij hen in de buurt voorkomt en op basis daarvan zijn indicatoren gemaakt. Ook zal worden ingegaan op de belangrijkste problemen in het gebied. De veiligheidsbeleving komt aan de orde in hoofdstuk 4: hoe vaak voelen inwoners zich onveilig en hoe vaak is dit het geval in hun eigen buurt. Daarnaast is er aandacht voor het rapportcijfer veiligheid. Inwoners kunnen van verschillende soorten delicten slachtoffer worden. Hierop gaan wij nader in in hoofdstuk 5. In hoofdstuk 6 wordt vervolgens de meldingsbereidheid en aangiftebereidheid van de slachtoffers behandeld. Hoofdstuk 7 gaat in op de tevredenheid over het functioneren van de politie. Inwoners is gevraagd aan te geven welke preventieve maatregelen zij treffen om delicten tegen te gaan. Dit onderwerp wordt behandeld in hoofdstuk 8. In bijlage 1 wordt ingegaan op de achtergronden en geschiedenis van de Veiligheidsmonitor en in bijlage 2 op de onderzoeksverantwoording. In bijlage 3 worden de uitkomsten van de monitor in de vorm van een tabellenboek weergegeven, waarbij ook uitkomsten zijn opgenomen die niet in deze beknopte rapportage aan de orde komen. Hier wordt ook het landelijk gemiddelde weergegeven. Ook is hier zichtbaar wanneer het gemiddelde van de politiedistricten significant afwijkt van het gemiddelde van de gehele regio. In deze rapportage zijn de significante verschillen in de tekst uitgewerkt. In de tabellen en figuren in het rapport telt niet alles op tot 100%. Dit komt omdat niet alle antwoordcategorieën worden weergegeven. Bovendien werd bij veel vragen de mogelijkheid geboden om geen mening of weet niet aan te kruisen.

11 Veiligheidsmonitor Leefbaarheid van de woonomgeving Dit hoofdstuk gaat over de leefbaarheid in de buurt. Vinden de inwoners dat hun buurt er in het afgelopen jaar op vooruit of achteruit is gegaan? Welk rapportcijfer geven inwoners voor de leefbaarheid in hun buurt en voor de woonomgeving? Hoe gaan mensen in de buurt met elkaar om, is er saamhorigheid, voelen mensen zich thuis in de eigen buurt of kent men elkaar nauwelijks? En wat vindt men van het onderhoud van de wegen en van de parken? Tot slot komt in de laatste paragraaf het functioneren van de gemeente aan de orde. Wat vinden de inwoners van de aanpak van de gemeente bij het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid, betrekt de gemeente de inwoners van de buurt hierbij en doet zij wat zij zegt? 2.1 Oordeel over de woonbuurt Er is aan de inwoners gevraagd of zij vinden dat hun buurt in het afgelopen jaar is veranderd, is de buurt vooruit gegaan of achteruit, of is men van mening dat de buurt hetzelfde is gebleven? Figuur 2.1 Ontwikkeling van de buurt in het afgelopen jaar -16% 11% -13% 12% -12% 12% Achteruitgang -12% 13% Vooruitgang -13% 12% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% Het grootste deel van de inwoners (70%) van heeft het idee dat de situatie in hun buurt in het afgelopen jaar gelijk is gebleven. Daarnaast heeft 12% van de inwoners het idee dat de buurt er op vooruit is gegaan en 13% denkt dat de buurt achteruit is gegaan. In Leiden- Voorschoten zijn meer inwoners die denken dat de buurt achteruit is gegaan dan gemiddeld in de regio. De waardering die inwoners hebben voor hun woonomgeving en voor de leefbaarheid is gemeten aan de hand van een rapportcijfer.

12 4 Bureau Onderzoek Op Maat Figuur 2.2 Rapportcijfer leefbaarheid in de buurt 7,3 7,3 7,5 7,4 7, De inwoners van geven voor de leefbaarheid in de buurt een 7,4. Inwoners van de geven met een 7,5 het hoogste cijfer. Figuur 2.3 Rapportcijfer woonomgeving 7,4 7,4 7,5 7,5 7, De inwoners van geven voor de woonomgeving een 7,5. Inwoners van Leiden- Voorschoten geven een iets lager cijfer (7,4).

13 Veiligheidsmonitor Sociale cohesie Voor het vergroten van de leefbaarheid en veiligheid is het van belang dat inwoners zich thuis voelen in de buurt. Om dit te meten is de indicator sociale cohesie samengesteld. De indicator sociale cohesie bestaat uit de volgende stellingen: 'De mensen kennen elkaar in de buurt nauwelijks'; 'De mensen gaan in de buurt op een prettige manier met elkaar om'; 'Ik woon in een gezellige buurt, waar veel saamhorigheid is'; 'Ik voel me thuis bij de mensen die in de buurt wonen'. Figuur 2.4 Sociale cohesie (indicator) 5,9 6,3 6,5 6,3 6, Hoe hoger de score, hoe positiever inwoners zijn over de sociale cohesie in de buurt. De score voor sociale cohesie is in een 6,3. In is de score lager, in hoger dan gemiddeld. In zijn de inwoners bij alle stellingen minder positief, in de zijn zij bij alle stellingen juist positiever dan gemiddeld.

14 6 Bureau Onderzoek Op Maat 2.3 Fysieke voorzieningen in de woonbuurt Het oordeel over de fysieke voorzieningen is gemeten met de volgende stellingen. 'In de buurt zijn de wegen, paden, pleintjes goed onderhouden'; 'In de buurt zijn perken, plantsoenen en parken goed onderhouden'; 'In de buurt is het buiten goed verlicht'; 'In de buurt zijn goede speelplekken voor kinderen'; 'In de buurt zijn goede voorzieningen voor jongeren'. Figuur 2.5 Fysieke voorzieningen (indicator) 5,8 5,6 5,8 5,9 5, Hoe hoger de score, hoe positiever inwoners zijn over de fysieke voorzieningen. De score voor fysieke voorzieningen is in een 5,8. Inwoners van de zijn hierover het meest positief. Op vier van de vijf stellingen scoort de beter dan (behalve bij de speelplekken). In is de score voor fysieke voorzieningen lager dan gemiddeld. Daar zijn inwoners juist minder positief over de fysieke voorzieningen, behalve over de speelplekken.

15 Veiligheidsmonitor Beoordeling gemeentelijke inzet voor leefbaarheid en veiligheid Bij de beoordeling van het functioneren van de gemeente gaat het om de vraag of inwoners vinden dat de gemeente goed handelt met betrekking tot leefbaarheid en veiligheid. De indicator is opgesteld op basis van de volgende stellingen. 'De gemeente heeft aandacht voor het verbeteren van de leefbaarheid en de veiligheid in de buurt'; 'De gemeente informeert de buurt over de aanpak van leefbaarheid en veiligheid in de buurt'; 'De gemeente betrekt de buurt bij de aanpak van de leefbaarheid en veiligheid in de buurt'; 'De gemeente is bereikbaar voor meldingen en klachten over leefbaarheid en overlast in de buurt'; 'De gemeente reageert op meldingen en klachten over onveiligheid en overlast in de buurt'; 'De gemeente doet wat ze zegt bij het verbeteren van leefbaarheid en veiligheid in uw buurt'. Figuur 2.6 Functioneren gemeente (indicator) 5,4 5,4 5,6 5,6 5, Hoe hoger de score hoe positiever inwoners zijn over het functioneren van de gemeente. De beoordeling van het functioneren van de gemeente is in een 5,5. Het district scoort iets hoger (5,6). en scoren iets lager. De inwoners van zijn bij alle stellingen minder positief, inwoners van de zijn juist bij alle stellingen positiever dan gemiddeld.

16

17 Veiligheidsmonitor Buurtproblemen Dit hoofdstuk gaat in op de problemen zoals de inwoners die in hun eigen buurt ervaren. Hebben inwoners bijvoorbeeld het idee dat er veel jongerenoverlast is bij hen in de buurt, wordt er veel vernield, worden er vaak fietsen gestolen of zijn er parkeerproblemen? Inwoners hebben van 25 buurtproblemen kunnen aangeven of deze volgens hen vaak, soms of (bijna) nooit voorkomen in hun eigen buurt. Voor deze rapportage zijn deze problemen vervolgens geclusterd. Op basis daarvan zijn er vijf indicatoren gemaakt, namelijk voor dreiging, sociale overlast, overlast van vermogensdelicten, verkeersoverlast en verloedering. Inwoners hebben ook kunnen aangeven wat de twee belangrijkste problemen zijn in hun buurt, welke problemen moeten volgens de inwoners met voorrang worden aangepakt? Dit komt aan de orde in de laatste paragraaf van dit hoofdstuk. 3.1 Dreiging en sociale overlast Gevoelens van onveiligheid hangen onder andere samen met de mate waarin inwoners geconfronteerd worden met verschillende bedreigende situaties en sociale overlast. In dit onderzoek is dat gemeten met twee indicatoren, De indicator dreiging bestaat uit acht vormen van gedrag die inwoners mogelijk als dreigend ervaren: 'Mensen die op straat worden lastig gevallen'; 'Geweldsdelicten'; 'Drugsoverlast'; 'Bedreiging'; 'Jeugdcriminaliteit'; 'Straatroof'; 'Vrouwen en meisjes die op straat worden nagefloten e.d.'; 'Overlast van groepen jongeren'. Figuur 3.1 Dreiging (indicator) 1,2 1,3 0,8 0,9 1, Hoe hoger de score hoe vaker deze bedreigende situaties volgens de inwoners voorkomen. Bij de indicator dreiging scoort een 1,1. In en is de score boven dit gemiddelde. In de andere twee districten ligt de score onder het gemiddelde.

18 10 Bureau Onderzoek Op Maat In zijn met name meer inwoners dan gemiddeld die vinden dat jeugdcriminaliteit en overlast van groepen jongeren vaak voorkomt. In geldt dit voor drugsoverlast en ook voor overlast van groepen jongeren. De indicator sociale overlast bestaat uit vier vormen van overlast op straat waar mensen mee geconfronteerd kunnen worden. Drie van de vier vormen van overlast zijn ook meegenomen bij de indicator dreiging. 'Dronken mensen op straat'; 'Drugsoverlast'; 'Mensen die op straat worden lastig gevallen'; 'Overlast van groepen jongeren'. Figuur 3.2 Sociale overlast (indicator) 1,9 1,8 1,2 1,6 1, Hoe hoger de score hoe vaker de vormen van sociale overlast volgens inwoners voorkomen. De score voor sociale overlast is in 1,6. In en ligt de score boven dit gemiddelde. In de ligt de score onder het gemiddelde. In zijn met name meer inwoners dan gemiddeld die vinden dat dronken mensen op straat vaak voorkomt.

19 Veiligheidsmonitor Overlast van vermogensdelicten Bij de indicator overlast van vermogensdelicten in de buurt gaat het niet om de daadwerkelijk gepleegde vermogensdelicten maar om de vraag hoe vaak bepaalde vermogensdelicten volgens de inwoners voorkomen in hun buurt. De indicator is opgesteld op basis van de volgende vier onderwerpen: 'Fietsendiefstal'. 'Diefstal uit auto's'; 'Beschadiging van - of vernieling aan auto's'; 'Inbraak in woningen'. Figuur 3.3 Overlast van vermogensdelicten (indicator) 3,0 3,4 2,5 2,5 2, Hoe hoger de score hoe vaker de vermogensdelicten volgens inwoners voorkomen. In is de score voor vermogensdelicten 2,9. De verschillen tussen de districten zijn groot. In ligt de score boven dit gemiddelde. In de en Duin- en Bollenstreek ligt de score onder het gemiddelde. In zijn er met name meer inwoners dan gemiddeld die vinden dat diefstal uit auto's en beschadiging van auto's vaak voorkomt. In geldt dit voor beschadiging van auto's en fietsendiefstal.

20 12 Bureau Onderzoek Op Maat 3.3 Verkeersoverlast Er is een indicator die specifiek ingaat op de verkeersoverlast. Deze indicator is samengesteld door de volgende vormen van verkeersoverlast samen te voegen: 'Parkeeroverlast'; 'Agressief verkeersgedrag'; 'Geluidsoverlast door verkeer'; 'Te hard rijden'. Figuur 3.4 Verkeersoverlast (indicator) 3,8 3,9 3,6 3,7 3, Hoe hoger de score hoe vaker deze vormen van verkeersoverlast volgens de inwoners voorkomen. In is de score voor verkeersoverlast 3,8. In is de score het hoogst en in de het laagst. In zijn er meer inwoners dan gemiddeld die vinden dat geluidsoverlast door verkeer en parkeeroverlast vaak voorkomt.

21 Veiligheidsmonitor Fysieke verloedering Eén van de indicatoren die is samengesteld om een indruk te krijgen van de leefbaarheid en netheid van de buurt is de mate van fysieke verloedering. Van ieder van de volgende vier onderwerpen konden inwoners aangeven hoe vaak deze voorkomen in hun wijk: 'Hondenpoep op straat'; 'Bekladding van muren en/of gebouwen'; 'Rommel op straat'; 'Vernielingen van telefooncellen of bushokjes'. Figuur 3.5 Fysieke verloedering (indicator) 4,1 4,0 3,4 3,6 3, Hoe hoger de score, hoe vaker er fysieke verloedering voorkomt volgens de inwoners. De score voor fysieke verloedering in is 3,8. De verschillen tussen de districten zijn groot. In en ligt de score boven dit gemiddelde. In de andere twee districten ligt de score onder het gemiddelde. In zijn met name meer inwoners dan gemiddeld die vinden dat vernielingen straatmeubilair vaak voorkomt. In geldt dit voor bekladding en rommel op straat. Meer inwoners van de vinden dat hondenpoep vaak voorkomt.

22 14 Bureau Onderzoek Op Maat 3.5 Belangrijkste problemen in de buurt Aan de inwoners is gevraagd wat de twee belangrijkste buurtproblemen zijn die volgens hen met voorrang moeten worden aangepakt. In de onderstaande tabel worden de vijf belangrijkste problemen weergegeven die door de inwoners zijn genoemd. 11% van de inwoners van noemt geen enkel probleem. Tabel 3.1 Problemen top-5 Leiden- Voorschoten parkeeroverlast 21% te hard rijden 22% rommel op straat 18% parkeeroverlast 17% te hard rijden 16% overlast van groepen jongeren 15% hondenpoep 16% hondenpoep 15% overlast van groepen jongeren 13% inbraak in woningen 13% noemt geen problemen 10% noemt geen problemen 10% Rijn- en Veenstreek Duin- en Bollenstreek te hard rijden 24% hondenpoep 24% parkeeroverlast 21% te hard rijden 24% hondenpoep 17% parkeeroverlast 22% overlast van groepen jongeren 10% overlast van groepen jongeren 12% inbraak in woningen 10% rommel op straat 8% beschadiging of vernieling auto s 8% noemt geen problemen 12% noemt geen problemen 11% Hollands Midden te hard rijden 22% parkeeroverlast 20% hondenpoep 18% overlast van groepen jongeren 13% rommel op straat 11% noemt geen problemen 11% De problemen die zijn genoemd zijn gepercenteerd op het totaal aantal geïnterviewden. De top 5 van de bestaat uit 6 problemen omdat 2 problemen door 8% van de inwoners worden genoemd en de vijfde plaats delen. In moet volgens de inwoners te hard rijden als eerste worden aangepakt, gevolgd door parkeeroverlast en hondenpoep. In staat rommel op straat op de tweede plaats. In staat inbraak in woningen op de vijfde plaats, dit geldt ook voor de. In de worden beschadiging of vernieling auto s als vijfde genoemd.

23 Veiligheidsmonitor Onveiligheidsbeleving In dit hoofdstuk komt de onveiligheidsbeleving aan de orde. Hoe vaak voelen inwoners zich onveilig en hoe vaak voelen zij zich onveilig in hun eigen buurt? Inwoners konden ook een rapportcijfer geven voor de veiligheid in hun eigen buurt. Onveiligheidsgevoelens Gevraagd is of men zich wel eens onveilig voelt en zo ja hoe vaak men zich dan onveilig voelt. In de eerste figuur gaat het om de vraag of men zich wel eens in het algemeen onveilig voelt. In de tweede figuur gaat het om de vraag of men zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt. Figuur 4.1 Onveiligheidsgevoelens algemeen (% voelt zich wel eens onveilig) 25% 24% 22% 18% 22% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 22% van de inwoners van voelt zich wel eens onveilig. In de ligt dit lager, in en voelen meer inwoners zich wel eens onveilig. Figuur 4.2 Onveiligheidsgevoelens in de eigen buurt (% voelt zich wel eens onveilig) 19% 16% 13% 13% 15% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

24 16 Bureau Onderzoek Op Maat 15% van de inwoners van voelt zich wel eens onveilig. In de en voelen minder inwoners zich onveilig in de eigen buurt. In Leiden- Voorschoten voelen meer inwoners zich wel eens onveilig in de eigen buurt. Rapportcijfer Tevens is gevraagd om een rapportcijfer te geven voor de veiligheid in de eigen buurt. Figuur 4.3 Rapportcijfer veiligheid in de eigen buurt 6,9 6,8 7,1 7,1 7, Het rapportcijfer voor veiligheid in de eigen buurt in is een 7,0. Het laagste cijfer geven de inwoners van (6,8).

25 Veiligheidsmonitor Slachtofferschap In dit hoofdstuk gaan we in op de vraag hoeveel inwoners in het afgelopen jaar slachtoffer zijn geweest van verschillende delicten. Deze delicten zijn als volgt ingedeeld: vermogensdelicten (poging tot inbraak, inbraak, fietsendiefstal, diefstal uit auto s, diefstal van auto s, zakkenrollerij, diefstal met geweld, overige diefstal); geweldsdelicten (mishandeling, bedreiging, seksuele delicten); vandalismedelicten (diefstal of vernieling buitenkant auto s, overige vernielingen). Ook is het totaal slachtofferschap berekend: hoeveel inwoners zijn van één of meer delicten slachtoffer geweest in het afgelopen jaar. Figuur 5.1 Slachtofferschap in de afgelopen 12 maanden, totaal 25% 23% 20% 21% 22% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 22% van de inwoners van is in het afgelopen jaar slachtoffer geweest. In het district is dit meer (25%), in juist minder (20%). Figuur 5.2 Slachtofferschap in de afgelopen 12 maanden, geweldsdelicten 5% 4% 4% 4% 4% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

26 18 Bureau Onderzoek Op Maat Van de inwoners van is 4% de afgelopen twaalf maanden slachtoffer geweest van geweldsdelicten. Tussen de districten is hierin geen verschil. Figuur 5.3 Slachtofferschap in de afgelopen 12 maanden, vermogensdelicten 14% 11% 9% 9% 10% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Van vermogensdelicten is 10% van de inwoners van slachtoffer geweest. In is dit meer (14%), meer inwoners zijn hier slachtoffer geweest van inbraak en fietsendiefstal. Figuur 5.4 Slachtofferschap in de afgelopen 12 maanden, vandalismedelicten 13% 13% 12% 11% 12% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Van de inwoners uit is 11% slachtoffer geweest van vandalismedelicten. Hierin verschillen de districten niet van elkaar.

27 Veiligheidsmonitor Melding en aangifte van misdrijven In dit hoofdstuk komen de contacten tussen de politie en slachtoffers van delicten aan de orde. De meldingsbereidheid en aangiftebereidheid staan hierbij centraal. In de Veiligheidsmonitor is alleen van het meest recente voorval bekend of het slachtoffer daarvan melding of aangifte heeft gedaan. Deze vragen zijn alleen voorgelegd aan inwoners die slachtoffer zijn geweest het afgelopen jaar. Daarom worden de cijfers alleen weergegeven voor alle delicten bij elkaar en niet per soort delict, dit in verband met de lage aantallen respondenten. Figuur 6.1 Aantal meldingen (per 100 ondervonden delicten) 24% 27% 26% 22% 26% 0% 20% 40% 60% 80% 100% In wordt 35% van de ondervonden delicten gemeld bij de politie. In is dit 37%, in de en 32%. Figuur 6.2 Aantal aangiftes (per 100 ondervonden delicten) 32% 37% 35% 31% 35% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Van 26% van de ondervonden delicten wordt in bij de politie aangifte gedaan. In is dit 27%, in de 22%.

28

29 Veiligheidsmonitor Functioneren van de politie in de woonbuurt In dit hoofdstuk gaan wij in op het oordeel van inwoners over het functioneren van de politie. Vinden inwoners dat de politie de zaken in hun buurt goed aanpakt, dat zij goed contact hebben met de inwoners van de buurt en dat zij zaken efficiënt aanpakken? En is de politie volgens de inwoners beschikbaar? Komen ze snel als je ze roept, komen ze wel eens in de buurt, zijn ze aanspreekbaar? 7.1 Tevredenheid over het totale functioneren van de politie Allereerst is aan de inwoners gevraagd of zij tevreden zijn over het totale functioneren van de politie in de buurt. Figuur 7.1 Tevredenheid totale functioneren van de politie in de buurt -7% 50% -14% 39% Ontevreden -9% 45% Tevreden -9% 49% -10% 45% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Tweevijfde van de inwoners van (45%) is tevreden over het functioneren van de politie bij hen in de buurt. Inwoners van de districten en zijn positiever, de helft van de inwoners is tevreden. Inwoners van district zijn het minst tevreden. 7.2 Beschikbaarheid en functioneren van de politie Vervolgens is aan de inwoners een aantal stellingen voorgelegd op basis waarvan twee indicatoren zijn gemaakt: Beschikbaarheid van de politie: 'Je ziet de politie in de buurt te weinig'. 'De politie komt hier te weinig uit de auto'. 'De politie is hier te weinig aanspreekbaar'. 'De politie heeft hier te weinig tijd voor allerlei zaken'. 'De politie komt niet snel als je ze roept'. Functioneren politie: De politie: 'biedt burgers in deze buurt bescherming'; 'heeft hier contact met de bewoners uit de buurt'; 'reageert op de problemen hier in de buurt'; 'doet in deze buurt haar best'; 'pakt de zaken in deze buurt efficiënt aan'.

30 22 Bureau Onderzoek Op Maat Figuur 7.2 Beschikbaarheid politie (indicator) 4,9 3,9 4,3 4,5 4, Hoe hoger de score hoe vaker inwoners tevreden zijn over de beschikbaarheid van de politie. De score voor de beschikbaarheid van de politie is in 4,3. In district is dit met 3,9 lager, in district ligt dit het hoogst (4,9). Bij de afzonderlijke stellingen zijn de verschillen groot. In is bijvoorbeeld maar 43% van de inwoners het eens met de stelling 'Je ziet de politie in de buurt te weinig', in is 61% het hiermee eens. Figuur 7.3 Functioneren politie (indicator) 5,6 4,9 5,2 5,2 5, Hoe hoger de score hoe vaker inwoners tevreden zijn over het functioneren van de politie. Voor het functioneren van de politie in de buurt is de score in 5,2. Ook hier zien we weer een groot verschil tussen de districten. heeft de hoogste score, Gouwe IJssel de laagste met een 4,9. Bij de afzonderlijke stellingen zijn de verschillen groot. In Leiden- Voorschoten is bijvoorbeeld 40% van de inwoners het eens met de stelling dat de politie bescherming biedt, in is dit maar 28%.

31 Veiligheidsmonitor Politie betrouwbaar en bekwaam Vervolgens is aan de inwoners een aantal stellingen voorgelegd op basis waarvan twee indicatoren zijn gemaakt: Vertrouwen in de politie: Als het er echt om gaat zal de politie het uiterste doen om je te helpen. Als het er echt op aan komt dan is de politie er voor je. Politie als crimefighter: De politie weet hoe ze boeven moeten vangen. De politie bestrijdt succesvol de criminaliteit. Figuur 7.4 Vertrouwen in de politie (indicator) 6,7 6,4 6,6 6,6 6, Hoe hoger de score hoe meer vertrouwen inwoners hebben in de politie. Voor het vertouwen in de politie is de score in 6,6. Ook hier zien we weer een verschil tussen de districten, in het district is de score het hoogst (6,7) en het district met de laagste score is (6,4). Figuur 7.5 Politie als crimefighter (indicator) 5,6 5,1 5,3 5,3 5, Hoe hoger de score hoe meer tevreden inwoners zijn over de politie als crimefighter.

32 24 Bureau Onderzoek Op Maat De score op de indicator de politie als crimefighter is in 5,3. In het district Leiden- Voorschoten is de score het hoogst (5,6) en het district met de laagste score is (5,1). 7.4 Interactie tussen politie en burgers Vervolgens is aan de inwoners een aantal stellingen voorgelegd op basis waarvan twee indicatoren zijn gemaakt: Wederkerigheid politie - burger: De politie houdt rekening met de wensen van de samenleving. De politie werkt goed samen met de bewoners. De politie heeft hier contact met de bewoners uit de buurt. De politie neemt je serieus. Communicatie politie met burger: De politie is benaderbaar. De politie wil contact hebben met de burgers. De politie informeert de burgers. Figuur 7.6 Wederkerigheid politie burger (indicator) 5,6 5,1 5,3 5,2 5, Hoe hoger de score hoe vaker inwoners tevreden zijn over de wederkerigheid politie - burger. De score op de indicator de wederkerigheid politie-burger is in 5,3. In het district is de score het hoogst (5,6) en het district met de laagste score is Gouwe IJssel (5,1).

33 Veiligheidsmonitor Figuur 7.7 Communicatie politie met burger (indicator) 6,1 5,8 5,9 5,9 5, Hoe hoger de score hoe vaker inwoners tevreden zijn over de communicatie van de politie met burger. De score op de indicator communicatie politie met burger is in 5,9. In het district is de score het hoogst (6,1) en in het district het laagste (5,8). Tweederde van de inwoners (63%) van vindt dat de politie contact wil met de burgers, in is dit 54%. 7.5 Contacten tussen politie en burgers Een derde van de inwoners van (35%) heeft de afgelopen twaalf maanden contact gehad met de politie. Hiervan heeft 36% contact gehad voor een aangifte of melding en 24% in het kader van handhaving (bekeuring of controle door de politie). Figuur 7.8 Tevredenheid optreden politie bij laatste contact -15% 69% -17% 65% -18% Ontevreden 67% Tevreden -18% 65% -17% 66% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% De antwoorden zijn gepercenteerd op de respondenten die het laatste jaar contact hebben gehad met de politie. Tweederde van de inwoners van die in de afgelopen 12 maanden contact hebben gehad met de politie zijn tevreden over het optreden van de politie bij dat contact. Hierin is geen verschil tussen de districten.

34

35 Veiligheidsmonitor Voorzorgsmaatregelen tegen criminaliteit Inwoners kunnen er zelf voor zorgen dat het minder makkelijk is om hun bezittingen te stelen, zij kunnen hun gedrag aanpassen (socio-preventieve maatregelen) of technische aanpassingen maken (techno-preventieve maatregelen). Er is aan de inwoners een lijst met acht voorzorgsmaatregelen voorgelegd en gevraagd of zij wilden aangeven welke maatregelen zij hebben genomen. Het gaat om de volgende maatregelen. Socio-preventieve maatregelen: Waardevolle spullen meenemen uit de auto; 's Avonds licht laten branden bij afwezigheid; Fiets in bewaakte stalling zetten; Waardevolle spullen thuis laten. Techno-preventieve maatregelen: Buitenverlichting; Extra hang- en sluitwerk; Alarminstallatie in huis; (Rol) luiken voor ramen en deuren. Mensen op wie de vraag niet van toepassing is zijn buiten beschouwing gelaten. (Bijvoorbeeld de vraag of mensen waardevolle spullen uit de auto halen: mensen zonder auto worden buiten beschouwing gelaten.) Figuur 8.1 Score gemiddeld aantal getroffen maatregelen: socio-preventieve maatregelen 2,3 2,6 2,6 2,5 2, In hebben inwoners gemiddeld 2,4 socio-preventieve maatregelen getroffen. Inwoners van hebben minder socio-preventieve maatregelen genomen dan gemiddeld. In en ligt het iets boven het gemiddelde. Het meest toegepast is de maatregel om waardevolle spullen uit de auto mee te nemen, 82% van de inwoners van doet dit. Tweederde van de inwoners laat s avonds licht branden. In doet slechts de helft van de inwoners dat.

36 28 Bureau Onderzoek Op Maat Figuur 8.2 Score gemiddeld aantal getroffen maatregelen: techno-preventieve maatregelen 1,3 1,8 1,7 1,7 1, Techno-preventieve maatregelen worden minder getroffen dan socio-preventieve maatregelen. In treffen inwoners gemiddeld 1,7 techno-preventieve maatregelen. In Leiden- Voorschoten treft men deze maatregelen minder vaak dan gemiddeld. Wat het meest wordt toegepast is het aanbrengen van buitenverlichting (75%) en het aanbrengen van extra hang - en sluitwerk (70%). In past 6 op de 10 inwoners deze maatregelen toe.

37 Veiligheidsmonitor Bijlage 1 Achtergronden en geschiedenis Veiligheidsmonitor Achtergronden Een belangrijke achtergrond van de Veiligheidsmonitor ligt in het politieke belang dat aan veiligheid wordt toegekend. In het Veiligheidsprogramma Naar een veiliger samenleving, door het kabinet Balkenende I in oktober 2002 uitgebracht, wordt een aantal beleidsvoornemens rond het vergroten van de objectieve en subjectieve veiligheid in Nederland aangekondigd. Deze voornemens vragen een gezamenlijke inspanning van verschillende actoren, zoals het Rijk, de provincies en gemeenten, de politie, het Openbaar Ministerie, de rechterlijke macht en maatschappelijke organisaties. Het kabinet Balkenende II heeft in het Hoofdlijnenakkoord het belang van het veiligheidsprogramma onderstreept en voorzien van een aantal aanvullende maatregelen. Ook het huidige kabinet kent aan veiligheid een hoge prioriteit toe, zoals blijkt uit het streven om de criminaliteit in de komende jaren met circa 25 procent terug te dringen. Als opvolger van het programma Naar een veiliger samenleving werd in 2007 door het kabinet het programma Veiligheid begint bij Voorkomen (VbbV) geïntroduceerd. In dit programma worden maatregelen om geweld, (jeugd-)criminaliteit, recidive, asociaal gedrag, overlast en verloedering te voorkomen geïntensiveerd. Als operationalisering van deze outcome doelstellingen wordt een aantal indicatoren gehanteerd die mede zijn gebaseerd op de Veiligheidsmonitor en diens voorgangers. Geschiedenis De ontstaansgeschiedenis van de slachtofferenquêtes in Nederland voert terug naar de jaren zeventig. Het besef dat cijfers over de officieel geregistreerde criminaliteit geen compleet beeld geven van de onveiligheidsproblematiek is steeds verder gegroeid. Het deel van de criminaliteit waarvan slachtoffers geen aangifte doen, vooral de minder ernstige vormen, blijft daarbij namelijk onzichtbaar ( dark number ). De eerste slachtofferenquête in Nederland werd in 1973 gehouden. Sindsdien hebben het WODC en/of het CBS periodiek gestandaardiseerde landelijke slachtofferenquêtes uitgevoerd. Daarnaast werden door tal van gemeenten en politiekorpsen op eigen initiatief bevolkingsonderzoeken verricht. De onderling niet vergelijkbare vraagstellingen en onderzoeksmethoden, het ontbreken van inzicht in de lokale behoefte aan veiligheidszorg en de onvolledigheid van de gegevens op basis van registraties vormden de aanleiding voor een gestandaardiseerd bevolkingsonderzoek op kleinere dan landelijke schaal. Hiertoe werd eind jaren tachtig besloten door de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en Justitie. In het najaar van 1990 werd deze standaard, onder de naam Politiemonitor Bevolking (PMB), uitgevoerd in 25 gemeenten van uiteenlopende grootte. Sindsdien is de PMB in veel afzonderlijke politieregio's toegepast. De eerste landelijke uitvoering vond plaats in 1993 en werd herhaald in 1995, 1997, 1999, 2001, 2002 en In 2003 hebben de ministeries besloten het onderzoek jaarlijks af te nemen. De laatste reguliere editie vond plaats in Het CBS heeft vanaf 1981 slachtofferenquêtes uitgevoerd. Deze enquêtes zijn primair gericht op landelijke cijfers. De Enquête Slachtoffers Misdrijven (ESM) werd in de periode jaarlijks gehouden en vanaf 1985 tot en met 1992 in de oneven jaren, telkens over het voorgaande jaar. In

38 30 Bureau Onderzoek Op Maat de periode werd de Enquête Rechtsbescherming en Veiligheid (ERV) uitgevoerd. Vanaf 1997 zijn de bestaande CBS-leefsituatieonderzoeken, waaronder de ERV, geïntegreerd in één systeem van leefsituatieonderzoeken: het Permanent Onderzoek Leefsituatie (POLS), dat tot en met 2004 is uitgevoerd. In juni 2005 hebben de beide ministeries en het CBS een overeenkomst gesloten waarin de samenwerking rond de Veiligheidsmonitor is vastgelegd. De Veiligheidsmonitor, evenals de voorgangers, wordt om vier redenen uitgevoerd. In de eerste plaats levert de Veiligheidsmonitor gegevens die op een andere manier niet of onvoldoende betrouwbaar kunnen worden verkregen. Dat geldt bijvoorbeeld voor het niveau van feitelijk slachtofferschap: omdat niet alle gevallen van slachtofferschap bij de politie worden aangegeven blijft een deel van het feitelijke slachtofferschap buiten beeld. Gezien de omvang van de steekproef valt aan de hand van de Veiligheidsmonitor zeker voor de regio een relatief betrouwbare schatting te maken van het daadwerkelijke niveau van slachtofferschap en de daarbij ondervonden delicten. In de tweede plaats levert de Veiligheidsmonitor informatie op waarmee vergelijkingen, zowel in de tijd als tussen verschillende gebieden, mogelijk zijn. Het onderzoek is immers gestandaardiseerd. De Veiligheidsmonitor 2008 is de eerste meting in deze vorm, er is dus nog geen vergelijking in de tijd mogelijk. In de derde plaats leveren de resultaten van de Veiligheidsmonitor bruikbare informatie voor de verschillende niveaus waarop beleid wordt gemaakt. In de vierde plaats levert de Veiligheidsmonitor gegevens die gebruikt worden om ontwikkelingen te monitoren aan de hand van specifieke indicatoren.

39 Veiligheidsmonitor Bijlage 2 Onderzoeksverantwoording Onderzoeksopzet en respons Het veldwerk voor de Veiligheidsmonitor is door twee partijen uitgevoerd. Intomart heeft in opdracht van de Veiligheidsregio inwoners van de regio ondervraagd. Daarnaast heeft het CBS landelijk de Veiligheidsmonitor uitgevoerd. Hiervoor zijn 657 inwoners uit ondervraagd. Deze onderzoeken sluiten op elkaar aan en vormen samen één bak met gegevens. In totaal hebben dus inwoners uit aan de Veiligheidsmonitor meegedaan. Het veldwerk is als volgt opgezet. Het CBS heeft een representatieve steekproef getrokken. Vervolgens is aan alle respondenten in de steekproef een persoonlijke brief gestuurd waarin hij of zij wordt uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. In deze brief is de mogelijkheid geboden om de vragenlijst via internet in te vullen, hiervoor is een persoonlijke inlogcode in de brief opgenomen. Daarnaast is de mogelijkheid geboden om via een antwoordkaartje of via een gratis 0800 nummer een schriftelijke vragenlijst aan te vragen. Beoogde respondenten met een buitenlandse herkomst, hebben naast een Nederlandse brief en antwoordkaart, ook een Engelse of Turkse brief en antwoordkaart gekregen. Ook de schriftelijke vragenlijst was in het Engels en Turks verkrijgbaar. In de tweede fase van het veldwerk is aan alle respondenten die de vragenlijst nog niet hebben ingevuld een brief gestuurd, waarin is aangekondigd dat zij telefonisch worden benaderd. Respondenten waarvan geen telefoonnummer bekend is, ontvangen een brief met de vraag of zij via een bijgevoegde antwoordkaart hun telefoonnummer willen doorgeven. Het CBS heeft vervolgens face-to-face enquêtes afgenomen in die gebieden waar de respons nog achterbleef. Intomart heeft geen face-to-face enquêtes afgenomen. Voor de regio komen we uit op de volgende respons: Tabel 1 Respons Leiden- Voorschoten Gouwe IJssel Rijn- en Veenstreek Duin- en Bollenstreek Hollands Midden totale respons % % % % % deel Intomart deel CBS waarvan online (internet) % % % % % schriftelijk 139 8% % % % % telefonisch % % % % % face-to-face 4 0% 18 0% 10 0% 12 0% 44 0% Interpretatie van de resultaten: betrouwbaarheid en nauwkeurigheidsmarges Het doel van onderzoek is om uitspraken te doen over de totale onderzoekspopulatie: op basis van de gevonden uitkomst in de steekproef maak je een schatting van het betreffende gegeven in de onderzoekspopulatie. De beste schatting is altijd de steekproefuitkomst; omdat het om een steekproef gaat zit rond deze uitkomst zowel naar beneden als naar boven altijd een marge, de nauwkeurigheidsmarge of steekproefmarge.