Burgerparticipatie in Lingewaal
|
|
- Ludo Cools
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Burgerparticipatie in Lingewaal Gemeente Lingewaal september
2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Achtergrond Waarom deze nota? 3 2. Burgerparticipatie in Lingewaal Visie op burgerparticipatie Wat willen we bereiken? Wanneer zetten we het in? 4 3. De rol van de gemeente Gemeenteraad College Ambtelijke organisatie Communicatieparagraaf 5 4. Randvoorwaarden en valkuilen Algemeen belang Duidelijk en transparant Rolverdeling en resultaat Capaciteit en middelen Valkuilen 6 5. Toepassen van participatie Fasen besluitvorming Fasen beleid en planvorming Ruimte voor participatie Vormen van participatie Instrumenten 9 6. Trends en ontwikkelingen Zelf doen Overheidsparticipatie E-participatie Literatuurlijst 11 Bijlage 1: Participatieladder 12 Bijlage 2: Stappenplan 13 Bijlage 3: Krachtenveldanalyse 15 Bijlage 4: Vormen van participatie 18 2
3 1. Inleiding Burgerparticipatie is een belangrijk uitgangspunt van Het Manifest van Lingewaal. Het Manifest is een visie over de volle breedte van sociaal, ruimtelijk en economisch beleid en heeft een scoop tot De kern is samengevat in acht Manifestregels. De missie van Lingewaal is om in 2030 een vitale en vooral groene gemeente te zijn waar ecologie, economie en samenleving in een goede balans met elkaar samengaan. Het Manifest is opgesteld in samenspraak met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties uit Lingewaal. Er is een koers ingezet voor een meer structurele invulling van participatie. Het Manifest vraagt om meer interactie met bewoners en andere belanghebbenden. Dit wordt bekrachtigd door regel 4 van Het Manifest: De gemeente stimuleert en faciliteert het zelforganiserend vermogen van haar inwoners. Beleidskeuzes worden grotendeels door en/of met de bewoners, ondernemers en organisaties in de kernen gemaakt. 1.1 Achtergrond Een van de manieren om gehoor te geven aan Manifestregel 4, is door het bevorderen van verschillende vormen van participatie. Burgerparticipatie is verder uitgewerkt in de uitvoeringsagenda van Het Manifest. Als eerste verkenning hebben het college en de gemeenteraad op 15 juni 2010 de Workshop Burgerparticipatie bijgewoond. Dit heeft geleid tot een gezamenlijke visie, die in deze nota centraal staat. Om invulling te geven aan burgerparticipatie is in februari 2012 de Startnotitie Participatie in Lingewaal vastgesteld door het college. De startnotitie is gebaseerd op de meest gangbare definities van burgerparticipatie. Het geeft een overzicht van de mogelijkheden op het gebied van participatie en de daarbij behorende randvoorwaarden en valkuilen. Ook staat in de startnotitie welke stappen nodig zijn om een participatiebeleid te kunnen formuleren. In maart 2012 is de startnotitie gepresenteerd aan de gemeenteraad om draagvlak te verwerven voor de aanpak en richting te geven aan de bestuurlijke koers rond participatie. 1.2 Waarom deze nota? In deze nota wordt het beleid op burgerparticipatie verankerd. Er staat beschreven wat de gemeente Lingewaal verstaat onder burgerparticipatie, wat haar visie en doelstellingen zijn en wat de rol van de gemeente is. Maar ook wat de randvoorwaarden en valkuilen zijn en hoe de gemeente participatie in Lingewaal kan toepassen. Er wordt stilgestaan bij een aantal trends en ontwikkelingen en bij wat tot nu toe is gedaan op het gebied van participatie in de gemeente. In de afgelopen jaren heeft de gemeente Lingewaal al een paar stappen gezet op het gebied van burgerparticipatie. Bij verschillende projecten zijn burgers en andere belangstellenden betrokken. Een knelpunt in de huidige inzet is dat het grotendeels ad hoc gebeurt. Dit brengt soms teleurstellingen met zich mee, bijvoorbeeld doordat verkeerde verwachtingen waren gewekt, het traject niet planmatig werd aangepakt of er te weinig kennis in huis was om het traject goed te laten verlopen. Daarom is het belangrijk om aan de voorkant van beleid keuzen te maken over de inzet van burgerparticipatie. Deze nota is een belangrijk middel om burgerparticipatie gestructureerd in te voeren. 3
4 2. Burgerparticipatie in Lingewaal Burgerparticipatie is geen doel op zich, maar een middel. De essentie is dat overheden en burgers samenwerken bij het realiseren van publieke opgaven. Het gaat om het zoeken naar oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken en problemen en een passende rolverdeling tussen overheid en burgers hierbij. Daarbij is het minder van belang wie het initiatief neemt (de overheid of een burger) of wie bij wie participeert (de overheid bij de burger of de burger bij de overheid). De gemeente Lingewaal vindt het belangrijk om inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties te betrekken bij het ontwikkelen van beleid. Inwoners hebben het recht om invloed uit te oefenen op plannen en beleid. Burgerparticipatie leidt tot betere projecten, betere afwegingen en besluitvorming en tot meer draagvlak. 2.1 Visie op burgerparticipatie De gemeente Lingewaal wil een betrouwbare partner zijn voor haar inwoners. Burgerparticipatie krijgt daarom een structurele plaats bij de ontwikkeling van plannen en beleidsvorming in de gemeente. In 2010 is door het college en de gemeenteraad een gezamenlijke visie op burgerparticipatie opgesteld: Met burgerparticipatie wil Lingewaal de meedenkkracht, ideeën en expertise van alledag van haar burgers benutten om zo tot betere besluiten te komen, eigen initiatief te stimuleren, en op die manier bij te dragen aan draagvlak en betrokkenheid van de samenleving. 2.2 Wat willen we bereiken? Tijdens het opstellen van een gezamenlijke visie op burgerparticipatie heeft de gemeenteraad ook een aantal doelstellingen geformuleerd: Het benutten van de kennis en ideeën van de samenleving om tot betere besluiten te komen en problemen te signaleren. De overheid beslist niet alleen, de burger beslist mee. Zo ontstaat draagvlak en wakkeren we eigen initiatief aan. Het verzorgen van kennisoverdracht, het creëren van draagvlak, het bevorderen van inhoudelijke betrokkenheid en vertrouwen en het mobiliseren van eigen kracht en initiatief om uiteindelijk goede besluiten te kunnen nemen. Het inbrengen van kennis voor draagvlak en meningsvorming/belangenafweging in de raad. 2.3 Wanneer zetten we het in? Het is belangrijk om vooraf prioriteit te stellen aan thema s en onderwerpen waarbij belanghebbenden kunnen participeren. De volgende thema s en onderwerpen zijn hiervoor o.a. geschikt: subsidiebeleid, welzijnsvoorzieningen en sportaccommodaties, bezuinigingen, dienstverlening, bestemmingsplannen, indeling openbare ruimte en leefbaarheid. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is prioriteit te geven aan thema s en onderwerpen die mensen aan het hart gaan. 4
5 3. De rol van de gemeente Bij burgerparticipatie kunnen inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties invloed uitoefenen op beleid. In dit hoofdstuk wordt beschreven wat de rol is van de raad, het college en de ambtelijke organisatie. 3.1 Gemeenteraad Bij een meer interactief beleid betekent dat de rol van de gemeenteraad verandert. De raad staat invloed af en kan nog beter kennisnemen van meningen en initiatieven vanuit de samenleving. Dit past bij een terugtredende overheid. De raad kan een eigen inbreng hebben in interactief beleid, door: Vooraf bepaalde randvoorwaarden aan te geven. Vooraf te bepalen in welk stadium en in welke vorm participatie wordt ingezet. Vooraf te bepalen wat de rol van de raad is bij de gekozen participatievorm. 3.2 College Het college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor de (beleids)voorbereiding en de uitvoering van de projecten van de gemeente Lingewaal. Bij projecten binnen hun bevoegdheid is het college de opdrachtgever, bijvoorbeeld bij laagdrempelige interactieve trajecten. De portefeuillehouder Communicatie is integraal verantwoordelijk voor het participatiebeleid en legt verantwoording af in het burgerjaarverslag. 3.3 Ambtelijke organisatie De ambtenaren begeleiden de uitvoering van burgerparticipatie en geven advies aan de raad of het college. Burgerparticipatie vraagt om organisatorische en bestuurlijke afspraken, een eenduidige werkwijze en een consequente houding van ambtenaren en bestuurders. Het managementteam is integraal verantwoordelijk voor het oppakken en uitvoeren van participatie. De communicatieadviseur adviseert het bestuur en het management en signaleert welke thema s en onderwerpen geschikt zijn voor participatie. Ook ondersteunt en adviseert Communicatie de ambtelijke organisatie bij het uitvoeren van het participatieproces. 3.4 Participatieparagraaf Op verzoek van de gemeenteraad is in de formats van nota s aan het college en aan de gemeenteraad een vaste paragraaf communicatie / participatie toegevoegd. Het is een integrale verantwoordelijkheid van het management om te zorgen voor een juiste invulling van deze paragraaf. In de paragraaf worden de voornemens op het gebied van participatie genoemd, de eventuele resultaten van eerdere participatie en wat daarmee is of wordt gedaan. Op deze manier kunnen bestuurders goed geïnformeerd een besluit nemen. 5
6 4. Randvoorwaarden en valkuilen Voor een succesvolle invoering van participatie moet aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan en is het belangrijk om rekening te houden met een aantal valkuilen. In dit hoofdstuk staan deze randvoorwaarden en valkuilen beschreven. 4.1 Algemeen belang De gemeente treedt altijd op als hoeder van het algemeen belang. Alle belangen van mogelijke partijen en personen worden in beeld gebracht tijdens het participatieproces. De gemeente heeft de plicht om de belangen van partijen die niet aan tafel zitten (soms de zwijgende meerderheid) zichtbaar te maken. Ook deze belangen moeten worden meegenomen in de totale afweging. 4.2 Duidelijk en transparant De participanten weten aan het begin hoe het participatieproces eruit gaat zien en wat met de uitkomsten gaat gebeuren. Het is duidelijk waaraan zij kunnen deelnemen, wat het doel is van hun inzet, hoe het proces wordt ingericht en wat de mate van invloed is die zij kunnen uitoefenen. Het proces is zichtbaar gemaakt, de processtappen worden teruggekoppeld en alle geïnteresseerden kunnen het proces volgen, ook als zij daar geen onderdeel van uitmaken. Er zijn duidelijke criteria vastgelegd om te kunnen bepalen welke onderwerpen wel of niet voor participatie in aanmerking komen. Het is herleidbaar waarom is gekozen voor wel of geen participatie en wat de afwegingen zijn geweest voor het bepalen van het gewenste participatieniveau. 4.3 Rolverdeling en resultaat Het is van groot belang dat iedereen zich bewust is van zijn rol en zich daar ook aan houdt. Hier worden duidelijke afspraken over gemaakt aan het begin van het proces, zodat alle betrokkenen hierop kunnen worden aangesproken. In sommige gevallen is het wenselijk dit op te nemen in een startbijeenkomst, zodat geen misverstanden kunnen ontstaan. Vooraf wordt vastgesteld wanneer een participatietraject succesvol is verlopen. De verschillende betrokkenen kunnen daar een ander beeld bij hebben. Daarom worden de succesfactoren vooraf helder gecommuniceerd, omdat onduidelijkheid hierover tot teleurstelling kan leiden. De verschillende stappen in het participatieproces worden vastgelegd in een verslag, dat vervolgens door de deelnemers wordt goedgekeurd. Er mag geen gelegenheid zijn om zich te distantiëren aan de vastgelegde verslaglegging en afspraken. 4.4 Capaciteit en middelen De ambtelijke organisatie reserveert in haar jaarplannen voldoende personele capaciteit en middelen om een interactieve aanpak mogelijk te maken. Bij participatietrajecten is meestal sprake van een flinke tijdsinvestering voor zowel de ambtelijke als belanghebbende organisaties, met name vooraan in het traject. Daar staat echter tegenover dat het over het algemeen leidt tot een beter product en meer tevredenheid, wat in de eindfase en daarna (zoals bij vergunningverlening) merkbaar is door minder klachten en bezwaarprocedures (met bijbehorende tijdwinst). 4.5 Valkuilen NIMBY-gedrag Bewoners vinden het heel lastig om te accepteren dat soms iets in hun omgeving wordt gepland waar zij het niet mee eens zijn. Dit wordt ook wel Not In My BackYard genoemd. Toch is dat soms nodig voor het algemeen belang. Het is dan ook erg belangrijk dat ook alle belanghebbenden worden gehoord in het participatieproces. Zo kan niet de situatie ontstaan dat de participanten allemaal ergens tegen zijn, maar alsnog worden overruled door het algemeen belang. De verschillende standpunten en belangentegenstellingen moeten gedurende het proces zichtbaar en voelbaar zijn. 6
7 Bewuste procesvertraging Wanneer betrokkenen tegen planvorming zijn, kunnen zij de participatie aangrijpen om het proces te vertragen. Daarom is het belangrijk dat een strakke planning wordt opgesteld én gehanteerd, zodat het proces niet uit de planning loopt door de onwil zich neer te leggen bij een beleidsrichting. Representatief Bij het instellen van een participatiegroep is het belangrijk het democratisch gehalte goed te bewaken. Het zou niet de eerste keer zijn dat een groep verontruste bewoners een mening verkondigt, die niet wordt ondersteund door een (zwijgende) meerderheid van de bevolking. Het is belangrijk de representativiteit van deelnemers goed te bewaken. Ook de mate van contact van participanten met de achterban is van groot belang. Inspraak is geen participatie Er is een duidelijk verschil tussen participatie en inspraak. Participatie gebeurt in een zo vroeg mogelijk stadium. Terwijl inspraak de formele, afrondende fase is waarin belanghebbenden voor de laatste keer de gelegenheid krijgen om te reageren. Inspraak gebeurt conform wettelijke verplichting of de inspraakverordening. 7
8 5. Toepassen van participatie Participatie kan plaatsvinden in verschillende fasen van het besluitvormingsproces en in verschillend fasen van beleid en planvorming. Ook is het belangrijk te bepalen welke ruimte participanten krijgen. Om participatie te kunnen toepassen zijn verschillende instrumenten beschikbaar. 5.1 Fasen besluitvorming Participatie kan plaatsvinden in drie verschillende fasen van het besluitvormingsproces. Namelijk: bij het opstellen van beleid (voor besluitvorming college), over een conceptvoorstel van het college (voor besluitvorming raad) en op uitvoerend niveau, binnen vooraf vastgestelde kaders (na besluitvorming). 5.2 Fasen beleid en planvorming Tijdens inventarisatie Vaststellen welke zorgen, ideeën en wensen er leven over een bepaald onderwerp, voordat een beleids- of projectplan wordt opgesteld. Deze fase eindigt met een nota van bevindingen, waarin overzicht wordt geboden van de wensen, ideeën en meningen, knelpunten, afspraken uit het verleden, adviezen van derden, etc. Ook wordt met de bevindingen richting gegeven voor de planvormingsfase. Dit voorstel mag heel stellig zijn over de mogelijkheden en onmogelijkheden, zodat er duidelijkheid is over de ruimte voor oplossingen. Tijdens planvorming Belanghebbenden nemen deel aan het opstellen van een plan of enkele planvarianten. Deze fase leidt tot een voorstel, waarbij ook een inschatting van de kosten en baten is opgesteld. Er is tijd gestoken in het tekenen en rekenen, zodat een goede afweging tussen de varianten mogelijk is. Tijdens besluitvorming Verschillende varianten worden voorgelegd en besproken met belanghebbenden, voordat besluitvorming plaatsvindt. Verschillende vormen zijn denkbaar, zoals een publieksdebat, enquête of referendum. Aan het eind van deze fase is het besluit genomen. De manier waarop dat tot stand is gekomen wordt vastgelegd in een eindrapport. Tijdens uitvoering De precieze invulling na besluitvorming wordt, geheel of deels, overgelaten aan belanghebbenden. Deze fase heeft in veel gemeenten structuur gekregen in de vorm van wijkgericht werken. Dit betekent dat regelmatig overleg wordt gevoerd met een groep bewoners van een wijk of dorpskern, over onderwerpen die de leefbaarheid ten goede komen, zoals de openbare ruimte of andere voorzieningen. Daarbij kan gewerkt worden met een vastgesteld budget en een contactpersoon binnen de gemeentelijke organisatie. 5.3 Ruimte voor participatie Hoe groot de mate van betrokkenheid is of hoeveel invloed participanten hebben, wordt vaak ingedeeld op de participatieladder (zie bijlage 1). De verantwoordelijkheid en invloed op het proces nemen toe van trede 1 naar trede 5. Daarmee neemt ook de verplichting toe van de raad en het college om de resultaten mee te wegen in de besluitvorming. Trede 1 Informeren De gemeente brengt de inwoners op de hoogte van haar plannen. Zij kunnen vragen stellen, maar de gemeente vraagt ze niet om een mening. Bij deze trede vindt geen burgerparticipatie plaats. Bij alle hogere treden is dit wel het geval. Trede 2 Raadplegen De gemeente wil graag de mening horen van de inwoners. Wat leeft er, zijn er nieuwe ideeën, etc? De gemeente is niet verplicht de ideeën over te nemen of de plannen aan te passen, maar houdt er wel zoveel mogelijk rekening mee. 8
9 Trede 3 Adviseren De gemeente nodigt inwoners, bedrijven en/of maatschappelijke organisaties uit om suggesties of oplossingen over een bepaald vraagstuk aan te dragen. Hun mening speelt een volwaardige rol bij de ontwikkeling van beleid. Het college en de raad moeten goede argumenten hebben om hun adviezen niet op te volgen. Trede 4 Coproduceren De politiek bepaalt op de eerste drie treden de inhoud. Vanaf trede 4 hebben alle betrokkenen samen de touwtjes in handen. De partijen zoeken samen met de gemeente naar resultaten en oplossingen; het college houdt zich hieraan. De raad kán nog anders beslissen, al zal dat in de praktijk niet vaak voorkomen. Trede 5 Meebeslissen Op deze trede is de invloed van betrokkenen het grootst. Het gemeentebestuur laten het maken van keuzes binnen de gestelde kaders over aan de betrokken partners. De ambtenaren hebben een adviserende rol. College en raad doen deze besluitvorming niet nog eens over. 5.4 Vormen van participatie Er zijn vele vormen en mogelijkheden voor participatie, die soms al langere tijd in gebruik zijn en niet altijd als participatie worden herkend. Het is maatwerk voor welke vorm van participatie wordt gekozen. In bijlage 4 staan ter inspiratie voorbeelden van vormen van participatie uit diverse gemeenten uit het hele land en gerangschikt naar participatieniveau. 5.5 Instrumenten Participatieladder De participatieladder (zie bijlage 1) is een middel om te bepalen in welke mate gebruik wordt gemaakt van participatie bij het opstellen en uitvoeren van beleid. De ladder geeft inzicht in het participatiegehalte van de verschillende dossiers. Het is een meetinstrument dat helderheid geeft in de bestaande situatie en zicht kan geven op de gewenste toekomstige situatie. Stappenplan Om participatie toe te kunnen passen is een instrument nodig om een juiste afweging te maken. Het stappenplan (zie bijlage 2) bestaat uit het beantwoorden van tien vragen. Met het beantwoorden van deze vragen kan op een eenduidige wijze worden afgewogen welke projecten of dossiers in aanmerking komen voor participatie, en volgens welke trede van de participatieladder dat zou moeten gebeuren. Krachtenveldanalyse Voor elk project of beleidsontwikkeling wordt een krachtenveldanalyse (zie bijlage 3) gemaakt. In deze analyse worden alle groepen en personen (de actoren) in beeld, inclusief hun belangen, hun invloed, hun mening over het project en hoe belangrijk zij zijn voor het welslagen van het project. 9
10 6. Trends en ontwikkelingen Hoewel burgerparticipatie zelf niets nieuws is, veranderen wel de manier hoe burgers erover denken en de vormen en instrumenten. Drie belangrijke trends en ontwikkelingen: burgers willen meer zelf doen, de rol van de gemeente verschuift en de opmars van e-participatie zet door. 6.1 Zelf doen Burgers krijgen meer verantwoordelijkheden en er is ook meer animo voor zelf doen. De overheid houdt zich minder met details bezig en meer met randvoorwaarden en kaders. Er is steun voor de bezuinigingen; het huishoudboekje moet kloppen. Maar de lasten moeten wel eerlijk worden verdeeld. Juist de bezuinigingen vragen om zichtbare afwegingen: welke keuze heeft de overheid gemaakt en op grond waarvan? 6.2 Overheidsparticipatie Burgers zijn steeds vaker initiatiefnemer; ze gaan zelf aan de slag met het realiseren van maatschappelijke opgaven en zijn eigenaar van het participatietraject. Dit betekent dat de rol van de gemeente verschuift: van initiatiefnemer en aanjager bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken (hoe kunnen burgers participeren) naar ondersteuner en facilitator van initiatieven die vanuit de samenleving zelf worden genomen (hoe kan de gemeente aansluiten bij wat de burger wil). Veel recente publicaties, waaronder die van rijksadviesorganen, besteden hier aandacht aan. De Raad voor het Openbaar Bestuur introduceert in haar advies Loslaten in vertrouwen bijvoorbeeld een overheidsparticipatietrap met vijf mogelijke rollen die een overheid kan aannemen bij particulier initiatief. Loslaten is de belangrijkste trede; geef burgers alle ruimte. En reguleer alleen iets wanneer dat echt nodig is. 6.3 E-participatie De opmars van e-participatie zet door. Gemeenten zijn volop aan het experimenteren met digitale kanalen om burgerparticipatie te organiseren, bijvoorbeeld via online discussiefora, het inzetten van sociale media of het gebruik van Google-maps om problemen in de leefomgeving aan te kunnen geven. Eenzijdig communiceren via internet wordt steeds meer vervangen door tweezijdige communicatie; er is sprake van interactie. Uit onderzoek blijkt dat tweederde van de mensen het liefst via internet participeert en dat als mensen dit daadwerkelijk doen, hun interesse toeneemt. Het is daarom belangrijk om bewuste keuzes te maken voor het toepassen van e-participatie. Vanwege de huidige formatie en het beschikbare budget van Communicatie is het op dit moment niet mogelijk het gebruik van Sociale Media te ontwikkelen (zie rapportage Verbeteren in- en externe communicatie van 10 juni 2013). 10
11 7. Literatuurlijst Beleidsdocumenten Lingewaal 0-meting Voorzieningenaanbod Gemeente Lingewaal, ICS Adviseurs, November 2011 Servicenormen Gemeente Lingewaal, 2011 Concept Dienstverleningsplan en Visie op dienstverlening, gemeente Lingewaal 2011 Maatschappelijke initiatieven, afstudeeronderzoek, gemeente Lingewaal, juni 2011 Burgerparticipatie in Lingewaal, verslag workshop, juni 2010 Het Manifest van Lingewaal, Structuurvisie plus 2030, gemeente Lingewaal, januari 2010 Vakliteratuur Deel je rijk relevante trends voor overheidscommunicatie, juni 2013 Burgerkracht; De toekomst van het sociaal werk in Nederland, Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling, april 2011 Participatie vraagt om een visie, WMO Magazine, april 2011 Help een burgerinitiatief! Ministerie van Binnenlandse Zaken, november 2010 Procesbegeleiding in participatietrajecten, Ministerie van Binnenlandse Zaken, juni 2010 Tijdschrift In actie met burgers!, Actieprogramma Lokaal Bestuur, januari 2010 We gooien het de inspraak in, De Nationale Ombudsman, september 2009 Kadernota Beter Betrokken, Laagland advies, februari 2009 Interactiviteit in de praktijk, kwaliteit van de stad, VROM, december 2003 Pröpper en Steenbeek, De aanpak van interactief beleid: elke situatie is anders, 2001 Voorbeelden andere gemeenten Spoorboekje burgerparticipatie. Lingewaard De nieuwe Haarlemse participatiepraktijk, Haarlem januari 2011 Participatiewijzer, Woerden, juni 2010 De Utrechtse participatiestandaard, gemeente Utrecht, april 2010 Participatie en inspraak in Amersfoort, maart 2009 Beleidsdocument Interactieve beleidsvorming, gemeente IJsselstein, augustus 2008 Rekenkameronderzoek inspraak & participatie, IJsselstein, februari 2008 Nota participatie, gemeente Houten, juli 2007 Visie op Communicatie, gemeente Houten, maart 2007 Participatienota, Gemeente Zeist, augustus
12 Bijlage 1: Participatieladder Stap Rol burger Wat doet de burger? Wat doet het bestuur/politiek? 1. Informeren - belanghebbende - toehoorder 2. Raadplegen - gesprekspartner - geconsulteerde 3. Adviseren - ideeënbron - adviseur 4. Coproduceren - coproducent van beleid - samenwerkingspartner 5. Meebeslissen - medeverantwoordelijk - medebeslisser - informatie ontvangen - luisteren Van gedachten wisselen in een open maar vrijblijvend gesprek Meedenken en (vrijblijvend) ideeën aandragen Samen plannen maken Deelbeslissingen nemen Politiek en bestuur bepalen zelf de agenda voor de besluitvorming en houden belanghebbenden hiervan op de hoogte. Zij maken geen gebruik van de mogelijkheid om belanghebbenden inbreng te geven op de planontwikkeling. Politiek en bestuur bepalen in hoge mate zelf de agenda, maar zien de belanghebbenden als gesprekspartners bij de planontwikkeling. Geen verbinding aan de resultaten die uit de gesprekken komen. Politiek en bestuur stellen in beginsel de agenda op, maar geven de belanghebbenden de gelegenheid om oplossingen en ideeën te formuleren, problemen aan te dragen, waarbij deze ideeën een volwaardige rol spelen in de ontwikkeling van de plannen. De politiek verbindt zich in principe aan de resultaten, maar kan bij de uiteindelijke besluitvorming hiervan (beargumenteerd) afwijken Politiek, bestuur en belanghebbenden komen gezamenlijk een agenda overeen, waarna samen naar oplossingen wordt gezocht. De politiek verbindt zich in principe aan deze oplossingen m.b.t. de besluitvorming Politiek en bestuur laten de beleidsvorming over aan de belanghebbenden, waarbij het ambtelijk apparaat een adviserende rol vervult. De politiek neemt de resultaten over, na toetsing aan vooraf gestelde randvoorwaarden. 6. Zelf beslissen Beslisser Eindbeslissing nemen in een referendum 12
13 Bijlage 2: Stappenplan Stap 1: Interne inventarisatie - Zijn er afspraken gemaakt in het college of in de raad over de fase van besluitvorming of beleids/planvorming waarin burgerparticipatie moet worden ingevuld? - Is er draagvlak binnen de ambtelijke organisatie en bij de portefeuillehouder? - Is er ruimte binnen het tijdspad én de benodigde mankracht voor participatie? - Welk budget is er voor eventuele middelen? Stap 2: Is het onderwerp geschikt voor participatie? Wanneer niet? De mening van burgers en andere belanghebbenden moet worden afgewogen met zaken als: wettelijke taken politieke keuzes afspraken uit het verleden afhankelijkheid van derden financiële beperkingen ruimtelijke beperkingen Soms is de speelruimte te klein om in gesprek te gaan met burgers. Dat zou dan alleen maar valse verwachtingen wekken over hun mogelijke inbreng. Wanneer wel? De inbreng van burgers en andere belanghebbenden kan een meerwaarde hebben in het geval dat: Zij beschikken over kennis en ervaring die nodig is voor een goed besluit. Zij probleemeigenaar zijn nadat een besluit is genomen. Zij de doelgroep zijn van de beleidsmaatregelen. Zij bezwaarschriften kunnen indienen tegen een genomen besluit. Daarnaast spelen ook andere afwegingen een rol bij het bepalen om participatie toe te passen. Het gaat hierbij niet in alle gevallen om objectief meetbare factoren, maar om een (subjectieve) inschatting die wel beargumenteerd moet worden: Is het onderwerp geschikt voor participatie? Is er inhoudelijk ruimte voor participatie? Zijn de randvoorwaarden vervuld? Wat hopen we te bereiken met participatie? Go / no go moment De antwoorden op de vragen van stap 1 en 2 leiden tot een go / no go moment. Er is voldoende overzicht om te kunnen beslissen al dan niet verder te gaan met de stappen die leiden tot een participatietraject. Stap 3: Maak een krachtenveldanalyse Het is belangrijk om goed in beeld brengen wie de belanghebbenden zijn in het participatietraject. Dit kunnen zijn: huidige bewoners, toekomstige bewoners, ondernemers, winkeliers, maatschappelijke organisaties, schoolbesturen, leerlingen en hun ouders, wijkraden, buurtcomités en belangengroepen, etc. Ook moet een inschatting worden gemaakt van hun houding, mening en positie over het project of het nieuwe beleid. Deze inventarisatie heet een krachtenveldanalyse, zie bijlage 3. Stap 4: Bepaal het niveau van participatie Bepaal welke invloed kunnen de belanghebbenden hebben. Oftewel, op welke trede van de participatieladder gaan we werken: informeren, raadplegen, adviseren, co-produceren of meebeslissen. 13
14 Stap 5: Bepaal een kernboodschap per doelgroep Iedere doelgroep is op een andere manier betrokken bij het project of het te vormen beleid. Daarom is het nodig per doelgroep een duidelijke boodschap te formuleren. In deze boodschap moet doorklinken waarvan de gemeente de doelgroep hoopt te overtuigen. Stap 6: Maak een kalender Ieder project of ontwikkelingstraject heeft een eigen planning. Deze vormt de basis om te bepalen op welke momenten de gemeente input nodig heeft van de verschillende doelgroepen. Neem daarvoor vooral ook ruim de tijd om de geleverde input (ideeën, opmerkingen, tegenargumenten, etc.) te kunnen verwerken en te ordenen. Stap 7: Bepaal welke vorm Het is van groot belang te kiezen voor een vorm (zie 5.3 en bijlage 4) die past bij de doelgroep en binnen de gangbare werkwijze van de gemeente. Bij de keuze van middelen zijn onder andere de volgende punten van belang: Hoe groot is de doelgroep? Hoe persoonlijk raakt het project/beleid de doelgroep? Wordt veel discussie, weerwoord of zelfs boosheid verwacht? Zijn er veel tegenstellingen tussen of binnen de doelgroepen? Gaat het om een ruimtelijk project, iets in de welzijnssector of een combinatie hiervan? Kan het project of het beleid concreet worden uitgebeeld? Leven er veel ideeën in de doelgroep, gaat het om een onderwerp waarbij hun vakkennis kan worden ingeschakeld? Zijn er voorbeelden van vergelijkbare projecten, waarvan kan worden geleerd? Is sprake van een historie over een bepaald onderwerp of een bepaalde plek (is er oud zeer)? Stap 8: Maak een communicatiekalender In het verlengde van de gekozen vorm moet in een communicatiekalender worden gemaakt, waarin kort wordt beschreven op welke manier, via welk kanaal en wanneer wordt gecommuniceerd met de verschillende doelgroepen. Stap 9: Evalueer het traject na afloop Aan het eind van het hele traject is het nodig de aanpak te evalueren en te documenteren. Dit kan input leveren voor verbeterpunten in de aanpak, waar de hele organisatie zijn voordeel mee kan doen. 14
15 Bijlage 3: Krachtenveldanalyse Het gaat om de volgende te beantwoorden vragen / te nemen stappen: 1. Wat is het doel van het project en wanneer wordt het project als geslaagd beschouwd? 2. Vanuit welke invalshoeken kan naar het project worden gekeken? 3. Welke actoren (groepen en personen) spelen een rol? 4. Maak een matrix met actoren en invalshoeken. 5. Welke belangen hebben zij? 6. Stel vast of de actoren partner, vriend, vijand of tegenstander zijn. 7. Stel vast waar ze thuis horen in de ringen van invloed? 8. Wat is de kernboodschap, rode draad voor communicatie? 9. Welke kalender levert dit op? 10. Op welke niveaus worden instrumenten ingezet? 1. Doel van het project Het project wordt beschouwd als een succes als Vraag 2: Invalshoeken (voorbeeld) A. architectuur: indeling en uitstraling B. efficiënt gebruik van ruimtes C. lagere (gezamenlijke) kosten D. bereikbaarheid E. voorzieningenniveau F.. Vraag 3: Lijst van actoren (voorbeeld) 1. Scholen: directie, leerkrachten, leerlingen en ouders 2. Omwonenden 3. Andere gebruikers 4. Vraag 4: Vanuit welke invalshoek zijn de actoren betrokken bij het onderwerp? Invalshoeken A. B. C. D. E. F. G. H. I. Actoren Vraag 5: Belangenanalyse Met een analyse naar belangen en standpunten wordt geprobeerd erachter te komen of er nog ruimte zit in de ingenomen standpunten om het met elkaar op onderdelen eens te worden. 1. Welk standpunt neemt de actor in 2. Wat zijn de onderliggende belangen, wat hebben ze te winnen of verliezen 3. Welke problemen zien de actoren in het beleidsdoel 4. Waar zit nog rek; welke opties zijn er nog 15
16 Actor 1 Actor 2 Actor 3 Actor 4 Standpunt Belangen a. b. c. Problemen a. b. c. Opties a. b. c. 6. Stel vast van de actoren of ze partner/vriend/vijand/tegenstander zijn. Inhoud: positief Partner Vriend Vertrouwen Negatief Vertrouwen Positief Vijand Tegenstander Inhoud: negatief 16
17 Vraag 7: Ringen van invloed Beïnvloeders: actoren die invloed uitoefenen op het project Beslissers: actoren die beslissingen nemen over het project Uitvoerders: actoren die een rol spelen bij de uitvoering van het project of kennis kunnen leveren Gebruikers: actoren die de gevolgen ervaren van het project Beïnvloeders Beslissers Uitvoerders Gebruikers Vraag 8, 9 en 10: invullen in de matrix Mijlpaal / datum Doelgroep Rol Communicatiemiddel Doel / kernboodschap Schoolbestuur Leraren Ouders beslisser beïnvloeder gebruiker. 17
18 Bijlage 4: Vormen van participatie Er zijn vele vormen en mogelijkheden voor participatie, die soms al langere tijd in gebruik zijn en niet altijd als participatie worden herkend. De voorbeelden zijn afkomstig uit diverse gemeenten uit het hele land en zijn gerangschikt naar participatieniveau. Niveau Initiatief nemen Co-produceren Meebeslissen Adviseren (vanaf begin) Raadplegen/consulteren Toehoorder Vormen - burgerinitiatief - maatschappelijk initiatief - referendum - deelraden - projectgroep - werkgroep - (ontwerp-)atelier - workshops - burgerjury - referendum - deelraden - wijkplatform (wijkgericht werken) - wijkplatform (wijkgericht werken) - participatiegroep - (digitaal) burgerpanel - WMO-raad - (digitaal) burgerpanel - rondetafelgesprek - stadsdebat - keukentafelgesprekken - enquête - informatie/discussieavond - inloopavond - reactieformulieren voor suggesties, ideeën en opmerkingen - klankbordgroep - schouw - wijkontmoetingsdagen - hoorzitting gemeenteraad - inspreekrecht gemeenteraad - rondetafelgesprekken met de raad - spreekuren collegeleden - spreekuren projectgroepleden - chatsessies via facebookpagina - schriftelijke informatie (nieuwsbrief, bewonersbrief, gemeentepagina s) - digitale informatie (website) - informatieavond (presentatie uitgewerkte plannen) - tentoonstelling 18
De Utrechtse Participatiestandaard
De Utrechtse Participatiestandaard Participatie leidt tot betere projecten, betere afwegingen en besluitvorming en tot meer draagvlak. Bij ieder project is de vraag aan de orde wanneer en in welke mate
Nadere informatieBurgerparticipatie in Alkmaar. Gemeente Alkmaar
Burgerparticipatie in Alkmaar Gemeente Alkmaar 1 Burgerparticipatie in Alkmaar Aanleiding en ambitie In het kader van het programma Harmonisatie is ook het burgerparticipatiebeleid opnieuw bekeken. Voor
Nadere informatieDe Utrechtse Participatiestandaard
De Utrechtse Participatiestandaard Participatie leidt tot betere projecten, betere afwegingen en besluitvorming en tot meer draagvlak. Bij ieder project is de vraag aan de orde wanneer en in welke mate
Nadere informatieNaam project. Participatie- en communicatieplan. Versie concept dd-mm-jjjj
Kerngegevens Hier kan je een uitspraak of overkoepelende tekst over je onderwerp plaatsen, met evt. de naam van degene die de uitspraak heeft gedaan. Maar dat hoeft niet; je kunt deze tekst ook gewoon
Nadere informatieDeelnemers: denktank uit de samenleving, gemeenteraad, college en ambtelijk managementteam
Samen bouwen aan het huis van de democratie in Bloemendaal Verslag werkatelier over participatie en samenspel tussen samenleving en gemeentebestuur op 4 juni 2015 van 20:00 tot 23:00 uur in het Dorpshuis
Nadere informatieBurger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader
Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader Inleiding Deze notitie beschrijft het theoretisch kader van de begrippen burger- en overheidsparticipatie. Het is tegelijkertijd bedoeld als agenda voor
Nadere informatiegfedcb Besluitenlijst d.d. d.d.
Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp Eenheid/Cluster/Team ST/PU/CO Participatieladder 1- Notagegevens Notanummer 2007.40363 Datum 21-11-2007 Portefeuillehouder Burgemeester 2- Bestuursorgaan
Nadere informatieAfdeling Samenleving November Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem
Afdeling Samenleving November 2011 Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Wat is burgerparticipatie? 3 2. Doelen burgerparticipatie 3 3. Participatievormen
Nadere informatieLeidraad communicatie en participatie particuliere (bouw)initiatieven
Leidraad communicatie en participatie particuliere (bouw)initiatieven Versie 1.0 Augustus 2018 Omwonenden en belanghebbenden eerder betrekken De gemeente Dalfsen wil dat inwoners in een vroeg stadium betrokken
Nadere informatieVRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol]
VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] Inleiding De vragenboom is een hulpmiddel om weloverwogen te bepalen of en in welke vorm interactief wordt gewerkt. Bij het aanbieden van de ingevulde vragenboom
Nadere informatieBewonersparticipatie: de rode draad in ons werk!
NOTA BEWONERSPARTICIPATIE GEMEENTE BEST Bewonersparticipatie: de rode draad in ons werk! Refnummer: INT12-0110 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Waarom bewonersparticipatie? 3 3. Maatwerk 4 4. Kaders Best
Nadere informatiePROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016
PROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016 Conform: De Langedijker werkwijze, Notitie interactief werken gemeente Langedijk op basis
Nadere informatieWerkstijl Oog voor kwaliteit, zorgvuldigheid en timing (vorm en inhoud)vanuit eigen expertise ingezet
2011/33242 Bijlage Uitwerking van treden van de participatieladder Trede 1: Informeren De gemeente bepaalt in grote mate zelf de agenda voor besluitvorming en houdt betrokkenen hiervan op de hoogte. Het
Nadere informatie(Burger) participatie. De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli 2015 Tessa van den Berg
(Burger) participatie De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli Tessa van den Berg AGENDA - Welke soorten en vormen van (burger)participatie zijn er? - Een korte theoretische introductie - Wat is en
Nadere informatieWijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen
Wijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen Hieronder een eerste en tweede reactie van de Rekenkamer. 1 Bijlage: Ambitiedocument Burgerparticipatie met bijbehorende Verordening te downloaden via deze link. Eerste
Nadere informatieBestuursopdracht. Centrumvisie
Bestuursopdracht Centrumvisie Bestuursopdracht Centrumvisie Opdrachtgever: Auteur: gemeente Scherpenzeel afdeling Ruimte en Groen W. Hilbink/W.Algra Datum: 2 december 2014 Centrumvisie Scherpenzeel -1-
Nadere informatieAfdeling Samenleving Februari Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem
Afdeling Samenleving Februari 2012 Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Wat is burgerparticipatie? 3 2. Doelen burgerparticipatie 3 3. Participatievormen
Nadere informatieParticipatiewijzer gemeente De Bilt
Participatiewijzer gemeente De Bilt Stap 1: Inventarisatie Je staat aan de start van een project/ beleidstraject, maar vraagt je af of en hoe je inwoners en/of ondernemers moet betrekken bij je project.
Nadere informatieBurgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad
Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad 5 juli 2018 Raadswerkgroep Burgerparticipatie In november 2017 heeft een aantal raadsleden zich opgegeven om de Raadswerkgroep Burgerparticipatie te vormen
Nadere informatieSamen werken aan Roerdalen. Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming
Samen werken aan Roerdalen Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming Gemeente Roerdalen Oktober 2012 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding.. 3 2. Definitie Burgerparticipatie..
Nadere informatieLeidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente. Korte versie
Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente Korte versie Inleiding Oldebroek voor Mekaar is samenwerken aan een sterke en leefbare samenleving. Inwoners, ondernemers, maatschappelijke
Nadere informatieRidderkerk dragen we samen!
Ridderkerk dragen we samen! Inleiding In mei 2015 heeft de gemeenteraad de startnotitie vastgesteld met de titel Ridderkerk dragen we samen! De subtitel luidt: van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie.
Nadere informatieMONITOR BURGERPARTICIPATIE 2013 ENQUÊTE
MONITOR BURGERPARTICIPATIE 2013 ENQUÊTE De Monitor Burgerparticipatie wordt tweejaarlijks uitgevoerd om het gemeentelijk beleid en activiteiten op het gebied van burgerparticipatie landelijk in kaart te
Nadere informatieI Inleiding. Startnotitie Burgerparticipatie binnen de gemeente Cuijk. Vastgesteld in de rekenkamercommissie van 23 februari 2010.
Startnotitie Burgerparticipatie binnen de gemeente Cuijk Vastgesteld in de rekenkamercommissie van 23 februari 2010 I Inleiding De Rekenkamercommissie doet onafhankelijk onderzoek naar het gevoerde beleid
Nadere informatieParticipatie in Nederlandse cases. Publieksparticipatie. The Bridge. Toren. De Overspanning. Toren
Participatie in Nederlandse cases Rolf Müller Regio regiodirecteur DLG Gelderland Berthe Jongejan Landschapsarchitect DLG Utrecht Centraal The Bridge ISSUES De Overspanning PROCESSEN EN FASERING MENSEN
Nadere informatieParticipatieladder. Vorm van participatie
Statenvoorstel nr. PS/2014/1080 Participatiecode Overijssel Datum GS-kenmerk Inlichtingen bij 09-12-2014 2014/0332094 dhr F. v. Damme, telefoon 038 4999268 e-mail F.v.Damme@overijssel.nl Aan Provinciale
Nadere informatieDe 7 stappen van je participatieproces - handleiding
De 7 stappen van je participatieproces - handleiding 1 1) Doelstellingen helder krijgen De eerste vraag die we moeten beantwoorden is niet Hoe gaan we dit doen? maar wel vragen zoals: - Waarom doen we
Nadere informatieEr zijn (grote) belangen van burgers gemoeid met het onderwerp: neen stop ja ga door. Er is voldoende beïnvloedingsruimte voor inbreng van betrokkenen
Stroomschema Burgerparticipatie Stap 1 situatieschets Omschrijf de beleidssituatie: Wat is het probleem? Breng de complexiteit in beeld. Wie zijn de spelers en wat zijn hun belangen? Maak een krachtenveldanalyse
Nadere informatieKaders voor burgerparticipatie
voor burgerparticipatie 1 Inhoud Pagina Hoofdstuk 3 1. Inleiding 1.1 Doel van deze notitie 1.2 Opbouw van deze notitie 4 2. Algemeen 2.1 Twee niveaus: uitvoering en meedenken over beleid 2.2 Tweerichtingsverkeer
Nadere informatieInteractief werken gemeente Zeist:
Interactief werken gemeente Zeist: 'Samen doen door interactie' 1. Inleiding Eén van de projecten van Op Weg Naar De Kern ging om het vormgeven van interactieve planvorming. In dat kader hebben we het
Nadere informatieHANDLEIDING INTERACTIEF WERKEN GEMEENTE HULST
HANDLEIDING INTERACTIEF WERKEN GEMEENTE HULST 1. INLEIDING / CONCLUSIES OP HOOFDLIJNEN 1.1 Inleiding Interactief werken is één van de manieren om burgers meer bij het gemeentebestuur te betrekken en zo
Nadere informatieInitiatiefvoorstel klankbordgroepen
Initiatiefvoorstel klankbordgroepen Inleiding In Langedijk lopen momenteel een aantal grote, ingrijpende projecten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van door de gemeente ingestelde klankbordgroepen. Daarnaast
Nadere informatieGewijzigd. Rolverdeling bij planvorming. Toelichting en praktische handvatten
Gewijzigd Rolverdeling bij planvorming Toelichting en praktische handvatten Afdeling Bestuurszaken en Veiligheid, gemeente Sliedrecht Sliedrecht, 19 maart 2009 Inhoud 1 Inleiding 1 2 Burgerparticipatie
Nadere informatieStartnotitie Interactieve Beleidsvorming
Startnotitie Interactieve Beleidsvorming Status: concept Bestuurlijk opdrachtgever: Drs J.F.N. Cornelisse Ambtelijk opdrachtgever: Drs H.J. Beumer Ambtelijk opdrachtnemer: Drs M.M.H. de Boer Datum 17-03-2010
Nadere informatieInleiding. De Utrechtse participatiestandaard. DE UTRECHTSE PARTICIPATIEAANPAK IN HET KORT - stand van zaken 2016
DE UTRECHTSE PARTICIPATIEAANPAK IN HET KORT - stand van zaken 2016 Inleiding In deze notitie is de bestaande participatieaanpak, die we hanteren in 2016, op de rij gezet. Deze vormt het startpunt voor
Nadere informatieVerordening op de Burgeragendering en het Burgerinitiatief gemeente Utrecht 2018
Initiatiefvoorstel Opgesteld door Kenmerk Vergaderdatum Portefeuille Geheim Has Bakker (raadslid D66) 0000 27 september (aanbieding) Wijkgericht werken en participatie Nee Verordening op de Burgeragendering
Nadere informatieKadernota Burgerparticipatie 2013 Investeren in betrokkenheid. Gemeente Reusel-De Mierden
Kadernota Burgerparticipatie 2013 Investeren in betrokkenheid Gemeente Reusel-De Mierden 1 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 1. Inleiding... 4 1.1 Aanleiding... 4 1.2 Probleemstelling... 4 1.3 Doelstelling...
Nadere informatieToespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009. Dames en heren,
Toespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009 Dames en heren, Een maand geleden mocht ik in Utrecht samen met vertegenwoordigers van 47 Europese landen
Nadere informatieEdith van Dijk 3427
Agendapunt commissie: steller telefoonnummer email Edith van Dijk 3427 edith.van.dijk@valkenswaard.nl agendapunt kenmerk 29-5-2019 987621/1006276 portefeuillehouder Wethouder Kees Marchal onderwerp Startnotitie
Nadere informatieBeter beleid door burger-participatie: doel en methoden
Beter beleid door burger-participatie: doel en methoden 27 maart 2008 Jonge Ambtenarendag Suzanne van der Pijll en Marjolein Sterk Burgerparticipatie is een containerbegrip Overheid (1945-1975) _ Nederland
Nadere informatieBeleidsparticipatie. Hier komt de titel van de presentatie
Beleidsparticipatie hannes.jossart@bataljong.be ellen.degrauwe@bataljong.be zita.depauw@bataljong.be Hier komt de titel van de presentatie 1 Participatie is een fundamenteel recht van kinderen en jongeren
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE. Voorwoord 2. Samenvatting Doelstellingen van burgerparticipatie Definitie Onderscheid inspraak en participatie 6
INHOUDSOPGAVE Voorwoord 2 Samenvatting 3 1. Inleiding 4 2. De kaders voor burgerparticipatie 6 2.1 Doelstellingen van burgerparticipatie 6 2.2 Definitie 6 2.3 Onderscheid inspraak en participatie 6 2.4
Nadere informatieVragenlijst Delft Internet Panel Delftse Participatie Aanpak 2016
Vragenlijst Delft Internet Panel Delftse Participatie Aanpak 2016 Introductie In de uitnodigingsmail komt: In 2019 wordt de Omgevingswet landelijk ingevoerd. Die wet vervangt alle wet- en regelgeving voor
Nadere informatieDelfts Doen! Delftenaren maken de stad
Inhoud A Delfts Doen! Delftenaren maken de stad 1 Delfts Doen! Delftenaren maken de stad P lannen maken in de stad doe je niet alleen. Een goed initiatief vraagt samenwerking en afstemming met bewoners,
Nadere informatieProjectvoorstel. Integraal onderhoud Zeewolde-Noord (1) Inhoudsopgave. Projectleider : Anne Damstra Datum : 05 april 2016 Versie : definitief
Projectvoorstel Integraal onderhoud Zeewolde-Noord (1) Projectleider : Anne Damstra Datum : 05 april 2016 Versie : definitief Inhoudsopgave 2/8 1. Inleiding 3 1.1. Aanleiding 3 1.2. Historie 3 1.3. Doel
Nadere informatieZelfevaluatie Wmo-raden 2014
Zelfevaluatie Wmo-raden 2014 Deze evaluatie is gericht op het functioneren van de Wmo-raad tot nu toe: doen we de goede dingen? En doen we die dingen op de goede manier? Daarmee krijgt u zicht op het huidige
Nadere informatieBijlage 4. Procesvoorstel samenspraak Voorweg-Noord
Bijlage 4 Procesvoorstel samenspraak Voorweg-Noord B&W-voorstel Onderwerp Procesvoorstel Samenspraak lokatieontwikkeling Voorweg- Noord Zaaknummer -2016-000173 Documentnummer DOC-2016-001530 Versie Auteur
Nadere informatieGebieds- en Stedelijke Programma s. Leiding en Staf Stedelijke Programma s. Gemeente Vlaardingen RAADSVOORSTEL
RAADSVOORSTEL Registr.nr. 1423468 R.nr. 52.1 Datum besluit B&W 6juni 2016 Portefeuillehouder J. Versluijs Raadsvoorstel over de evaluatie van participatie Vlaardingen, 6juni 2016 Aan de gemeenteraad. Aanleiding
Nadere informatieStartdocument participatieproces LAB071
Startdocument participatieproces LAB071 Dit startdocument beschrijft het participatieproces in het kader van de Verkenning Leidse Agglomeratie Bereikbaar (LAB071). Het bevat de nadere uitwerking van hoofdstuk
Nadere informatieRaadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie
BLANCO gemeente Eindhoven Raadsnummer 15R6463 Inboeknummer 15bst01200 Beslisdatum B&W 8 september 2015 Dossiernummer 15.37.551 Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie 2015-2018 Inleiding
Nadere informatieWorkhop 4 Participatie en medewerkersbetrokkenheid. Saraï Sapulete, Ecorys Camiel Schols, SBI Formaat
Workhop 4 Participatie en medewerkersbetrokkenheid Saraï Sapulete, Ecorys Camiel Schols, SBI Formaat 2 3 Vernieuwingen in de praktijk Directe participatie bevorderen 1. Modern werkoverleg 2. OR-leden als
Nadere informatieDoel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030
Projectvoorstel Projectopdracht / -voorstel Datum: 8 juli 2010 Versie: definitief t.b.v. definitiefase en ontwerpfase Pagina: 1 / 9 Soort project Extern/Lijn Projectnaam MijnBorne2030 (Herijking Toekomstvisie)
Nadere informatieFRYSLÂN FOAR DE WYN. Plan van aanpak. Finale versie, 14 november 2013
FRYSLÂN FOAR DE WYN Plan van aanpak Finale versie, 14 november 2013 Albert Koers, Comité Hou Friesland Mooi Hans van der Werf, Friese Milieu Federatie Johannes Houtsma, Platform Duurzaam Friesland FRYSLÂN
Nadere informatieBijlage 1: wetteksten met toelichting cliënten- en burgerparticipatie
In deze informatie-set vindt u voorbeelden van documenten en profielen die door Wmo Adviesraden zijn gebruikt in het Plan van aanpak bij de omvorming naar een brede Adviesraad Sociaal Domein of Participatieraad.
Nadere informatieOmgevingsvisie Giessenlanden. Plan van aanpak V1.3. Inleiding
Omgevingsvisie Giessenlanden Plan van aanpak V1.3 Inleiding De omgevingsvisie van de gemeente Giessenlanden moet inspireren, ruimte bieden en uitnodigen. Een uitnodiging aan burgers, bedrijven en instellingen
Nadere informatieDe betrokken burger INITIATIEFVOORSTEL BURGERPARTICIPATIE THEO KERSTEN EN HOLGER RODOE
De betrokken burger INITIATIEFVOORSTEL BURGERPARTICIPATIE THEO KERSTEN EN HOLGER RODOE VOORWOORD De gemeente Gennep ondergaat op dit moment veel veranderingen die te maken hebben met het zwaar weer waarin
Nadere informatieEen betrouwbare overheid. Gemeentelijke samenwerking en financiën
Een betrouwbare overheid Gemeentelijke samenwerking en financiën 1 Een betrouwbare overheid Bij de ChristenUnie staat de samenleving centraal. Een samenleving die niet het werk is van de overheid maar
Nadere informatieEvaluatie college participatie Evenementenkader Ouderkerkerplas
Evaluatie college participatie Evenementenkader Ouderkerkerplas Van: Ron Keesom, projectleider Ouderkerkerplas en Judith Riemersma, projectleider participatie Datum: 3 mei 2017 In opdracht van: college
Nadere informatiePARTICIPATIE VOLGENS FONTYS
PARTICIPATIE VOLGENS FONTYS BELANG VAN PARTICIPATIE Wie studeert of werkt bij Fontys, weet: wij hechten veel waarde aan de mening van onze studenten en medewerkers. Bij het maken van beleid en bij het
Nadere informatieMEMO. 1. Inleiding. 2. Aanleiding
MEMO Aan : Presidium Afdeling : Publiekszaken - KCC - communicatie Van : A. Jacobs, pbz-kcc-communicatie Datum : 08-12-2011 Onderwerp : Motie communicatie 1. Inleiding Voor de inwoners veranderen wereld
Nadere informatieREKENKAMERCOMMISSIE GEMEENTE VAALS COMMUNICATIEPLAN
REKENKAMERCOMMISSIE GEMEENTE VAALS COMMUNICATIEPLAN Vastgesteld d.d. 9 maart 2016 1 Colofon De rekenkamercommissie van de gemeente Vaals is een onafhankelijke commissie binnen de gemeente. Zij bestaat
Nadere informatieRekenkamercommissie. Onderzoeksvoorstel Communicatiebeleid Rekenkamercommissie Midden-Delfland
Onderzoeksvoorstel Communicatiebeleid Rekenkamercommissie Midden-Delfland 2 september 2009 1 Inhoudsopgave 1. Aanleiding en achtergronden onderzoeksvraag... 3 2. Centrale vraagstelling... 3 3. Omschrijving
Nadere informatieDialoog veehouderij Venray
Dialoog veehouderij Venray aanbevelingen dialoog veehouderij gemeente Venray Datum 21 december 2016 Portefeuillehouder Martijn van der Putten Team RO Naam steller Jos Kniest De onderstaande aanbevelingen
Nadere informatieOnderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld
Onderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld December 2011 1. Inleiding In 2003 bezocht de burgemeester van de gemeente Barneveld samen met de politie en de woningstichting de dorpskernen van de gemeente
Nadere informatieRKC Medemblik Opmeer. Notitie onderzoeksopzet
Notitie onderzoeksopzet Rekenkamerrapport: Burgerparticipatie en de rol van de raad 25 mei 2016 Rekenkamercommissie Medemblik - Opmeer 1 Inhoudsopgave 1 Aanleiding onderzoek 3 2 Inleiding, doelstelling
Nadere informatieRoerdalen luistert! Wat vindt u? Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming. www.roerdalen.nl.
Roerdalen luistert! Wat vindt u? Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming oktober 2012 www.roerdalen.nl Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Definitie Burgerparticipatie 9
Nadere informatieSpoorboekje. Beeldvorming. Oriëntatie op de bestuurlijke toekomst van de gemeente Landsmeer. Oordeelsvorming Besluitvorming
Spoorboekje Oriëntatie op de bestuurlijke toekomst van de gemeente Landsmeer Beeldvorming Oordeelsvorming Besluitvorming maart 2014 november 2014 Inleiding De gemeenteraad heeft op 29 oktober 2013 het
Nadere informatieStichting Beter Zeist Studiebijeenkomst BURGERPARTICIPATIE
Stichting Beter Zeist Studiebijeenkomst BURGERPARTICIPATIE Maandag, 14 juni 20:00 22:10 uur Gemeentehuis Zeist 1 Agenda 20:00 Opening 20:05 Inleiding De praktijk van Interactieve Planvorming (Hans v d
Nadere informatieStartnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2
Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2 1. Inleiding In het collegeakkoord voor de periode 2014-2018 is als één van de doelstellingen geformuleerd: Het college zet zich in voor een florerende
Nadere informatieVERBINDEND BESTUUR IN EEN VERANDERENDE SAMENLEVING
VERBINDEND BESTUUR IN EEN VERANDERENDE SAMENLEVING Informatieavond gemeenteraad Oosterhout 19 mei 2015 Boukje Keijzer 1 levensloopbestendige woningen brede stoepen cirkel van controle steunkousen OV en
Nadere informatieNotitie Werkgroep Burgerparticipatie
Notitie Werkgroep Burgerparticipatie Aanleiding Op 11 mei 2010 is aan de burgemeester van de gemeente Montferland, het burgerinitiatiefvoorstel van de heren Van Elk en Reumer, inzake burgerparticipatie,
Nadere informatieBenchmark Burgerparticipatie
Benchmark Burgerparticipatie meten, vergelijken, leren en ontwikkelen Jaarbijeenkomst 18 juni 2012 13.00 tot 17.30 uur Stadhuis, gemeente Almere hein albeda Jaarrapport De 11 deelnemende gemeenten in beeld
Nadere informatieProjectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen
Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen Afdeling grondgebied 26-0-205 INLEIDING Voor u ligt het projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen. 2 AANLEIDING PROJECT
Nadere informatieSamenvatting : In deze startnotitie worden de uitgangspunten en het proces om tot een Basisdocument Burgerparticipatie te komen beschreven.
Voorstel aan : Gemeenteraad van februari 2011 Nummer : 9 Onderwerp : Burgerparticipatie Bijlage(n) : 1. Overzicht participanten 2. Manieren van participeren 3. Concept raadsbesluit Samenvatting : In deze
Nadere informatiePlan van Aanpak. Beleidsplan WMO Jeugd Aanleiding
Plan van Aanpak A Beleidsplan WMO Jeugd 2020 1. Aanleiding Bij de totstandkoming van plannen is het belangrijk om hier op een goede manier de juiste mensen bij te betrekken. Dit geldt voor onze inwoners,
Nadere informatieKadernota Ruimte voor bewonersparticipatie - Kaders voor inwoners en gemeentebestuur in planvorming en wijkgericht werken
Concept Startnotitie Kadernota Ruimte voor bewonersparticipatie - Kaders voor inwoners en gemeentebestuur in planvorming en wijkgericht werken Status: Bespreekstuk t.b.v. gemeenteraadsvergadering 21 februari
Nadere informatieBeleidsnotitie burgerparticipatie
Beleidsnotitie burgerparticipatie Inleiding Gemeenteraad en college hebben besloten om het onderwerp burgerparticipatie opnieuw op de agenda te zetten. Bij burgerparticipatie gaat het over de manier waarop
Nadere informatieGemeente Leusden. Bomenplan 2012-2021. Module E: Bomen en burgers
Gemeente Leusden Bomenplan 2012-2021 Module E: Bomen en burgers Colofon Gemeente Leusden 't Erf 1 3831 NA LEUSDEN september 2011 Samenvatting Goede communicatie is een van de peilers van goed bomenbeleid.
Nadere informatieWat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving?
Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving? PlattelandsParlement Gelderland 2017 3 februari 2016 Ben van Essen Ben van Essen: even voorstellen Senior-strateeg provincie Limburg (tot
Nadere informatieA. INTERACTIEF PLANPROCES
Communicatie Structuurvisie De Wolden A. INTERACTIEF PLANPROCES De gemeente De Wolden is gestart met het opstellen van een Structuurvisie voor het hele grondgebied van de gemeente. Het college en de raad
Nadere informatieOMGEVINGSCONVENANT. Handreiking. Juli In opdracht van BrabantAdvies opgesteld door: Esma Mekrani, student Juridische Hogeschool Avans-Fontys
OMGEVINGSCONVENANT Handreiking Juli 2018 In opdracht van BrabantAdvies opgesteld door: Esma Mekrani, student Juridische Hogeschool Avans-Fontys BrabantAdvies Brabantlaan 3 5216 TV s-hertogenbosch info@brabantadvies.com
Nadere informatieInitiatiefvoorstel CDA Cranendonck. Cranendonck, krachtige kernen. Voorstel:
Initiatiefvoorstel CDA Cranendonck Cranendonck, krachtige kernen VOORSTEL AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE CRANENDONCK Registratienummer Datum raadsvergadering 11 maart 2014 Naam opsteller Fractie CDA Cranendonck
Nadere informatieInformatienota voor de gemeenteraad
Informatienota voor de gemeenteraad Datum 2 februari 2016 Behandelend ambtenaar P. Wieggers Team Sociaal Beleid Portefeuillehouder J.H.A.P. Sluiter/H.W.M. Witjes Registratienummer 16RDS00046 *16RDS00046*
Nadere informatieImplementatieplan interactief beleid
Implementatieplan interactief beleid (juni 2010 t/m mei 2011) Gemeente Weert, 15 juli 2010 Portefeuillehouder interactief beleid: wethouder H. Litjens Regisseur wijkgericht werken: Marianne Schreuders
Nadere informatieAdviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017
Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 1 Inhoudsopgave Pagina 1. Voorwoord 3 2. Missie, visie en uitgangspunten van de Adviesraad Wmo 2.1 De Verordening adviesraad Wmo 4 2.2 Missie 4 2.3 Visie 4 2.4 Uitgangspunten
Nadere informatieStartnotitie Visie winkelcentra Heemstede (eerste fase)
Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede (eerste fase) 1. Inleiding In het collegeakkoord voor de periode 2014-2018 is als één van de doelstellingen geformuleerd: Het college zet zich in voor een florerende
Nadere informatieGereedschapskist co-creatie
Gereedschapskist co-creatie Samen werken aan een betere samenleving Mei 2018 Mayke ten Bos Carine Kleine Haar Kate Snellens Beste collega, Heel goed dat je erover denkt om een project in co-creatie te
Nadere informatieWe houden contact. Burgerparticipatie in Velsen. Beleidskader voor Inspraak en Samenspraak 10 december 2009
We houden contact Burgerparticipatie in Velsen Beleidskader voor Inspraak en Samenspraak 10 december 2009 College van Burgemeester en wethouders van Velsen Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding...
Nadere informatiePlan van Aanpak Verkeersveiligheid op Het Lint
Plan van Aanpak Verkeersveiligheid op Het Lint Afdeling Leefomgeving Fysiek Versie 4 november 2016 Inhoudsopgave 1. Aanleiding en doelstelling... 3 2. Organisatie... 3 3. Wie zijn betrokken en wat is hun
Nadere informatieProtocol Interactieve Beleidsontwikkeling (IBO)
Protocol Interactieve Beleidsontwikkeling (IBO) 1 Inleiding interactief werken Binnen de gemeente wordt reeds op vele terreinen op interactieve wijze het beleid ontwikkeld. Bijvoorbeeld het IVVP en de
Nadere informatieCommunicatie Decentralisaties Sociaal Domein
Communicatie Decentralisaties Sociaal Domein We gaan doen wat nodig is. Niet meer, en niet minder. Geschreven door: Communicatie Decentralisaties Sociaal Domein Bianca Groenewegen Karen Sonneveld Marjolein
Nadere informatieBesluit van de communicatieadviseur van de gemeente Oirschot houdende regels omtrent Burgerparticipatie in Oirschot
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Oirschot Nr. 151799 16 juli 2018 Besluit van de communicatieadviseur van de gemeente Oirschot houdende regels omtrent Burgerparticipatie in Oirschot Inleiding
Nadere informatieLocatie Het Mozaïek / De Haag
Locatie Het Mozaïek / De Haag Informatie avond omwonenden 4 maart 2014 Agenda voor vanavond Opening en welkomstwoord door wethouder Van Dalen Doel van deze avond Wijziging bevolkingsopbouw -> wijzigen
Nadere informatieOR en directe participatie Een spannende combinatie
OR en directe participatie Een spannende combinatie Camiel Schols Event Nieuwe Vormen van (mede)zeggenschap 29 november 2018 OR en directe participatie een spannende combinatie.. Camiel Schols 2 Aanleidingen
Nadere informatieDoetinchem, 2 juli 2008 ALDUS VASTSTELD 10 JULI 2008. Visie op dienstverlening
Aan de raad AGENDAPUNT 7k ALDUS VASTSTELD 10 JULI 2008 Visie op dienstverlening Voorstel: 1. Vaststellen visie op dienstverlening voor de periode 2008-2015: Wij als organisatie spelen constant in op een
Nadere informatieRaadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen
Raadsvoorstel Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen 2014-2017 Datum raadsvergadering 06-02-2014 Portefeuillehouder(s) R.G. te Beest W.E. Westerman Registratienummer Rs13.00783 Ambtenaar K. Bruijns Datum
Nadere informatieCollege van Burgemeester en wethouders en werkgroep Oosteind Datum juni 2008
Plan van Aanpak Autonome groei+ Oosteind Aan van Burgemeester en wethouders en werkgroep Oosteind Datum juni 2008 Inleiding Het kerkdorp Oosteind krijgt de mogelijkheid uit te breiden ten behoeve van de
Nadere informatieParticipatie Oost Boswinkel versie
Bijlage 6 Participatie Oost Boswinkel versie 0.4 02-02-2017 Inleiding De wijk Oost Boswinkel wordt gesloopt en opnieuw opgebouwd. Er zijn twee verhuurders, de Woonplaats en Ons Huis. Globaal is de wijk
Nadere informatieMaatschappelijke structuurvisie 2013-2025. Projectopdracht / Plan van Aanpak
Maatschappelijke structuurvisie 2013-2025 Projectopdracht / Plan van Aanpak Afdeling Beleid, cluster Maatschappij januari 2013 Inhoudsopgave Aanleiding... 3 Doelstelling... 3 Resultaat... 3 Afbakening...
Nadere informatieHandreiking bewonersparticipatie in de wijkplancyclus
Handreiking bewonersparticipatie in de wijkplancyclus Inleiding Het wijkgericht werken heeft in de afgelopen twee decennia een vogelvlucht genomen in Nederland. Veel gemeenten zien in wijkgericht werken
Nadere informatie