Notitie Werkgroep Burgerparticipatie

Transcriptie

1 Notitie Werkgroep Burgerparticipatie Aanleiding Op 11 mei 2010 is aan de burgemeester van de gemeente Montferland, het burgerinitiatiefvoorstel van de heren Van Elk en Reumer, inzake burgerparticipatie, overhandigd. In de raad van 17 mei 2010 is daarop aansluitend door de gemeenteraad besloten het voorstel te agenderen voor inhoudelijke behandeling in de gemeenteraadsvergadering van 24 juni Het ingediende burgerinitiatiefvoorstel is de tweede in ruim een jaar tijd. Een van de initiatiefnemers van het in 2009 ingediende burgerinitiatiefvoorstel is ook nu betrokken bij het burgerinitiatief. De raad heeft in zijn vergadering van 24 juni 2010 besloten dat het initiatief het beste tot zijn recht komt wanneer het wordt betrokken bij een eerste evaluatie van de Verordening burgerinitiatief 2005 en de Inspraakverordening. Praktisch is hier handen en voeten aan gegeven door een werkgroep Burgerparticipatie in te stellen. Tijdens de raadsvergadering van 24 juni 2010 is het volgende besluit genomen: BESLUIT: - zijn waardering voor het ingediende burgerinitiatiefvoorstel uit te spreken; - door de raad een werkgroep, ter bevordering van burgerparticipatie, in te laten stellen met beschikking over de benodigde ambtelijke ondersteuning en bestaande uit twee raadsleden, te weten één lid uit de coalitie en één lid uit de oppositie, een collegelid en een vertegenwoordiger namens de initiatiefnemers, en om de griffier te verzoeken dit verder uit te werken; - deze werkgroep op te dragen het ingediende burgerinitiatiefvoorstel te betrekken bij de evaluatie van de Verordening Burgerinitiatief 2005 en de Inspraakverordening; - de geëvalueerde verordening te agenderen op de raadsvergadering van 28 oktober Samenstelling werkgroep De werkgroep bestaat uit een vertegenwoordiger namens de initiatiefnemers van het burgerinitiatiefvoorstel mevrouw A.M.A. Mulleman-Groot Kormelink, de raadsleden mevrouw A.E.M. Schotgerrits, mevrouw C.M.W. Reesing-Som en wethouder mevrouw T.J.H.M. Loeff-Hageman. De werkgroep heeft ambtelijke ondersteuning gehad van de heer G. van Leeuwen en de heer D. Berends. Opdracht De werkgroep heeft zich tot taak gesteld, in lijn met het raadsbesluit van 24 juni j.l., om bij de evaluatie van de verordeningen Burgerinitiatief 2005 en de Inspraakverordening het burgerinitiatiefvoorstel te betrekken. De kaders van de werkgroep zijn bepalend geweest voor de werkwijze en de resultaten van de werkgroep, dat betekent dat de werkgroep zich heeft moeten beperken tot een praktische aanpak van de evaluatie van de verordeningen. Procedure Vanaf 24 juni j.l. is de werkgroep zes keer bij elkaar geweest. Tijdens deze bijeenkomsten is er gesproken over het burgerinitiatiefvoorstel in relatie tot de verordeningen Burgerinitiatief 2005 en de Inspraakverordening. De evaluatie heeft altijd in het teken gestaan van het achterliggende onderwerp: burgerparticipatie in de gemeente Montferland.

2 Resultaat Burgerparticipatie is, bestuurlijk, reeds sedert enkele jaren een veel genoemd instrument om tegemoet te komen aan wensen uit de samenleving om betrokken te worden bij beleidsvorming en besluitvorming. Hierbij wordt uitgegaan van en ingehaakt op de gedachte dat het vertrouwen in de politiek is afgenomen en dat inwoners ervaren dat de politiek niet altijd meer tegemoet weet te komen aan de wensen en eisen van de burger. In deze discussie wordt vaak onderscheid gemaakt tussen de representatieve democratie en de participatieve democratie. De representatieve democratie wordt ook wel vertegenwoordigende democratie genoemd. Lokaal betekent dit dat er elke vier jaar verkiezingen plaatsvinden waarbij inwoners worden gekozen om plaats te nemen in de gemeenteraad en de bevolking van de gemeente Montferland te vertegenwoordigen. De participatieve democratie staat in dit geval voor een democratie waarin burgers ook tijdens de vier jaar actief meedoen. Ten aanzien van burgerparticipatie zijn er duidelijke voor- en tegenstanders: Tegenstanders: - De raad is het gekozen orgaan om beslissingen te nemen, wanneer je daar anderen dan de raadsleden in gaat betrekken, dan is dat per definitie een motie van wantrouwen jegens de gekozenen. - Raadsleden worden geacht zonder last of ruggespraak te stemmen, zij zitten er in andere woorden voor het algemeen belang. Wanneer de participatie door één groep gedomineerd wordt, dan worden niet meer alle standpunten vanuit het algemeen belang naar voren gebracht. Je weet niet of er bij burgerparticipatie met name sprake is van het behartigen van een eigen belang. - Met burgerparticipatie kan je burgers de schijn van invloed geven terwijl het bestuursorgaan het verantwoordelijke orgaan blijft. Voorstanders: - Er wordt een breder draagvlak gecreëerd door middel van burgerparticipatie. - De besluiten kennen een betere afweging van alle voor- en nadelen van een te nemen besluit, er kan immers gebruik worden gemaakt van expertise die onder de bevolking aanwezig is. - Nieuwe inzichten kunnen een bepaalde vorm van tunnelvisie voorkomen. - Gedeelde informatie, iedereen ontvangt vanaf de start van het proces dezelfde informatie. Burgerparticipatie in de gemeente De werkgroep Burgerparticipatie beschouwt de twee verordeningen, burgerparticipatie 2005 en de Inspraakverordening als afzonderlijke onderdelen waarmee burgers in staat worden gesteld om te participeren. De werkgroep gaat daarbij uit van onderstaande begripsbepaling van de VNG: Burgerparticipatie is het proces waarbij gemeente, betrokken burgers en eventueel externe deskundigen via een open houding naar elkaar en een vooraf besproken aanpak samen vorm en inhoud geven aan (delen van) plannen of beleid. Het proces is gericht op het benutten van elkaars deskundigheid en het verhogen van draagvlak voor te nemen beslissingen 1. 1 VNG, Handboek Burgerparticipatie samen bereik je meer, 2009, p.4

3 Over de mate van participatie kan ook veel gezegd worden. We beperken het hier in eerste instantie tot een overzicht van de al bekende participatieladder 2 : 1. Raadplegen Het politiek bestuur bepaalt in hoge mate zelf de politieke agenda voor besluitvorming. De betrokken burgers en organisaties worden gezien als gesprekspartners bij de ontwikkeling van beleid. De gespreksresultaten vormen mogelijke bouwstenen voor beleid. Politieke bestuurders verbinden zich niet aan de resultaten die uit de gesprekken voort komen. 2. Adviseren Het politiek bestuur stelt de politieke agenda samen. De betrokken burgers en organisaties hebben de gelegenheid om problemen aan te dragen en oplossingen te formuleren. Politieke bestuurders verbinden zich niet aan de resultaten van het participatietraject. 3. Coproduceren Het politiek bestuur en de betrokken burgers en organisaties komen gezamenlijk een probleemagenda overeen, waarna samen naar oplossingen wordt gezocht. Bestuurders kunnen bij de uiteindelijke besluitvorming beargumenteerd afwijken van de inbreng van de deelnemers, maar hun commitment is veel zwaarder dan bij participatieniveau adviseren. 4. Meebeslissen Besluitvorming wordt aan de betrokkenen gedelegeerd. Het politiek bestuur verbindt zich aan deze besluiten. Burgerparticipatie in Montferland De werkgroep constateert dat de verordeningen op zichzelf onderdeel zijn van een veel omvangrijker onderwerp, namelijk burgerparticipatie in de gemeente Montferland. Zoals gezegd heeft de werkgroep daarom ook voornamelijk gekeken naar de wijze waarop deze twee instrumenten kunnen bijdragen aan burgerparticipatie. Echter het aanpassen van een op zichzelf staande verordening is geen antwoord op de vraag: wat wil de gemeente Montferland met burgerparticipatie? Daarvoor is het van belang dat de gemeente de spelregels bepaalt voor burgerparticipatie hiermee kan richting worden gegeven aan de beantwoording van onderstaande vragen: Welke instrumenten voor burgerparticipatie zijn reeds aanwezig in de gemeente? Welke onderwerpen lenen zich in meer of mindere mate voor burgerparticipatie? Welke onderdelen/ vormen van burgerparticipatie worden dan toegepast en in welke mate? Op welke momenten in de vorming van beleid of plannen kan burgerparticipatie worden toegepast? De werkgroep acht het van belang dat deze vragen worden beantwoord in een afzonderlijke nota. Deze nota moet sturend zijn in de ontwikkeling van beleid. Het moet een integraal onderdeel zijn van de planvorming in de gemeente. Hierbij dient met name de ontwikkeling van interactieve beleidsvorming centraal te staan Hierop wordt in de conclusie van deze notitie terug gekomen. 2

4 Inspraakverordening De Inspraakverordening van de gemeente Montferland is in het kader van de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening voor het laatst gewijzigd in De verordening is een door de gemeentewet opgelegde verplichte vorm van inspraak. Artikel 150 van de gemeentewet bepaalt dat de raad een verordening vaststelt waarin regels worden gesteld met betrekking tot de wijze waarop ingezetenen en belanghebbenden bij de voorbereiding van gemeentelijk beleid worden betrokken. De inspraak die hiermee wordt geregeld is hoofdzakelijk van toepassing op de inspraak die vanuit de wet verplicht is gesteld. Denk daarbij met name aan projecten van ruimtelijk belang. Op de bedoelede inspraak is altijd de procedure van artikel 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Een inspraakprocedure is de wettelijke bepaling dat mensen een zienswijze moeten kunnen inbrengen t.a.v. beleidsvoornemens. Dit gaat dan middels de officiële procedures zoals in artikel 3.4 van de Awb bepaald. Tegelijkertijd is de Inspraakverordening met name een instrument om aan te geven op welke onderwerpen geen inspraak wordt verleend. De werkgroep is van mening dat inspraak geborgd moet blijven, maar dat dit niet het juiste instrument blijkt te zijn voor de vorm van burgerparticipatie waar behoefte aan is. Inspraak is geen interactieve beleidsvorming. Vanuit die optiek kan gesteld worden dat inspraak reactief is. Kortom mensen krijgen de gelegenheid om ten aanzien van reeds ontwikkelde plannen hun zienswijze kenbaar te maken. Het bestuur geeft vervolgens op de zienswijze een reactie. De verordening stuurt voornamelijk de verplichte inspraak en borgt niet dat er een afweging wordt gemaakt of een onderwerp in een vroegtijdig stadium middels interactieve beleidsvorming kan worden aangepakt of middels een ander instrument van burgerparticipatie. De, door de initiatiefnemer Van Elk en Reumer voorgestelde toevoeging, dat ook in situaties van wezenlijk belang inspraak verplicht wordt zal niet het gewenste effect hebben, aldus de werkgroep. Bij interactieve beleidsvorming worden mensen bij de start van beleidsontwikkeling betrokken. Per gelegenheid kan er gekozen worden welke vorm van participatie wenselijk is om gezamenlijk iets te ontwikkelen. Verordening Burgerparticipatie 2005 De werkgroep Burgerparticipatie heeft kritisch gekeken naar de verordening Burgerinitiatief De werkgroep is tot de conclusie gekomen dat de verordening Burgerinitiatief 2005 verbeterd kan worden met het doorvoeren van wijzigingen, zodat er meer recht wordt gedaan aan de initiatieven die worden ingediend. In zijn oorsprong is de verordening een instrument voor burgers om iets op de agenda van de politiek te plaatsen. In de reguliere gang van zaken is het de politiek zelf die de politieke agenda samenstelt. Met een verordening burgerinitiatief hebben betrokken burgers en organisaties de gelegenheid om problemen aan te dragen en oplossingen te formuleren. De wijzigingen die de werkgroep met name voorstelt gaan in op het verbeteren van de communicatie tussen initiatiefnemers en het besluitvormende orgaan, de gemeenteraad. Met de onderstaande voorstellen wordt de raad gevraagd om bij een ingediend burgerinitiatief een helder besluit te nemen en om dit als zodanig ook terug te koppelen aan de indieners van het burgerinitiatief.

5 Voorstellen t.a.v. de verordening burgerinitiatief 2005 De werkgroep stelt in haar advies de onderstaande wijzigingen voor waarbij de artikel nummers corresponderen met de voorgestelde conceptverordening Burgerinitiatief 2011: Omdat in de huidige verordening nog een aantal definities niet worden toegelicht en het bevorderlijk is voor het begrijpelijk houden van de verordening om te werken met heldere definities, stelt de werkgroep voor om in artikel 1 alle begrippen te definiëren. Artikel 3 van de huidige verordening is opgesplitst. Het eerste lid is opgenomen in artikel 1 omdat het hier een definitie betreft. Lid 2 is in de voorgestelde verordening als artikel 2 weergegeven. Het betreft hier een nadere bepaling en geen definitie. Vanwege de chronologie wordt deze bepaling in artikel 2 opgenomen. Een groot aantal artikelen zijn gehandhaafd maar vanwege de chronologie verplaatst. Dit geldt voor artikel 2 en artikel 4 van de huidige verordening. Deze worden in het voorstel respectievelijk artikel 4 en artikel 3. Artikel 5 in de huidige verordening blijft ook artikel 5 in de voorgestelde verordening In artikel 6 uit de huidige verordening heeft de werkgroep enkele belangrijke wijzigingen doorgevoerd. De leden 1 en 2 van het artikel blijven identiek aan de leden 1 en 2 van de huidige verordening. Lid 2 van de nieuw voorgestelde verordening bepaalt dat de raad, voorstellen waar het een onderwerp betreft dat niet tot de bevoegdheden van de raad behoort, doorzendt aan het daartoe bevoegde orgaan. In de huidige verordening staat in lid 3 dat de raad het voorstel kan doorsturen. De werkgroep stelt voor om dit vrijblijvende karakter te wijzigen in een minder vrijblijvend karakter. De werkgroep stelt voor om voorafgaand aan het huidige lid 4 van artikel 6 een nieuw lid toe te voegen. Het gaat daarbij om een bepaling, dat wanneer de raad het burgerinitiatief heeft geagendeerd op zijn raadsvergadering, het college automatisch daarop zijn overwegingen ten aanzien van het voorstel, voorafgaande aan de vergadering, kenbaar maakt. Uiteraard is en blijft het aan de raad om te bepalen wat het met deze overwegingen doet. In de huidige situatie gebeurt het ook al dat het college wordt verzocht om enkele overwegingen t.a.v. het ingediende voorstel kenbaar te maken. Hierbij is voorheen altijd de link gelegd met artikel 18 van het Reglement van Orde van de gemeenteraad waarin is opgenomen dat bij een initiatiefvoorstel van een raadslid ook het college in de gelegenheid wordt gesteld zijn overwegingen kenbaar te maken. Door de genoemde toevoeging van het extra lid aan artikel 6, wordt lid 4 van de huidige verordening in de nieuw voorgestelde verordening weergegeven als lid 5, inhoudelijk worden ten aanzien van dit lid geen wijzigingen voorgesteld. Hieruit volgt vervolgens dat het huidige lid 5 in de voorgestelde conceptverordening wordt weergegeven als lid 6. Ten aanzien van dit lid 6 stelt de werkgroep voor om enkele inhoudelijke wijzigingen door te voeren. De werkgroep heeft te kennen gegeven dat het veel belang hecht aan de wijze waarop de raad omgaat met een ingediend burgerinitiatief, de werkgroep acht het van wezenlijk belang dat initiatiefnemers zich in hun initiatief ook door de raad serieus genomen voelen. Hier wordt uitgegaan van de gedachte dat initiatiefnemers de wens zullen hebben dat door de gemeenteraad een duidelijk besluit wordt genomen. Tegelijkertijd dienen ten alle tijden de rechten en plichten van het raadslidmaatschap te worden gerespecteerd. De werkgroep denkt daarom met de voorgestelde wijzigingen, meer helderheid te kunnen krijgen in de behandeling en besluitvorming omtrent een burgerinitiatief met inachtneming van de genoemde kaders.

6 Belangrijke wijziging is dat de raad zijn besluit voorziet van een motivering welke wordt teruggekoppeld aan de initiatiefnemers. Tot slot, lid 6 zoals dat is terug te vinden in de huidige verordening wordt in het voorstel van de werkgroep geschrapt omdat de inhoud van dit lid reeds is terug te vinden in het nieuw voorgestelde lid 6. Conclusie Verordening burgerinitiatief De werkgroep heeft het gevoel met de voorgestelde wijzigingen die betrekking hebben op de verordening burgerinitiatief, een stap te zetten naar betere interactie tussen politiek en burger. Dat het burgerinitiatief op zichzelf een belangrijke functie heeft is voor de werkgroep evident. Het biedt inwoners op een overzichtelijke wijze de mogelijkheid om de agenda van de politiek open te breken met een onderwerp dat leeft onder de bevolking. Tevens biedt het inhoudelijk de mogelijkheid om ten aanzien van dat onderwerp oplossingen of ideeën aan te dragen. Hierbij is echter in de huidige vormgeving van het instrument te weinig rekening gehouden met het feit dat initiatiefnemers geen onderdeel zijn en in veel gevallen minder bekend zijn met de politieke procedures en besluitvorming. Met de voorgestelde wijzigingen wordt hier wel op een goede wijze aan tegemoet gekomen, zo denkt de werkgroep. Advies 1: De werkgroep adviseert de gemeenteraad om de voorgestelde wijzigingen door te voeren in de verordening Burgerinitiatief. Dit zodat het instrument om een probleem of oplossing op de agenda van de politiek te krijgen ook daadwerkelijk tot zijn recht komt. Met de gewijzigde verordening is het voor de politiek beter om te zien wat er wordt beoogd met een voorstel en is het voor de initiatiefnemers duidelijk op welke gronden een raad het voorstel overneemt, afwijst of wijzigt. Inspraakverordening Achter de voorstellen van de initiatiefnemers Van Elk en Reumer ten aanzien van de Inspraakverordening, gaat de wens om naar een meer interactieve wijze van beleidsvorming toe te werken, schuil. In andere woorden het, in samenspraak en samenwerking met inwoners, ontwikkelen van plannen en beleid voor projecten die daarvoor in aanmerking komen. Afhankelijk van het belang van een project of plan of beleidsnota heeft men behoefte aan een vroegtijdige betrokkenheid van inwoners. Hierbij wordt dus niet gedoeld op de formele inspraak zoals reeds geborgd is middels de Inspraakverordening. Advies 2: De werkgroep adviseert de gemeenteraad in eerste instantie geen wijzigingen door te voeren in de Inspraakverordening. Met de voorgestelde wijzigingen, uit het ingediende burgerinitiatiefvoorstel, die betrekking hebben op deze verordening worden niet de beoogde effecten bereikt. Een formele inspraakprocedure biedt niet de mogelijkheid om tijdig en flexibel inwoners te betrekken bij plan- en beleidsvorming. Wel kan worden overwogen, afhankelijk van de ontwikkeling van interactieve beleidsvorming, om de Inspraakverordening daar in een later stadium op aan te passen. De werkgroep adviseert om meer werk te maken van interactieve beleidsvorming. Het idee van interactieve beleidsvorming is niet nieuw in de gemeente Montferland. Ook de werkgroep Dualisering heeft zich in de vorige raadsperiode gebogen over een bij de gemeente Montferland passend politiek model. Hierbij is ook het onderwerp interactieve beleidsvorming langs gekomen. Naast interactieve beleidsvorming zijn ook andere onderwerpen behandeld. Ten aanzien van deze onderwerpen zijn voorstellen gedaan. Zo is het aantal commissies van drie terug gebracht naar twee, is het format van de raadsvoorstellen aangepast en is over gegaan naar een maandelijkse raadsvergadering. Deze werkgroep heeft ook een voorstel gedaan voor de introductie van startnotities.

7 Startnotities De werkgroep dualisering heeft in april 2008 geadviseerd om bij onderwerpen die zich daarvoor lenen een startnotitie op te stellen. Hierin kan bij de start van een traject aan de raad in een voorstel worden voorgelegd op welke wijze de inwoners van Montferland bij de plan- en beleidsvorming worden betrokken. Er is indertijd een belangrijke rol weggelegd bij het presidium, die op basis van de lange termijnplanning een inventarisatie maakt van onderwerpen die in aanmerking komen voor de ontwikkeling van een startnotitie en het plannen van interactieve bijeenkomsten. Dit lijkt tot op heden nog niet op zo n wijze van de grond te zijn gekomen dat het ook tegemoet komt aan de ideeën die de huidige werkgroep Burgerparticipatie heeft over het gebruik van een startnotitie. Het instrument startnotitie spreekt de werkgroep op zichzelf aan. Het fenomeen startnotitie is zeker niet nieuw en wordt reeds in tal van gemeenten toegepast. Het is een notitie waarin, voordat het beleid wordt ontwikkeld, verschillende scenario s en mogelijkheden worden uitgewerkt. Zo kan in een dergelijk startnotie ook worden ingegaan op de vraag of en op welke wijze de inwoners van de gemeente moeten worden betrokken. Voor een startnotitie is een deugdelijke beschrijving van de achtergronden, wet- en regelgeving, doelen van het traject en de verschillende rollen van betrokken actoren een vereiste. Wenselijk is om in de startnotitie aan te geven (aan de hand van de participatiewijzer van het Instituut voor Publiek en Politiek) waarom het beleid al dan niet in aanmerking komt voor burgerparticipatie, het waarom van het toepassen van burgerparticipatie, in welke beleidsfase burgerparticipatie toegepast wordt, welke rol de participanten krijgen, welke burgers zullen participeren, de duur van het traject en tot slot welke werkvorm of combinatie van instrumenten hiervoor het beste lijkt te zijn 3. De werkgroep wil in de voorbereiding van de toepassing van het instrument meer dan nu verantwoordelijkheid bij het college leggen. Hiermee wijkt de werkgroep iets af van het advies dat eerder is gegeven door de werkgroep Duaal. Deze had met name een prominente rol toegedicht aan het presidium, die op basis van de lange termijnplanning aangeeft welke onderwerpen voor een startnotitie in aanmerking komen. Het lastige hiervan is dat in veel gevallen onderwerpen staan weergegeven op deze planning die al reeds in ontwikkeling zijn. Het college is het bestuursorgaan dat, in de reguliere gang van zaken, reeds in een heel vroeg stadium op de hoogte is van beleidsontwikkeling en kan vanuit zijn politieke verantwoordelijkheid dan ook bij de raad aangeven voor welke onderwerpen een startnotitie gewenst zou zijn. Dit dient een politieke beslissing te zijn waarover het college zich altijd moet kunnen verantwoorden. Vanuit die optiek is het raadzaam dat er richtlijnen worden opgesteld die aangeven wanneer een onderwerp in aanmerking komt voor een startnotitie. Daarbij is het bijvoorbeeld ook wenselijk dat reeds op de lange termijnplanning wordt aangegeven voor welke onderwerpen er een startnotitie in de maak is. Daarnaast is het zo dat het college ook verantwoordelijk zal zijn voor het opstellen, en het aan de raad aanbieden, van startnotities. De werkgroep gaat er van uit dat het gebruik van startnotities een cultuuromslag vergt binnen de gemeentelijke organisatie, daar ligt ook voor het college een belangrijke uitdaging. 3 Zie de participatiewijzer:

8 De afzonderlijke startnotities worden vervolgens besproken in de raad. Dat is het moment dat de raad richting kan geven aan de beleidsontwikkeling. Middels de startnotitie kan hij reeds in het beginstadium aangeven welke richting er bij de start van de ontwikkeling van plannen en beleid moet worden ingeslagen, maar kan hij op dat moment ook aangeven of de voorgestelde betrokkenheid van derden en de mate van interactieve beleidsvorming die wordt voorgesteld de juiste zijn. Advies 3: De werkgroep adviseert de gemeenteraad het college op te dragen de raad een voorstel aan te bieden met daarbij een format voor startnotities en de toepassing hiervan. De raad kan in deze opdracht meenemen dat het de mogelijkheden wil zien die er zijn om deze vorm van interactieve beleidsvorming te borgen in de Inspraakverordening. Nota Burgerparticipatie Een inventarisatie van de beschikbare instrumenten en de wijze waarop, op welke momenten en in welke mate de gemeente Montferland deze instrumenten wil toepassen is naar de mening van de werkgroep niet in kaart gebracht. Dat betekent ook dat de gemeenteraad hier nooit een uitspraak over heeft kunnen doen. In dat opzicht constateert de werkgroep dat de kapstok voor het beleid ontbreekt. De instrumenten worden goed uitgewerkt, maar het verdient aanbeveling dat ook de kapstok verder wordt uitgewerkt. De conclusie die door de werkgroep wordt getrokken is dat er met bovenstaande adviezen gekeken is naar verbetering van twee belangrijke instrumenten die onderdeel uitmaken van de burgerparticipatie. De werkgroep heeft zich echter tegelijkertijd, vanwege de opdracht die het heeft meegekregen en de daarbij behorende kaders, niet kunnen verdiepen in andere instrumenten van burgerparticipatie die in de gemeente Montferland beschikbaar zijn en gebruikt worden. Denk daarbij aan het wijk- en kerngericht werken, het organiseren van informatieavonden, inspraakavonden, het gebruik maken van digitale enquêtes onder inwoners en zo verder. Het format van de startnotitie dient uiteraard een integraal onderdeel te worden van de nota Burgerparticipatie Montferland. Advies 4: De werkgroep adviseert daarom om naast de wijziging van de verordening burgerinitiatief en het ontwikkelen van een model voor en implementeren van de startnotitie, ook een nota Burgerparticipatie te ontwikkelen. Het college zou hiermee een start kunnen maken. Tegelijkertijd adviseert de werkgroep om dit proces op te starten zonder dat daarmee de ontwikkeling van de startnotitie in gevaar komt. Het gaat hierbij dus om evenwijdig aan elkaar lopende processen, waarbij er vanuit kan worden gegaan dat de ontwikkeling van een model voor de startnotitie een minder langdurig proces is dan de ontwikkeling van een nota Burgerparticipatie. Een toepasselijk voorstel is in deze om het gebruik van de startnotitie voor het eerst toe te passen op de te ontwikkelen nota Burgerparticipatie.