De psychofysiologische effecten van angst

Transcriptie

1 De psychofysiologische effecten van angst Wat stress doet met je hart Center of Research on Psychology in Somatic diseases Nina Kupper PhD

2 Wat zou jij voelen in deze situatie? Schrijf op het gekleurde vel welke lichamelijke reacties bij jou zouden plaats vinden

3 Deze presentatie De definitie van stress De fysiologische stress reactie Psychofysiologische effecten van angst Waarom je een angst niet zomaar vergeet

4 Wat is stress? Gebeurtenis (stressor) of reactie (stress response) Stress is de reactie die door een stressor wordt veroorzaakt. Stressor extern (omgeving, bijv. werk, huwelijk, life events) intern (bijv. emoties, gevoelens, gedachten) Fysiologisch onderscheid tussen acute stress en chronische stress Bedreiging Stress reactie Distress

5 Psychosomatisch model Stress/Distress Acuut: acute stress Episodisch: depressie, angst Chronisch: werkstress, Type D persoonlijkheid, hostiliteit Genen Gedragsmechanismen Roken en alcohol Fysieke inactiviteit Rapportage en naleving Biologische mechanismen Ontregeling autonome zenuwstelsel Immuunfactoren Functioneren bloedplaatjes HPA-as hyperactiviteit Oxidatieve stress Hartziekten

6 De Acute stress reactie HPA SAM ANS Immuun Hypothalamus CRH + Hypofyse (pituitary) ACTH Parasympathische zenuwstelsel - + Sympathische zenuwstelsel + + Bijnier (adrenal) - cortisol Medulla (adrenal) NE, E Vasocontrictie (behalve in spieren) Th2 shift -Th1/proinflamm Verhoogde cardiac output Verhoogde hartslag Glaser & Kiecolt-Glaser. Nature Reviews Immunology 2005;5: Elenkov & Chrousos. Neuroimmunomodulation 2006;13:257-67

7 Fight-or flight response Zintuigen worden scherper Pupillen dilateren Haren gaan overeind staan Versnelde hartslag, vasoconstrictie: verhoogde bloeddruk Versnelde ademhaling Mobilisatie van energie: vet- en glucose huishouding Vasoconstrictie in de huid Endorfines komen vrij Primitieve reacties (geen tijd voor nadenken)

8 Acute versus chronische stress Stress = adaptief, streven naar allostase Chronische stress allostatic load : kan leiden tot uitputting van systemen Stressmediatoren (catecholamines, cortisol) krijgen negatief effect FYSIOLOGISCHE VERANDERINGEN IN CHRONISCHE STRESS Angst: chronisch verhoogde catecholamine niveaus zorgen voor een verhoogde hartslag en verlengd QT McEwen. Neuropsychopharmacology 2000;22:108-24

9 Angst Belangrijke overlevingsfunctie Amygdala speelt belangrijke rol bij ontstaan van angst Fearconditioning (onschuldige prikkel (bijv. sporten) wordt gekoppeld aan een onprettige prikkel (bijv. shock) Vanuit amygdala wordt hersenstam geactiveerd: sympathische symptomen Ontwikkelen en afleren van angst zijn leerprocessen Remmen van angst is een bewust en cognitief proces: temporaalkwab Opnieuw angstig worden: hippocampus heeft alles opgeslagen

10 Angstige ervaringen vergeet je niet zomaar... Angsten oneindig lang opgeslagen want, als je vergeet wat je in het verleden heeft geschaad, zet je je overleving op het spel Wat was er ook al weer met die leeuw... Bedreiging Geheugen over emotie Toegankelijk voor bewustzijn Bewuste gedachten Temporaalkwab Emotioneel geheugen Bewustzijn ontoegankelijk Hersenactiviteit Lichamelijke reactie Amygdala & hippocampus Ledoux, the emotional brain

11 Nota bene: Gedachten kunnen amygdala aanzetten Gedachten zijn minder succesvol in het weer uitzetten van de amygdala Amygdala activatie is oorzaak van angst respons

12 Angst: veranderingen in neurotransmitter niveaus

13 Neurotransmitters bij gegeneraliseerde angststoornis Noradrenaline Serotonine GABA Sympathische symptomen Gemoed Spierspanning, slaapproblemen

14 Medicamenteuze behandeling van angst Grijpt in op de biologische mechanismen Probeert neurotransmitterbalans te herstellen Benzodiazepines Spierontspanning, slaap, vermindert misselijkheid SSRIs Vergemakkelijken serotonine transmissie: reduceert depressieve en angst symptomen Beta blokkers Blokkeren sympathische activatie naar de periferie (het lichaam), hierdoor worden de lichamelijke symptomen van angst geremd Angst kan terugkeren t.g.v. stress, activatie van angstgeheugen Medicaties verminderen dus alleen symptomen, ze nemen de angst niet weg

15 Angst & prognose van hart- en vaatziekten

16 Mechanismen in de relatie tusen angst en HVZ prognose

17 QT interval Reflects time for repolarization of the ventricular myocardium Predictor of ventricular arrhythmias Enlarged in pts with dilated cardiomyopathy (heart failure) Closely related to heart rate variability: so affectable by autonomic regulation Decreased HRV + Increased QTi Increased risk of mortality

18 Panic disorders & cardiovascular symptoms Chest pain Heart pounding Tachycardia Shortness of breath Indicative of autonomic dysfunction Decreased HRV Exaggerated response to yohimbine challenge Decreased parasympathetic tone Increased sympathtic tone competitive blockage of limited duration of α-adrenergic receptors

19 QT dispersie & hartslagvariabiliteit QT dispersie = verschil tussen langste en kortste QT interval gemeten met een 12-leads electrocardiogram Voorspeller van overlijden

20 Conclusie Angst is een heel basale emotie, met duidelijke fysiologische correlaten Hart: verhoogde hartslag, verlengd QT en lagere hartslagvariabiliteit Angst draagt bij aan het risico op mortaliteit via effecten op het hart