Seminar Op de grens van gezonde en ziekmakende stress

Transcriptie

1 Seminar Op de grens van gezonde en ziekmakende stress Margo Peinemann Georganiseerd door NWP en Bonusan Programma: Wat is stress? Homeostase - Allostase Stress - Homeostase Biologische stressrespons Alarmfase Weerstandsfase Uitputtingsfase Adaptogene capacteit Wind up stress respons Gevolgen van chronische stress immuunsysteem, HPA-As, HPT As, HPG-as

2 Wat is stress? De prikkel(s) die: voor verstoring van de homeostase zorgen allostatische systemen aanzet om in actie te komen Als we kunnen aanpassen verhoogt de stress de: weerbaarheid gezondheid Homeostase - definitie Is de regulatie en handhaving van een evenwicht, om ervoor te zorgen dat het interne milieu in het lichaam (bloed en weefselvloeistoffen) stabiel blijft Zodra er een bepaalde waarde afwijkt (bijv. bloedglucosespiegel of lichaamstemperatuur) komt het lichaam in actie

3 Homeostatische waarneming het waarnemen van (potentieel) gevaar De zeven zintuigen Exteroceptief Reuk Smaak Tast Gehoor Zicht Interoceptief Immuunsysteem Baroceptie Nociceptoren Labelled lined 5 Homeostase - Allostase HPA-As Hypothalamus- Schildklier ph Glucose ATP Zuurstofdruk Lichaamstemperatuur Membraanpotentiaal Bloeddruk Skin to skin contact Sympaticus Immuunsystee 6 m

4 Stress en homeostase De mens dient na het beleven van een stressor: Allostatische systemen 8

5 Allostatische systemen Hoofddoel Stress = gevaar en vraagt om bescherming 9 Allostatische systemen = bescherming 10

6 De biologische stressrespons Sympatische activatie: SAM-as en HPA-as Hypothalamus CRF Pituitary Gland ACTH Adrenal Glands Negative Feedback Inhibition Adrenal Medulla SAM AXIS Adrenal Cortex HPA AXIS Catecholamine Secretion Corticoid/Cortisol Secretion

7 2 Hypothalamus Pituitary Adrenal (HPA) Axis second wave 1 Sympathetic Adrenal Medullary (SAM) System first wave Hypothalamus: CRH Pituitary: ACTH Sympathetic Fibers to Target Organs Adrenal Cortex: Cortisol Adrenal Medulla: Adrenaline & Noradrenaline Noradrenaline De alarmfase Stressor Sympaticus activiteit (10 minuten) noradrenaline NFkB COX 1,2 TNF alfa ontstekingsgevaar De sympaticusactiviteit na het optreden van een stressor

8 De sympaticus-reactie (Potentieel) intern en/of extern gevaar Activatie Locus Coereleus Productie van Noradrenaline Arousal-status van het totale lichaam via

9 De sympaticus-reactie Activatie motorneuronen op ruggenmergniveau Neurologische stimulatie (NA) van effectororganen Activatie van bijniermerg systemische verhoging van NA en A Activatie van alle NA en A gevoelige cellen in het lichaam Alle NA gevoelige cellen Noradrenaline Vrijmaking Nuclear Factor kappa B (NFkB) Migratie naar DNA (transcriptiefactor voor) Activatie van genen die ontstekingsenzymen produceren (COX2, PLA2, LOX, inos, etc) Verhoogd ontstekingsgevaar

10 2 Hypothalamus Pituitary Adrenal (HPA) Axis second wave 1 Sympathetic Adrenal Medullary (SAM) System first wave Hypothalamus: CRH Pituitary: ACTH Sympathetic Fibers to Target Organs Adrenal Cortex: Cortisol Adrenal Medulla: Adrenaline & Noradrenaline Noradrenaline De weerstands-of adaptiefase De HPA-as activatie na het optreden van een stressor

11 Adaptogene capaciteit ACTH Noradrenalin & Adrenalin Adaptogene capaciteit Cortisol STRESS Time (min) Adaptogene capaciteit

12 Verhoging adaptogene capaciteit Adaptogen eplanten Cortisol - adaptogenen Vitamine C Ginseng Vitamine B5, B6 Glycyrrhiza glabra* (zoethout)- Withania somnifera (Indische ginseng) - Panax ginseng (Asiatische ginseng) Paffia paniculata (Braziliaanse ginseng) Astralagus- Schisandra chinensis - Gynostemma pentaphyllum (Jiaogulan)- Lentinus edodes (Shiitake) Curcumin Wallace, Int Chir Ped Ass download 02/2009: * CAVE: NaCl-Retention

13 De normale stressrespons op adrenaline in detail: (nor) adrenaline door stress Hypothalamus GABA Hippocampus Dopamine CRF Serotonine Nucl. Raphïi/ subst.nigra Hypofyse ACTH Glutamaat Nucl. Accumbens Bijnierschors Cortisol CRF: Corticotropin Releasing Factor ACTH: Adrenocorticotropic hormone

14 De wind-up reactie bij ernstige stress (nor) adrenaline door stress Hypothalamus CRF+++ CRF +++ Hypofyse Amygdala ++ ACTH +++ Bijnierschors Cortisol +++ Systemische adaptogenen Hypothalamus CRF Curcumine Hypophyse ACTH Berberine Bijnieren Cortisol Ribus nigrum Amygdala CRF Curcumine Nuclei Raphei Serotonin Hypericum, Griffonia Hippocampus GABA Valeriaan Melisse Substantia nigra Dopamin Mucuna pruriens Locus Coereleus Noradrenaline Salvia officinalis L-Arginine L-Acetyl-Carnitine 28

15 HPA-as stabiliseren: Wanneer wordt stress ziekmakend?

16 Hongaars-Oostenrijkse arts Hans Seyle: Was de eerste wetenschapper die in 1946 het begrip stress gebruikte Wat hij bij zijn patiënten waarnam beschreef hij als het algemeen adaptatie syndroom Algemeen adaptatie syndroom

17 De uitputtingsfase Verstoring van het vorige mechanisme, bijv. door langdurige stressoren, kan leiden tot: Gevaar voor ontsteking

18 ladderen.wordpress.com/

19 Chronische psychische stress en immuunsysteem Cortisol hoog! Te veel ATP verbruikt De assen

20 De Hypothalamus-Pituary-Tyroid gland as (HPT) / Thyreoid hormonen en hun functies -Botgroei -Mineralisatie -Ontwikkeling skeletmusculatuur -Visuele/auditieve systeemontwikkeling -Ontwikkeling van het maag/darmkanaal -Regulatie van leverfuncties (cholesterolsynthese) -Hartfunctie -Immuunsystem (B, T-celontwikkeling) -Basale metabolisme /

21 Cortisol blokkeert: TSH-productie Omzetting van T4 naar T3 Symptomen: Moe Koude intolerantie Gewichtstoename Problemen geheugen Slechte concentratie Depressie Haarverlies Droge huid Onvruchtbaarheid Hoofd functies Behouden van homeostase waaronder: Temperatuurregulatie Glucoseregulatie Regulatie van ATP Hartfrequentie Lichamelijke activiteit Eetlust

22 Substanties met werking op de HPT-as Selenium 200 mcg/dag Zink mg/dag Jodium mcg/dag Niacine mg/dag Alfaliponzuur mg/dag Vitamine C mg/dag Vitamine E mg/dag De Hypothalamus-Pituary- Gonaden as (HPG)

23 De productie van sexhormonen Gevolg van te veel stress: downregulatie HPG-as

24 Testosteron remt immuunsysteem

25 Interventies bij te langdurige stress L-Tryptofaan Serotonine Hypericum Serotonine SAMe Melatonine, Adrenaline, Acetylcholine L-Tyrosine Dopamine, Noradrenaline Mucuna pruriens Dopamine Agnus castus Dopamine, Noradrenaline Valeriaan Alle, via GABA Salvia officinalis Ribus nigrum Cortisol Ginseng Cortisol Vitamine E Cortisol-Like-Effect 49