Impressieverslag thema-avond Betrokken Ouders, d.d. 20 oktober 2010
|
|
- Adriana Koning
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Impressieverslag thema-avond Betrokken Ouders, d.d. 20 oktober 2010 Welkom Otger Meuwissen, lid van het dagelijks bestuur van ouderplatform Gooi & Omstreken, heet de aanwezigen welkom bij deze 11 e themabijeenkomst. Hij geeft een korte inleiding op het thema, dat hij benoemt als het werkwoord ouderbetrokkenheid. Daaraan voorafgaand geeft hij een overzicht van het programma voor deze avond. Inleiding betrokken ouders Bij ouderbetrokkenheid gaat het om de relatie tussen school en ouders. Hierbij spelen twee verschillende begrippen een rol: ouderparticipatie (betrokkenheid bij schoolse activiteiten, zoals de medezeggenschapsraad of de schoolmusical) en ouderbetrokkenheid. Dit laatste begrip kent twee niveaus: individueel en collectief. Deze avond gaat over individuele ouderbetrokkenheid, waarbij het eigen kind centraal staat. Over hoe de methode handelingsgericht werken (hierna: HGW) ingezet kan worden om ouders positief betrokken te laten zijn bij het onderwijs aan en de opvoeding van hun eigen kinderen op school. Het gaat daarbij om individuele ouders, docententen en eventuele zorgverleners, waarbij het kind centraal staat. Besproken wordt aan welke voorwaarden moet worden voldaan om ouders en school constructief te laten samenwerken Collectieve ouderbetrokkenheid lijkt hier op, maar speelt zich af op een ander niveau. Ook hier gaat het over constructieve samenwerking en goede communicatie, waarbij het kind centraal staat. Collectieve ouderbetrokkenheid houdt zich bezig met de voorwaarden voor goed onderwijs en goede zorg voor alle leerplichtige kinderen. Het ouderplatform Gooi en omstreken is een voorbeeld van collectieve ouderbetrokkenheid in deze regio. Ouderbetrokkenheid staat volop in de belangstelling. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat leerlingen met betrokken ouders niet alleen beter presteren op school maar ook in sociaal opzicht beter functioneren. De discussie over ouderbetrokkenheid wordt meestal door deskundigen gevoerd, over ouders. Maar in essentie gaat het niet over de vraag hoe een school ouders kan betrekken. Ouders bepalen zelf of zij betrokken willen zijn en op welke voorwaarden zij dat willen. Ouderbetrokkenheid impliceert een wederkerige relatie, het is een gezamenlijke verantwoordelijk van ouders en school. Deze thema-avond staat in het teken van een positieve dialoog tussen ouders en onderwijs over ouderbetrokkenheid, waarbij het kind centraal staat. Het ouderplatform Gooi en omstreken Het ouderplatform komt op voor belangen van ouders van alle leerplichtige kinderen op het gebied van onderwijs en zorg, met speciale aandacht voor kinderen met een bijzondere hulpvraag. In dat kader spreekt het ouderplatform regelmatig met gemeentebesturen, scholen en zorgverleners in de regio. Daarnaast start het Ouderplatform binnenkort met een Ouder-voor-Oudersloket in het Centrum voor Jeugd en Gezin in Hilversum. U zult hierover per mail nader worden geïnformeerd. Introductie sprekers Otger introduceert de sprekers van vanavond. Noelle Pameijer is school-, GZ- en kinderpsycholoog. Zij is werkzaam bij het samenwerkingsverband voor het primair onderwijs Annie M.G. Schmidt in Hilversum en heeft HGW voor schoolteams mede ontwikkeld. Els de Jong is orthopedagoge en is verbonden aan het seminarium voor
2 orthopedagogiek. Zij doceert aan de Hogeschool van Utrecht, waarbij zij onder andere studenten begeleidt in het doen van onderzoek naar de haalbaarheid van HGW in het voortgezet en middelbaar onderwijs. Betrokken ouders en constructieve samenwerking: ouderbetrokkenheid in het primair onderwijs Noelle Pameijer schetst aan de hand van een Powerpoint presentatie wat het belang is van een goede samenwerking tussen school en ouders. Ouderbetrokkenheid is van belang voor het kind, omdat: het welbevinden toeneemt het gedrag en de werkhouding verbetert de leerprestaties toenemen de tevredenheid van de ouders toeneemt het werkplezier van de leerkrachten toeneemt HGW is een methodiek waarbij een omschakeling gemaakt wordt van probleemgericht denken naar oplossingsgericht handelen. Richtlijnen daarbij zijn: ouders zijn welkom op school kinderen gedragen zich op school anders dan thuis bespreek de zorgen, maar ook de positieve aspecten zet samen een traject uit: wat willen we bereiken maak afspraken en evalueer deze samen Ouders zijn welkom op school Aan de hand van de schoolgids en/of de website wordt een beeld gekregen van hoe de school ouders ziet: als lastig/kritisch of als partners in onderwijs en opvoeding. Bij HGW wordt samengewerkt vanuit duidelijke posities: - leerkracht, IB en directie zijn onderwijsprofessionals, zij kennen het kind als leerling het beste en zijn verantwoordelijk voor het onderwijs (b.v. methode, instructie, feedback, waar zit het kind in de klas, gaat het kind over naar een volgende groep, enz.) - ouders zijn ervaringsdeskundigen, zij kennen hun kind het langst en het beste, zij kennen de schoolgeschiedenis en zijn verantwoordelijk voor de opvoeding (b.v. eten, slapen, pc, tv enz.) - het kind is het gezamenlijke belang, het gaat om onze leerling/ons kind. Als het thuis en/of op school niet goed gaat, is het zaak om samen - de situatie te analyseren en te kijken naar de rol van kind, onderwijs en opvoeding - vanuit het probleem een doel te bepalen - te zoeken naar oplossingen, uitwisselen van tips Het is belangrijk duidelijk te zijn naar elkaar en verwachtingen in positieve bewoordingen uit te spreken. Ouders geven tips aan de school, het is aan de school om te besluiten wat ze wel en niet toepassen. De school geeft tips aan ouders, met name over onderwijsondersteunend gedrag (uitgerust, op tijd op school zijn, ontbijten, achter schoolbeleid staan e.d.), maar de ouders beslissen of en in hoeverre ze dit toepassen. Dit laatste aspect is mede dankzij de inbreng van het Ouderplatform tot stand gekomen. Samenwerking gaat meestal goed door constructief met elkaar in gesprek te gaan en naar elkaar te luisteren met een open houding.
3 Kinderen gedragen zich op school anders dan thuis Om te voorkomen dat er een zinloze welles-nietes discussie ontstaat, is het belangrijk te weten dat kinderen in verschillende situaties ander gedrag kunnen laten zien. Ook hier is open en constructieve communicatie van belang: loop samen na wat in beide situaties hetzelfde of anders is. Vanuit datgene wat goed gaat kan gezocht worden naar een oplossing, door dit uit te breiden naar een andere situatie. Bespreek de zorgen maar ook de positieve aspecten Naast het duidelijk en concreet bespreken van de problemen is het ook belangrijk om de dingen die goed gaan te benadrukken. Wat lukt er wel en wanneer, welke belangstellingen en interesses zijn er? Dat is namelijk de realiteit, het verbetert de samenwerking tussen school, kind en ouders aanzienlijk en bevat vaak de oplossing. Zet samen een traject uit: wat willen we bereiken. Het is vaak eenvoudiger een gezamenlijk doel te bepalen dan het eens te worden over probleemgedrag. Vanuit het doel wordt bepaald wat het kind nodig heeft om het doel te bereiken. Handige hulpzinnen daarbij zijn: - instructie die - Activiteiten/opdrachten die - Feedback die - Andere kinderen die - Een leerkracht die - Ouders die Wat hebben school en ouders verder nodig om dit te kunnen bieden? School heeft bijvoorbeeld ondersteuning van de ouders nodig, die achter het schoolbeleid staan en dit ook verwoorden naar hun kind. Ouders kunnen baat hebben bij extra oefenmateriaal dat mee naar huis gegeven wordt. Maak afspraken en evalueer deze Bij gesprekken tussen school en ouders is het handig van tevoren het doel van het gesprek aan te geven, zodat school en ouders zich kunnen voorbereiden. Bij de afronding kan het gesprek geëvalueerd worden: zijn onze doelen behaald?; was het een prettig gesprek? Wat waardeerde u, wat kan in een volgend gesprek anders? Afspraken worden niet opgelegd door de school maar komen van beide kanten, dus: - wij stellen voor dat - wilt u dat? - Kunt u dat? - Wat heeft u daarvoor nodig? Schrijf de afspraken op en geef een kopie mee aan de ouders om misverstanden te voorkomen. Betrokken ouders en constructieve samenwerking: ouderbetrokkenheid in het voortgezet onderwijs Els de Jong geeft aan dat zij na het uitgebreide verhaal van Noelle Pameijer niet veel meer heeft aan te vullen. De ervaring met HGW ligt voor een groot deel bij het
4 primair onderwijs. In het voortgezet onderwijs wordt deze methodiek nog maar mondjesmaat ingezet. Ook in het voortgezet onderwijs is samenwerking tussen school en ouders en betrokkenheid van ouders natuurlijk van belang. Het is echter niet eenvoudig daar een vorm voor te vinden. Als kinderen ouder worden, wordt de samenwerking meestal niet makkelijker. Kinderen hebben andere behoeften, er zijn meerdere docenten en het goed blijven volgen van wat kinderen nodig hebben is lastig. Belangrijke vragen daarbij zijn hoe deze samenwerking invulling krijgt en waar de plek is van ouders in deze samenwerking, een zoektocht waar men nog lang niet uit is. Kleine successen worden geboekt, vaak door inspanningen en enthousiasme van individuele docenten. Ook studenten waaraan zij les geeft, gaan aan de slag met kleine groepen enthousiaste docenten, maar het zal veel tijd kosten om alle problemen rondom HGW in het voortgezet onderwijs op te lossen. Workshops De aanwezigen worden verdeeld in twee groepen, waarin ouders en onderwijzers gemengd plaats nemen. In het auditorium praten ouders en onderwijzers in vijf groepjes van circa acht personen over ouderbetrokkenheid in het primair onderwijs, onder leiding van Noelle Pameijer. Daarbij gaat het om de volgende stellingen: school mag zich met de opvoeding bemoeien en ouders mogen zich met het onderwijs bemoeien een kind kan op school probleemgedrag vertonen en thuis niet, en omgekeerd geen gesprek zonder positieve aspecten van kind, school en ouders, hoe groot de problemen of het conflict ook zijn school en ouders gaan samen aan de slag, in het belang van hun leerling c.q. kind een afspraak komt van beide kanten en we evalueren alle afspraken samen. In de aula vindt op dezelfde wijze de workshop plaats voor het voortgezet onderwijs onder leiding van Els de Jong. De stellingen die daarbij geponeerd worden, zijn: school moet op de hoogte zijn van (problematische) thuissituatie communicatie tussen school en ouders hoeft geen gesprek tussen doven te zijn transparante communicatie tussen ouders en school staat of valt bij concrete vaststelling van afspraken leraar is naast vakdocent altijd pedagoog door school opgelegde sancties zijn onderhandelbaar in het belang van de leerling contact school-ouders in het voortgezet onderwijs is net zo belangrijk als in het primair onderwijs. Beide groepen discussiëren twee keer tien minuten over in totaal twee van deze stellingen. Er ontstaat een levendige discussie waarbij ouders en leerkrachten naar elkaar luisteren en met elkaar meedenken. De workshops worden per groep plenair afgerond door kort in te gaan op de tijdens de discussies genoteerde parels, puzzels en vragen.
5 Afronding Otger sluit de avond af en constateert dat er zeer veel materiaal is aangereikt. Een verslag van de avond met toevoeging van de presentaties en de gegroepeerde bevindingen uit de workshops zal per worden toegezonden. Hij bedankt alle aanwezigen voor hun inbreng en hun aanwezigheid. Het laatste woord is aan Noelle Pameijer en Els de Jong. Noelle constateert dat het oorspronkelijke plan, waarbij in de afronding drie highlights naar voren gebracht zouden worden, vanwege de grote hoeveelheid stof die uit de workshops naar voren is gekomen niet haalbaar blijkt. Noelle is blij met de enorme betrokkenheid en de wijze waarop ouders en leerkrachten naar elkaar hebben geluisterd. Zij wil samen met het ouderplatform zeker verder gaan met de uitkomsten van deze workshops, eventueel in kleinere groepen. Els de Jong zegt dat bij de discussies opnieuw gebleken hoe belangrijk het is dat scholen en ouders op één lijn komen. Tot slot Met het oog op toekomstige thema-avonden vraagt Otger de aanwezigen of het mogelijk is de bijeenkomsten eerder te laten beginnen of later te laten eindigen. Dit blijkt voor een aantal aanwezigen moeilijk te liggen, wel biedt het Ouderplatform graag de mogelijkheid na te praten voor degenen die daar behoefte aan hebben. Er wordt nog een aantal vragen gesteld. Zo bestond bij een van de aanwezigen de indruk dat deze avond vooral bedoeld was voor ouders van leerlingen met een specifieke zorgvraag. Otger benadrukt dat elk kind in zijn (of haar) schoolcarrière problemen tegenkomt waarbij volwassenen nodig zijn om tot een oplossing te komen. Uit onderzoek blijkt dat 30% van de kinderen per definitie buiten de statistische norm valt en dat veel kinderen een functiestoornis hebben. Een kwart van hen behoeft interventie van een hulpverlener. Het Ouderplatform wil geen onderscheid maken bij communicatie tussen ouders en school. Het Ouderplatform wil iedereen handvatten bieden om het kind binnen de eigen competenties en verantwoordelijkheden te begeleiden. Het Ouderplatform herkent wel dat er bijzondere aandacht is voor kinderen met een specifieke stoornis. Otger vraagt naar de achtergrond van deze vraag. Die blijkt te liggen in de twijfel of er een andere manier van communiceren nodig is als er sprake is van specifieke problematiek (denk b.v. aan gokschulden of ADHD). In principe zijn de basisprincipes voor goede communicatie gelijk, de inhoud van het gesprek zal dan ongetwijfeld anders zijn. Aansluitend wordt de vraag gesteld naar de definitie van HGW. Hiervoor verwijzen we naar twee artikelen in JSW van maart en april 2010, hierin staat HGW beknopt beschreven. Een volgende vraag ligt op het gebied van de beperkte rechten van ouders. Wettelijk gesproken hebben ouders geen rechten, in hoeverre is dat een probleem? Recht kun je ook halen, als ouders vinden dat zij meer gehoord moeten worden door de school is dit zeker te realiseren. Als ouder kiezen wij scholen voor onze kinderen. Iedere school zou ongeveer dezelfde zorg moeten bieden. Als Ouderplatform willen wij invloed uitoefenen door gezamenlijk op te treden. Als ouders hun krachten bundelen kan dat wellicht het verschil maken. Ook scholen hebben baat bij betrokken ouders, de leerresultaten verbeteren, en daarmee ook de resultaten die de Inspectie vaststelt. De Inspectienormen worden herzien, we hopen dat ouderbetrokkenheid daar ook een rol in zal gaan spelen. Het blijkt niet bij iedereen bekend te zijn dat het Ouderplatform twee keer per jaar thema-avonden organiseert. Otger geeft aan dat het moeilijk is om ouders te
6 bereiken, het gaat om circa leerlingen in het Gooi en omstreken, die niet allemaal aangeschreven kunnen worden. In elk geval worden alle scholen in de regio aangeschreven, als ook de medezeggenschapsraden. Het verzoek van het Ouderplatform is altijd om informatie door te geven aan andere geïnteresseerden. Binnenkort hoopt het Ouderplatform ook haar website te lanceren. Bij vragen is het Ouderplatform altijd per of telefonisch te bereiken. Ouders kunnen contact opnemen met het Ouderplatform per of telefonisch :
Communiceren en samenwerken
Special Samen sterker dan alleen Communiceren en samenwerken Een constructieve samenwerking tussen leerkrachten en ouders is cruciaal bij het bevorderen van schoolsucces. Hoe geef je het communiceren en
Nadere informatieHandelingsgericht werken
Handelingsgericht werken HGW en Passend Onderwijs: kansen en belemmeringen? De week van de IB-er 5 november 2012, Zwolle Noëlle Pameijer, school/kinderpsycholoog, SWV Annie M.G. Schmidt 1 Doelen bijdrage
Nadere informatieHandelingsgericht werken
Handelingsgericht werken Dat doen we toch allang! Studiedag SPPOH 9 november 2016-11.15 12.30 uur - 13.30 14.45 uur Noëlle Pameijer, school-, kinder- en GZ-psycholoog, SWV Unita en Annie M.G. Schmidt school
Nadere informatieImpressieverslag thema-avond De succesvolle brugklasser, 21 april 2010
Impressieverslag thema-avond De succesvolle brugklasser, 21 april 2010 Welkom en inleiding Otger Meuwissen, penningmeester van ouderplatform Gooi & Omstreken, heet de aanwezigen welkom bij deze 10 e themabijeenkomst
Nadere informatieHandelingsgericht werken Marnix Academie vrijdagmatinee
Handelingsgericht werken Deel 1: Recente ontwikkelingen & ervaringen Deel 2: Ouderbetrokkenheid Marnix Academie vrijdagmatinee 24/1/2014, 13.00 16.00 uur Noëlle Pameijer, school/kinderpsycholoog, SWV en
Nadere informatiePassend Onderwijs. Invoering Handelingsgericht werken (HGW) POM, Jaarbeurs, 20 april 2015
Passend Onderwijs Invoering Handelingsgericht werken (HGW) POM, Jaarbeurs, 20 april 2015 Noëlle Pameijer, school-, kinder- en GZ-psycholoog, SWV Unita en Annie M.G. Schmidt school 1 HGW: recente ontwikkelingen?
Nadere informatieHandelingsgericht en opbrengstgericht werken
Handelingsgericht en opbrengstgericht werken 1 e Schoolpsychologencongres! 15 maart 2013 Hotel Casa 400 Amsterdam Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog, SWV Annie M.G. Schmidt te Hilversum 1 Stelling 1 HGW
Nadere informatieWelkom en inleiding Plenaire inleiding
Verslag van de thema-avond Betrokken Ouders: Aan de Slag! van het Ouderplatform Gooi & Omstreken op 18 juni 2012 over Handelingsgericht werken voor ouders Welkom en inleiding Namens het Ouderplatform Gooi
Nadere informatieHandelingsgericht werken in de klas & samenwerken met ouders
Handelingsgericht werken in de klas & samenwerken met ouders Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013, Ede Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog, SWV Annie M.G. Schmidt te Hilversum 1 Doel en opzet Aandachtspunten
Nadere informatieOntmoetingsdag HGW. HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog
Ontmoetingsdag HGW HGW en gedrag: een uitdaging? 15 september 2011 te Gent Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog 1 Doel en werkvormen Hoe is HGW toe te passen bij gedrag? doen we al Nu ook nog Theorie met
Nadere informatieGroeidocument en OPP 09-03-2015 01-04-2015
Groeidocument en OPP 09-03-2015 01-04-2015 Passend Onderwijs in SWV Rijn & Gelderse Vallei Van Handelingsgericht Werken (HGW) naar Handelingsgericht Arrangeren (HGA) 4 en 9 maart en 1 april 2015, 14.00-16.30
Nadere informatieOuderbetrokkenheid in het voortgezet onderwijs
Ouderbetrokkenheid in het voortgezet onderwijs Een goede relatie tussen ouders en school komt het leerresultaat ten goede en dat is wat we allemaal willen! Convenant Impuls Kwaliteitsverbetering Onderwijs
Nadere informatiekwaliteitskaart Relatie leerkracht - leerling - ouders
kwaliteitskaart Omgaan met verschillen Relatie leerkracht - leerling - ouders SBO & (V)SO Een warme en hechte relatie met de leerkracht biedt een leerling emotionele ondersteuning en veiligheid. Dit leidt
Nadere informatiepraktijk Gesprekken met ouders
praktijk Gesprekken met ouders Ouders zijn belangrijke partners van de school. Scholen zijn zich ervan bewust dat samenwerken met ouders bijdraagt aan het schoolsucces en het welbevinden van hun leerlingen.
Nadere informatieVroegtijdig signaleren 2
Vroegtijdig signaleren 2 PPOZO 26 november 2014 Sylke van Dalen en Marilou van Ginkel Vandaag volgens de studiegids Handelingsgericht observeren in de praktijk Onderdelen: Hoe verloopt een startgesprek
Nadere informatieHieronder volgt een verslag van de ouderavond. Met vriendelijke groet, Team Daltonschool Corlaer
Geachte ouders/verzorgers, Op 10 mei j.l. is er een ouderavond geweest. We zijn heel blij met de opkomst en de bereidheid van ouders om met ons mee te denken over de voorbereiding van de leerlingen op
Nadere informatieHandelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher
Handelingsgericht Werken Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Doelen Kennismaking met de uitgangspunten HGW Reflecteren op uitgangspunten HGW Zicht op de betekenis van HGW op de eigen praktijksituatie
Nadere informatieBox 4: Evaluatie HGW in het handelen van de student tijdens stage
Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 4: Evaluatie HGW in het handelen van de student tijdens stage U kunt dit schema gebruiken om
Nadere informatieHandelingsgericht samenwerken. Deelverband Passend Onderwijs Zuidoost Regardz Planetarium 20 januari 2016, uur
Handelingsgericht samenwerken Deelverband Passend Onderwijs Zuidoost Regardz Planetarium 20 januari 2016, 10.00 12.00 uur Noëlle Pameijer, school/kinderpsycholoog SWV Unita en SBO Annie M.G. Schmidtschool
Nadere informatieUTRECHT, 13/11/2015. Monique Baard. Noëlle Pameijer
SWPBS HGW UTRECHT, 13/11/2015 Monique Baard Noëlle Pameijer Overeenkomsten SWPBS & HGW Startopdracht: Waar zien jullie overeenkomsten? Hoe kunnen zij elkaar versterken? Het SWPBS kader: vijf pijlers 1.
Nadere informatieWat doen wij al zo? Graag voorbeelden!
HOE HANDELINGSGERICHT WERKEN WE IN ONZE SCHOOL? Uitgangspunt HGW 1. Werken vanuit onderwijsbehoeften van leerlingen en ondersteuningsbehoeften van leerkrachten en ouders Wat doen wij al zo? Graag voorbeelden!
Nadere informatieDoelen werksessie HGW
Handelingsgericht Samenwerken: ieder in zijn kracht! Ontmoetingsdag 12 september 2013 Werksessie HGW in de klas 13.30 15.30 Noëlle Pameijer, school/kinderpsycholoog www.swvunita.nl 1 Doelen werksessie
Nadere informatieHANDELINGSGERICHT WERKEN (HGW)
HANDELINGSGERICHT WERKEN (HGW) MASTERCLASS VOOR SIMEA HGW & leerlingen met een communicatieve beperking 15 april 2016, 10.45 14.45 Congrescentrum De Werelt te Lunteren Noëlle Pameijer, GZ-, school-, kinderpsycholoog
Nadere informatieVisie op ouderbetrokkenheid
Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie
Nadere informatieArjan Clijsen, Noëlle Pameijer & Ad Kappen
Met handelingsgericht werken opbrengstgericht aan de slag 1. Inleiding Arjan Clijsen, Noëlle Pameijer & Ad Kappen Wat is de samenhang tussen handelingsgericht werken (HGW) en opbrengstgericht werken (OGW)?
Nadere informatieBijlagen hoofdstuk 2
Bijlagen hoofdstuk 2 2.1 Reflectieschema team (verkort) 2.2 Reflectieschema leerling (verkort) 2.3 Reflectieschema uitgangspunten HGW, uitgebreid voorbeeld 2.4 Leesopdracht bij hoofdstuk 2, schema: wat
Nadere informatieHandelingsgerichte diagnostiek (HGD) Wat is verbeterd sinds 2004? 1. Meer evidence-based 5-9-2014. maar wat voor evidentie (Van Yperen, 2014)?
Handelingsgerichte diagnostiek (HGD) Ontmoetingsdag 2014, Antwerpen Recente ontwikkelingen HGD & relatie met handelingsgericht werken (HGW) Noëlle Pameijer, school/kinderpsycholoog, stichting Elan & samenwerkingsverband
Nadere informatie1
Presentatie door Simone van Dijk www.inschoolacademie.nl i.s.m. Noëlle Pameijer, SWV Annie M.G. Schmidt Week van de intern begeleider 2013 Eindhoven-Den Haag-Zwolle- Utrecht s.vandijk@inschool.nl 1 Alles
Nadere informatieWoord vooraf. Woord vooraf
Er is veel belangstelling voor handelingsgericht werken (HGW). HGW concretiseert goed onderwijs en doeltreffende leerlingbegeleiding, zodat docenten beter kunnen omgaan met de overeenkomsten en de verschillen
Nadere informatieOuderbetrokkenheid: Peter de Vries Ouderbetrokkenheid Noëlle Pameijer Ouderbetrokkenheid en -participatie Relatie tussen beiden Ouderparticipatie
Special Effectieve samenwerking school en ouders Ouderbetrokkenheid: een hype? Er is momenteel veel aandacht voor ouderbetrokkenheid. Wat is ouderbetrokkenheid precies en hoe maak je de samenwerking tussen
Nadere informatieHandboek Handelingsgerichte Procesdiagnostiek (HGPD)
Handboek Handelingsgerichte Procesdiagnostiek (HGPD) Schooljaar 2012/2013 Handelingsgerichte Procesdiagnostiek (HGPD) Binnen Stichting Op Kop is sinds enkele jaren op alle basisscholen het handelingsgericht
Nadere informatieHandelingsgericht werken: Signaleren en ouderbetrokkenheid
Programma Handelingsgericht werken: Signaleren en ouderbetrokkenheid Op de lijn HGW in vogelvlucht Onderwijsbehoeften Signaleren adhv casus Samenwerken met ouders Wat werkt? Tirza Bosma Onderwijscentrum
Nadere informatieKaarten voor Leerling-bemiddeling
Math Boesten Communicatie & Conflicthantering Mediation Training Coaching Arno Callemeijn Communicatie & Conflicthantering Mediation Training Coaching Kaarten voor Leerling-bemiddeling Een handzaam hulpmiddel
Nadere informatie3 Wederzijdse verwachtingen ouders en school
3 Wederzijdse verwachtingen ouders en school Waarom goede contacten en de roep om contracten? Waarom openheid en onderling overleg over oudercontracten? Regelen contracten het wantrouwen tussen ouders
Nadere informatieOnderzoek Ouderbetrokkenheid in het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het mbo
factsheet Onderzoek Ouderbetrokkenheid in het, het en het mbo Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft in 2012 een enquête over ouderbetrokkenheid gehouden onder ouders in het, het en het middelbaar beroepsonderwijs.
Nadere informatieResultaten van de Kans- tevredenheidenquête d.d. juni 2012.
Resultaten van de Kans- tevredenheidenquête d.d. juni 2012. In totaal legden 42 mensen deze enquête af. Statistieken voor vraag 1 : Heb je dit schooljaar contact gehad met Kans? Ja 90.48% Nee 9.52% Statistieken
Nadere informatieOUDERBETROKKENHEID : Inleiding. Openbare basisschool
OUDERBETROKKENHEID : Inleiding Een beleidsplan ouderbetrokkenheid vormt de grondslag voor de activiteiten die een school met en voor ouders ontplooit. Het is niet alleen een agenda met te ontplooien activiteiten,
Nadere informatieHANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013
Gericht Werken als bril om naar het zorgbeleid te kijken zorg Handelings- Leerlingenbegeleiding fase 0 fase 1 HGW HGW Leren & studeren Studieloopbaanbegeleiding Socioemotioneel fase 2 fase 3 HGW HGW centrale
Nadere informatieBox 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO
Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Doel
Nadere informatiePost-hbo opleiding autismespecialist
Post-hbo opleiding autismespecialist mensenkennis De docente is duidelijk, enthousiast en motiverend. Ik heb inzicht gekregen in wat ik in mijn rol als hulpverlener kan doen en waar ik rekening mee moet
Nadere informatieFeed back: wat doen we hiervan al en wat is de impact ervan? Voorbeelden?
B.2.1 Reflectieschema uitgangspunten HGW De uitgangspunten bieden een wenselijk kader, een spiegel voor reflectie. Effectieve feedback (par. 2.1.1) staat centraal: feed up (wat willen wij met HGW bereiken?),
Nadere informatieHandelingsgericht werken. Netwerk IB SWV Amsterdam Zuidoost. Noëlle Pameijer, SWV Annie M.G. Schmidt (Unita i.o.) Doelen bijeenkomst
Handelingsgericht werken Netwerk IB SWV Amsterdam Zuidoost Woensdag 20 november 2013 Regardz, 13.15 16.00 uur Noëlle Pameijer, SWV Annie M.G. Schmidt (Unita i.o.) 1 Doelen bijeenkomst Recente ontwikkelingen
Nadere informatieWorkshop ouderbetrokkenheid op het MBO
Ouderbetrokkenheid op het Hoe kan een effectieve samenwerking tussen ouders en bijdragen aan optimale ontwikkelingskansen voor jong volwassen met zorgbehoefte Opzet: Voorstellen, toelichting Ouderbetrokkenheid
Nadere informatieDatum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019)
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500
Nadere informatiePlanmatig samenwerken met ouders
Ouderparticipatie Team Planmatig samenwerken met ouders Samen vooruit! Tamara Wally Tamara Wally (MSc.) is werkzaam bij de CED- Groep. Ze werkte mee aan de publicatie Samen vooruit, over planmatig werken
Nadere informatieCOMMUNICEREN MET OUDERS
COMMUNICEREN MET OUDERS Borging van de afspraken met betrekking tot de communicatie met ouders in het kader van Passend Onderwijs OSBS t Kruisrak Vogelpad 3 3752 KV Bunschoten Juni 2015 In dit document
Nadere informatiePASSEND ONDERWIJS. Auticafe Castricum 24 september 2014
PASSEND ONDERWIJS Auticafe Castricum 24 september 2014 PROGRAMMA VAN VANAVOND 20.05 presentatie Susan Walstra Samenwerkingsverband Passend Onderwijs IJmond (SWV PO) 20.30 presentatie Marjolijn Loos samenwerkingsverband
Nadere informatieSWV Zaanstreek PO. Handelingsgericht arrangeren Wat merken de ouders (en kind) ervan dat zij er toe doen? In uw handelen als IB-er
SWV Zaanstreek PO Handelingsgericht arrangeren Wat merken de ouders (en kind) ervan dat zij er toe doen? In uw handelen als IB-er Mirella van Minderhout NVO-Orthopedagoog-Generalist, Onderwijskundige Cognitief
Nadere informatiePubliciteit en werving OSA
Publiciteit en werving OSA Bereik de ouders persoonlijk Het is belangrijk om veel aandacht aan werving en publiciteit te besteden. In het bijzonder als u met open inschrijving werkt. Denkt u hierbij aan
Nadere informatieDe HGW-bril toegepast in de cel leerlingenbegeleiding
De HGW-bril toegepast in de cel woensdag 20 februari 2013 Kris Loobuyck 1 2 3 VVKSO 1 Uitgangspunten van HGW 4 HGW biedt kansen! 5 We zijn gericht op het geven van haalbare en bruikbare adviezen. We werken
Nadere informatieDia 1 Introductie max. 2 minuten!
1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut
Nadere informatiePassend Onderwijs in SWV Rijn & Gelderse Vallei
Passend Onderwijs in SWV Rijn & Gelderse Vallei Van Handelingsgericht Werken (HGW) naar Handelingsgericht Arrangeren (HGA) 4 en 9 maart en 1 april 2015, 14.00-16.30 uur Noëlle Pameijer (school/kinderpsycholoog
Nadere informatieOuderbetrokkenheid 3.0
Programma Ouderbetrokkenheid 3.0 Van informeren naar samenwerken Woord vooraf Het is belangrijk om te melden dat CPS het uitgangspunt heeft dat: Alle ouders betrokken zijn en hun kind willen ondersteunen
Nadere informatieHandelingsgericht Werken: een sterke basis voor onderwijs en ondersteuning Tanja van Beukering
ll Handelingsgericht Werken: een sterke basis voor onderwijs en ondersteuning Tanja van Beukering 20 september 2018 Presentatie: zes thema s 1. Interne begeleiding: actuele trends 2. Handelingsgericht
Nadere informatieBehandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden.
Het Kindgesprek. Behandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden. 1 Inleiding. Door gesprekken met kinderen te voeren willen we de betrokkenheid
Nadere informatieBijlage 8.7: Voorbeeldopdrachten bij de uitgangspunten van HGW
Bijlage 8.7: Voorbeeldopdrachten bij de uitgangspunten van HGW Deze bijlage bevat voorbeelden van opdrachten bij de zeven uitgangspunten van HGW. Bij elke opdracht staat aangegeven welke informatie uit
Nadere informatieHulp bij ADHD. Scholingsaanbod
Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij
Nadere informatieGecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel
pagina 1 van 8 Gecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel Algemene gegevens School BRIN School voor Speciaal Basisonderwijs De Kring (20KY00) School voor Speciaal Basisonderwijs De Kring 20KY Directeur
Nadere informatieGeachte leden van de vaste commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
Tweede Kamer der Staten-Generaal Vaste commissie OCW Postbus 20018 2500 EA Den Haag De Bilt, 11 september 2016 Onderwerp: Positionpaper over het wetsvoorstel vaststellen van het handelingsdeel van het
Nadere informatieBeeldcoaching in het onderwijs
Beeldcoaching in het onderwijs Leren coachen met video V i s i e I n B e e l d H u z a r e n l a a n 2 4 7 2 1 4 e c E p s e Gebruik van video is de duidelijkste en snelste manier om te reflecteren op
Nadere informatieVan overzicht naar inzicht naar uitzicht
Handelingsgericht en oplossingsgericht werken in een ondersteuningsteam Van overzicht naar inzicht naar uitzicht 10 juni 2015 c.kooistra@inschoolacademie 06-47808101 Een uur inzoomen op het verkrijgen
Nadere informatieSamenvatting Schoolondersteuningsprofiel. Naam School
1 LOGO SCHOOL Samenvatting Schoolondersteuningsprofiel Naam School Algemene gegevens School Zalmplaatschool BRIN 10QX 00 Directeur Nico Bakker Adres Aalreep 8-10 Telefoon 010-4167408 E-mail directie@ Bestuur
Nadere informatieBouw je ideale school
Bouw je ideale school Over samen vormgeven van ouderbetrokkenheid 17 oktober 2013 Alfred Bakker De ideale school Vroeger was het beter De ideale school De ideale school is een utopie De ideale school Bouwen
Nadere informatieNa de transformatie: perspectief van het onderwijs
Na de transformatie: perspectief van het onderwijs Onderwijs en Jeugdzorg: Samen Sterk 8/10/2015, De Reehorst te Ede Drs. Noëlle Pameijer, GZ/school/kinderpsycholoog SWV Unita en SBO Annie M.G. Schmidtschool
Nadere informatieSWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding
SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,
Nadere informatieVerslag Wat ouders verwachten van Passend Onderwijs - Bussum
Verslag Wat ouders verwachten van Passend Onderwijs - Bussum Thema: Gespreksavond over de invoering van passend onderwijs Organisatie: Stichting Ouderplatform Gooi & Omstreken Datum: 16-12-2013 Locatie:
Nadere informatieProtocol Multidisciplinair Overleg
Protocol Multidisciplinair Overleg Samenwerkingsverband VO Amstelland en de Meerlanden Mei 2015 Patricia Lampe Jolanda van Veen 1 Inleiding Bij het in kaart brengen van de zorgstructuur op alle scholen
Nadere informatiePost-mbo opleiding autisme
Post-mbo opleiding autisme mensenkennis De docent zocht aansluiting bij onze wensen en dat is erg prettig. Post-mbo opleiding autisme Wie werkt met mensen met autisme, weet dat zij een heel eigen benadering
Nadere informatieVoorwoord. Wat betekent handelingsgericht werken voor een schoolteam?
Voorwoord Wat betekent handelingsgericht werken voor een schoolteam? De laatste jaren is er in het onderwijs veel belangstelling voor Handelingsgericht werken (HGW). HGW beoogt de kwaliteit van het onderwijs
Nadere informatieUitdager van de maand. Rekenen Wiskunde, Groep 8. Algemeen. Titel. Roosterveelhoeken. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen
Uitdager van de maand Roosterveelhoeken Rekenen Wiskunde, Groep 8 Algemeen Titel Roosterveelhoeken Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen De oppervlakte van een figuur (met vierkante
Nadere informatieSPORT- EN BEWEEGCONGRES VERENIGINGEN
SPORT- EN BEWEEGCONGRES VERENIGINGEN Workshop 2: Pedagogiek binnen de sportvereniging. Cyriel Gielen/Youri Tooren Fontys Hogeschool Pedagogiek Wie wij zijn? Kennisinstituut met meer dan 4.300 medewerkers
Nadere informatieOnzeLes Samen met leerlingen elke dag een beetje beter Mei 2016
OnzeLes Samen met leerlingen elke dag een beetje beter Mei 2016 AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht Overzicht Doel sessie
Nadere informatieWerksessie HGD in CLB Ervaringen en ontwikkelingen in de vijf fasen
Werksessie HGD in CLB Ervaringen en ontwikkelingen in de vijf fasen Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog 15 september 2011 Doel en werkvormen De 5 fasen als theoretisch kader: - Recente ontwikkelingen in
Nadere informatieProtocol ouders en school
Protocol ouders en school Voorwoord De St. Plechelmusschool ziet ouders als participanten van de school, neemt ouders serieus en betrekt ouders daarom bij de vele activiteiten van de school. Het mede-eigenaarschap
Nadere informatieAansluiten bij ouders. Kanteling organisatie vanuit een waarderende benadering
Aansluiten bij ouders Kanteling organisatie vanuit een waarderende benadering Wie zijn we? Kind & Gezin Vlaanderen Afdeling Limburg Consultatiebureau voor zuigelingen een lange traditie Start: medische
Nadere informatieVerantwoording van ons onderwijs
Verantwoording van ons onderwijs Veenendaal, 27-6-2017 Beste ouder(s)/verzorger(s), Door middel van dit document willen we ons onderwijs verantwoorden aan u als ouders. Heeft u vragen of opmerkingen over
Nadere informatieAl lid van een kennisgemeenschap?
Professionaliseer jezelf en verbeter het onderwijs van onderop Al lid van een kennisgemeenschap? Kennisgemeenschappen zijn in opmars. Binnen schoolbesturen richten deze gemeenschappen zich op de professionalisering
Nadere informatieGecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel
pagina 1 van 8 Gecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel Algemene gegevens School BRIN Pantarijn (18UM00) Pantarijn 18UM00 Directeur Bert - Hoogwerf Adres Dubbelstraat 6 3073 LG ROTTERDAM Telefoon 0104851184
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatie*Daar waar ouders staat geschreven, wordt bedoeld de ouder/ouders en/of de verzorger/verzorgers.
Partnerschap met ouders op basisschool de Hien november 2016 Inleiding In deze tekst wordt beschreven wat de visie van basisschool De Hien is op de samenwerking met ouders van onze school. Wij willen graag
Nadere informatieHandelingsgericht arrangeren (HGA)
Handelingsgericht arrangeren (HGA) Toewijzing van onderwijs en jeugdhulparrangementen, op basis van de behoeften van kind en opvoeders. Dit voorbeeld van een scenario voor ondersteuningstoewijzing is ontleend
Nadere informatieOverzicht workshop. Waarom aandacht voor leerlingen met psychische problemen in het VO? Psychische problemen bij kinderen en jongeren
Workshop Begeleid Leren in het Voortgezet Onderwijs: Onderzoek, ervaring en toepassing Joke Nauw & Lindy Beukema Overzicht workshop Introductie Deel 1: Houding en Communicatie Deel 2: Probleemeigenaarschap
Nadere informatieDoor de stage en de theorie ontwikkel ik mij beroepsmatig. Op mijn stage vraag ik veel aan mijn stagebegeleidster.
Fontys Hogeschool voor de kunsten STAGE WERKPLAN ACADEMIE VOOR BEELDENDE VORMING Student: Mariska Gerritsen Studentnummer: 2173355 Jaar: 4 Dt Stageschool: Heerbeeck College Stagebegeleider: S. van Driel
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Ouderbetrokkenheid en participatie. Ouderbetrokkenheid en participatie. Opbrengstgericht werken
ALITEITSKAART Opbrengstgericht werken PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits Opbrengstgericht Werken zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl. Deze website bevat
Nadere informatieProject: verhogen van leerling-motivatie door leraren
Project: verhogen van leerling-motivatie door leraren Observatielijst voor het kijken naar leraargedrag m.b.t. de drie psychologische basisbehoeften Naam observator: Leerkracht: School: Inhoud/ vakgebied:
Nadere informatieDoel van deze presentatie is
Doel van deze presentatie is Oplossingsgericht? Sjoemelen? Evaluatie van de praktische oefening. Verbetersuggesties qua oplossingsgerichtheid (niet met betrekking tot de inhoud van de gebruikte materialen)
Nadere informatieobs Willem Eggert Herstelonderzoek
obs Willem Eggert Herstelonderzoek Datum vaststelling: 4 april 2019 Samenvatting De kwaliteit van het onderwijs hebben wij in november 2017 als zeer zwak beoordeeld, omdat de kwaliteit van de lessen onvoldoende
Nadere informatieWerkconferentie Transformatie Sociaal Domein Baarn
Werkconferentie Transformatie Sociaal Domein Baarn 21 april 2016 Impressies, bouwblokken en afspraken Inhoud Voorwoord... 3 Verwachtingen van deelnemers vooraf... 4 De werkconferentie... 5 Uitkomsten van
Nadere informatieWorkshop Kindgesprekken ONderWIJZEnde Woensdag
Workshop Kindgesprekken ONderWIJZEnde Woensdag Najaarsconferentie SPPOH 09-11-2016 Ellen Aanen-Zilvold Doelen Aan het eind van deze workshop hebben jullie basale kennis en gespreksvaardigheden om kindgesprekken
Nadere informatieLeerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas
Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas 17 juni 2015 13.30 16.00 uur Madeleine Vreeburg Miranda Noom Leerlijn Omgaan met
Nadere informatieNulmeting ouderbetrokkenheid. Handleiding bij vragenlijsten ouderbetrokkenheid
Nulmeting ouderbetrokkenheid Handleiding bij vragenlijsten ouderbetrokkenheid 1 Ouderbetrokkenheid in beeld Met behulp van deze vragenlijst ouderbetrokkenheid kunnen Rotterdamse scholen voor basis- en
Nadere informatieOuderbetrokkenheid en Educatief Partnerschap RKBS Klippeholm
Ouderbetrokkenheid en Educatief Partnerschap RKBS Klippeholm 6 augustus 2017 Paul Kupper Ouders en leerkrachten werken voortdurend samen om het leren en de gezonde ontwikkeling van leerlingen te ondersteunen,
Nadere informatieVerhogen van leerlingmotivatie. bij wereldoriëntatie / kernconcepten door motivatie-ondersteunend leerkrachtengedrag
Astrid van den Hurk & Kris Verbeeck Verhogen van leerlingmotivatie bij wereldoriëntatie / kernconcepten door motivatie-ondersteunend leerkrachtengedrag Najaar 2013 Programma Opening en welkom Deelname
Nadere informatieSimeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO
Simeacongres 12 december Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Programma Welkom en toelichting: interactie!!!! Inventarisatie
Nadere informatieLEZINGEN EN WORKSHOPS OPVOEDEN
LEZINGEN EN WORKSHOPS OPVOEDEN GGD Kennemerland geeft diverse bijeenkomsten voor ouders. Over opvoeding, gezondheid en gedrag bij kinderen. Deze bijeenkomsten kunnen als school, peuterspeelzaal of kinderdagverblijf
Nadere informatieSeptember Onderwijs en Leerling-ondersteuning
September 2017 Agenda 02-10 t/m 08-10 Week van de opvoeding 05-10 Stakingsdag PO in actie 10-10 en 12-10 OPP gesprekken 11-10 Voorlichting V(S)O 14-10 Sportmarkt 17-10 Ouderavond met workshops 23-10 t/m
Nadere informatie1 Introductie. We wensen je veel plezier met deze kaarten! Pieternel Dijkstra en Petra Bunnik
1 Introductie Leerlingen hebben recht op onderwijs dat bij hen past en dat hun individuele capaciteiten laat opbloeien. Deze kaarten helpen leerkrachten en docenten, intern begeleiders, remedial teachers,
Nadere informatie[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen. "Kids Skills" Gerrit van de Vegte www.centrumoplossingsgerichtwerken.nl gerritvandevegte@home.
[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen "Kids Skills" Gerrit van de Vegte gerritvandevegte@home.nl WAT IS KIDS SKILLS? Kids Skills is een speelse,praktische en oplossingsgerichte benadering om kinderen
Nadere informatieWij doen veel voor de school en de school doet veel voor ons
12 Sardes Speciale Editie nummer 13 juni 2012 Karin Hoogeveen (Sardes) Ouders en de Van Ostadeschool in Den Haag Wij doen veel voor de school en de school doet veel voor ons In opdracht van de gemeente
Nadere informatie