De HGW-bril toegepast in de cel leerlingenbegeleiding

Transcriptie

1 De HGW-bril toegepast in de cel woensdag 20 februari 2013 Kris Loobuyck VVKSO 1

2 Uitgangspunten van HGW 4 HGW biedt kansen! 5 We zijn gericht op het geven van haalbare en bruikbare adviezen. We werken doelgericht. HGW doet je nadenken over de zin van een onderzoek. ALS-DAN-PRINCIPE: heeft een onderzoek zin? HGW zorgt voor bruikbare adviezen. Is het een advies waarvan de andere zegt: DAT ZIE IK ZITTEN? Need to know en niet nice to know. We streven naar een systematische en voor iedereen transparante werkwijze. HGW doet je nadenken over mogelijke stappenplannen en procedures. HGW dient als reflectiemodel voor bestaande formulieren. HGW doet je stilstaan bij het gegeven of het voor iedereen wel duidelijk is wie wat doet. We richten ons op het benutten van kansen, krachten en positieve factoren. HGW is een middel om als school na te denken of er voldoende aandacht is voor het positieve. Schrijven we dit in verslagen en rapporten? Ik denk hierbij aan: inschrijvingsdocumenten, attituderapporten, positieve nota s, formulering van regels en afspraken in schoolbrochure, sanctiebeleid,. We denken, kijken, praten en handelen in termen van onderwijsbehoeften. HGW zorgt ervoor dat je loskomt van het probleemdenken. We vragen ons niet af wat het probleem is maar wel wat een leerling nodig heeft. ZOEK GERICHT NAAR INFORMATIE DIE JOUW VOORKEURSVERMOEDEN TEGENSPREEKT. HGW biedt kansen! 6 De leerkracht doet ertoe. We maken het belang van de rol van de leerkracht zichtbaar. Als leerkracht maak je het verschil. HGW is werken aan gelijke onderwijskansen. We gaan uit van een voortdurende samenwerking tussen leerkracht, kind, ouders en begeleiders. HGW zorgt ervoor dat je oog hebt voor alle partijen. Leerkrachten zijn onderwijsprofessionals én ouders zijn ervaringsdeskundigen. HGW maakt dat je ouderbetrokken werkt en méér aandacht hebt voor oudercommunicatie (charter). We werken vanuit een transactioneel referentiekader. HGW doet ons reflecteren over het effect van de aanpak van een leerling en hoe die aanpak beter kan afgestemd worden op wat die leerling nodig heeft. HGW doet ons stilstaan bij de context (leerling, school (klas en leerkracht) en ouders) en de wederzijdse beïnvloeding ervan. VVKSO 2

3 Pluspunten van HGW 7 8 Wat is de meerwaarde van HGW voor de cel? 1 HGW als bril om naar iets te kijken. 2 HGW is een oplossingsgericht model. 3 HGW doet denken. 4 HGW zorgt voor een systematische benadering. Knelpunten van HGW 9 VVKSO 3

4 10 Wat is niet zo vanzelfsprekend bij het implementeren van HGW? 1 HGW is tijdsintensief. 2 Observerenindeklasisnietzoevident. 3 InSOhebje leerkrachten en klassen. 4 Vraag naar classificatie of label. Hulpmiddelen 11 Kijkwijzers - EFFECTIEF ONDERWIJSGEDRAG - GEWENST ONDERWIJSAANBOD - BEGELEIDINGSMETHODIEK Sterkte-zwakteanalyse HOE HANDELINGSGERICHT WERKEN WE OP ONZE SCHOOL (AFTOETSDOCUMENT)? Criteria van Rutter GOED HULPMIDDEL OM DE ERNST VAN EEN KLACHT TE TAXEREN VVKSO 4

5 Waaier HULPMIDDEL OM BEWUSTER TIJDENS DE CEL LEERLINGENBEGELEIDING DE 7 UITGANGSPUNTEN VAN HGW TOE TE PASSEN 13 Formulier onderwijsbehoeften INSTRUMENT VOOR HET FORMULEREN VAN ONDERWIJSBEHOEFTEN (HULPZINNEN HELPEN HIERBIJ) HGW-model cel DOCUMENT VOOR HET OVERZICHTELIJK STRUCTUREREN VAN ALLE VERZAMELDE GEGEVENS OP BASIS VAN DE 7 UITGANGSPUNTEN 14 Implementatie van HGW in het algemeen 15 VVKSO 5

6 Kenmerken van de school Duidelijk ZORGCONTINUÜM 16 Kenmerken van de school 17 Zonder samenwerking met de LEERKRACHT is HGW niet mogelijk. Het schoolteam kent de 7 uitgangspunten van HGW en staat er achter. De school heeft de intentie om kwalitatief goed, zorgzaam en effectief adaptief onderwijs te bieden. De school heeft een visie op onderwijs waarin de leerkracht ertoe doet. Er is een open en positieve opstelling naar de cel en de leerkrachten werken er graag mee samen. Er is een open en positieve opstelling naar ouders. Kenmerken van de school 18 LEERLINGENBEGELEIDER De leerlingenbegeleider kent de 7 uitgangspunten van HGW en kan er zich in vinden. Hij/zij is bereid om hiermee te experimenteren in de dagdagelijkse praktijk en op die ervaringen te reflecteren (individueel en samen met collega s). In principe zouden er regelmatig afstemmingsgesprekken moeten zijn. VVKSO 6

7 Kenmerken van de school 19 DIRECTIE De directie heeft de eindverantwoordelijkheid voor de organisatie en de inhoud van het onderwijs, het schoolteam en de zorgstructuur. Vanuit deze verantwoordelijkheid dient zij achter de uitgangspunten van HGW te staan, alsook achter de sterke positie van de cel. Zij maakt deel uit van dat team en laat daarmee zien waarvoor ze staat. De directeur zal de leerlingenbegeleider stimuleren in zijn/haar rol van spil van de zorg, coach van de leerkracht en schakel tussen school en CLB. Zij zal hiervoor de nodige voorwaarden (tijd, middelen, ) creëren. Toepassingsmogelijkheden 20 VAN WENSELIJK NAAR HAALBAAR 7 uitgangspunten + 5 fasen 7 uitgangspunten + enkele fasen enkel 7 uitgangspunten Implementatie van HGW op onze school 21 VVKSO 7

8 KR WAT ZIJN DE NODEN VAN DE LEERLING? WAT IS DE VRAAG? 23 Cel LLB HGW-WAAIER STERKTE- ZWAKTEANALYSE BRUIKBARE METHODIEK CT HGW- INTRODUCTIE 24 KR WAT ZIJN DE NODEN VAN DE LEERKRACHT? Cel LLB VVKSO 8

9 ONDERSTEUNEN VAN LEERKRACHTEN 25 Schoolteam OLIEVLEKIMPLEMENTATIE Cel LLB KR CT Ervaringen met implementatie 26 KNELPUNTEN EN SUCCESERVARINGEN Handelingsgerichte vragen op portretterende klassenraad. Vraag naar label: meer doordacht. Het komt voor dat een leerkracht weinig voelt voor de aanbevelingen van de leerlingenbegeleider. Binnen de cel hanteer je dezelfde (HGW-)taal. Door expliciet aandacht te hebben voor het positieve krijg je vaak een andere kijk op de situatie. Belang van een duidelijk en laagdrempelig zorgbeleid (= ook werken aan GOK) belang van inschrijvingsmoment en oudercontacten Implementatie Verhelderen van de vraag MEN WIL DE SITUATIE BETER BEGRIJPEN EN/OF WETEN WELKE AANPAK HET KIND NODIG HEEFT Onderkennende vraag WAT IS ER AAN DE HAND? OM WELK TYPE PROBLEEM GAAT 27 HET? leerkrachten willen inzien wat er aan de hand is Verklarende vraag WE BEGRIJPEN DEZE SITUATIE NIET, WAAROM ZIJN DEZE PROBLEMEN ER? leerkrachten willen de situatie kunnen begrijpen (soort opheldering) Adviserende vraag WELKE AANPAK HEEFT DEZE LEERLING NODIG? HOE KAN DIT KIND HET BESTE GEHOLPEN WORDEN? leerkrachten willen tips VVKSO 9

10 Mate van gemak van toepassing varieert van school tot school 28 BINNEN EEN REDELIJKE TERMIJN Systematiek en transparantie. Constructieve samenwerking. Positieve aspecten. VRAAGT MEER TIJD EN ENERGIE Onderwijsbehoeften. Doelgericht werken en haalbare adviezen. Transactioneel kader. 29 Mate van HGW binnen SO 30 VVKSO 10

11 Aanbevelingen 31 Cel visie. De cel moet concreet en realistisch zijn in het formuleren van doelen en deze in tijd beperken. Daarnaast is het ook van belang om aan te geven wanneer het CLB en de school deze doelen zal evalueren. De laatste cel van het schooljaar alles evalueren met aandacht voor verbetering naar volgend jaar toe is hiervan een concreet voorbeeld. Formulier. Een eerste mogelijkheid tot meer handelingsgericht werken binnen de cel is het gebruik van een formulier, dat zowel tijdens de bespreking zelf als voor de rapportage achteraf dienstbaar kan zijn. Aanbevelingen 32 Formulier. Bijzondere aandacht voor volgende uitgangspunten: Leerkracht doet ertoe. Een uitgangspunt waar de scholen vaak weinig aandacht aan besteden. Transactionele kader. Explicieter vragen naar info over de schoolomgeving en de opvoedingssituatie (ouders). Doelgericht werken. Noteren wat de concrete wensen en verwachtingen zijn m.b.t de leerling. Onderwijsbehoeften. Er zijn verschillende domeinen waarop onderwijsbehoeften van leerlingen betrekking kunnen hebben. Aanbevelingen 33 De leerkracht doet ertoe. Scholen zouden meer aandacht moeten hebben voor de vraag of leerkrachten het wel zien zitten om met een bepaald probleem in de klas om te gaan. Wanneer het te moeilijk is om hier een goed zicht op te krijgen, is het eventueel mogelijk de klassenleraar in bepaalde gevallen uit te nodigen op de cel. Om hier een goed zicht op te krijgen, kan men bvb. Interacties die plaatsvinden in de klas observeren. Positieve aspecten. Ook zoeken naar situaties waarin het problematisch gedrag zich niet voordoet. Op dit gebied kunnen alle scholen zich zeker nog verbeteren. VVKSO 11

12 Aanbevelingen 34 Constructieve samenwerking. Het is belangrijk dat men ouders iets vroeger probeert te betrekken in het proces en dat men probeert een echte samenwerking met hen aan te gaan in plaats van hen gewoon in te lichten over het probleem van hun zoon of dochter. Doelgericht. Naast het formuleren van doelen voor leerlingen is het ook aangeraden doelen te formuleren die men met de leerkrachten wil bereiken. (tijdsgebonden, meetbaar en specifiek) Systematisch en transparant. Het voorstellen van maatregelen die evidence based zijn. Momenteel beroepen alle scholen zich niet of nauwelijks op wetenschappelijk verantwoorde zaken. Mate van HGW in de cel 35 + Mate van handelingsgericht werken reflectie op basis van de uitgangspunten Mate van handelingsgericht werken 36 Systematiek & transparantie Doelgericht handelen Constructieve samenwerking Positieve aspecten Transactioneel kader Leerkracht doet ertoe Onderwijsbehoeften = komt bij geen enkele casus aan bod 1 = komt in beperkte mate aan bod 2 = komt soms aan bod 3 = komt relatief vaak aan bod 4 = komt veel aan bod 5 = komt bij elke casus aan bod VVKSO 12

13 ZOTO VVKSO 13

14 40 VVKSO 14