praktijk Gesprekken met ouders

Transcriptie

1 praktijk Gesprekken met ouders Ouders zijn belangrijke partners van de school. Scholen zijn zich ervan bewust dat samenwerken met ouders bijdraagt aan het schoolsucces en het welbevinden van hun leerlingen. Dit vraagt dus om een respectvolle en heldere communicatie van beide kanten. Momenteel is er in het onderwijs een beweging gaande van ouderbetrokkenheid 1.0 (éénrichtingsverkeer, de school informeert de ouders) via ouderbetrokkenheid 2.0 (tweerichtingsverkeer, de school en de ouders wisselen informatie uit) naar ouderbetrokkenheid 3.0 (de school en de ouders werken samen met hetzelfde doel: de ontwikkeling van de leerling). De visie staat in de schoolgids. De school heeft de regie en geeft aan wat ouders van de school kunnen verwachten en wat het van ouders verwacht. Handelingsgericht werken Toch is het niet altijd eenvoudig om de visie van partnerschap met ouders concreet vorm en inhoud te geven. De visie en kernwaarden moeten niet alleen op papier staan, maar vooral leven in de praktijk. Veel scholen gebruiken hiervoor de zeven richtlijnen van Samenwerken met ouders uit Handelingsgericht werken: een handreiking voor het schoolteam (2009): 1. Ouders zijn welkom op school, we hebben een gemeenschappelijk belang: uw kind is onze leerling. Door gesprekken te beginnen met het benoemen van het gemeenschappelijk belang, wordt duidelijk dat school en ouders naast elkaar staan in plaats van tegenover elkaar. Ook de leerling is betrokken in de samenwerking, hij of zij denkt en doet mee; 2. In de samenwerking hebben school en ouders verschillende verantwoordelijkheden. Partnerschap vraagt om grenzen. De school is verantwoordelijk voor het onderwijs. Leerkrachten, intern begeleiders en directeuren zijn onderwijsprofessionals. Ouders zijn verantwoordelijk voor de opvoeding, zij zijn ervaringsdeskundigen. School en ouders denken met elkaar mee, maar gaan niet op elkaars stoel zitten; 3. De stappen van de onderwijs- en begeleidingsstructuur worden benut als kader. Ouders worden vanaf het begin betrokken bij de zorgen die er zijn rond hun kind op school. Er wordt vanaf stap 1 afgestemd: dit doen wij op school, wat kunt u thuis doen? En wat is de volgende stap?; 4. Zowel de zorgen als de positieve aspecten worden besproken. Voor ouders is het belangrijk dat naast de problemen ook de positieve kanten van hun kind gezien worden; 5. Het gedrag van een kind kan op school anders zijn dan thuis. Gedrag van kinderen wordt enorm beïnvloed door de omgeving. Dit zorgt ervoor dat school en ouders elkaar niet hoeven te overtuigen. Openstaan voor elkaars mening voorkomt welles-nietes-discussies; 6. De bedoelingen van de school zijn helder. In de gesprekken zijn de intenties en motieven van de school helder. Een verborgen agenda belemmert de communicatie. Ieder gesprek heeft duidelijke doelen. De doelen van school én die van ouders worden besproken en geëvalueerd; 7. Er worden duidelijke afspraken gemaakt en deze worden geëvalueerd. Afspraken worden meteen op papier gezet en ouders krijgen een kopie mee, dit voorkomt misverstanden. Lees verder op pagina 28 Karen van Kooten is redactielid van JSW en zelfstandig onderwijsadviseur JSW 5 januari

2 Kopieerblad 1 Formulier oudergesprek Gesprek met ouders van: Aanwezig: Datum: Aanleiding voor en doel van dit gesprek (van tevoren invullen): Zijn ouders akkoord? Hebben ze aanvullende doelen? Wat wil het kind dat school en ouders elkaar vragen of vertellen? Informatie Wat kan het kind goed, wat zijn zijn/haar sterke kanten? Waar liggen onze zorgen als school (en ouders of kind)? Hoe zou dit kunnen komen (verklaringen van school, ouders en kind)? Doelen en onderwijsbehoeften Wat willen we bereiken met de leerling? Concrete doelen voor (maak een keuze): Leren: Speel- of werkhouding: Sociaal-emotioneel functioneren/gedrag: Wat heeft de leerling nodig om het doel te bereiken? Ervaringen van leerkracht en tips van ouders: Afspraken Wie doet wat, wanneer en waarom? Wanneer evalueren we of dit gelukt is? Bron: Handelingsgericht werken: een handreiking voor het schoolteam, Pameijer en Van Beukering (2009) 26 JSW 5 januari 2016

3 Kopieerblad 2 Ezelsbruggetjes communicatie Communiceren doen we de hele dag door en omdat we dit constant doen, gebeurt dat op de automatische piloot. Zodra de automatische piloot aanstaat, communiceren en handelen we met ons standaard repertoire. Dit maakt je tot wie je bent, maar in sommige situaties, zoals tijdens een (slechtnieuws)gesprek met ouders, kan dit ook tegen je werken. Het is belangrijk om na te denken over wat je zegt. Deze ezelsbruggetjes voor communicatie kunnen helpen: 1 Vraag als een OEN: sta Open voor de ander en zorg dat je Eerlijk en Nieuwsgierig bent; 2 Smeer NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander, maar laat je gesprekspartner zelf vertellen; 3 Gebruik LSD: voordat je conclusies trekt moet je Luisteren, Samenvatten en Doorvragen; 4 Laat je OMA thuis: als je gesprekspartner iets vertelt, roept dit direct beelden op in ons referentiekader. Plaats dit niet in hokjes en Oordeel niet, maar geef je Mening en Advies; 5 Neem ANNA mee: het kan voorkomen dat je je gesprekspartner niet helemaal begrijpt. Interpreteer het niet verkeerd door zijn of haar opmerking zelf een betekenis te geven. Wanner je een opmerking niet begrijpt, moet je Altijd Navragen en Nooit Aannames doen; 6 Maak je niet DIK: zeker bij moeilijke gesprekken kijken we al snel naar wat fout ging of vervelend was. Door te Denken In Kwaliteiten slaat irritatie om in verwondering. Dan sta je open om de kwaliteiten van anderen te ontdekken. Dit zorgt voor een prettiger gesprek. Bereid je gesprek voor Om jezelf goed voor te bereiden op een (slechtnieuws)gesprek kan het helpen om bij ieder ezelsbruggetje een aantal punten op te schrijven waar je op moet letten. Hierdoor word je jezelf meer bewust van je houding tijdens het gesprek en tackle je valkuilen op voorhand. Op vind je onder Praktisch en actueel de rubriek Praktijk digitaal. Daar kun je kopieerblad 1 en 2 downloaden. JSW 5 januari

4 Bereid gesprekken voor met een formulier, zodat ouders weten wat het gespreksdoel is Vervolg van pagina 25 Tom van Limpt Naast de reguliere gesprekken met ouders kunnen er ook gesprekken met ouders plaatsvinden als er zorgen en vragen zijn over hun kind. Voorkom dat dit het eerste gesprek is dat je met ouders voert. Een gesprek over zorgen en problemen verloopt meestal beter als er al een vertrouwensbasis is tussen leerkracht en ouders. Een goed gesprek begint met een goede voorbereiding. Hiervoor kan kopieerblad 1 (p. 26) gebruikt worden. Ouders weten van tevoren wat de aanleiding en het doel van het gesprek is. Zij kunnen dan nadenken over aanvullende doelen. Ook is duidelijk hoe lang het gesprek gaat duren en wie erbij zullen zijn. Gesprek beginnen Het gesprek start met het benoemen van het gemeenschappelijk belang: Uw kind is onze leerling en wij willen allemaal dat het zich goed ontwikkelt. De aanleiding van het gesprek wordt herhaald. Daarna worden de doelen van de school, het kind en de ouders besproken, bijvoorbeeld: Aan het einde van het gesprek hebben we een concreet plan voor de komende vier weken of aan het einde van het gesprek hebben we afspraken gemaakt voor Ouders wordt gevraagd of zij hiermee akkoord zijn en of ze aanvullende doelen hebben. Sterke (en zwakke) punten Aan het begin van het gesprek worden de sterke kanten van de leerling besproken. De leerkracht kadert dit in: We zijn hier bij elkaar om onze zorgen als school te bespreken, maar we beginnen met het benoemen van de sterke kanten van uw kind, want die vinden wij net zo belangrijk. Ook de positieve aspecten van de ouders ( We merken dat jullie thuis veel met hem lezen ) en de school ( Hij krijgt iedere dag verlengde instructie ) worden aangegeven. Betrokkenen geven elkaar gerichte complimenten. Vervolgens worden de zorgen van de school onderbouwd met concrete observaties of toetsgegevens. Ook wordt de zorg gerelateerd aan de onderwijs- en begeleidingsstructuur. Doelen en onderwijsbehoeften Mogelijke verklaringen van de school, het kind en de ouders worden besproken en getoetst. Is het gedrag ook herkenbaar in de thuis- of schoolsituatie? Deze situaties zijn verschillend, dus dat hoeft niet. De meeste kinderen gedragen zich op school anders dan thuis. Vervolgens worden de doelen besproken die de school en ouders met de leerling willen bereiken: wat zien en horen we als dit doel is behaald? Door de doelen van het gesprek centraal te stellen, wordt voorkomen dat de school ouders gaat overtuigen van het probleem dat hun kind heeft. Bij ieder doel wordt besproken wat de leerling nodig heeft om dit doel te bereiken: Wat heeft dit kind in onderwijs en opvoeding nodig om de doelen te behalen? Leerkrachten en ouders kunnen elkaar tips en suggesties geven zonder elkaars verantwoordelijkheid over te nemen. Vervolgens wordt door de leerkracht én de ouders aangegeven wat voor hen haalbaar is. Helderheid en eerlijkheid hierover is belangrijk om geen verkeerde verwachtingen te wekken. Afspraken en communicatietips Het gesprek wordt afgesloten met concrete afspraken: wie doet wat, wanneer, hoe en waarom? Ook wordt meteen een afspraak gemaakt voor het evaluatiegesprek. Om jezelf goed voor te bereiden op een gesprek zijn zes ezelsbruggetjes voor een goede communicatie ontwikkeld. Deze zijn te vinden op kopieerblad 2 (p. 27). LITERA TUUR! Pameijer N., Beukering T. van., & Lange S. de. (2009) Handelingsgericht werken: een handreiking voor het schoolteam. Leuven: Uitgeverij Acco. Pameijer, N., & Vries, P. de.(2013). Communiceren en samenwerken. JSW, 98 (3), Vries, P. de., & Pameijer, N. (2013). Ouderbetrokkenheid op school. JSW, 98 (3), JSW 5 januari 2016

5 Wil jij op de hoogte blijven van de ontwikkelingen in het basisonderwijs? Advertentie Neem nu een abonnement op JSW Wil je niets missen, neem dan een abonnement op HJK én JSW en betaal slechts 117,50 per jaar Ontvang 10 x JSW JSW lezen op tablet en pc via Schooltas Krijg toegang tot het digitaal archief Studenten ontvangen 40% korting Samen voor 75,- per jaar Meer weten? Ga naar of bel