Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk?

Transcriptie

1 Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk? Zodra er twee of meer mensen in 1 ruimte zijn is er sprake van communicatie, ook al wordt er niet gesproken. Het is namelijk niet mogelijk om NIET te communiceren! Dat blijkt uit het volgende voorbeeld: Er zit een aantal mensen in de wachtkamer bij de huisarts of tandarts. Een aantal kijkt bewust niet naar elkaar, maar naar buiten of in de krant. Het is duidelijk dat deze mensen geen contact willen. Ze stralen duidelijk de boodschap uit dat ze geen contact willen. Zonder een woord te zeggen wordt er toch wel gecommuniceerd. Alle gedrag is communicatie. Bij communicatie, zowel verbaal (gesproken woorden), non-verbaal (lichaamstaal) en tonaal (de toon van de stem), is er sprake van zenden en ontvangen. Er worden boodschappen verzonden en er worden boodschappen ontvangen. Dit gebeurt erg snel, gelijktijdig en voor een groot deel ook onbewust. Tijdens onze communicatie zijn we zowel aan het zenden als ontvangen. Ga maar eens na: op het moment dat je iets uitzendt door bijvoorbeeld iets te zeggen, let je tegelijkertijd ook op de reactie van de ander, de ontvanger van de boodschap. Dus je bent terwijl je aan het zenden bent, ook aan het ontvangen. Op dit soort momenten beïnvloeden de zenders en ontvangers elkaar. Omdat we ons vaak niet bewust zijn van hoe boodschappen bij de ander worden ontvangen en hoe we de ander daarmee beïnvloeden gaat er vaak iets mis: jouw gesprekspartner kan een boodschap heel anders interpreteren dan jij bedoeld hebt. Voorbeeld: Jij zegt: de deur staat open. Je gesprekspartner zegt op geïrriteerde toon: Ja, jij kwam toch als laatste binnen? Het blijkt dat de boodschap anders wordt geïnterpreteerd dan de boodschapper had bedoeld. De ontvanger interpreteert de boodschap als een opdracht. En hier is duidelijk sprake van een misverstand.

2 Naast wat er precies gezegd wordt, de inhoud van de boodschap, is er ook sprake van de relatie van de boodschap. De relatie van de boodschap heeft betrekking op de toon van de boodschap of hoe wordt de boodschap overgebracht, op welke toon wordt iets gezegd. Voorbeeld: Je zegt op een autoritaire toon: Doe de deur dicht. De inhoud van de boodschap is duidelijk; u wilt graag dat de deur dicht gaat. Deze woorden kun je echt niet op een andere manier uitleggen. De manier waarop je het zegt is echter een heel andere kwestie; zeg je het op een vriendelijke of op een autoritaire toon? De manier waarop je een boodschap uitzendt is het relationele aspect in de communicatie en gebeurt zonder woorden, ofwel non-verbaal. Het is de toon die de muziek maakt luidt het spreekwoord. En de toon waarop iets gezegd wordt is van groot belang. Naast de toon van je stem is je lichaamshouding ook heel belangrijk. Dit non-verbale aspect is in de communicatie vaak een onbewust proces. Voorbeeld: Je bent in gezelschap en vertelt enthousiast over je prachtige vakantie. Je gesprekspartner hangt wat in de stoel en gaapt af en toe. Je gesprekspartner reageert wel op jouw verhaal en toch heb je het idee dat hij het niet zo interessant vindt. Hoe komt dat? Het is de lichaamshouding van je gesprekspartner die jou doet denken dat jouw verhaal niet interessant is, dat jouw verhaal niet aanslaat. De non-verbale houding van je gesprekspartner beïnvloedt jou en je neemt aan dat jouw boodschap niet interessant genoeg is. Vervolgens bestaat de kans dat je daardoor negatief beïnvloedt wordt en dat heeft weer invloed op jouw gedrag, jouw taalgebruik en toon. En als je weet dat Slechts 7% van de woorden, 38% van de toon van je stem, en 55% van je lichaamshouding deel uitmaakt van je communicatie, vraag je dan eens af: Is je boodschap die je vertelt (woorden) in overeenstemming met de toon van je stem en met je lichaamshouding? Communicatie= spreken + toon van je stem + lichaamshouding. Probeer het maar eens uit: oefen in gesprekken door de toon van stem te veranderen, de juiste woorden te kiezen en de houding van je lichaam aan te passen aan de boodschap. Je zult direct aan je gesprekspartner merken wat het effect is.

3 Communicatie is ook: luisteren. Luisteren is meer dan horen! Ik kan een heleboel boodschappen horen en tegelijkertijd nergens naar luisteren. Echte communicatie tussen 2 of meer mensen betekent dat er naar elkaar geluisterd wordt. Echte communicatie betekent ook dat de gesprekspartners elkaars boodschappen goed begrijpen. Als je iemand goed wilt begrijpen is het belangrijk dat je je afvraagt of je wel begrijpt wat de ander bedoelt. En daarvoor is het belangrijk dat je geen gedachten gaat lezen, gaat veroordelen en allerlei aannames over de ander hebt. Voorbeelden van gedachten lezen: Mijn vriendin is kwaad op me Mijn collega is geïrriteerd Stel je zelf de vraag: Hoe weet ik dit? en Is dit waar Vaak is het een eigen idee wat je hebt gevormd, naar aanleiding van iets wat je gezien, meegemaakt en/of gehoord hebt. Oefen zoveel mogelijk om het gedachten lezen uit te bannen. Als je er op let hoor je heel veel mensen gedachten lezen.. Probeer ook het veroordelen te vermijden. Hoe vaak wordt er niet gezegd: Dat gaat hem/haar nooit lukken. Terwijl de bedoeling van de boodschapper is Ik denk dat het hem/haar deze keer niet gaat lukken Een ander voorbeeld: Piet is een slechte voetballer Terwijl de bedoeling eigenlijk is: Piet heeft dit seizoen nog geen enkel doelpunt gescoord Of: Klaas is een slechte student Terwijl de feiten zijn: Klaas haalt de afgelopen tijd lage cijfers. Waarschijnlijk voel je al dat de betekenis van de eigenlijke boodschap anders is dan de boodschap zoals het gezegd wordt. In de voorbeeldzinnen zit een oordeel over iemand verborgen. En is dit oordeel eerlijk? Op feiten gebaseerd? Waarschijnlijk is het een uitspraak gebaseerd op je eigen gedachten en is de kans dat het 100 % waar is erg klein. Probeer in je communicatie zo eerlijk mogelijk te zijn in je woordkeus. Houd het bij de feiten zodat het veroordelen geen kans krijgt. Zo geef je je gesprekspartner ook een kans te reageren op je feitelijke boodschap. Bovenstaande voorbeelden geven aan dat we in onze communicatie heel vaak en heel snel gedachten lezen en veroordelen. Daardoor ontstaat er miscommunicatie en wordt onze boodschap vervormd. Dat heeft invloed op onze gesprekspartner en hij zal dan vervolgens anders reageren dan jij verwacht.

4 Feedback Iets wat voor veel mensen moeilijk is, is om aan te geven dat je het gedrag van de ander niet kunt waarderen. Hoe breng je dit nu op een manier die voor jou en je gesprekspartner fatsoenlijk verloopt? Voorbeeld: Tijdens een vergadering zie je dat 2 collega s zachtjes met elkaar zitten te praten. Het stoort je. Je wilt er iets van zeggen maar weet niet goed hoe. Je bent misschien bang om in het middelpunt te staan, misschien vind je het de taak van iemand anders.. Hier heb je een tip hoe je op een constructieve manier iemand kunt aanspreken op ongewenst gedrag: het geven van feedback. Het enige wat je hoeft te onthouden is: GEGA! 1. beschrijf het Gedrag van de ander waar IK moeite mee heb. 2. Ik verwoord het Effect dat het gedrag bij mij oproept 3. Ik benoem het Gevoel die het gedrag op mij heeft 4. Ik spreek mijn wens uit om een Afspraak te maken Voorbeeld van feedback met IK boodschap: Ik zie dat jullie tijdens de vergadering met elkaar zitten te praten.(gedrag) Ik kan me daardoor niet concentreren (Effect) en ik voel me daar geïrriteerd over (Gevoel). Ik zou graag willen dat je je gedachten hardop in de vergadering uitspreekt (Afspraak) Een ander voorbeeld: In je thuissituatie gebeurt het volgende: je huisgenoot laat alles wat hij leest door het huis slingeren. Er liggen overal stukken krant, folders, opengeslagen boeken en tijdschriften. Het irriteert je mateloos en je bent al tijden bezig om je huisgenoot te zeggen dat je wilt dat hij het opruimt. Telkens ontstaat er irritatie. Op de GEGA manier kun je het volgende zeggen: Ik zie telkens weer dat je de tijdschriften, kranten, boeken en folders die je leest overal laat liggen. (Gedrag). Dat irriteert me (Effect)en vervolgens word ik daar gespannen van(gevoel). Ik zou graag willen dat je die dingen opruimt.(afspraak) Nadat je feedback hebt gegeven kun je natuurlijk wel tegengas van de ander verwachten. De ander komt met tegenargument waarom hij of zij dit of dat zo gedaan heeft. Blijf zuiver communiceren zonder gedachten lezen en veroordelen en probeer vervolgens een afspraak te maken over de gewenste situatie. Houd oog voor wat de ander daarvoor nodig heeft. Zo houd je de lijnen open en ontstaat er constructieve communicatie waardoor jij en de ander gemakkelijk verder kunnen.

5 Bewust communiceren Wil je met een open houding en een luisterend oor bewust communiceren en daardoor meer gedaan krijgen is geweldloze ofwel bewuste communicatie een heel goed instrument om in te zetten. Geweldloze communicatie wordt ook wel de taal van het hart genoemd en stoelt op bewustwording van je eigen gedachten en gevoelens. Dat vereist een heel andere houding die je waarschijnlijk gewend bent en confronteert je met je eigen vooroordelen en aannames. Door bewuste communicatie toe te passen stel je je kwetsbaar op. Omdat je dat doet krijg je veel meer medewerking en een luisterend oor, zowel in je werk- als je privé leven. De 4 stappen die je toepast bij geweldloze communicatie zijn: 1: waarneming. 2: gevoel 3: behoefte 4: verzoek. Telkens wanneer je je bijvoorbeeld geïrriteerd voelt over een situatie of iemand probeer je : 1 je waarneming te uiten. Door te zeggen: Ik zie, ik hoor, ik merk 2 Je gevoel daarover te uiten: En ik voel me 3 Je behoefte te uiten: Omdat ik behoefte heb aan 4 en als laatste een duidelijk en onmiddellijk uitvoerbaar verzoek te doen: En ik wil graag dat Als je dit wilt oefenen kun je hier kijken naar meer oefeningen. Ik wens je heel veel succes met bewust en effectief communiceren!

6

7

8

9