Ballondilatatie aan de beenslagaders.

Transcriptie

1 Ballndilatatie aan de beenslagaders. Infrmatiebrchure vr patiënten en familie. Vrwrd. Een ziekenhuispname is een ingrijpende gebeurtenis die heel wat vragen en nzekerheden met zich mee kan brengen. Deze brchure wil u infrmatie geven ver alles wat bij uw peratie kmt kijken. Ze biedt een eerste antwrd p vele vragen en is een praktische gids tijdens uw verblijf. Aarzel niet m meer uitleg te vragen. U kunt hiervr altijd terecht bij de artsen f de verpleegkundigen. Wij wensen u een spedig herstel en een aangenaam verblijf in ns ziekenhuis. De beenslagaders. De benen wrden van zuurstf vrzien dr de bekkenslagaders (arteria iliaca), die aftakken van de buikslagader (arta). De arteria iliaca bevleit de arteria femralis, die bven de knie vergaat in de arteria pplitea. Onder de knie splitst deze arteria pplitea p in de arteria tibialis anterir, de arteria tibialis psterir en de arteria fibularis (kuitbeen). Op elk van deze slagaders kan zich een vernauwing f verstpping vrden. Het ntstaan van een vernauwing in de beenslagaders is het gevlg van slagaderverkalking (athersclerse). Op bepaalde Infrmatiebrchure-vaatcentrum-PTA Pagina 1 24/11/2011

2 plaatsen in de slagader, vaak waar de gladde binnenwand beschadigd is, gaan witte bledcellen en vetachtige stffen (waarnder chlesterldeeltjes) in en p de vaatwand vastzitten. Dit nemt men een plaque. Op deze plaques ntstaan bledstlsels die uit bledplaatjes bestaan. Drdat de plaque aangreit, vernauwt de slagader meer en meer. Er kan dan minder bled drheen. De mgelijke risicfactren vr het ntstaan van arterisclerse kunnen zijn: - Erfelijke aanleg - Verhgd chlesterlgehalte - Te weinig lichaamsbeweging - Hge bleddruk - Rken - Stress - Leeftijd - Alchlmisbruik - Anticnceptiepil - Overgewicht - Diabetes - Of een cmbinatie van bvengenemde factren. De behandeling van arterisclerse bestaat uit enerzijds uw levensstijl aan te passen (zals stppen met rken, meer lichaamsbeweging en uw veding aanpassen) en anderzijds dr de aangetaste slagader te behandelen. Behalve een vernauwing f een afsluiting van een slagader, kan arterisclerse k een "emblie" verrzaken. Er breekt dan een stukje van de verkalkte plaque af. Dit stlsel zal meegeverd wrden naar een kleiner bledvat verder strmafwaarts. Dit kleinere bledvat kan dr dit stlsel afgeslten geraken. Het lichaamsdeel dat van dit bledvat afhankelijk is, krijgt nvldende bledtever en er zal zuurstfgebrek ntstaan. Klachten Pijn bij het lpen is de meest vrkmende klacht. Dit nemt men claudicati f etalageziekte. Dr de pijn kunt u beperkt zijn in uw dagelijkse activiteiten. Andere klachten van een vernauwing kunnen zijn: kude veten, verlies van haar p de benen, verdikte teennagels (vaak met schimmelinfectie) en vertraagde nagelgrei. Als gevlg van een slechtere drbleding kan uw been bleek wrden wanneer u het ptilt en kan het rd verkleuren wanneer u uw been laat hangen. In een verder gevrderd stadium van vaatvernauwing f zelfs afsluiting van de beenslagaders kan het tekrt aan bled in uw been k al in rust ptreden znder dat de spieren actief zijn. Dan heeft u in rust, zelfs s nachts in bed, pijn. Ok kunnen wnden aan de benen slecht genezen f zelfs spntaan ntstaan. Onderzek Als een vraaggesprek en een lichamelijk nderzek wijzen p een mgelijke slagadervernauwing, zijn een dppler- en duplexnderzek ndig. Eventueel vlgen daarna ng andere bijkmende nderzeken, zals een NMR-angi (magnetische resnantiescan) f een CT-angi (cmputer tmgrafie). Als u allergisch bent vr jdium, kan u dit best van tevren melden. Dan krijgt u medicatie m allergische reacties te vermijden. Als u een pacemaker implantatie heeft, aan ernstige nierinsufficiëntie lijdt f last heeft van claustrfbie kunnen deze nderzeken gecntraindiceerd zijn. Vaak vindt men tijdens z'n nderzek verschillende vernauwingen ver het verlp van de bledvaten. Sedert februari 2009 bieden wij tevens de mgelijkheid vr CO2-angigrafie aan in ns vaatcentrum. Deze techniek biedt een alternatief vr de klassieke arterigrafie gebruikmakend van jdium- Infrmatiebrchure-vaatcentrum-PTA Pagina 2 24/11/2011

3 hudend kntrast en berust p een snelle injectie van CO2 gas in de bledbaan waarbij RX-beelden kunnen genmen wrden. Het CO2 wrdt snel pgenmen dr de rde bledcellen en heeft geen nevenwerkingen. Daarentegen is nder de huidige vaatpatiënten vaak een relatieve cntra-indicatie vr idium-hudend cntrast. Recent is k ntdekt dat het gadelinium-cntrast dat tijdens angi- MRI gebruikt wrdt, in geval van ernstige nierinsufficiëntie, niet meer gebruikt mag wrden mwille van kans p ernstige cmplicaties. Het gebruik van CO2 in deze patiëntenppulatie met nierinsufficiëntie en/f cntrast-allergie biedt dus een mi alternatief. Behandeling Een ballndilatatie (angiplastie), al dan niet aangevuld met een stenting, geniet mmenteel de vrkeur vr behandeling van veel letsels. Deze ingreep is veel minder invasief dan de klassieke peraties (endarterectmie f bypass) en is de laatste jaren, mede dankzij een technische evlutie van het beschikbaar materiaal, een rutine behandeling gewrden. Tijdens de prcedure wrden de bledvaten in het licht gesteld dr inspuiten van een kleurstf (cntrast) in de bledvaten nder radiscpische cntrle. Bij een ballndilatatie wrdt het letsel in de slagader pen geblazen met een balln (gedilateerd) m z de vernauwing van het bledvat grtendeels p te heffen. Het srt letsel en de plaats van vrkmen in de slagader bepaalt f het letsel in aanmerking kmt vr een ballndilatatie. Helaas kmen niet alle letsels en niet alle plaatsen in het lichaam in aanmerking vr deze prcedure. Indien blijkt dat de vernauwing ng te belangrijk blijft na passage met de balln kan er aanvullend een stent geplaatst wrden m het bledvat definitief pen te huden. De ingreep gebeurt vaak ng nder vlledige verdving f lcreginale (epidurale prik in de rug) anesthesie vr uw cmfrt. Technisch gezien kan de ingreep echter perfect uitgeverd wrden nder lkale verdving. Enig prbleem nder lkale verdving stelt zich dat de duur van de ingreep zeer variabel is, gaande van een dertig minuten tt drie uren. Balln Stent (wrdt pgeplid in bledvat gebracht) Stent (wrdt gepend in bledvat) Infrmatiebrchure-vaatcentrum-PTA Pagina 3 24/11/2011

4 Letsel in femralis superficialis ballndilatatie stent De ingreep gebeurt vaak ng nder vlledige verdving f lcreginale (epidurale prik in de rug) anesthesie vr uw cmfrt. Technisch gezien kan de ingreep echter perfect uitgeverd wrden nder lkale verdving. Enig prbleem nder lkale verdving stelt zich dat de duur van de ingreep zeer variabel is, gaande van eendertig minuten tt drie uren. De chirurg kiest een geznd bledvat m aan te prikken (meestal in de lies, sms in de arm). Langs de insnede, niet grter dan een naaldenprik, wrdt een tegangsprtje (intrducer sheath) geplaatst m vlt langs deze weg al het materiaal ndig vr de ballndilatatie (balln, stent ed.) langs de binnenkant van de bledvaten ( endvasculair ) p de plaats van het te behandelen letsel wrden gebracht. Niet uitznderlijk wrdt deze tegang verschaft in het andere been m z p afstand het zieke been te behandelen. Er wrdt een bledverdunnend middel gegeven tijdens de prcedure. Aanprik- f punctie-plaats vr endvasculaire tegang naar bven vr bekkenslagaders f naar beneden vr beenslagaders Infrmatiebrchure-vaatcentrum-PTA Pagina 4 24/11/2011

5 Endvasculaire prcedure: punctie slagader en plaatsen tegangsprt f intrducer sheath. Passage vernauwend letsel met verdraad en ballndilatatie. De stent wrdt ter plaatse gebracht en gepend. Endvasculaire prcedure: Vaak kunnen we zelfs vlledig dichtgeslipte f geccludeerde slagaders terug pen maken. Op het einde van de prcedure wrdt de catheter en intrducer verwijderd. De prikplaats kan p 2 manieren geslten wrden. Ofwel gebeurt dit met een klein afsluitprpje wat tegenaan het bledvat wrdt gelegd (mechanisch geslten met een speciaal daarvr ntwikkeld sluitingsapparaat), fwel zal uw chirurg de prikplaats dichtduwen met de hand ttdat de bleding gestelpt is. De keuze tussen de twee technieken wrdt bepaald dr uw chirurg en is afhankelijk van vele factren. Nadien wrdt er een cmpressief verband aangelegd dat blijft tt de chtend na de ingreep. Dit alles m een nableding te vrkmen. Specifieke behandeling in uitznderlijke situaties: Thrmblyse Thrmblyse is het plssen van klnters in een verstpt bledvat. Thrmbse is een frequente cmplicatie bij patiënten met perifeer vaatlijden. Dr aantasting van de perifere bledvaten (bv. de bekkenslagaders f de slagaders van de nderste ledematen) dr athersclerse kan klntervrming in de betrkken vaten ntstaan met cclusie van het vat als gevlg ( thrmbseren van het bledvat). Vaak is de patiënt al in het verleden behandeld met stents f een bypass. Een stent f bypass kan na verlp van tijd dr het vrtschrijden van perifeer vaatlijden eveneens gaan thrmbseren. Infrmatiebrchure-vaatcentrum-PTA Pagina 5 24/11/2011

6 In al die gevallen ntstaan er acute klachten ten gevlge van pltse cclusie van het bledvat: de patiënt ntwikkelt bv. pijn aan een been f een kud been, er kan een gevelsstrnis f een pltse vermindering van de wandelafstand ntstaan. Bij klinisch nderzek wrden geen perifere pulsaties meer geveld. Radilgische investigaties (ech-dppler, angi-ct, MRI-angi) bevestigen een arteriële cclusie. Indien de thrmbse bij presentatie niet uder is dan 8 tt 12 weken, de patiënt niet uder is dan 80 jaar, geen recente heelkundige ingrepen heeft ndergaan, geen recente ngeval heeft drgemaakt en geen tumr heeft, kan vergegaan wrden tt thrmblyse. De prcedure is dezelfde als vr een gewne ballndilatatie, met uitzndering da ter nu een thrmblysekatheter in de thrmbus pgeschven wrden. Langs de thrmblysekatheter kan een plssing van een thrmblyticum - meestal urkinase - rechtstreeks in de thrmbus tegediend wrden met de bedeling die te den plssen. Tijdens dat prces wrdt u gevlgd p de afdeling intensieve zrgen (stllingsparameters, hemdynamiek, status lidmaat). 24 uur later (verlengen thrmblyse verhgt het bledingrisic) wrdt het resultaat gecntrleerd met radiscpie in de peratiezaal. Bij een geslaagde thrmblyse is het vat pnieuw pen. De rzaak van de thrmbse (vernauwing van een natief vat f een bypass, prbleem met een eerder geplaatste stent, ) kan dan in dezelfde tijd langs de vr thrmblyse gecreëerde endvasculaire tegang hersteld wrden. Een klassieke pen ingreep wrdt p die manier vermeden. Achteraf wrdt de patiënt ng 24 uur p de afdeling vaatheelkunde gebserveerd. In ttaal blijft de hspitalisatieduur beperkt tt twee f drie dagen. Mgelijke cmplicaties Geen enkele ingreep is vrij van de kans p cmplicaties. Bij deze minimaal invasieve peraties is de kans p de nrmale risic's p cmplicaties van een peratie, zals bleding, trmbse, lngemblie, lngntsteking f hartinfarct, zeer gering. Verder kan u verwachten dat de punctieplaats (meestal de lies) tijdelijk gevelig en blauw is. Tijdens de prcedure wrdt gebruik gemaakt van cntrastvleistf. Deze cntrastvleistf kan, bij patienten met een verminderde nierfunctie, de nierfunctie verder aantasten. Meestal vlstaat het m de nieren nadien vldende vcht te geven en recupereert dit geleidelijk. Zeldzaam is tijdelijke dialyse na de prcedure ndzakelijk. Bij een ballndilatatie van een slagader zijn er k specifieke cmplicaties mgelijk: een afsluiting van de pengeblazen slagader f stent (thrmbse). een verhgde kans p nableding ter hgte van de punctieplaats drdat u bledverdunnende medicijnen krijgt tegediend. Nableden wrdt vaak pgelst dr de prikplaats ng wat langer af te drukken. Sms vlstaat dit niet en is een peratie ndig m de bleding te stppen. De pname in het ziekenhuis. Een nrmaal ziekenhuisverblijf vr deze ingreep duurt gemiddeld 1 à 2 dagen. Infrmatiebrchure-vaatcentrum-PTA Pagina 6 24/11/2011

7 1. Vr de peratie Een week vr de peratie wrdt, in verleg met uw chirurg, de bledverdunnende medicatie gestpt. (bvb: Marcumar, Plavix, Asaflw, Cardiaspirine, Ticlid ) 2. De dag van pname U meldt zich p de afgesprken datum van pname bij de dienst inschrijvingen. Deze bevindt zich links naast de receptie aan de hfdingang. Gelieve uw identiteitskaart, SIS-kaart, bledgrepkaart en nderzeksresultaten (bv. van de lngen (RX-ft)) mee te brengen (indien deze elders verricht zijn). Een standaardfrmulier met ingevuld wrden met uw medicatie zdat deze ingescand wrdt en een plaats krijgt in uw elektrnisch dssier. Gelieve k de envelp, afgegeven dr uw chirurg p de raadpleging, mee te nemen. Deze bevat de instructies vr de verpleegkundigen. U wrdt naar de dienst heelkunde 1, heelkunde 2 f krt verblijf (eerste verdieping) begeleid waar u een kamer tegewezen krijgt. In de mate van het mgelijke zal er met uw kamerkeuze rekening gehuden wrden. Een verpleegkundige ntvangt u p de afdeling en zrgt vr uw pname. De verpleegkundige maakt tijd vr een gesprek en verlpt met u de (p de raadpleging) afgegeven infbrchure van het ziekenhuis en de vragenlijst. Gelieve tijdens dit gesprek alle infrmatie die vlgens u belangrijk is dr te geven (medicatielijst, allergieën, telefnnummers van familie, enz.). Hij / Zij zal k uw familie infrmeren. Uw familie kan de dienst bereiken p de vlgende nummers (heelkunde 1), (heelkunde 2), (krt verblijf). Uw familie kan u bezeken tussen 14u00 en 20u00. Afwijkingen van het nrmale bezekuur zijn bespreekbaar met de hfdverpleegkundige. Vlgende nderzeken staan ng p het prgramma: Een ft van de lngen (RX-ft) Een bledafname Een film van het hart (Elektrcardigram) (Smmige van deze nderzeken zijn waarschijnlijk ng recentelijk gebeurd. De chirurg beslist f deze meten herhaald wrden.) Vr de peratie wrden de laatste vrbereidingen getrffen: U mag niet meer eten en drinken vanaf middernacht, zelfs als de ingreep gepland is nder lkale verdving. Vr een gede nachtrust kan u aan de verpleging een slaaptabletje vragen. Om infectiegevaar te vermijden, zal het deel van uw lichaam dat aangeprikt wrdt, geschren wrden. 3. De dag van de peratie. U maakt uw tilet zelf f u wrdt hierbij gehlpen z ndig. Mannelijke patiënten meten zich zeker ged scheren. Verwijder vr vertrek naar de peratiekamer hrlge, bril, lenzen, ringen en tandprthesen. Berg alles zrgvuldig weg zdat niets kan verlren gaan. Indien u een hrapparaat draagt hudt u dit bij vrkeur aan. Infrmatiebrchure-vaatcentrum-PTA Pagina 7 24/11/2011

8 U det een peratiehemdje aan. Als vrbereiding p de peratie kunt u een licht kalmeringsmiddel krijgen. Even later wrdt u naar de peratiekamer gebracht. Uw chirurg det zijn uiterste best m p het vrziene tijdstip met de ingreep te starten. We vragen evenwel uw begrip als uw ingreep tengevlge van nvrziene mstandigheden wat later drgaat dan rsprnkelijk vrzien. In de peratiekamer nemen de verpleegkundigen de zrg en verantwrdelijkheid ver. 4. Mgelijk verblijf p intensieve zrgen. Nrmaal kmt u na de peratie naar uw kamer terug. Enkel in geval van thrmblyse verblijft u twee dagen p de afdeling intensieve zrgen. Uw bewustzijn, hartritme, bleddruk, plsfrequentie, bledstlling enz., kunnen hier cntinu pgevlgd wrden. De dsis van thrmblyticum en bledverdunnend middel meten elke 4 uur gecntrleerd wrden en zndig aangepast wrden. Op de afdeling intensieve zrgen gelden vlgende bezekuren: (maximum twee persnen): 11u30-12u00 15u00 15u30 19u30 20u00 Buiten deze bezekuren kan uw naaste familie zich steeds telefnisch bevragen naar uw testand p het nummer Na de peratie Na de peratie blijft u even p de ntwaakafdeling (recvery) tt u ged wakker bent. Vervlgens wrdt u dr een verpleegkundige pgehaald en naar uw kamer gebracht. Om u vldende vcht en medicatie te kunnen geven, heeft u een infuus. Om nableding ter hgte van de punctieplaats in de lies f arm te vermijden wrdt er een cmpressief verband aangelegd. Dit verband blijft tt de chtend na de ingreep aanwezig. Terug p uw kamer dient u ng enkele uren nuchter te blijven. De dag van de peratie zal u bedrust meten huden. Terug naar huis. De dag na de ingreep kunt u het ziekenhuis verlaten. Er zal een klein verband geplaatst wrden p de punctieplaats in de lies f arm. Om ervr te zrgen dat de slagaderverkalking (arterisclerse) z min mgelijk teneemt, det u er ged aan te stppen met rken, vergewicht te vrkmen en te zrgen vr vldende lichaamsbeweging. Als u suikerziekte, hge bleddruk f een hg chlesterlgehalte heeft, dan is behandeling hiervan ndzakelijk. Wanneer u naar huis gaat, krijgt u ng vlgende frmulieren mee: Een schema met de medicatie die u met innemen Een brief vr de huisarts. Data van de verdere afspraken. Infrmatiebrchure-vaatcentrum-PTA Pagina 8 24/11/2011

9 Tt slt. We hpen dat deze brchure vr u een hulp is geweest m meer te weten te kmen ver het verlp van de pname, de peratie en wat te den na uw ntslag uit het ziekenhuis. Met bijkmende bemerkingen f vragen kan u steeds bij de verpleging en chirurgen terecht. We hpen tevens dat uw krt verblijf hier z aangenaam mgelijk verlpt en wensen u alvast een spedig herstel te. Infrmatiebrchure-vaatcentrum-PTA Pagina 9 24/11/2011