Stadsregio Arnhem Nijmegen Gemeente Renkum. Oosterbeek. Oosterbeek. knooppuntnotitie

Transcriptie

1 Stadsregio Arnhem Nijmegen Gemeente Renkum Oosterbeek Oosterbeek knooppuntnotitie

2 800m Voor u ligt de knooppuntnotitie Oosterbeek. Deze discussienotitie is het resultaat van een verkenning naar de ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden van het nieuwe knooppunt Oosterbeek, zowel vanuit regionaal als lokaal schaalniveau. Centraal staat het streven naar integrale knooppuntontwikkeling, waarin maatregelen voor openbaar vervoer en ruimtelijke ontwikkeling worden gecombineerd. Hierbij wordt gekeken naar maatregelen op zowel lange als korte termijn. Deze verkenning staat niet op zichzelf. Naast dit knooppunt is voor 12 andere knooppunten eenzelfde ruimtelijke verkenning uitgevoerd. De Stadsregio Arnhem Nijmegen wil beter zicht krijgen op de kansen voor knooppuntontwikkeling. In het licht van nieuw regionaal beleid weegt de Stadsregio de strategische betekenis van de knooppunten onderling tegen elkaar af en brengt hierin prioriteiten aan. Het doel is het optimaliseren van investeringen in het openbaar vervoer en ruimtelijke ontwikkelingen in de Stadsregio Arnhem Nijmegen. Bestuurlijke afspraken over knooppuntontwikkeling zullen worden vastgelegd in een Bestuursovereenkomst (BOV) tussen de Stadsregio en de gemeente Renkum.

3 KNOOPPUNT OOSTERBEEK Aanbevelingen Doel en ambitie Regionale positionering Programma Ruimtelijke visie Ontwikkelingsstrategie

4 Korte termijn Lange termijn Kantoorachtige ontwikkelingen in de directe stationsomgeving (Stationsweg) faciliteren Realiseren van een bescheiden P+R (door aanleg enkele P+R plaatsen) Streven naar intensivering van de dienstregeling (frequentie optrekken naar 4x per uur) en onderzoeken mogelijkheden voor het doortrekken van de Valleilijn Onderzoeken mogelijkheden voor overkapping van het spoor en vastgoedontwikkeling op het spoor in combinatie met een eventuele HSL- Oost Mogelijk ontwikkelen van een nieuw station in 2020 Optimaliseren van de wisselwerking bus/ trein door afstemming van de dienstregeling. Optimaliseren van de nieuwe HOV-lijn voor Oosterbeek 2

5 Knooppunt Oosterbeek Aanbevelingen Oosterbeek is een knooppunt met een bescheiden betekenis op regionaal schaalniveau. Behalve het Airborne Museum, het Airborne Monument en de militaire begraafplaats heeft Oosterbeek vooral een landschappelijk aantrekkelijke ligging tussen de Veluwe en de uiterwaarden van de Rijn. Op lokaal schaalniveau echter, ondersteunt de verzorgingsfunctie van Oosterbeek voor de omringende dorpen Doorwerth, Heveadorp en Wolfheze met een relatief hoog winkelaanbod en een markt. Voor de inwoners van Oosterbeek vormt de trein een belangrijke verbinding naar de voorzieningen in Arnhem. Daarnaast wordt de trein vooral ook gebruikt door forenzen die werken in Arnhem of de Randstad en bezoekers van het Airborne Museum. Het aantal instappers op het station is de laatste jaren drastisch gedaald tot 370 per etmaal. Door Oosterbeek rijden drie lijnbussen, die, concurrerend voor de trein, twee keer per uur pendelen tussen Ede-Wageningen en Arnhem Centraal. Door de vergrijzing en de beperkte mogelijkheden voor ruimtelijke ontwikkelingen, komt het voorzieningenniveau van Oosterbeek enigzins onder druk te staan. Met de komst van de Valleisprinter, een HOV-lijn tussen Arnhem Centraal en Ede-Wageningen, lijkt een heroverweging van de functie van station Oosterbeek noodzakelijk. De wisselwerking tussen trein, HOV en bus zou moeten worden geoptimaliseerd. Het station Oosterbeek zelf zou een upgrade kunnen gebruiken en de dienstregeling zou kunnen worden verbeterd. In NS Actieplan Spoor geeft de NS aan de frequenties van IC treinen op het traject Utrecht-Arnhem op korte termijn te willen verhogen. Op de (zeer) lange termijn zou de HSL-oost ook weer in beeld kunnen komen. Dit vergt verregaande aanpassingen aan het spoor, met betrekking tot baanvakcapaciteit, veiligheid en geluid. Oosterbeek zou op deze ontwikkelingen in kunnen spelen door met een 'dekselplan' vastgoed en openbare ruimte te ontwikkelen bovenop het verdiept gelegen spoor. Een mooi groen station, maar onvoldoende in- en uitstappers Fietsenstallingen bij het station 3

6 Kwestiekaart 1. Verbreding van de A12 en A50 zorgen voor een verkeersinfarct op de Utrechtseweg ter hoogte van Oosterbeek Station Oosterbeek met 370 inen uitstappers per dag en dalend. Met twee treinen per uur weinig toekomst. 3. Hoge busfrequentie (8x per uur) in centrum Oosterbeek. Goede en snelle busverbinding naar Arnhem CS en richting Wageningen i.p.v. trein. 3 4.Nieuw station Arnhems Buiten is gewenst, maar verkanting van het spoor en drukbezette treinpaden zorgen voor moeilijke inpassing Ecologische Hoofd Structuur (EHS) met nee, tenzij regeling ter bescherming van de EHS. Ontwikkelingen mogelijk, indien die bijdragen aan de EHS. Anders: natuurcompensatie. 6. Nieuwe ontwikkelingen: businesspark Arnhems Buiten arbeidsplaatsen zorgen voor noodzaak betere bereikbaarheid OV en auto. 4

7 Knooppunt Oosterbeek Doel en ambitie 1 De gemeente Renkum zet in op het behoud van station Oosterbeek. Met 370 in- en uitstappers per etmaal in 2008 heeft het station te maken met een sterke daling van het aantal reizigers en is daarmee de hekkensluiter van alle stations in de Stadsregio. De bus vormt een sterke concurrent voor het treinverkeer. De trein gaat slechts twee maal per uur, terwijl in de spits acht keer per uur een bus richting Arnhem Centraal Station rijdt vanuit het centrum van Oosterbeek. Om het station in stand te kunnen houden zal de trein minimaal 4 keer per uur moeten stoppen. De mogelijke verlenging van de Valleilijn tot Amersfoort via Ede Wageningen kan een gunstig effect hebben op het aantal instappers. Met het Airborne Museum heeft Oosterbeek beperkte regionale aantrekkingskracht. De ontwikkelingsmogelijkheden rondom station Oosterbeek zijn zeer beperkt. Oosterbeek ligt vrijwel geheel omringd door EHS en heeft met het hoge percentage particulier bezit nauwelijks ontwikkelingsmogelijkheden. Voor Oosterbeek als sterk vergrijzende kern is het van belang om het voorzieningenniveau op peil te houden. In de Concept Structuurvisie Renkum (ver)bindt! (gemeente Renkum, 2009), wordt Oosterbeek ook genoemd als mogelijk vestigingsmilieu voor groene werkgelegenheid. 'Nieuwe kantoorachtige ontwikkelingen in de directe stationsomgeving versterken de bereikbaarheidswaarde voor het station', zo wordt gesteld. Een bron van zorg geeft de toenemende drukte op de Utrechtse weg. Het sterk toenemende aantal arbeidsplaatsen op het kantorenpark Arnhems Buiten en de verbetering van de doorstroming op de A12 en de A50 zorgen voor een verkeersinfarct op de Utrechtse weg. Ook de aanleg van de Valleisprinter, de HOV-lijn die over de Utrechtse weg is geprojecteerd, wordt hierdoor gecompliceerd. Station Oosterbeek Stationsomgeving station Oosterbeek 5

8 HOV Arnhem Nijmegen HOV 3: Westervoort- Arnhem-Wageningen-Ede HOV 1: Apeldoorn-Arnhem- Huissen-Nijmegen-Malden HOV 2: Velp-Arnhem-Elst- Nijmegen HOV 4: Zevenaar-Elst HOV 5: Nijmegen-Kleve HOV 6: Nijmegen Beuningen spoor treinstation station Oosterbeek P+R locatie 6 Gebaseerd op:koersnota Verstedelijking , Stadsregio 2010

9 Knooppunt Oosterbeek Regionale positionering 2 Groene schouwburg in de regio Oosterbeek ligt binnen de stedelijke invloedsfeer van Arnhem en is bijna geheel ingesloten door EHS. Dit maakt dat 'stedelijke' uitbreiding zeer lastig is. De gemeente Renkum wil zich vooral profileren als 'Groene schouwburg in de regio', tussen de stedelijke (kennis-) centra Ede - Wageningen en Arnhem- Nijmegen (Concept Structuurvisie Renkum (ver)bindt, 2009). Binnen de Stadsregio, met één regionale woning- en arbeidsmarkt ligt het accent voor Oosterbeek vooral op het bieden van groene woonkwaliteit als contramal van 'rode' kwaliteiten van de omliggende plaatsen. Oosterbeek zelf biedt binnen de Stadsregio een zeer hoogwaardig groen woonmilieu, dat populair is bij forenzen uit de Randstad. HOV De Stadsregio Arnhem Nijmegen heeft zes HOV-lijnen in ontwikkeling genomen. De Valleisprinter, een lijn tussen Westervoort-Arnhem-Wageningen-Ede, komt door Oosterbeek te liggen op de Utrechtse weg. De snelbusverbinding die ook de kleinere dorpen binnen de regio onsluit en vormt een extra laag in het bestaande OV-netwerk, aanvullend op trein en bus. Het centrum van Oosterbeek en het Airborne Museum wordt hiermee goed bereikbaar vanuit de regio. Het station wordt echter niet ontsloten door deze lijn. Bussen, centraal in de regio Centraal in het netwerk van recreatieve fietspaden 7

10 P+R s s P+R A12 richting Ede/Wageningen A12 richting Zevenaar P+R s Wolfheze s Oosterbeek Arnhem CS s P+R A50 P+R P+R Arnhem Zuid snelweg A50/A12 regionale ontsluitingsweg (N) Pleijroute N325 s Valleisprinter (HOV-verbinding) station P+R P+R Bron: Streekplan herziening 2009, Provincie Gelderland Verkeer en Openbaar Vervoer: P+R locatie A15 richting Tiel Elst P+R P+R met planning tot groei P+R 8 Oosterbeek in het Streekplan Oosterbeek ligt binnen het nationaal stedelijk netwerk en is als kern omringd door de EHS. Ten zuidwesten van het dorp ligt de grens van groei en krimp saldering Veluwe. Aan de zuidzijde grenst Oosterbeek aan de uiterwaarden van de Rijn. Door de belemmerende werking van de beschermde status van EHS-gebieden, zijn er vrijwel geen uitbreidingsmogelijkheden voor Oosterbeek. Verkeer en openbaar vervoer: P+R locaties Door het ontbreken van een directe verbinding met omliggende snelwegen heeft A15 Oosterbeek niet de potentie uit te groeien tot een P+R locatie. Een bescheiden P+R locatie is alleen van belang voor de inwoners van de gemeente zelf voor een spoorverbinding met de Randstad. Oosterbeek heeft wel te maken met een hoge verkeersdruk op de Utrechtseweg in het centrum van het dorp. Hier rijdt veel verkeer vanaf de A50 richting Arnhem. Groei van de P+R locaties Wolfheze en Arnhem Zuid kunnen in combinatie met een goede trein- of HOVverbinding bijdragen aan ontlasting van de Utrechtseweg. snelweg regionale ontsluiting lokale ontsluiting tunnel fietspad HOV-lijn

11 Knooppunt Oosterbeek 2 Zutphen trein: station Oosterbeek - Arnhem CS frequentie: 2x per uur lijn1: station Oosterbeek - Arnhem CS - Arnhem, Het Duifje frequentie: 4x per uur lijn 86:station Ede-Wageningen - Arnhem CS frequentie: 2x per uur frequentie spits: 4x per uur lijn 51: Wageningen busstation - Arnhem CS frequentie: 2x per uur Beoogde dienstregeling Bron: Spoorkaart 2009, NS reizigers; Stadsregio Arnhem Nijmegen 2010 Frequentie bussen en treinen rond station Oosterbeek Treinvervoer In NS Actieplan Spoor geeft de NS aan de frequenties van IC treinen op het traject Utrecht-Arnhem te verhogen naar zes intercity's per uur. De Stadsregio en de provincie Gelderland wil de Valleilijn uitbreiden naar de regio Arnhem door de treinverbinding Amersfoort- Barneveld - Ede - Wageningen door te trekken naar Arnhem. Station Oosterbeek zou hiervan kunnen profiteren. De vraag is of er intensivering van IC-treinen uit Utrecht valt te combineren met het doortrekken van de Valleilijn. Busvervoer Tussen het centrum van Oosterbeek en Arnhem Centraal rijden drie buslijnen, die in de spits samen acht keer per uur stoppen in Oosterbeek (buiten de spit zes keer per uur). Alleen al tussen Ede-Wageningen en Arnhem centraal rijden in de spits 4 bussen per uur. Deze hoge frequentie werkt zeer concurrerend voor de trein. De enige echte feederlijn voor station Oosterbeek is bus 589, een buurtbus gereden door bewoners, die niet doorrijdt tot station Arnhem Centraal. Een uitbreiding van het busnetwerk met de Valleisprinter zal dit effect nog versterken. 9

12 Nieuwe kaart Oosterbeek uiterwaarden kansen toerisme en recreatie ecologische verbinding sport intensiveren bedrijvigheid transformeren naar woon/werk lopend project potentieel project woonservicegebied ontwikkelen kernwinkelgebied realiseren winkelrondje aanloopstraat kernwinkelgebied mogelijkheden dienstverlening/ werkgelegenheid versterken toeristische routes knooppuntontwikkeling opwaarderen openbare ruimte behouden groenstructuur 10 Bron: Strategische visie & Dorpsvisie gemeente Renkum, 2009

13 Knooppunt Oosterbeek Programma 3 Structuurvisie Renkum Oosterbeek heeft een beperkt ontwikkelpotentieel als verzorgingskern voor de omringende kernen. Er vind een lichte vergrijzing plaats en daarnaast zijn er veel eenpersoonshuishoudens. De gemeente gebruikt herstructurering om te werken aan een breder samengestelde bevolking. Voor ouderen is vooral een directe relatie met maatschappelijke voorzieningen van belang. Herstructurering wordt projectgewijs uitgevoerd, zoals de herstructurering van verzorgingstehuis Overdal. De gemeente zet in op behoud van de huidige werkgelegenheid, maar verwacht dat het accent zal komen te liggen op 'groene dienstverlening'. Daarmee gepaard gaat het ontwikkelen van een kernwinkelgebiedlangs de Utrechtseweg met een aanloopgebied, waar de winkels van Oosterbeek zich zullen concentreren. Het station zelf is van grote waarde voor de gemeente Renkum. Er wordt ingezet op een hogere frequentie van treinen in de toekomst. Rondom het station is relatief weinig werkgelegenheid. Doel is deze te intensiveren binnen het huidig karakter. De gemeente heeft rond het station geen grondposities, behalve een strook langs het spoor ten oosten van het station, die 'Het Talud' wordt genoemd. Hier zouden kantoren of maatschappelijke voorzieningen kunnen worden ontwikkeld. Opgave is ook de kernkwaliteiten van Oosterbeek te benutten; bestaande recreatieve noord-zuid routes worden hersteld en er wordt ingezet op de Airborne geschiedenis van Oosterbeek om meer toeristen te trekken. Ontwikkelingen aan de oostzijde van Oosterbeek Aan de Oostzijde van Oosterbeek vinden nieuwe ontwikkelingen plaats op en rond Businesspark Arnhems Buiten. Deze ontwikkelingen zorgen voor een groei van ca arbeidsplaatsen. Bij Hoogstede Klingelbeek worden ruim 100 woningen gebouwd. De gemeente Renkum speelt in op deze ontwikkelingen met de herstructurering van bedrijventerrein Klingelbeekseweg. Ook zijn ideeën gelanceerd om een grootschalig Wellness- en opleidingscentrum te ontwikkelen op voormalig landgoed Mariëndaal. Nieuw woonprogramma van enkele honderden woningen verwacht. Deze ontwikkelingen vragen om een goede bereikbaarheid en kunnen het draagvlak vormen voor station Oosterbeek. De vraag is echter of dit kan op de huidige locatie van het station of dat er gezocht moet worden naar een nieuwe locatie voor een station. Nieuwe ontwikkelingen: Businesspark Arnhems Buiten Veel particulier bezit, Wolfhezerweg 11

14 12 Ruimtelijke visie korte termijn

15 Knooppunt Oosterbeek 4 Ruimtelijke visie korte termijn buslijn: Airborne museum - station Oosterbeek- Burgers Zoo - Arnhem CS frequentie: 2x per uur Valleitrein: Amersfoort - station Oosterbeek - Arnhem CS frequentie: 4x per uur HOV: Ede-Wageningen - station Oosterbeek- Arnhem CS - Westervoort frequentie: 4x per uur lijn 51: Wageningen busstation - Arnhem CS frequentie: 2x per uur Twee eenvoudige gebouwtjes op station Oosterbeek, 1960 Frequentie bussen en treinen rond station Oosterbeek Wachtgebouwtjes en liften Model A gaat uit van een upgrading van station Oosterbeek met behoud van het groene karakter van het station. De wachtgebouwtjes, afgebroken in 1970, worden op eigentijdse wijze herbouwd met liften vanaf de spoorpassage, zodat het station beter bereikbaar wordt voor ouderen en mensen met een fysieke beperking. Ook de bushalte krijgt een wachtgebouwtje dat tevens dient als punt voor informatievoorziening. Dienstregeling Het aantal instappers kan weer gaan groeien als de Valleilijn van Amersfoort-Barneveld-Ede-Wageningen wordt verlengd naar Arnhem Centraal met stops in Wolfheze en Oosterbeek. Het intensiveren van 2 naar 4x per uur en een goede aansluiting op de HOV-lijn de Valleisprinter zal de feederfunctie van Oosterbeek vergroten. Ook het introduceren van een buslijn naar het Airborne Museum en Burgers Zoo die stopt op station Oosterbeek zal het aantal instappers vergroten. Kopje afbeelding foto's 13

16 Titel grote kaarten schets lange termijn stationsomgeving nog toe te voegen 14

17 Knooppunt Oosterbeek Ruimtelijke visie lange termijn 4 tekst toelichting lange termijn stationsomgeving nog toe te voegen 15

18 16 Station Oosterbeek

19 Knooppunt Oosterbeek 4 tekst toelichting lange termijn stationsomgeving nog toe te voegen Kopje afbeelding foto's 17

20 18 Bestemmingsplan Oosterbeek ten noorden van de Utrechtseweg

21 Knooppunt Oosterbeek Ontwikkelingsstrategie 5 Partijen Om station Oosterbeek te ontwikkelen als volwaardig station in de stadsregio is een goede aansluiting tussen bus en trein noodzakelijk. Voor de aanleg van dit nieuwe openbaar vervoersnetwerk (HOV, station en P+R) is de Stadsregio een belangrijke partner. Zij zal de verschillende OV-investeringen (mede) financieren en gefaseerd ontwikkelen in de tijd. De NS speelt hier een belangrijke rol voor de afstemming van de verschillende dienstregelingen en het eventueel intensiveren van het treinverkeer op het traject Ede-Wageningen - Arnhem. De gemeente Renkum heeft in de Structuurvisie aangegeven de stationsomgeving te willen intensiveren. Deze intentie zou projectmatig moeten worden opgepakt. Samenwerking Voor kleinschalige interventies aan de huidige stationsomgeving van Oosterbeek en intensivering van de dienstregeling is vooral samenwerking noodzakelijk tussen de gemeente Renkum, de stadsregio, de NS en Prorail. Zij zouden in eerste instantie nadere studie moeten doen naar het intensiveren van de dienstregeling en het daarop afstemmen van HOV. Instrumentarium Bij kleinschalige aanpassingen aan het huidige station Oosterbeek is de aanvraag voor een bouwvergunning eigenlijk voldoende om uitvoering te starten. In geval van de realisatie van de HSL-oost en een te ontwikkelen 'dekselplan' zal een nieuw bestemmingsplan moeten worden gemaakt voor de hele stationsomgeving. Financiering Ingrepen aan en om het station kunnen alleen plaatsvinden als meer in- en uitstappers komen, of als er commerciële activiteiten zoals horeca of retail worden ontwikkeld. De Stadsregio kan subsidie aanvragen bij het Rijk in het kader van Stadsregiorail II, alhoewel de lijn door de NS wordt geëxploiteerd en derhalve niet is opgenomen in de OV-consessie Perron station Oosterbeek Stationsgebouw voormalig station Oosterbeek-Laag 19

22 Colofon Gemeente Renkum Wine Schultze Ton van Lier René van der Leij Stadsregio Arnhem Nijmegen Reindert Augustijn Het Noordzuiden Edwin van Uum Roel van Gerwen Fleur van Dusseldorp maart 2011