Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:

Transcriptie

1 STATENBRIEF Onderwerp: OV-verbinding Arnhem-Apeldoorn Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: Te besluiten conform het ontwerpbesluit Over de inhoud van deze brief te overleggen De inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) Kennisnemen van de ontwikkeling van de ambitie in het coalitieakkoord met betrekking tot een spoorverbinding tussen Arnhem en Apeldoorn. In maart 2014 hebben wij een brief gestuurd waarin een ambitie verwoord werd met betrekking tot een snelle busverbinding. Inmiddels zijn in het proces enkele zaken opgetreden die in de risicoparagraaf werden benoemd. In deze brief schetsen we de geschiedenis van alle onderzoeken en de besluiten die bestuurlijk na elke stap zijn genomen en het mooie resultaat wat nu in afstemming met de partners die jaar uitgevoerd zal worden waardoor reizigers al in december met een snelle verbinding van Arnhem naar Apeldoorn en vice versa kunnen reizen. 2 Aanleiding In het Coalitieakkoord uitdagend Gelderland staat het volgende: De directe spoorverbinding tussen Arnhem en Apeldoorn en de verbetering van de spoorlijn Arnhem - Winterswijk Er zijn in voorgaande jaren diverse onderzoeken gedaan naar deze verbinding en ook tijdens deze periode is er onderzocht welke vervoervraag er is, welke geïnteresseerde partijen er zijn, wat de kansen zijn voor een rendabele spoorlijn en voor andere typen OV-verbindingen. 3 Bestaand beleid c.q. kader In de OV-visie wordt onderscheid gemaakt tussen het vastnet en het flexnet. Het vastnet is het lijnennet dat altijd met een vorm van openbaar vervoer lijngewijs en gebundeld uitgevoerd zal worden gezien de grote vraag op de verbinding. Het verbindt steden en OV-knooppunten. Het flexnet bestaat uit allerlei verschillende vervoersconcepten die flexibel op de vraag in kunnen spelen. De verbinding Arnhem-Apeldoorn is een vastnetverbinding. Inlichtingen bij: mw. M. Kassenberg, telefoonnummer (026) adres: post@gelderland.nl

2 4 Argumenten/afwegingen/risico's Hieronder de schets van het onderzoekproces zoals gelopen is met daarbij de afwegingen en conclusies bij elke stap. Coalitieperiode A. Een studie naar de verbetering van de bestaande spoorverbinding tussen Arnhem en Apeldoorn (via Zutphen) Resultaat: tot en met maart Er is een extra boog nodig bij Zutphen (de Emperboog). - De spoorknoop bij Arnhem wordt een probleem daar zijn forse investeringen nodig. - Het spoor Apeldoorn-Zutphen moet verdubbeld worden. Conclusie - Dit is een zeer omvangrijk project. - Het is te duur voor de te realiseren baten, niet alleen investeringen, maar ook jaarlijkse kosten voor beheer, onderhoud en exploitatie tellen op. - Het ministerie wil geen financiële bijdrage leveren voor deze lijn. Coalitieperiode Coalitieakkoord uitdagend Gelderland: De directe spoorverbinding tussen Arnhem en B. Verkenning naar spoorvarianten - De verbinding over bestaand spoor via Zutphen met de Emperboog om de overstap te vermijden, plus de andere inframaatregelen. - Een nieuwe spoorlijn aanleggen langs de A50. - De oude spoorlijn gebruiken waar ook de stoomtrein nog overheen rijdt. Resultaat: - De oude spoorlijn heeft de meeste vervoerpotentie. De kosten van deze variant zijn vergelijkbaar met de variant via bestaand spoor. - Investeringsk 88 mln. +/- 100%. - Structurele kosten zijn er voor beheer en onderhoud en de exploitatie. - Daarnaast maatschappelijke kosten (geluidsoverlast, veiligheid) en het verlies van de stoomtreinlijn over dit spoor. Conclusie bestuurlijke conferentie 2012 De conferentie was met alle gemeenten en veel maatschappelijke partijen zoals de stoomtreinvereniging, ProRail, Rocov en verschillende belangengroeperingen. - Het gaat de partijen om een hoogwaardige OV-verbinding tussen beide steden, maar wel afgestemd op de vraag. - Een spoorverbinding is op dit moment te hoog gegrepen. 2

3 o het is niet de tijd om grote infraprojecten te starten. Bij het Rijk (en spoor is rijksinfra) is geen geld beschikbaar; o het zou een zeer langdurig traject worden, dat levert geen verbetering op voor de middellange termijn. - Laten we daarom studeren op een goede OV-verbinding, niet zijnde een bus. - De bestaande lijnen moeten daarnaast wel blijven rijden, want de dorpen moeten verbonden blijven. - De gemeenten en de provincie zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het proces. C. Een brede verkenning naar een snelle OV-verbinding - Er is gekeken naar allerlei mogelijke opties, bv: o Kabelbaan, o Superbus Ockels, o Plaveien Apeldoorns kanaal, o PRT systeem (personal rapid transit, individuele coupeetjes over smalspoor). - Het proces verliep moeizaam, er was geen politieke en maatschappelijke urgentie. - Ook de bedrijven en organisaties uit het gebied zijn bevraagd over hun wensen en ideeën. Resultaat - Alle varianten hebben dezelfde nadelen als een spoorlijn, namelijk een duur en langdurig traject wat betreft investeringen en exploitatie. - Er is geen oplossing gevonden en er wordt geen urgentie gevoeld, daarom zijn de opties: o de opdracht teruggeven, want er lijkt geen maatschappelijke opgave te liggen; o de bus als mogelijkheid te onderzoeken; o een nieuwe opdracht te krijgen met bestuurlijke energie; Conclusies stuurgroep februari 2013 De beide gemeenten, de stadsregio, stedendriehoek en de provincie: - We geven een nieuwe opdracht. - Vanuit Apeldoorn en Arnhem wordt het wel belangrijk gevonden. - Er mag naar een busverbinding gekeken worden, andere opties zijn niet haalbaar. - Betrek ook de bedrijven langs de route erbij. - Het vervoer moet weinig uitstoot hebben, duurzaam zijn. D. Verkenning busverbinding - Kunnen bestaande busverbindingen versneld worden? - Welke infra-aanpassingen zijn nodig om de reistijd te verkorten? - Zijn waterstofbussen een mogelijkheid? - Welke bedrijven hebben behoefte aan een snelle verbinding met de bus? Resultaat: - Vooral in Arnhem zijn inframaatregelen nodig om in de spits de bus snelheid te bieden. - Bedrijven zien niet direct nut en noodzaak van een extra busverbinding. Lijn 231 en 91 over de snelweg voldoen, bovendien gaan de meeste mensen met de auto. 3

4 - Een extra buslijn zal de bestaande busverbindingen leegeten en erg duur zijn in exploitatie. - Waterstofbussen zijn te onbetrouwbaar, als je halverwege stilvalt heb je een groot probleem. - Een bus die 100 km/uur rijdt op de snelweg verkort de reistijd. - Een reistijdwinst van 10 min. op de trein is mogelijk als we bijna alle haltes overslaan, snel materieel gebruiken en infra-aanpassingen doen. Conclusies stuurgroep september 2014 De beide gemeenten, de stadsregio, stedendriehoek en de provincie: - Een waterstofbus is op dit traject niet haalbaar. - De snelle buslijn zou naast de bestaande busverbindingen moeten rijden. - De infra-aanpassingen zijn noodzakelijk. - We onderzoeken andere duurzame mogelijkheden. E. Uitwerking snelle busverbinding - Arnhem en Apeldoorn hebben verkend welke infra-aanpassingen nodig zijn en wat deze kosten. - De dienstregeling is doorgerekend. - Materieelmogelijkheden zijn in kaart gebracht. Resultaat - Arnhem wil slechts minimale infra-aanpassingen, daarmee kan de beloofde snelheidswinst niet gerealiseerd worden. -.investeringskosten per jaar mits lijn 231 wordt opgeheven. - Er is geen betrouwbare 100 km/uur bus met lage of geen uitstoot op de markt. - Schatting is dat de nieuwe buslijn ca. 700 extra reizigers per dag zal trekken (350 heen, 350 terug). Conclusies stuurgroep 19 november De kosten leggen een te groot beslag op de beperkte financiën ten opzichte van de reizigerswinst, dit is niet in lijn met de OV-visie. - De beide gemeenten willen niet dat er een andere lijn sneuvelt. - We kunnen de kleine infra-aanpassingen doen en dan bv alleen in de spits de snelle bus laten rijden, of de bestaande bus opwaarderen in de spits. - Het moet meer gaan om nieuwe concepten dan om nieuwe lijnen die reizigers moeten verleiden om de bus te nemen. - Daar kan een bijzonder opvallende bus een rol in spelen. - Het gaat niet alleen om de verbinding naar het station, maar ook naar de HAN en Radboud Universiteit. - Deze verbinding kan een proeftuin zijn voor dergelijke zaken. - Nodig het bedrijfsleven uit om mee te experimenteren. - Duurzame en betrouwbare 100 km/uur bussen zijn over enkele jaren wel beschikbaar. 4

5 - Er wordt geen HOV-pilot gedaan maar de bestaande lijn 231 wordt met de huidige bussen versneld door minder haltes aan te doen en de verkeersregelinstallaties te optimaliseren om de bus sneller te laten doorstromen. - Onderzoek en experimenteer in de tussentijd met nieuwe technologieën om over een paar jaar de sprong te kunnen maken naar een echte snelle busverbinding. Overall Conclusie 1. Een spoorverbinding is te duur in investering en exploitatie en levert te weinig baten op in aantal reizigers en reistijdwinst. 2. Een volledige extra HOVbusverbinding kan gerealiseerd worden, maar dan moeten er miljoenen geïnvesteerd worden in de infra-aanpassingen in Arnhem en deze kost minimaal 1 mln. per jaar in de exploitatie. Dit geld zal dan elders in de exploitatie gevonden moeten worden. 3. Het versnellen van de bestaande buslijn is een mooi alternatief en voldoet goed aan de vraag van de reizigers en bedrijven in het gebied. F. Vervolg - Uitwerken van het versnellen van de bestaande buslijn 231: o welke haltes gaan vervallen; o hoe komt de dienstregeling eruit te zien. - Dit zal in december 2015 ingevoerd kunnen worden. Een reistijdwinst van enkele minuten is mogelijk. Het voorstel wordt opgenomen in de uitwerking OV-visie. - De verbinding wordt meegenomen in de uitwerking OV-visie om te onderzoeken of er experimenten door derden haalbaar zijn. - De wensen betreffende materieel worden meegenomen in de verkenning naar duurzaam OV waarbij gekeken wordt naar de korte en middellange termijn. 5 Financiële consequenties Een spoorlijn zoals bedoeld in h 150 mln. kosten aan investeringen naast een niet nader bepaald bedrag aan exploitatie. Het voorstel waarmee we in het kader van de uitwerking OV-visie voor de zomer bij u komen, zal een investering van ca zijn en geen extra exploitatiekosten meebrengen. 5

6 6 Proces en evaluatie De uitwerking van de buslijn verloopt via het proces van de OV-visie. Het versnellen zal december 2015 kunnen starten en tegelijk kijken we naar mogelijkheden voor andere vervoersconcepten. Daarnaast loopt de verkenning naar duurzaam openbaar vervoer als uitwerking van de motie die aangenomen is bij het vaststellen van de OV-visie. Met het resultaat daarvan verwachten we in het voorjaar terug te kunnen komen. Arnhem, 13 januari zaaknummer Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koning drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris Bijlagen: Ontwerpbesluit Begrotingswijziging Notitie situatieschets Arnhem-Apeldoorn Tekst 6