Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:

Transcriptie

1 STATENBRIEF Onderwerp: Stand van zaken Europese programma's EFRO, POP en INTERREG Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: te besluiten conform het ontwerpbesluit. over de inhoud van deze brief te overleggen. de inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht). HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) In 2014 start een nieuwe periode voor de Europese programma's ( ). De financiële en inhoudelijke kaders van de Europese programma's worden door de lidstaten van de Europese Unie en het Europees Parlement vastgesteld in de vorm van verordeningen (wetgeving) en het Europese Meerjarig Financieel Kader (budgetten). In deze statenbrief informeren Gedeputeerde Staten (GS) u over de stand van zaken van de ontwikkeling van de verschillende Europese programma s. Het betreft hier de programma s waarbij de provincie zelf een rol heeft in de programmering, te weten EFRO, POP en INTERREG A. Inmiddels is de conceptversie van het Operationeel Programma EFRO gereed (zie bijlage). Eveneens in de bijlage treft u bijlage 3 van het EFRO-programma: Slimme Specialisatie Strategie. 2 Aanleiding In de statennotitie "Aanpak voorbereiding regionale programma s EU-fondsen" (PS ) hebben wij u geïnformeerd over de EU-programma s Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), het plattelandontwikkelingsplan (POP) en INTERREG. Hierin hebben wij u geïnformeerd over het proces, de rol van de provincie c.q. uw Staten en de planning en de keuzes die moeten worden gemaakt. Over de inhoudelijke stappen die binnen de drie regionale EU-programma s zijn gezet, hebben GS u geïnformeerd middels een statenbrief d.d. 8 juli 2013 (PS ). Inmiddels is er een concept 100%-versie van het Operationeel Programma EFRO gereed. In deze statenbrief wordt u geïnformeerd over deze versie van het OP EFRO. Daarnaast krijgt u de laatste stand van zaken van POP en INTERREG. 3 Bestaand beleid c.q. kader Binnen de provinciale kaders zoals uitgewerkt in de Houtskoolschets EFRO-POP Oost- Nederland van juni 2012 en binnen de door Europa geboden mogelijkheden (concept-kaders) worden de drie programma's POP, EFRO en INTERREG ontwikkeld. Inlichtingen bij mw. S.A.M. Pancras, telnr. (026) adres: post@gelderland.nl

2 4 Argumenten/afwegingen/risico's De stand van zaken van de ontwikkeling van de Europese Programma s EFRO, POP en INTERREG is als volgt. EFRO Ten behoeve van de ontwikkeling van het EFRO (huidig GO-programma) wordt intensief samengewerkt met provincie Overijssel, de grote steden in Oost-Nederland en het Ministerie van Economische Zaken. Zoals in de vorige statenbrief aangegeven, ontwikkelt het EFROprogramma zich langs twee inhoudelijke thema s: innovatie en koolstofarme economie. Voor beide thema s geldt, dat er wordt aangesloten bij bestaande geldstromen (zowel Europees als nationaal en regionaal) waardoor er maximaal aansluiting is bij de bestaande provinciale beleidsprogramma's. De Slimme Specialisatie Strategie Voor het thema "Innovatie" van het Operationeel Programma vraagt de EU een Slimme Specialisatie Strategie (S3, zie bijlage). De S3 beschrijft de sterktes van onze regio in vergelijking met andere regio s in Nederland en Europa en is bepalend voor de inzet van Europese middelen op het thema "Innovatie". De S3 voor Landsdeel Oost is samen met partners en partijen in de regio ontwikkeld en wordt via het Ministerie van EZ samen met het Operationeel Programma EFRO ter goedkeuring voorgelegd aan de Europese Commissie. Operationeel Programma In de bijlage treft u het concept Operationeel programma (OP) zoals dit met de staatssecretaris van EZ zal worden besproken. Het OP is opgesteld aan de hand van uitvoerige instructies en een strak format van de Europese Commissie (wat helaas de leesbaarheid niet altijd ten goede komt). De ontwikkeling van het OP van afgelopen maanden is gelegen in "het EU-proof" maken van de inhoud. Ten opzichte van wat GS in de vorige statenbrief hebben gemeld, heeft de grootste ontwikkeling plaatsgevonden bij het thema "koolstofarme economie". Dit thema wordt nu ingevuld middels het stimuleren van innovatie op het gebied van energie- en milieutechnologie (conform het thema innovatie) en het stimuleren van clusters en netwerken (partnersearch, vraagbundeling en aanbodafstemming). Tevens zijn (grootschalige) praktijktesten en demonstraties (slimme uitrol) mogelijk. Het thema "innovatie" herbergt de andere drie sectoren uit de S3 (HTSM, Agrofood en Health). De ontwikkeling binnen en de samenwerking tussen het MKB uit deze sectoren en Oost- Nederlandse speerpuntsectoren, zoals creatieve industrie, ICT, water, chemie en de maakindustrie, wordt gestimuleerd. De activiteiten binnen dit thema zijn ten opzichte van de vorige statenbrief niet gewijzigd. Uitvoering en beheer Operationeel Programma Een ander deel van het Operationeel Programma is de uitvoering en het beheer van het programma. In het programma worden (voorbeelden van) maatregelen genoemd met daaraan gekoppeld welke indicatoren zullen worden gehaald in de periode tot en een %-verdeling van de financiële EFRO-middelen. Over het beheer van het programma zijn in het OP een aantal hoofdlijnen beschreven. De provincie Gelderland zal door het ministerie van EZ als beheerautoriteit worden aangewezen net zoals in de vorige periode. De Europese Commissie schrijft voor dat de beheerautoriteit een Comité van Toezicht instelt en voor de projectselectie wordt een adviescommissie met experts gevormd. 2

3 Wat uiteindelijk precies de taken en verantwoordelijkheden van de beheerautoriteit en het Comité van Toezicht worden en wie zitting neemt in het comité en commissie(s) is nog onderdeel van overleg met diverse stakeholders, waaronder de provincie Overijssel en de steden. In de houtskoolschets van juni 2012 hebben GS beschreven wat de inzet is om te komen tot een Operationeel Programma voor EFRO. Met dit OP EFRO zoals dat nu voorligt, zijn GS van mening dat er invulling wordt gegeven aan deze houtskoolschets. POP Het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3) wordt een landelijk programma met vier landsdelige deelprogramma s (Noord-, Zuid-, Oost- en West-Nederland). De provincies Overijssel en Gelderland vormen samen het programma Oost-Nederland. Inhoud De thema s POP3 voor Oost-Nederland zijn: 1 Innovatie en infrastructuur landbouw (concurrentiekracht, energie, water en milieu); 2 Agrarisch natuurbeheer en ganzenbeheer; 3 Natuur (hydrologische maatregelen PAS). Samen met voorgaand thema 2 is dit thema afgestemd met het ministerie van EZ in het kader van het Natuurpact; 4 Water (Kaderrichtlijn Water en klimaat). Dit thema wordt afgestemd met de waterschappen en de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO). Belangrijke aandachtspunten zijn Kaderrichtlijn Water en Nitraatrichtlijn van de Europese Commissie en het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer van de LTO. De cofinanciering van het waterthema komt voor het merendeel van de waterschappen; 5 CLLD (Community-led local development, voorheen LEADER), zijnde bottom-up projecten plattelandsontwikkeling. Dit thema wordt afgestemd met de steden/regio s in het kader van de regiocontracten Stad & Regio, zowel financieel als organisatorisch. Uitvoering De organisatie van de uitvoering is nog onderwerp van discussie. Geen discussiepunt is het betaalorgaan voor POP, dat wordt de Dienst Regelingen van het ministerie van EZ. De provincies zijn verantwoordelijk voor de 'nationale' cofinanciering POP3 (tegenover elke euro van de EU staat een euro van de nationale overheden) inclusief de eventuele cofinanciering van de zijde van de waterschappen en gemeenten. Daarnaast zullen private partijen bijdragen aan de financiering van het POP. Interreg A Duitsland-Nederland Het Interreg A-programma Duitsland-Nederland is - onder leiding van Nordrhein-Westfalen - nog in ontwikkeling. Het programmagebied strekt zich uit van de Waddenzee tot en met Noord- Limburg en de Duitse tegenhangers Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen. De betrokkenheid van de provincie Gelderland is geregeld via vertegenwoordiging door provincie Drenthe en Overijssel in de voorbereidingsgroep. In de werkgroep die is ingericht voor de ontwikkeling van het programma wordt nu gesproken over drie geclusterde thema's waarbij de grensproblematiek en de grensoverschrijdende samenwerking centraal staan: - thema Innovatie; - thema Duurzaamheid; - thema Culturele en institutionele samenwerking. 3

4 Voor de invulling van deze thema's wordt grotendeels teruggegrepen op primaire thema's in EFRO (innovatie) en POP (natuur- en waterbeheer, innovatie agrofood en landinrichting). Voor alle drie de programma s geldt dat voor ons college het terugdringen van de administratieve last voor aanvraag, rapportage en controle een belangrijk aandachtspunt blijft in de uitvoering van de programma s. 5 Financiële consequenties De omvang van het EFRO-budget voor landsdeel Oost zal waarschijnlijk in de tweede helft van oktober bekend worden en ligt waarschijnlijk in de orde van grootte van miljoen voor Oost-Nederland (huidige budget EFRO : 164 mln.). Voor het POP-programma wordt op dit moment rekening gehouden met landelijk 85 miljoen per jaar. Hiervan wordt jaarlijks 40 miljoen gereserveerd voor agrarisch natuurbeheer, ganzenbeheer en hydrologische maatregelen PAS (op grond van het op 18 september 2013 afgesloten Natuurpact). Daarmee resteert 45 mln. voor de thema s innovatie en infrastructuur landbouw, water en CLLD. Over de verdeling van het resterende POP-budget over de landsdelen/provincies zullen de provincies dit najaar besluiten. Vorengenoemde bedragen zijn exclusief eventueel extra budget vanwege overheveling van Pijler 1 van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (directe inkomenssteun) naar Pijler 2 (plattelandsontwikkeling). Hierover zal de Tweede Kamer dit najaar besluiten. Voor het Interregprogramma Duitsland-Nederland wordt op dit moment rekening gehouden met een bedrag van 240 mln. euro (huidig: 138,5 mln.) aan EU-middelen. De financiële bijdrage die wij als provincie willen leveren aan de uitvoering van de EUprogramma s, staat formeel los van de vaststelling van de inhoud van de programma s. De financiële ruimte voor provinciale bijdragen voor de Europese programma s zal (jaarlijks) in de begroting moeten worden opgenomen. 6 Proces en evaluatie EFRO In september 2013 is het concept Operationeel Programma EFRO beschikbaar gesteld voor publieke internetconsultatie. Het OP is daarnaast onderwerp van onderzoek door ex-ante evaluatoren (verplichting EU). De ex-ante evaluatoren beoordelen hoe het programma tot stand is gekomen, hoe de strategie en monitoring & evaluatie is verwoord en of de implementatie haalbaar is. Het concept-op is eveneens onderwerp van gesprek tijdens het bestuurlijk overleg met staatsecretaris van EZ op 16 oktober Deze input kan mogelijk nog leiden tot laatste wijzigingen alvorens GS het Operationele Programma via het ministerie van EZ aanbieden aan de Europese Commissie. Deze aanbieding is nog steeds voorzien voor najaar POP Het ministerie van EZ en IPO hebben 11 november 2013 bestuurlijk overleg over de financiële tabel en de thema s van het POP3. Het programma wordt vervolgens uitgewerkt. Naar verwachting kunnen EZ en IPO het programma in januari 2014 vaststellen en voor goedkeuring aanbieden aan de Europese Commissie. Volgens planning is het programma dan medio 2014 operationeel. 4

5 INTERREG In oktober wordt het overleg tussen de partijen voortgezet. In oktober volgt dan ook naar verwachting nog een bestuurlijk overleg, onder meer over de toedeling van het voor Nederland bestemde Europese geld voor Interreg A en Interreg B. Indiening van het programma in Brussel (door Nordrhein-Westfalen) is voorzien in het voorjaar van Arnhem, d.d. 8 oktober zaaknummer Gedeputeerde Staten van Gelderland ing. J. Markink - plv. Commissaris van de Koning drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris bijlagen: Notitie: Operationeel Programma EFRO Oost-Nederland Notitie: Bijlage 3 van het Operationeel Programma: Slimme Specialisatie Strategie 5