BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ STICHTING SAMENWERKINGSVERBAND NOORD- KENNEMERLAND PO

Transcriptie

1 BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ STICHTING SAMENWERKINGSVERBAND NOORD- KENNEMERLAND PO Plaats : Alkmaar BRIN nummer : t.z.t. Bestuursnummer : Samenwerkingsverband : PO2703 Onderzoek uitgevoerd op : 17 oktober 2013 Rapport vastgesteld te Utrecht op 27 januari 2014 Documentnummer:

2 Pagina 2 van 9

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde een simulatie uit bij de Stichting Samenwerkingsverband Noord-Kennemerland PO. Binnen de gemeenten Alkmaar, Bergen, Graft-De Rijp, Heerhugowaard, Heiloo, Langdijk, Schermer vormen 15 besturen met 103 vestigingen gezamenlijk het samenwerkingsverband. In dit verslag geeft de inspectie haar bevindingen uit het onderzoek weer. Simulatie Een simulatie houdt in dat de inspectie een kwaliteitsonderzoek nabootst ook al is het samenwerkingsverband nog niet volledig ingericht. In het schooljaar 2013/2014, voorafgaand aan de inwerkingtreding van de zorgplicht, wil de inspectie simulaties uitvoeren bij alle samenwerkingsverbanden. Het doel van een simulatie is tweeledig: 1. het stimuleren van de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden door een kwaliteitsonderzoek na te bootsen en zo een beeld te geven van de ontwikkeling op dat moment, afgezet tegen het waarderingskader van de inspectie; 2. toezicht houden op de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden, zowel inhoudelijk als op de totstandkoming van de rechtspersoon en de inspraak door de ondersteuningsplanraad. Voor de inspectie levert die simulatieronde informatie op over de wenselijke en redelijke normering van de indicatoren, de werking van het risicomodel en de kwaliteit van het toezichtkader. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij deze simulatie op het toezichtkader samenwerkingsverbanden po/vo passend onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader, maar nog geen beslisregels om vast te kunnen stellen of het samenwerkingsverband aan de basiskwaliteit voldoet. Onderzoeksopzet De simulatie start met een bureauanalyse van documenten en gegevens over het samenwerkingsverband die bij de inspectie aanwezig zijn en een analyse van documenten die het samenwerkingsverband aan de inspectie toestuurde of uitreikte. Het betreft de volgende documenten, op volgorde van versiedatum en voor zover relevant voor dit onderzoek: - Opdrachtformulier werkgroep financiën ( ); - Opdracht planperiode 1 (2013); - Afschrift Oprichting Stichting (d.d ); - Integriteitsverklaring SWV Noord Kennemerland i.o. ( ); - Concept Hoofdlijnennotitie ( ); - Ken- en stuurgetallen (juli 2013); - Kengetallen samenwerkingsverband ( geraadpleegd op 15 - oktober 2013). Hierna vond op 17 oktober 2013 een onderzoek op locatie plaats waarbij de inspectie: - presentaties kreeg van het samenwerkingsverband over: proces tot nu toe; huidige stand van zaken; Pagina 3 van 9

4 werkomgeving van het samenwerkingsverband; financiën; ontwikkelingen in het speciaal (basis)onderwijs. - een gesprek voerde met het bestuur met speciale aandacht voor onder andere de wijze van financieel beheer en de ontwikkeling van het management en de organisatie. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bestuur en het management van het samenwerkingsverband. Opbouw verslag In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op hoofdlijnen, een beeld van de ontwikkeling van het samenwerkingsverband op het gebied van management en organisatie en een overzicht van de bevindingen van het ondersteuningsplan. Hoofdstuk 3 vermeldt de reactie van het bevoegd gezag. Pagina 4 van 9

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Hoofdlijn De inspectie stelt vast dat de Stichting Samenwerkingsverband Noord-Kennemerland PO de eerste stappen heeft gezet om in de regio samen te werken op het gebied van passend onderwijs voor alle leerlingen. Hiervoor is een nieuw samenwerkingsverband opgericht vanuit bestaande samenwerkingsverbanden wsns. Veel informatie en expertise is beschikbaar maar vanwege bestaande verschillen in de organisatie, is het noodzakelijk het een en ander af te stemmen, zodat het past binnen de kaders van de Wet passend onderwijs. Ondanks verschillen tussen de (werkwijzen van de) schoolbesturen is er de wil om samen op te trekken in het samenwerkingsverband. Voor bestuurlijke afstemming is een hoofdlijnennotitie opgesteld waarin alle besturen zich kunnen vinden. Meerdere werkgroepen werken de visie van het samenwerkingsverband uit om een vertaalslag te kunnen maken naar de uitvoering. Op dit moment is echter weinig concreet uitgewerkt. De inspectie ziet een aantal risico s bij dit samenwerkingsverband. Een belangrijk risico is de financiële situatie: er is sprake van een negatieve verevening, maar een vastgesteld beleid hiervoor ontbreekt. Een tweede risico is het feit dat de tijd nu echt begint te dringen. Het bestuur is weliswaar relatief vroeg gestart maar op dit moment ontbreken er veel noodzakelijke elementen. Wel ligt een aantal data vast: op 17 december a.s. richt het samenwerkingsverband de ondersteuningsplanraad op en wil het vóór 1 december 2013 een eerste versie van het ondersteuningsplan af hebben. Op veel aspecten heeft het bestuur geen beslissingen genomen. Ook is op dit moment niet voorzien in de communicatie naar ouders en personeel; hiervoor treft het bestuur overigens wel voorbereidingen. Samenwerking binnen de keten staat hoog op de agenda van dit samenwerkingsverband en leidt tot een veelheid aan activiteiten waar het samenwerkingsverband bij betrokken is. Via de contacten in het netwerk neemt het samenwerkingsverband de verschillende organen mee in de totstandkoming van het ondersteuningsplan. Het samenwerkingsverband functioneert tevens in een breed netwerk van onderwijs- en jeugdzorgvoorzieningen, zowel op het niveau van de individuele leerling als op bestuurlijk- en managementniveau. Het bestuur moet dus een groot aantal van de verplichte (en zelf te kiezen) taken van het samenwerkingsverband ontwikkelen en vaststellen om de zorgplicht op 1 augustus 2014 voldoende operationeel te hebben. Het bestuur is zelf van mening dat het de (wettelijke) deadlines voor de inrichting moet kunnen halen. 2.2 Management en organisatie van het samenwerkingsverband Op 11 juni 2013 is het samenwerkingsverband opgericht. Binnenkort zal hiervan een melding plaatsvinden bij DUO. De drie wsns-verbanden die opgegaan zijn in het nieuwe samenwerkingsverband, hebben een verschillende werkwijze. Het bestuur beraadt zich op een flink aantal keuzes voor het samenwerkingsverband. Het heeft een groeimodel voor ogen, waardoor de huidige (verschillende) werkwijzen langzaam toegroeien naar één werkwijze van het samenwerkingsverband. Op die manier creëert het samenwerkingsverband ruimte om op basis van ervaring door te ontwikkelen. Pagina 5 van 9

6 Primair uitgangspunt van dit samenwerkingsverband is het realiseren van kwalitatief hoogwaardig onderwijs dat zoveel mogelijk thuisnabij plaatsvindt en dat is toegesneden op de behoeften en talenten van het kind. De nu geformuleerde visie is gericht op de toekomst en daarop aansluitende strategische doelen. Als besturingsmodel is gekozen voor de stichtingsvorm met een bestuur en directie en in de toekomst met een Raad van Bestuur waarmee het toezicht wordt geregeld. Het samenwerkingsverband heeft geen organisatieschema vastgelegd. De taken en de operationele bevoegdheden van de verschillende organen binnen het samenwerkingsverband zijn beschreven in de statuten. Ook heeft het bestuur in de statuten uitgangspunten geformuleerd voor de frequentie van de bestuursvergaderingen. Het is niet duidelijk of het functioneel overleg zich zowel op de inhoud als ook op de planning, uitvoering en evaluatie van taken richt. Het samenwerkingsverband heeft geen kwaliteitszorgsysteem ingericht. Ook het intern en extern toezicht moet het samenwerkingsverband nader uitwerken. 2.3 (Concept)ondersteuningsplan Kerndocument voor het samenwerkingsverband is het ondersteuningsplan. In deze paragraaf beschrijft de inspectie de stand van zaken bij de ontwikkeling, de opbouw, de inhoud en de status van het conceptondersteuningsplan. Ten tijde van de simulatie is er geen conceptondersteuningsplan van dit samenwerkingsverband aanwezig. Wel is een en ander aan uitgangspunten in een hoofdlijnennotitie beschreven; deze dateert van juli In deze hoofdlijnennotitie staat een aantal beslispunten weergegeven die het samenwerkingsverband nader moet uitwerken. Op dit moment zijn veel van deze beslispunten niet concreet gemaakt. Het bestuur geeft aan gebruik te gaan maken van een landelijk beschikbaar model ondersteuningsplan om zo ten minste de wettelijk vereiste onderdelen op te kunnen nemen. Daarnaast denkt het bestuur van het samenwerkingsverband aan een eerste ondersteuningsplan dat uiteraard conform de voorschriften vier jaar bestrijkt, maar dat voorziet in een bijstelling over twee jaar, om zo voluit ruimte te geven aan de ontwikkelingen. Om te voldoen aan de wettelijke voorschriften is het nodig dat het samenwerkingsverband onderstaande onderdelen opneemt in het ondersteuningsplan en/of waar hieronder vermeld, nader uitwerkt. Het onderstaande overzicht dient niet als een beoordeling van het samenwerkingsverband, maar als een handreiking om de ontwikkeling van het beleid van het samenwerkingsverband verder te ondersteunen. 1 Instemming, overleg, vaststelling en toezending (Artikel 14a Wms, Artikel 18a Wpo lid 7, 9, 10) Het bestuur geeft aan dat het op 17 december 2013 de ondersteuningsplanraad opricht. De planning voor een eerste concept van het ondersteuningsplan valt voor die datum te weten 1 december Het is van belang om de ondersteuningsplanraad en de colleges van B en W vanaf nu mee te nemen in de te nemen beslissingen, om straks eventuele vertraging in de besluitvorming te voorkomen. Voorafgaand aan de vaststelling van het ondersteuningsplan doet het samenwerkingsverband er goed aan eerst op overeenstemming gericht overleg (in de bewoordingen van de hoofdlijnennotitie heet dit REA, Regionaal Educatieve Agenda) te voeren met de colleges van B en W van de zeven betrokken gemeenten. Voor het instellen van een dergelijk overleg werkt het samenwerkingsverband nauw samen met het samenwerkingsverband voortgezet Pagina 6 van 9

7 onderwijs. In de hoofdlijnennotitie staat een tijdpad tot 1 maart 2014 voor overleg met het REA over het ondersteuningsplan. Dit kan echter wel eens te laat zijn om de deadlines voor het vaststellen van het ondersteuningsplan te halen; het heeft de voorkeur het op overeenstemming gericht overleg (ogoo) af te ronden voor 1 februari 2014 De inspectie benadrukt dat het samenwerkingsverband het ondersteuningsplan voor 1 februari 2014 (wettelijk) ter instemming moet voorleggen aan de ondersteuningsplanraad en voor 1 mei aan de inspectie moet zenden. De oogo-procedure zal ook een voorziening moeten bevatten voor het beslechten van geschillen. 2 Geheel van ondersteuningsvoorzieningen (Artikel 18a Wpo lid 8a) In de hoofdlijnennotitie staat dat de basisondersteuning op de scholen in ieder geval op het huidige niveau blijft. Een nulmeting vindt op dit moment plaats, waarbij de scholen is gevraagd de huidige ondersteuning aan te geven. Tegelijk geeft het bestuur aan dat de lat in de toekomst steeds een beetje hoger komt te liggen om de doelstellingen van passend onderwijs te kunnen vormgeven binnen de kaders van dit samenwerkingsverband (met een negatieve verevening). Daarnaast heeft het samenwerkingsverband de focus gelegd op het professionaliseringsmodel waarbij het van belang is dat leraren vroeg signaleren en doorvragen wat daadwerkelijk het probleem is (vraagarticulatie). Dit houdt echter niet in dat het samenwerkingsverband of de besturen iedere leraar voor alle expertise schoolt, maar dat het samenwerkingsverband zoekt naar een nieuw evenwicht tussen wat de school zelf kan en waar externe expertise noodzakelijk is. Het implementeren van deze ambities binnen de scholen is een punt van zorg en aandacht. Het is daarom op dit moment niet duidelijk hoe het geheel van ondersteuningsvoorzieningen er in dit samenwerkingsverband uit komt te zien. Het is van belang om - vanuit de vereveningsproblematiek - een keuze te maken welke categorie leerlingen vooral gerichte ondersteuning nodig hebben en hoe de scholen van het samenwerkingsverband deze ondersteuning inrichten. 3 Procedures en criteria toewijzing middelen (Artikel 18a Wpo lid 8b) Er is op dit moment geen systeem van procedures, criteria en documenten voor de toewijzing van middelen (indicaties/arrangementen). De inspectie benadrukt het belang om hieraan urgentie toe te kennen zodat ouders en leerlingen zo spoedig mogelijk duidelijkheid krijgen over de situatie vanaf 1 augustus Een uitwerking van de verdeling van het besteedbaar budget is eveneens niet opgesteld. 4 Procedures en criteria plaatsing leerlingen (Artikel 18a Wpo lid 8c,8d, 11 en 12 en Artikel XVII Wet passend onderwijs lid 1) Een procedure voor de plaatsing van leerlingen op het sbo is niet aanwezig. Wel is in de hoofdlijnennotitie een aantal onderdelen beschreven met betrekking tot criteria voor plaatsing en toelaatbaarheid van de leerlingen op het sbo. 5 Kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (Artikel 18a Wpo lid 8e) Het samenwerkingsverband heeft geen kwaliteitsbeleid en kengetallen beschreven. Wel heeft het in de hoofdlijnennotitie aangegeven de geboekte resultaten te monitoren en de scholen daarover verantwoording af te laten leggen. De beoogde en (op termijn) bereikte kwalitatieve en kwantitatieve resultaten van het onderwijs aan leerlingen die extra ondersteuning behoeven (met de daarmee samenhangende bekostiging) moet het samenwerkingsverband Pagina 7 van 9

8 nog vaststellen. Ook stelt het bestuur geen zicht te hebben op het aantal thuiszitters binnen de regio. Het samenwerkingsverband heeft geen koppeling gemaakt tussen de te bereiken resultaten door de scholen en de daarbij behorende bekostiging vanuit het samenwerkingsverband. 6 Informeren ouders (Artikel 18a Wpo lid 8f) In de hoofdlijnennotitie beschrijft het bestuur een aantal contouren van zijn beleid voor de positie van ouders. Er is vastgelegd dat de versterking van de positie van ouders een speerpunt is. Het bestuur geeft aan dat op korte termijn een website gereed zal zijn en is zich er van bewust dat de voorlichting aan ouders op korte termijn moet plaatsvinden om duidelijkheid te verschaffen. 7 Bekostigingsaspecten (Artikel 18a Wpo lid 8g t/m j) Het samenwerkingsverband heeft een werkgroep financiën ingesteld. Deze werkgroep diende in drie fasen tussen medio en eind juni 2013 een conceptbegroting op te leveren. Dit heeft niet plaatsgevonden. Tot op heden heeft het samenwerkingsverband alleen de financiële informatie op de website van passend onderwijs beschouwd. De werkgroep financiën kan pas verder, nadat het bestuur beslissingen heeft genomen over onder meer de invulling van de ondersteuning naar aard en omvang en kosten per arrangement. De beschikbare kengetallen laten zien dat het bestuur rekening dient te houden met een grote teruglopende vereveningsbijdrage tot Afgezet tegen de landelijke percentages deelname per soort ondersteuning, per peildatum 1 oktober 2011, kenmerkt het samenwerkingsverband zich door: - lager dan gemiddeld percentage sbo en speciaal onderwijs categorie 2-leerlingen; - hoger dan gemiddeld percentage speciaal onderwijs categorie 1- en 3-leerlingen; - hoger dan gemiddeld percentage leerlingen met rugzak, met name cluster 4. Daarnaast dient het bestuur de ontwikkelingen in de deelnamepercentages ná de peildatum van oktober 2011 mee te nemen in zijn meerjarenbegroting. Pagina 8 van 9

9 3. REACTIE VAN HET BESTUUR In een reactie van 4 december 2013 deelt het bestuur mee dat het terugkijkt op een constructieve simulatie op 17 oktober 2013 en reageert het als volgt op de hoofdpunten uit de bevindingen van de inspectie: 1. Op basis van een analyse bij alle scholen heeft het bestuur de basisondersteuning vastgesteld. 2. Tijdens een visie-dag op 20 november 2013 zijn de te behalen resultaten met alle deelnemende besturen vastgesteld. 3. Voortbouwend op de basisondersteuning is vastgesteld hoe vervolgens de inrichting van het samenwerkingsverband eruit moet gaan zien, kort gezegd de organisatie-inrichting heeft het bestuur vastgesteld. 4. Naar aanleiding van een analyse van de huidige lgf-uitgaven heeft het samenwerkingsverband afspraken gemaakt over de financiering in het schooljaar 2014/2015 en een eerste aanzet gemaakt voor een meerjarenbegroting. Daarnaast zijn de scholen, via de besturen, geïnformeerd over de invulling van de rugzakgelden voor 2014/ Er vindt momenteel intensief overleg plaats met de wethouders van de zeven betrokken gemeentes. Dit gebeurt in overleg met het samenwerkingsverband voor het voortgezet onderwijs in de regio. 6. De website is geactualiseerd en vormgegeven in de eigen huisstijl: en tevens heeft het samenwerkingsverband een communicatieplan vastgesteld. Tot slot deelt het bestuur nog mee dat het de procedure voor de ondersteuningsplanraad heeft gestart. Er hebben zich voldoende ouders aangemeld. Voor diverse geledingen vinden de komende weken verkiezingen plaats. Pagina 9 van 9